แหล่งเรียนรู้สวนยุพิน ฉลาดถ้อย อำเภอแปลงยาว

พันธไ์ุ ม้เสรมิ ราก หนึ่งเดยี วในแปดร้วิ สวนยุพนิ ฉลาดถ้อย อยตู่ าบลวังเยน็ อาเภอแปลงยาว ผลติ ภัณฑท์ ่ขี นึ้ ทะเบียน เปน็ OTOP แปดริ้ว ได้แก่ ปยุ๋ นา้ สกดั ชีวภาพ และน้าสมุนไพรป้องกนั แมลงส่วนพันธไุ์ ม้ เสรมิ ราก ไม่สามารถขึ้นทะเบียนเป็น OTOP ได้ (แต่ผมเอามาเป็นช่ือเร่ืองเพราะสิ่งน้ีเปน็ ตวั ทาการตลาดใหก้ ับเจ้าของไดอ้ ย่างนา่ สนใจ) เจา้ ของสวนและผลติ ภณั ฑ์ คอื คุณกุณฑล และ คณุ ยุพิน ฉลาดถอ้ ย สองสามีภรรยา ทั้ง 2 ทา่ น ช่วยกันเล่าให้เราฟงั ดังนี้ครับ...

ถกู ฟ้องเกือบลา้ น แต่ผ่าทางตันมาได้... “ครอบครัวของเราเคยถกู ฟ้องจากสหกรณ์ การเกษตรอาเภอแปลงยาว เมอ่ื ปี พ.ศ.2540 เป็นหน้ีสหกรณ์ขาดไม่ก่ีร้อยก็เตม็ ล้าน บาท”... “ตอนน้ันลมื ดูตัวเอง วางแผนผิด ทาสวนมะม่วง แตท่ ามากเกนิ ไป เงินทนุ ไม่พอ หมนุ เวียน และประสบภัยธรรมชาติ จึงขาดทนุ และถูกฟอ้ ง แต่ได้ขอประนอมหนี้ และผอ่ น ชาระเรื่อยมา จนเดี๋ยวน้ีปลดหน้ีได้สาเร็จแลว้ ”...“ตอนแรกเราประเมินวา่ อะไร ๆ เรากท็ าได้ ทุกอยา่ ง จริงๆ แลว้ มันไม่ใชอ่ ย่างน้นั บางอยา่ ง ก็ทาไม่ได้ ตอ้ งค่อยๆ ก้าว ค่อยๆ เดิน น่นั แหละถกู ต้อง”... “มอี ย่คู รั้งหนึ่งเคยขอข้าวเขากนิ เพราะเราไม่มี เขาให้มาแค่ 2 โล ร้องไห้ เลย รู้สึกน้อยใจในโชคชะตา แต่ ณ วันน้ี ไมม่ ีหนีส้ ิน เราร้สู กึ ภาคภมู ใิ จ ทาไมเราผ่าทางตัน มาได้ เพราะไม่ท้อแท้ ตอ้ งสู้” ... “เคยไปดงู านทีศ่ นู ยศ์ กึ ษาการพัฒนาเขาหินซ้อน แล้วเอา มาประยกุ ตท์ า ดูกาลงั เรา มีเทา่ นี้ ทาเท่านี้ก่อน มที ี่ดนิ 48 ไร่ ตัดมาทา 20 ไร่ ทาไป เรอ่ื ยๆ” ... “เรามองว่าการเกษตรต้องเรียนรู้ เมอื่ ก่อนทาก่ิงพนั ธ์ไุ ม่เปน็ เราก็จา้ งคนสวนท่ี ปราจนี บรุ ีมาทา แอบจาไว้ แลว้ นามาทาเอง การเรียนรู้เร่อื งการตลาด ทาใหเ้ รามองแบบ เชิงพาณิชย์ คนอื่นเขาทากนั ทัว่ ไปไม่สวย แตเ่ ราทาสินคา้ คัดเกรด ขายได้ราคาดีกวา่ น่ีคือ การผา่ ทางตนั ของเรา” ...

แหวกวงการต้นไม้ ดว้ ยพันธไุ์ ม้เสรมิ ราก... “แรก ๆ เราซ้ือพันธุ์ไม้มาปลูก พายุมา ลมมามันก็ล้ม มันไม่มีรากแก้ว เรามานึกดู มะมว่ ง มะขาม สมัยก่อนทาไมไม่ล้ม เพราะมันมีรากแก้วไง”...”เราจึงคิดทาต้นไม้เสริมราก มาช่วย ก็ได้ผลดี นานเข้าเราจึงทาก่ิงขาย วิธีการก็คือปลูกเมล็ดลงไป 3 ต้น เอาพันธ์ุดีมา ปลูกตรงกลาง แล้วทาบติดกัน”... “เราไม่ได้เสริมเพ่ืออวดหรือเท่ห์ แต่เป็นการเลียนแบบ ธรรมชาติ เม่ือก่อนมะม่วงอยู่ได้ 40-50 ปี ทาไมอยู่ได้”... “เราจึงทาพันธ์ุไม้เสริมราก ทีละ เล็กทีละน้อย ทาจนมีคนรู้จักบ้างแล้ว ก่ิงพันธ์ุท่ีทาก็มีมะขาม ขนุน กระท้อน มะนาว และ มะม่วงมากที่สุด เพราะเป็นคนแปดริ้ว ส่วนเงาะ ทุเรียน เราไม่รู้จักจึงไม่ได้ทา”... “สาหรับ มะนาวเสยี บยอดมะขวิด นักวิชาการบอกว่าไม่ได้ผล แต่เราทาเองได้ผล ดกมาก ก็เสริมราก ดว้ ย เน้นความแข็งแรง เราไม่ปลูกมะนาวเดี่ยว ต้องใช้ต้นเป็นมะขวิด 2-3 ต้น เพราะทนน้า ท่วม ทนแล้ง มีลูกได้ตลอดเวลา มีน้าเลี้ยงเหลือเฟือ หลักการน้ีมาจากเราเจอน้าท่วม แต่ มะขวิดไม่กลัวนา้ ท่วม พายุก็ไมก่ ลัว ถ้ามมี ะนาว 100 ต้น ครอบครัวเราพอกินพอใช้ 90 ต้น ทากง่ิ พันธ์ุ ปลกู กิน 10 ตน้ พอแลว้ ”...

ปุ๋ยน้าหมักชีวภาพและสมุนไพร เก้ือกลู พันธไ์ุ มใ้ นสว “เม่ือเราถูกฟ้อง จึงหันมาทาสวนแบบเศรษฐกิจพอเพียง คือ ประหยัดและ พ่ึงตนเอง เมื่อหมดทุน ไม่มีเงิน แต่ในสวนมีโล่ติ๊น (เป็นไม้เถาเน้ือแข็ง ใบประกอบแบบขน นก ใช้รากฆ่าเหา เรือด ไล่แมลง) จึงนามาแช่น้า ฉีดแทนยาฆ่าแมลง เลียนแบบคนจีน เอา โล่ติ๊น ไล่แมลง ทาไปก็ดี เพื่อนก็ขอใช้บ้าง พอเห็นว่าดี เกรงใจก็ขอซื้อ จึงทาแบบ จรงิ จงั ”... “เรายงั มีสมุนไพรกลัน่ ป้องกันเชอื้ รา สาหร่ายทะเลอาหารเสริมทางใบ และปุ๋ยน้า สกัดชีวภาพ สมุนไพรของเราเน้นท่ีการป้องกัน สาหร่ายทะเล ทาให้ออกนอกฤดูได้ ใช้ช่วย ออกดอกง่าย กล้วยไม้ก็ช่วยได้ เราใช้สมุนไพรมาบังคับ เก้ือกูลกัน ไม่ใช้สารเคมี ต้นไม้ถ้า กินดี อยู่ดี น้าเล้ียงดี เขาก็ออกลูกดี แตกใบดี” “ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของเราทุกตัวขึ้น ทะเบียนเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP ของจังหวัดฉะเชิงเทรา ได้รับการตรวจวิเคราะห์จาก สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) และได้รับการคัด สรร OTOP อยู่ในระดับ 5 ดาว และ 3 ดาว ส่วนพั นธุ์ไม้เสริมรากไม่ได้ข้ึ น ทะเบียน OTOP เน่ืองจากไมอ่ ยูใ่ นเงอ่ื นไขหลกั เกณฑ์”

การตลาดช้ันยอด ท้าสินค้าแบบคัดเกรด ขายนวัตกรรม ... “การตลาดของเราจะเจาะลูกค้า ในกลุ่มคนท่ีมีฐานะ เรามองที่ดินบ้านเราเป็นไร่ ๆ ละกี่ แสน แตล่ กู คา้ ของเราต้องมองเป็นตารางวาๆละ ก่ีหม่ืน ท่ีนิดเดียวปลูกได้ 2-3 ต้น เราบอก ว่าแทนที่จะเอาต้นละ 50 บาทไปปลูก สู้เอาพันธุ์ไม้เสริมรากไปปลูกดีกว่า ได้ผล2-3เท่าตัว เน้นความแข็งแรง ปลูกต้นไม้ต้องเน้นคุณภาพ ผลดกลูกโต เพราะการเสริมราก จะได้ ผลผลิตท่มี ีคุณภาพ ถ้าไมเ่ สริมราก ลูกจะเล็ก ไม่สวย ไม่ดก”... “การออกบูธตามงานต่าง ๆ เรามีป้ายประชาสัมพันธ์ ทาสินค้าคัดเกรด ไม่มีการกองรวม เราจะโชว์ไม้สมบูรณ์ตาม ลักษณะสายพันธ์ุ ปลกู แลว้ โตเรว็ จดุ เด่นคือ มีรปู ให้เห็น อธิบายให้ฟัง อันนี้รากเดียว อันน้ี เสรมิ ราก”... “แต่เรากท็ าสนิ ค้าไว้ 2 เกรด ตลาดนดั แปลงยาวทกุ วันพธุ ก็เปน็ เกรดทวั่ ไป”...

ขายแพงแต่ไม่พอขาย... “เรามองวา่ สนิ คา้ ท่เี ราทาต้องเหนือกว่าท่ีเขาทาท่ัวไป และตอ้ งตั้งราคาเองได้ ไม้เสริมรากต้ังราคาเองได้ ราคามาตรฐาน ต้นละ 1,000 บาท (สูง 1 เมตรเศษ) แต่ถ้าเพ่ือนกันก็ 800 บาท เดินทั้งงานจะไม่เจอสินค้าแบบเรา เกษตรจะอยู่ได้ ต้องตัง้ ราคาเองได้ เรว็ ๆ น้ี ลูกค้ามาส่ัง 100 ต้น เสริมราก เราบอกไม่มี เขาจะจ่ายตังค์เลย เรากไ็ มเ่ อา ถ้ามีแล้วคอ่ ยมาเอาดีกว่า ถามวา่ แพงไหม ต้นละ 1,000 บาท แพงแต่ไม่พอขาย เพราะคณุ ภาพดบี อกกนั ปากตอ่ ปาก” ... “มอี ย่คู รั้งหนึ่งขายไป 2 ต้น 6,000 บาท หิ้ว 2 มือ ๆ ละ 3,000 บาท ไม่ใช่อวดรวย แตเ่ ราขายความคิด ขายนวัตกรรม เราดูคุณขาย แต่เราไม่ ทาแบบคุณ อีกคร้ังหน่ึงมีลูกครึ่งออสเตรเลียเคยซ้ือพันธุ์ไม้เสริมรากของเราที่งาน OTOP City เมืองทองธานี ผ่านมาหลายปีเจอกันเขาดีใจมาก เขาทาบันทึกและถ่ายรูปต้นมะม่วง ของเขาไว้ แล้วเขาได้ทุกอย่างเหมือนที่เราพูด” ... “บอกได้เลยว่า 10 ปี คุณไม่ลืมเรา เพราะเราไมห่ ลอกคุณ เราขายชื่อเสียง”... ข้อคิดฝากเกษตรกรไทย... “เขาว่าเมืองไทยเศรษฐกิจตก เราว่าไม่จริง ขอให้ เปน็ ของดีจริงเถอะคนไทยก็ซ้ือ เราโยงมาท่ีต้นไม้เสริมราก คือ ของดียังไงก็ซ้ือ เราอยู่แปลง ยาวและห่างไกลจากอาเภอพอสมควร แต่ลูกค้าของเรามาจากเชียงราย มาเอาแค่ 2 ต้น เปน็ อกรอ่ งโบราณ เพราะเขาต้องการ...ถามว่าทาไมไม่มีคนทาในแปดร้ิว เพราะสวนท่ีทากิ่ง พันธ์ุจริงๆ มีน้อยราย ส่วนใหญ่ซ้ือมาขายไป ไม่มีคนสวนขายเอง ส่วนใหญ่มาจากปราจีน คนสวนจรงิ ๆ กข็ ายไมเ่ ปน็ ”... “ทาสวนเราเน้นความหลากหลาย ไม่อิงไม้ตัวเดียว เผ่ืออันนี้ ได้ อนั นไ้ี ม่ได้ไว้ด้วย” ... “บางคนดูผลไม้เราลูกใหญ่ แต่ไม่ดูเบ้ืองหลัง ว่าเราทาอะไรไว้บ้าง กับตันไม้ ทาไมมันดี เราทาพันธุ์ดี ระบบน้าดี จะแล้งยังไง เรามีน้าให้ ทากันแค่ 2 คน ทา ทุกอย่าง ทาไปเรื่อยๆ เหนื่อยก็พัก” ... “การดูงานบางคนบอกไม่ได้อะไรเลย ขอบอกว่าได้ ทุกที่ เพียงแต่เราจะจับจุดได้หรือเปล่า จุดเด่นมีทุกท่ี ถ้าไม่มีจุดเด่น คนเขาไม่เข้าไปดู หรอก”... “ถ้าเรามองเขารวย เราอยากรวยบ้าง แต่เราไม่มองว่าทาไมเขาถึงรวย ต้องทา อะไรบา้ ง ชาวบา้ นว่าทาไมเรารวย แต่เขารไู้ หมว่า ก่อนหน้านี้กลางคืนเราก็ทางาน ตัดมะระ ไปขาย ไฟฉายติดหัวเลย ตี 3 ลุกตดั มะระ นอนไมก่ ่ชี ั่วโมง กวา่ จะผ่านวกิ ฤตมาได้”... ฝากไว้เพ่ือแผ่นดิน... “วันนี้เราภูมิใจ เราได้สร้างสิ่งดี ๆ ไว้กับสังคมมากมาย มี เด็กมาเรียนทีน่ ่ี ให้ลุงป้าไดบ้ อกเลา่ ถึงความเป็นอย่ยู ังไงถึงอยู่ได้ มีคนมาขอดูงาน ขอความรู้

วันหนึ่งเราเคยผิดพลาดเรื่องการวางแผน แต่วันน้ีมีคนมาขอความรู้ เราจึงภูมิใจที่จะ ถ่ายทอดใหก้ ับทกุ ๆ คนท่ีสนใจ”... สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ คณุ กณุ ฑล - คณุ ยพุ นิ ฉลาดถอ้ ย บ้านเลขท่ี 2 หมู่ 8 ต.วังเยน็ อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา โทร. 081-9492181 หรือสานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวัดฉะเชิงเทรา โทร.038-511239 ยนิ ดีรับใช้ครับ