ม.2 การงาน การใช้บริการไปรณีย์

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3

การงาน าชีพ ม.2 1 .ใช้ทกั ษะการแสวงหาความร้เู พ่ือพฒั นาการทางาน (ง 1.1 ม.2/1) 2. ใช้ทกั ษะกระบวนการแก้ปัญหาในการทางาน (ง 1.1 ม.2/2) 3. มีจิตสานึกในการทางานและใช้ทรพั ยากรในการปฏิบตั ิงาน อย่างประหยดั และค้มุ ค่า (ง 1.1ม.2/3)

ยุคท่ี 1 กอปรการส่ือสารแห่งราชธานี • จดุ เรม่ิ ตน้ ของการส่อื สารในสมยั ก่อนนนั้ เกิดจากการสรา้ งเสน้ ทางคมนาคมและเสน้ ทางการคา้ โดยมีการ ติดตอ่ ขา่ วสารกนั อย่างง่าย ทงั้ ผ่านทางพอ่ คา้ ใชม้ า้ เรว็ จนถงึ การจดั ตงั้ คนเรว็ ไวต้ ามเมืองสาคญั ก็ถือเป็น พฒั นาการทางการสง่ ข่าวสารอย่างง่ายอีกช่องทางหน่งึ และเป็นเชน่ นีเ้ รอ่ื ยมาจนถงึ ยคุ สมยั รตั นโกสนิ ทร์ ตอนตน้ จนมาถึงรชั สมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั พระมหากษัตรยิ ไ์ ทยพระองคแ์ รก ท่ีสนพระทยั ในการเขียนจดหมายโตต้ อบเป็นภาษาองั กฤษ และทรงใช้ การไปรษณียใ์ นการตดิ ตอ่ กบั ประมขุ และบคุ คลทงั้ ภายในและภายนอกประเทศ นบั เป็นกศุ โลบายอนั เฉียบแหลมในการเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั มิตร ประเทศ จนสามารถนารฐั นาวาสยามฝ่าฟันวกิ ฤต ไมต่ กเป็นเมืองขนึ้ ของเหลา่ ประเทศมหาอานาจในสมยั นนั้ ดว้ ยเหตนุ ี้ \"กจิ การไปรษณียไ์ ทย\" จงึ ถือกาเนิดในรูปแบบตา่ งๆ การจดั ทาต๋วั แสตมป์ สาหรบั การสง่ หนงั สอื พมิ พร์ ายวนั ภาษาไทยครงั้ แรก ซง่ึ ถือเป็นการเรม่ิ ตน้ กิจการไปรษณียภ์ ายในกรุงเทพฯ นบั แตน่ นั้ เป็นตน้ มา ดว้ ยความสาคญั และประโยชนข์ องการสง่ ข่าวสารนีเ้ อง ท่ีทาใหร้ ฐั บาลสยาม เตรยี มการจดั ตงั้ กิจการ ไปรษณียใ์ นกรุงเทพฯ นบั เป็นการเขา้ สยู่ คุ ของการไปรษณียอ์ ยา่ งแทจ้ รงิ

ยุคที่ 2 : สืบศักด์ศิ ิวไิ ลซ์ในสากล • ในรชั สมยั ของพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ถือเป็นยคุ แรกของ การ ไปรษณียไ์ ทย ดว้ ยการจดั ตงั้ กรมไปรษณียใ์ นประเทศไทย และการผลติ \"แสตมป์ ชดุ โสฬส\" แสตมป์ ชดุ แรกของประเทศ รวมไปถงึ จดั พิมพไ์ ปรษณียบตั รครงั้ แรก เพ่ือรองรบั กิจการไปรษณียท์ ่ีเกิดขนึ้ ใน ขณะนนั้ อีกดว้ ย กิจการไปรษณียข์ องคนไทยในยคุ สมยั นนั้ มีความมงุ่ ม่นั ท่ีจะพฒั นาใหด้ ีย่ิงขึน้ อยเู่ สมอ จงึ ได้ ดาเนินการจดั ทาโครงการตา่ งๆ เพ่ืองานไปรษณียใ์ นทกุ ดา้ น ทงั้ การเขา้ รว่ มกบั กลุ่มสหภาพสากล ไปรษณีย์ เพ่ือใหส้ ามารถขนสง่ และแลกเปล่ยี นไปรษณียภณั ฑก์ บั ตา่ งประเทศได้ และเพ่ือจดั เตรยี มบคุ ลากรเขา้ ศกึ ษาและฝึกงานดา้ นไปรษณียส์ าหรบั เขา้ ทางานในกรมไปรษณีย์ อย่างมีประสทิ ธิภาพ ในเวลาตอ่ มาไดจ้ ดั ตงั้ โรงเรยี นไปรษณียแ์ ละคมนาคมขนึ้ รวมไปถึงการขยาย กิจการไปรษณีย์ ดว้ ยการจดั สรา้ งท่ีทาการไปรษณียแ์ หง่ ท่ี 2 อีกดว้ ย แมว้ า่ เกิดเหตกุ ารณร์ า้ ยแรงใดๆ ก็ตาม กรมไปรษณียก์ ็ไม่หยดุ ใหบ้ รกิ ารแกป่ ระชาชน เพราะ เลง็ เหน็ ถงึ ความสาคญั ของการติดตอ่ ส่อื สาร เชน่ เดียวกบั ช่วงสงครามโลกครงั้ ท่ี 2 กรมไปรษณียโ์ ทรเลขก็ไมเ่ คยหยดุ ทาการเช่นกนั

ยคุ ที่ 3 : อภิวฒั นาการไปรษณียไ์ ทย • จากการมสี ่วนร่วมในการประชุมองคก์ ารสากลระหว่างประเทศหลายครั้ง ทาใหม้ กี าร ปรับเปลย่ี นงานด้านองคก์ รและดา้ นบริการอยา่ งตอ่ เนื่อง โดยกระทรวงโยธาธิการ ประกาศให้ รวมกรมไปรษณียแ์ ละกรมโทรเลขเข้าด้วยกัน เรียกว่า \"กรมไปรษณียโ์ ทรเลข\" เพอื่ ใหก้ าร บริหารราชการดาเนินไปอย่างสะดวกขนึ้ การพัฒนางานไปรษณียใ์ นยุคนั้น อยู่ภายใตก้ ารควบคุมของกระทรวงโยธาธิการ ซง่ึ ได้ ดาเนินการทาหนังสอื สัญญาเส้นขนส่งถุงไปรษณียค์ รอบคลุมทุกเสน้ ทางคมนาคม เป็ น การ รองรับความสะดวก และรวดเร็วของการส่งไปรษณียภณั ฑไ์ ด้อยา่ งท่วั ถงึ กจิ การสอ่ื สารไทยนั้น ได้รับการพฒั นาและขยายบริการใหค้ รอบคลุมอยา่ งไม่หยุดยงั้ และ กว้างขวางมากทส่ี ุดในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจา้ อยู่หวั เร่ิมจากการเปิ ดที่ ทาการไปรษณียโ์ ทรเลขครบ 18 มณฆลท่วั ประเทศ การใช้รถยนตข์ นส่งไปรษณียภณั ฑ์ และ การเปิ ดเส้นทางขนส่งไปรษณียภณั ฑท์ างอากาศในประเทศ

ยุคที่ 4 : ธารงพนั ธกจิ เพื่อประชา • การดาเนินงานในรูปแบบรฐั วิสาหกิจภายใตช้ ่ือ \"การส่อื สารแห่งประเทศไทย\" ยงั คงสืบสานเจตนารมณท์ ่ีจะทาใหก้ าร ติดตอ่ ส่ือสารทงั้ ไปรษณียแ์ ละโทรคมนาคมของไทย มีความเจรญิ พฒั นากา้ วไกล มีสว่ นเสรมิ สรา้ งเศรษฐกิจและวิถีชีวิต ของคนไทย โดยกรมไปรษณียโ์ ทรเลขยงั คงมีสถานะเป็นหนว่ ยงานราชการท่ีทาหนา้ ท่ีดา้ นนโยบาย และบรหิ ารคล่ืนความถ่ี วิทยเุ ช่นเดมิ ติดตอ่ ส่อื สารทงั้ ไปรษณียแ์ ละโทรคมนาคมของไทย มีความเจรญิ พฒั นากา้ วไกล มีสว่ นเสรมิ สรา้ งเศรษฐกิจและวิถีชีวิต ของคนไทย โดยกรมไปรษณียโ์ ทรเลขยงั คงมีสถานะเป็นหน่วยงานราชการท่ีทาหนา้ ท่ีดา้ นนโยบาย และบรหิ ารคล่ืนความถ่ี วทิ ยเุ ช่นเดิม ตลอดระยะเวลา 25 ปี ของการส่อื สารแห่งประเทศไทย ภายใตส้ งั กดั กระทรวงคมนาคม กสท. ไม่เคยหยดุ น่ิงตอ่ การ พฒั นาความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยี สรา้ งระบบเช่ือมโยงเครอื ขา่ ย พฒั นาคณุ ภาพบรกิ ารส่อื สารทงั้ ดา้ นไปรษณียแ์ ละ โทรคมนาคม ดงั คาขวญั ท่ีวา่ \"เครอื ข่ายท่วั ไทย โยงใยท่วั โลก\" และเพ่ือรองรบั ความกา้ วหนา้ ท่ีพฒั นาอย่างไม่หยดุ ยงั้ จงึ เกิดอาคารสานกั งานใหญ่ท่ี ถนนแจง้ วฒั นะ หลกั ส่ี นบั ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2529 วนั นีก้ ิจการไปรษณียไ์ ดก้ า้ วมาถงึ จดุ เปล่ียนท่ีสาคญั อีกช่วงหนง่ึ คอื การแปลงสภาพการส่อื สารแห่งประเทศไทย มาจดั ตงั้ เป็นบรษิ ัท ไปรษณียไ์ ทย จากดั และ บรษิ ัท กสท. โทรคมนาคม จากดั (มหาชน) เป็นองคก์ รรฐั วิสาหกิจภายใตก้ ระทรวง เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สาร เม่ือวนั ท่ี 14 สิงหาคม พ.ศ. 2546

ยุคที่ 5 : ดาเนินวฒั นาเพ่ือปวงชน • ปัจจบุ นั บรษิ ัท ไปรษณียไ์ ทย จากดั มงุ่ ม่นั ในการเป็นผนู้ าธุรกิจไปรษณียแ์ ละ ใหบ้ รกิ ารท่ีมีประสทิ ธิภาพ เพ่ือตอบสนองทกุ ความตอ้ งการของธรุ กิจและคนไทยใน ทกุ ระดบั ทกุ พืน้ ท่ี ดว้ ยศกั ยภาพของเครอื ข่ายท่ีทาการไปรษณียก์ วา่ 1,200 แหง่ และศนู ยไ์ ปรษณีย์ 13 แหง่ ทงั้ ในกรุงเทพฯ และภมู ภิ าค พรอ้ มดว้ ยบคุ ลากรท่ี ชานาญงาน ตลอดจนเคร่อื งมืออนั ทนั สมยั และ การพฒั นาท่ีไมห่ ยดุ น่ิง เพ่ือ เช่ือมโยงเขา้ กบั เครอื ข่ายไปรษณียท์ ่วั ทกุ มมุ โลก กิจการไปรษณียจ์ งึ พรอ้ มเป็นผเู้ ช่ือมโยงท่ีดีท่ีสดุ ดว้ ยบรกิ ารท่ีมีคณุ ภาพ ตอบสนองทกุ ความตอ้ งการไดอ้ ยา่ งตรงจดุ

ลาดบั เหตุการณ์ \"ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2423 ถึง ปัจจุบนั \" • ใน ปี พ.ศ. 2423 เจา้ หมื่นเสมอใจราช หวั หม่ืนมหาดเลก็ เวรสิทธ์ิ ไดท้ าหนงั สือกราบบงั คมทูล พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ถวายคาแนะนาใหเ้ ปิ ดบริการไปรษณียข์ ้ึนใน ประเทศไทย โดย พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงมีพระราชดาริเห็นชอบ จึงทรงแต่งต้งั ให้ สมเดจ็ พระเจา้ นอ้ งยาเธอ เจา้ ฟ้าภาณุรังษี สวา่ งวงศก์ รมหลวงภาณุพนั ธุวงศว์ รเดช ผทู้ รงมี ประสบการณ์ เก่ียวกบั การ จดั ส่งหนงั สือพิมพร์ ายวนั \"ข่าวราชการ\" ดารงตาแหน่งผสู้ าเร็จราชการกรมไปรษณีย์ เมื่อสมเดจ็ พระเจา้ นอ้ งยาเธอเจา้ ฟ้า ภาณุรังษีสวา่ งวงศฯ์ ไดท้ รงวางโครงการและ เตรียมการไวพ้ ร้อมที่ จะ เปิ ดบริการไปรษณีย์ ไดแ้ ลว้ กไ็ ดป้ ระกาศเปิ ดรับฝาก ส่งจดหมายหรือหนงั สือ เป็นการทดลองในเขต พระนครและธนบุรีข้ึนเมื่อ วนั ท่ี 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 มีท่ีทาการต้งั อยู่ ณ ตึกใหญ่ริมแม่น้าเจา้ พระยา ตอนปากคลองโอ่งอ่าง ดา้ นทิศเหนือ (ปัจจุบนั ถูกร้ือเพือ่ ใชท้ ่ีสร้าง สะพานคูข่ นานกบั สะพานพทุ ธ) ที่ทาการแห่ง แรกน้ีใชเ้ ป็น ท่ีทาการไปรษณียส์ าหรับจงั หวดั พระนคร ดว้ ยเรียกกนั วา่ \"ไปรษณียาคาร\"

ลาดบั เหตุการณ์ \"ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2423 ถึง ปัจจุบัน\" • ต่อมาในปี พ.ศ. 2441 เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการกราบบงั คมทูล เสนอความเห็นวา่ ราชการ ของกรมไปรษณียแ์ ละราชการของกรมโทรเลข ซ่ึงต้งั ข้ึนก่อนกรมไปรษณียแ์ ลว้ น้นั เป็นงาน ใน ดา้ นส่ือสารดว้ ยกนั ควรรวมเป็นหน่วยราชการ เดียวกนั เสียเพอื่ ความสะดวกแก่การ ดาเนินงาน พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงเห็น เป็นสมควรจึงทรงพระกรุณา โปรดเกลา้ ฯ ใหร้ วมหน่วยงานท้งั สองเขา้ ดว้ ยกนั เรียกวา่ \"กรมไปรษณียโ์ ทรเลข\" ต่อมาไดย้ า้ ยไปใชอ้ าคารและที่ดินริมถนน เจริญกรุงเป็นที่ทาการและเรียกกนั โดยทว่ั ไปวา่ \"ท่ีทาการไปรษณียก์ ลาง\" การไปรษณีย์ เป็นบริการสาธารณะจาเป็นตอ้ งมีระเบียบขอ้ บงั คบั เพ่ือใหป้ ระชาชนผใู้ ชบ้ ริการและ เจา้ หนา้ ท่ีผดู้ าเนินบริการทราบและถือปฏิบตั ิเมื่อ เปิ ดการ ไปรษณียโ์ ทรเลขไดป้ ระมาณ 2 ปี แลว้ รัฐบาลจึงไดต้ รากฏหมายข้ึนใน ปี พ.ศ. 2428 เรียกวา่ \"พระราชบญั ญตั ิการไปรษณียไ์ ทย จุลศกั ราช 1248\"

ลาดบั เหตุการณ์ \"ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2423 ถงึ ปัจจุบัน\" • เม่ือวนั ท่ี 25 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2520 ไดม้ ีการจดั ตงั้ \"การส่อื สารแหง่ ประเทศไทย (กสท.)\" ตาม พระราชบญั ญตั กิ ารส่อื สารแหง่ ประเทศไทย พ.ศ. 2519 โดยรบั มอบกิจการดา้ นปฏบิ ตั ิการทงั้ หมด รวมถงึ การใหบ้ รกิ ารไปรษณียจ์ ากกรมไปรษณียโ์ ทรเลขมาดาเนินการ โดยมีสถานะเป็นรฐั วิสาหกิจ ใช้ สถานท่ีปฏิบตั งิ าน ณ ท่ีทาการไปรษณียก์ ลาง ตอ่ มาสานกั งานใหญ่ยา้ ยมาอยทู่ ่ีถนนแจง้ วฒั นะ ซง่ึ กสท. ไดป้ รบั ปรุงและพฒั นาบรกิ ารใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้ มาโดยตลอด จนเป็นรฐั วิสาหกิจชนั้ นาท่ีย่งิ ใหญ่ มีศกั ยภาพเครอื ขา่ ย ระบบ และคณุ ภาพบรกิ ารระดบั มาตรฐานสากล จากนโยบายรฐั บาลท่ีตอ้ งการแปรสภาพรฐั วิสาหกิจ เพ่ือเพ่มิ ประสิทธิภาพการทางานใหเ้ ทียบเทา่ ภาคเอกชน ซง่ึ กสท. เป็นหนง่ึ ในรฐั วสิ าหกิจท่ีตอ้ งดาเนนิ การตามนโยบายดงั กลา่ ว โดยเม่ือวนั ท่ี 8 กรกฎาคม 2546 คณะรฐั มนตรมี ีมติใหแ้ ปรสภาพ กสท. ตามแผนแมบ่ ทพฒั นากิจการโทรคมนาคม และพระราชบญั ญตั ทิ นุ รฐั วิสาหกิจ พ.ศ. 2542 แยกกิจการเป็น 2 บรษิ ัท คือ บรษิ ัท ไปรษณียไ์ ทย จากดั และบรษิ ัท กสท โทรคมนาคม จากดั (มหาชน) ซง่ึ จดทะเบยี นจดั ตงั้ เป็นบรษิ ัทเม่ือวนั ท่ี 14

จดหมายอากาศ (องั กฤษ: aerogramme หรือ aerogram • หรือ airletter ฝร่ังเศส: Aérogramme) เป็นกระดาษบาง ๆ แผน่ ใหญ่ซ่ึงสามารถเขียนขอ้ ความ ภายในและพบั เป็นซองจดหมาย จดั ทาโดยไปรษณีย์ บนกระดาษมีการพิมพภ์ าพแสตมป์ ทาใหส้ ามารถส่ง ทางไปรษณียไ์ ดโ้ ดยไม่ตอ้ งติดแสตมป์ แต่ตอ้ งไม่มีการสอดอะไรอยา่ งอื่นในซอง • ในระดบั นานาชาติจดหมายอากาศเร่ิมมีปรากฏใชร้ าวปี ค.ศ.1930 ต่อมาการประชุมสหภาพไปรษณีย์ สากล ค.ศ.1952 ที่กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยย่ี ม ไดล้ งมติใหใ้ ชช้ ื่อ AÉROGRAMME อยา่ งเป็น ทางการ • อตั ราจดหมายอากาศมกั เป็นอตั ราระหวา่ งประเทศ และจะส่งทางอากาศเสมอ ในขณะที่ในอดีตจดหมาย ระหวา่ งประเทศทว่ั ไปมกั ส่งทางเรือ จดหมายอากาศเป็นเคร่ืองเขียนของการไปรษณียท์ ่ีคิดคน้ ข้ึนมาหลงั มี การริเร่ิมนาเอาเครื่องบินมาใชข้ นส่งไปรษณียภ์ ณั ฑ์

จดหมาย • จดหมาย คือขอ้ ความท่ีเขียนขนึ้ เพ่ือสง่ สารจากบคุ คลหนง่ึ ไปยงั บคุ คลหน่งึ อาจมี ความหมายรวมไปถงึ กระดาษหรอื ส่อื ท่ีใชเ้ ขียนหรอื สรา้ งจดหมายนนั้ ในอดตี กอ่ น ครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี 19 จดหมายเป็นการส่อื สารท่ีเช่ือถือไดเ้ พียงชนิดเดียวระหวา่ ง บคุ คลสองคนจากสถานท่ีตา่ งกนั โดยการสง่ ผา่ นทางนกพิราบส่อื สารหรอื ดว้ ย บรกิ ารไปรษณีย์ เม่ือเทคโนโลยีพฒั นามากขนึ้ มีการประดษิ ฐ์โทร เลข โทรศพั ท์ โทรสาร หรอื แมก้ ระท่งั อนิ เทอรเ์ นต็ ซง่ึ สามารถสง่ สารไดร้ วดเรว็ กวา่ จดหมาย ทาใหจ้ ดหมายลดความสาคญั ลงไป

การจ่าหน้าซองจดหมาย • ตอ้ งจา่ หนา้ ใหถ้ กู ตอ้ งและมีรายละเอียดชดั เจนโดยระบรุ หสั ไปรษณียท์ กุ ครงั้ เพ่ือใหก้ ารจดั สง่ และนาจ่ายแกผ่ รู้ บั หรอื ผสู้ ง่ คืนผฝู้ ากสง่ กรรที ่ีไมน่ าจ่ายแก่ผรู้ บั ได้ เป็นไปอยา่ งรวดเรว็

การฝากจดหมายในประเทศ • ตอ้ งไมบ่ รรจสุ ่ิงของตอ้ งหา้ มสง่ ทางไปรษณียก์ รณีท่ีบรรจสุ ่งิ ของท่ีมีมลู คา่ สงู พนั ธบตั ร ทองคา หรอื เงนิ หนิ มีคา่ เคร่อื งเพชรพลอย ตอ้ งฝากสง่ เป็นจดหมายมีการรบั ประกนั สาม รถใชบ้ รกิ ารพเิ ศษไดท้ กุ ชนิด. • การเลอื กฝากสง่ ได้ 3 วธิ ีฝากสง่ ณ ท่ีทาการไปรษณีย์ และฝากสง่ ณ สถานท่ีอยหู่ รอื สานกั งานฝากสง่ ไดฝ้ ากสง่