วรรคทอง

หนังสือวรรคทอง ในวรรณคดี จดั ทำโดย นำงสำว รัตนว์ ิมล แกว้ มำ รหสั นกั ศึกษำ 63181010217 เสนอ อำจำรย์ ภทั รำภรณ์ คำลือสำย สำขำวชิ ำภำษำไทย คณะครุศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั ลำปำง

1 จะพูดจำปรำศรัยกบั ใครน้นั อยำ่ ตะค้นั ตะคอกใหเ้ คืองหู ไม่ควรพูดอ้ืออึงข้ึนมึงกู คนจะหลู่ล่วงลำมไม่ขำมใจ แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ผปู้ ระพนั ธ์ สนุ ทรภู่ คำประพนั ธท์ ่ีใชเ้ ป็น กลอนเสภำ โดยเป็นคำประพนั ธช์ นิดหน่ึง ซ่งึ แต่งเพ่ือใชข้ บั เพรำะใชเ้ ป็นกลอนขบั จงึ กำหนดคำไมแ่ น่นอน มงุ่ กำร ขบั เสภำเป็นสำคญั จงึ ใชค้ ำ 7 คำ ถงึ 9 คำ กำรสง่ สมั ผสั นอกเหมือนกบั กลอนสภุ ำพ แต่ไมบ่ งั คบั หรอื หำ้ มเสียงสงู ต่ำ ตำมจำนวนคำแตล่ ะวรรค อย่ใู นเกณฑก์ ลอน 7-9 คำ

2 แลว้ สอนว่ำอยำ่ ไวใ้ จมนษุ ย์ มนั ยำกสดุ ลกึ ลำ้ เหลือกำหนด ถึงเถำวลั ยพ์ นั เก่ียวท่ีเลยี้ วลด ก็ไมค่ ดเหมอื นหน่ึงในนำ้ ใจคน ผปู้ ระพนั ธ์ สนุ ทรภู่ แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ บทบทหน่ึงมี ๔ วรรค วรรคท่ีหน่งึ เรยี กวรรคสดบั วรรคท่ีสองเรยี กวรรครบั วรรคท่ีสำมเรยี กวรรครอง วรรคท่ีส่ีเรยี กวรรคสง่ แต่ละวรรคมแี ปดคำ จงึ เรยี กว่ำ กลอนแปด

3 ถงึ หนำ้ วงั ดงั หน่ึงใจจะขำด คดิ ถึงบำทบพติ รอดศิ ร โอผ้ ำ่ นเกลำ้ เจำ้ ประคณุ ของสนุ ทร แตป่ ำงก่อนเคยเฝำ้ ทกุ เชำ้ เย็น ผปู้ ระพนั ธ์ สนุ ทรภู่ แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลักษณะคำประพันธ์ บทบทหน่ึงมี ๔ วรรค วรรคทหี่ นึ่งเรยี กวรรคสดับ วรรคทสี่ องเรียกวรรครับ วรรคทสี่ ำมเรยี กวรรครอง วรรคทส่ี เี่ รยี กวรรคส่ง แตล่ ะวรรคมแี ปดคำ จงึ เรยี กว่ำ กลอนแปด

4 อนั นินทำกำเลเหมือนเทนำ้ ไมช่ อกชำ้ เหมือนเอำมีดมำกรดี หนิ แค่องคพ์ ระปฏมิ ำยงั รำคนิ คนเดนิ ดินหรอื จะสนิ้ คนนินทำ ผปู้ ระพนั ธ์ สนุ ทรภู่ แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ บทบทหน่ึงมี ๔ วรรค วรรคท่ีหน่งึ เรยี กวรรคสดบั วรรคท่ีสองเรยี กวรรครบั วรรคท่ีสำมเรยี กวรรครอง วรรคท่ีส่ีเรยี กวรรคส่ง แต่ละวรรคมีแปดคำ จงึ เรยี กว่ำ กลอนแปด

5 ถึงมว้ ยดนิ สนิ้ ฟำ้ มหำสมทุ ร ไมส่ นิ้ สดุ ควำมรกั สมคั รสมำน แมเ้ กิดในใตฟ้ ำ้ สธุ ำธำร ขอพบพำนพิศวำสไมค่ ลำดคลำ แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ผปู้ ระพนั ธ์ สนุ ทรภู่ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ บทบทหน่งึ มี ๔ วรรค วรรคท่ีหน่งึ เรยี กวรรคสดบั วรรคท่ีสองเรยี กวรรครบั วรรคท่ีสำมเรยี กวรรครอง วรรคท่ีส่เี รยี กวรรคส่ง แต่ละวรรคมแี ปดคำ จงึ เรยี กวำ่ กลอนแปด

6 วรรคทองจากเรื่อง มทั นะพาธาคาฉนั ท์ ควำมรกั เหมอื นโรคำ บนั ดำลตำใหม้ ืดมน ไมย่ ินและไมย่ ล อปุ สรรคใดใด ผปู้ ระพนั ธ์ พระบำทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลำ้ เจำ้ อยหู่ วั แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ กำพยย์ ำนี ๑๑ เป็นคำประพนั ธ์ ประเภทกำพยช์ นิดหน่งึ ใน ๑ บท มี ๒ บำท ๑ บำท มี ๒ วรรค วรรคหนำ้ มี ๕ คำ วรรคหลงั มี ๖ คำ รวมเป็น ๑๑ คำ จงึ เรยี กวำ่ กำพยย์ ำนี ๑๑

7 โคลงส่สี ภุ ำพ วรรคทองจากลลิ ิตพระลอ เสียงฦๅเสยี งเลำ่ อำ้ ง อนั ใด พ่ีเอย เสยี งย่อมยอยศใคร ท่วั หลำ้ ผปู้ ระพนั ธ์ สมเดจ็ พระรำมำธิบดีท่ี 2 (พระเชษฐำ) แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ๑ บทหน่งึ มี ๔ บรรทดั ๒. วรรคหนำ้ ของทกุ บรรทดั มี ๕ พยำงค์ วรรคหลงั ของบรรทดั ท่ี ๑ - ๓ มี ๒ พยำงค์ บรรทดั ท่ี ๔ มี ๔ พยำงค์ สำมำรถท่องจำนวนพยำงคไ์ ดด้ งั นี้ หำ้ -สอง (สรอ้ ย ๒ พยำงค์ มกั ลงทำ้ ยดว้ ย นำ แฮ เฮย เพ่ือรบั คำ ต่อคำ เช่ือมคำ ) หำ้ - สอง หำ้ - สอง (สรอ้ ย ๒ พยำงค์ มกั ลงทำ้ ยดว้ ย นำ แฮ เฮย เพ่ือรบั คำ ตอ่ คำ เช่ือมคำ ) หำ้ - ส่ี (หำกจะใหเ้ กิดควำมไพเรำะในกำรอ่ำนนิยมลง เสียงจตั วำ) ๓. มตี ำแหน่งสมั ผสั ตำมเสน้ โยง ๔. บงั คบั รูปวรรณยกุ ต์ เอก ๗ โท ๔ ตำมตำแหน่งในแผนผงั

8 วรรคทองจากกาพยเ์ หเ่ รือ เรอ่ื ยเร่อื ยมำรอนรอน ทิพำกรจะตกต่ำ สนธยำจะใกลค้ ่ำ คำนงึ หนำ้ เจำ้ ตรำตรู ผปู้ ระพนั ธ์ เจำ้ ฟำ้ ธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สรุ ยิ วงศ์ (เจำ้ ฟำ้ กงุ้ ) แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ กำพยย์ ำนี ๑๑ เป็นคำ ประพนั ธป์ ระเภทกำพยช์ นิดหน่ึง ใน ๑ บท มี ๒ บำท ๑ บำท มี ๒ วรรค วรรคหนำ้ มี ๕ คำ วรรค หลงั มี ๖ คำ รวมเป็น ๑๑ คำ จงึ เรยี กว่ำ กำพยย์ ำนี ๑๑

9 แลว้ ว่ำอนิจจำควำมรกั พ่งึ ประจกั ษด์ ่งั สำยนำ้ ไหล ตงั้ แต่จะไหลเช่ียวเป็นเกลียวไป ท่ีไหนเลยจะไหลคนื มำ ผปู้ ระพนั ธ์ พระบำทสมเด็จพระพทุ ธเลศิ หลำ้ นภำลยั แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ กลอนบทละครใชค้ ำในวรรคหน่งึ ไดต้ ง้ั แต่ ๖ - ๙ คำ แตน่ ิยมกนั มกั เป็น ๖ หรอื ๗ คำ เพรำะเขำ้ จงั หวะและทำนองรอ้ งไดด้ ีกว่ำ แต่ท่ีใช้ ๘ คำก็ มี กำรท่ีจะใชค้ ำมำกหรอื นอ้ ยนนั้ ตอ้ งถือทำนอง เพลงท่ีจะใชร้ อ้ งเป็นสำคญั

10 นำนำประเทศลว้ น นบั ถือ คนท่ีรูห้ นงั สอื แต่งได้ ผปู้ ระพนั ธ์ พระบำทสมเด็จพระมงกฎุ เกลำ้ เจำ้ อย่หู วั แผนผงั ฉนั ทลกั ษณ์ ลกั ษณะคำประพนั ธ์ กลอนบทละครใชค้ ำในวรรคหน่ึงไดต้ งั้ แต่ ๖ - ๙ คำ แต่นิยมกนั มกั เป็น ๖ หรอื ๗ คำ เพรำะเขำ้ จงั หวะและทำนองรอ้ งไดด้ ีกว่ำ แต่ท่ี ใช้ ๘ คำก็มี กำรท่ีจะใชค้ ำมำกหรอื นอ้ ยนนั้ ตอ้ งถือทำนองเพลงท่ีจะใชร้ อ้ งเป็นสำคญั

11 บรรณานกุ รม หนงั สอื วรรคทองวรรณคดีไทย สืบค้นเม่ือวนั ท่ี 20 เดอื น กนั ยายน พ.ศ 2564 การแตง่ โคลงสสี่ ุภาพ กลอนแปด สืบค้นเมือ่ วันที่ 20 เดอื น กันยายน พ.ศ 2564 หนงั สือวรรณคดวี จิ ักร ระดับมธั ยมศกึ ษา ปที ่ี 1-3 และ มธั ยมศึกษาตอนปลาย ปีท่ี 4-6 สืบคน้ เม่ือวนั ท่ี 22 เดือน กันยายน พ.ศ 2564