ศิลปวัฒนธรรม

ศิลปวฒั นธรรม ไทย อาจารยก์ ติ ตพิ งษ์ พมิ พ์

ทีม่ าของศิลปวฒั นธรรมไทย วฒั นธรรมไทย ชาติไทยเป็นชาติท่ีเก่าแก่และมวี ฒั นธรรมประจาชาติท่ีเกิดจากภูมิ ปัญญาของบรรพบุรุษและพฒั นาหล่อหลอมขน้ึ ในสงั คมไทย จนมคี วาม เป็นเอกลกั ษณ์ของตนเองไม่ว่าจะเป็นภาษา วรรณคดี ศลิ ปวตั ถุ ดนตรี อาหารและการแต่งกาย นอกจากน้ี คนไทยยังได้มีการยอมรับเอา วฒั นธรรมของชาตอิ ่นื เขา้ มาผสมผสาน โดยการนามาดดั แปลงผสมผสาน กนั ไดอ้ ยา่ งกลมกลนื จนเกดิ เป็นวฒั นธรรมของสงั คมไทยทม่ี เี อกลกั ษณ์ใน ทส่ี ดุ

ทีม่ าของวฒั นธรรมไทย 1) สงิ่ แวดลอ้ มทางภูมศิ าสตรแ์ ละสงั คมเกษตรกรรม เน่ืองจากพ้นื ทข่ี อง ประเทศไทยส่วนใหญ่มสี ภาพภูมศิ าสตรเ์ ป็นท่รี าบลุ่มแม่น้า คนไทยจงึ มี ความผกู พนั กบั แม่น้าลาคลอง ทาใหเ้ กดิ วถิ ชี วี ติ รมิ น้าและประเพณีต่าง ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั น้าทส่ี าคญั เช่น ประเพณีลอยกระทง ประเพณีสงกรานต์ เป็นตน้

ประเพณีไทย

ทีม่ าของวฒั นธรรมไทย (ต่อ) 2) พธิ กี รรมทางพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนาเผยแผ่เขา้ มาในประเทศ ไทยเป็นเวลานาน โดยคนไทยได้นาหลกั คาสอนมาใช้ในการดาเนินชีวิต นอกจากน้ียงั มีประเพณีและพิธีกรรมต่าง ๆ ท่ีเก่ียวข้องกับศาสนาอีกเป็น จานวนมาก เช่น การทอดกฐนิ การทอดผา้ ป่า การบวชเพ่อื สบื ทอดศาสนา เป็นตน้

ทีม่ าของวฒั นธรรมไทย (ต่อ) 3) คา่ นิยม เป็นแบบอยา่ งพฤตกิ รรมของคนในสงั คมทม่ี คี วามแตกต่างกนั คา่ นิยมบางอยา่ งกลายเป็นแกนหลกั ของวฒั นธรรมไทย เชน่ ความรกั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ซ่ึงคนไทยให้ความเคารพและเชิดชูสถาบัน พ4ร)ะมกหาารกเผษยตั แรพยิ เ์รป่แ็นลอะยกา่ างรมยาอกมรบั วฒั นธรรมจากต่างชาติ ในอดตี ประเทศ ไทยไดร้ บั วฒั นธรรมจากจนี และอนิ เดยี เขา้ มาผสมผสานกบั วฒั นธรรมดัง้ เดมิ โดยเฉพาะวฒั นธรรมทม่ี าจากชาตติ ะวนั ตกทเ่ี หน็ ไดอ้ ย่างชดั เจน เช่น การ แต่งกายตามแบบสากล การผูกเนคไท การสวมเส้ือนอก การสร้าง บา้ นเรอื นรปู ทรงต่าง ๆ

อาคาร / สถาปัตยกรรม

ศิลปการแต่งกายไทย

ชดุ ไทยพระราชนิยม ๔. ชดุ ไทยบรม พมิ าน ๑. ชดุ ไทยเรอื นตน้ ๒. ชดุ ไทยจติ รลดา ๓. ชุดไทย อมรนิ ทร์

ชดุ ไทยพระราชนิยม (ต่อ) ๕. ชุดไทยจกั รี ๖. ชดุ ไทยจกั รพรรดิ ๗. ชดุ ไทยศวิ าลยั ๘. ชดุ ไทยดสุ ติ

ลกั ษณะของวฒั นธรรมไทย ประเทศไทยเป็นประเทศทม่ี วี ฒั นธรรมเก่าแก่สบื สานต่อกนั มาเป็ นเวลา ยาวนาน มวี ฒั นธรรมหลกั ทถ่ี อื ว่า เป็นวฒั นธรรมประจาชาตไิ ทย และแสดง ใหเ้ หน็ ถงึ ความเป็นไทย ไดแ้ ก่ 1. ศาสนา คนไทยสว่ นใหญ่นับถอื พระพุทธศาสนา แต่กม็ ไิ ดก้ ดี กนั ผู้ทน่ี บั ถอื ศาสนาอน่ื 2. ภาษา คนไทยมภี าษาและตวั อกั ษรไทย 3. ประเพณีไทย เป็นสงิ่ ทแ่ี สดงถงึ วถิ ชี วี ติ ของคนไทยทเ่ี คยปฏบิ ัตสิ บื เน่ืองกนั มาตงั้ แต่บรรพบุรษุ

วฒั นธรรมในระดบั ภมู ิภาคของสงั คมไทย 1. วฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ภาคเหนือ เป็นภูมภิ าคทม่ี เี อกลกั ษณ์ทม่ี คี วามโดดเด่นในดา้ นวฒั นธรรม ทอ้ งถน่ิ ของตน เชน่ ประเพณตี านก๋วยสลาก ประเพณปี อยหลวง 2. วฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ (ภาคอสี าน) เป็นศูนยร์ วมวฒั นธรรมทเ่ี กา่ แก่ มวี ฒั นธรรมประเพณีท่เี ป็นเอกลกั ษณ์สาคญั เช่น ประเพณีบุญบงั้ ไฟ ประเพณีไหลเรอื ไฟ ประเพณผี ตี าโขน 3. วฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ภาคกลาง เน่ืองจากอยบู่ รเิ วณทร่ี าบลมุ่ แมน่ ้าเจา้ พระยา จงึ มชี วี ติ ผกู พนั อยู่กบั การเกษตรเป็นส่วนใหญ่ เช่น ประเพณีทาขวญั ขา้ ว การบูชาแม่โพสพ การลงแขก เกย่ี วขา้ วและลาตดั 4. วฒั นธรรมทอ้ งถนิ่ ภาคใต้ ประชากรมคี วามแตกต่างกนั ทางดา้ นศาสนา มกี ารผสมผสาน ทางวฒั นธรรมประเพณี เช่น ประเพณีการชกั พระ ประเพณีแห่ผา้ ขน้ึ ธาตุ การเตน้ รองเงง็

วฒั นธรรมพ้ืนบา้ นของสงั คมไทย 1. มขุ ปาฐะตา่ ง ๆ เชน่ ตานานหรอื นิทานพน้ื บา้ น สภุ าษติ คาพงั เพย ปรศิ นาคาทาย 2. ความเชอ่ื ประเพณี และพธิ กี รรม ความเช่อื มที งั้ ความเช่อื ดงั้ เดมิ ท่ีถ่ายทอดสบื ต่อกนั มา เชน่ การนบั ถอื ผี (ผฟี ้า) พญาแถน พญานาค 3. หตั ถกรรมพน้ื บ้าน เป็นงานท่เี กดิ จากการสรา้ งสรรค์หรอื ประดษิ ฐ์สงิ่ ของเคร่อื งใชใ้ น ชวี ติ ประจาวนั จากวสั ดุ ทม่ี อี ยใู่ นทอ้ งถน่ิ ของตน ในแต่ละทอ้ งถน่ิ ยอ่ มแตกต่างกนั ไป ทงั้ ดา้ นการใชว้ สั ดุ เทคนิคและการ ถ่ายทอดสืบต่อกัน เช่น งานจักสาน งานถกั ทอ งานปัน้ งานแกะสลกั และงานวาดภาพ 4. ภาษาไทยพน้ื บ้าน คนไทยทุกภาคส่วนใหญ่ใชภ้ าษาไทยเป็นปกติ แต่มสี าเนียงและ การใชค้ าแตกต่างกนั มากน้อยแต่ละทอ้ งถนิ่ ซง่ึ อาจไดร้ บั อทิ ธพิ ลจากวฒั นธรรม ใกลเ้ คยี งดว้ ย ภาษาไทยพน้ื บา้ นทใ่ี ชก้ นั อยู่ในกลุ่มท้องถ่ินต่าง ๆ ได้แก่ ภาษา ลา้ นนา ภาษาไทยใหญ่ ภาษาไทยอสี าน ภาษาไทยภูเขา

ประเภทของวฒั นธรรมไทย 1. วฒั นธรรมทางวตั ถุ หมายถึง สง่ิ ของหรอื วตั ถุอนั เกดิ จากความคดิ และการ ประดษิ ฐ์ข้นึ มาของมนุษย์ เช่น อาหาร บ้าน ยารกั ษาโรค เคร่อื งมอื เคร่อื งใช้ เป็นตน้ 2. วฒั นธรรมทไ่ี มใ่ ช่วตั ถุ หมายถงึ วฒั นธรรมดา้ นนามธรรมทไ่ี ม่สามารถสมั ผสั ได้ เช่น ความคดิ ความเช่อื ค่านิยม ประเพณี ขนบธรรมเนียม การปฏบิ ัตสิ บื ต่อกนั มาและเป็นทย่ี อมรบั ในกลมุ่ ของตนวา่ ดงี าม

เอกลกั ษณ์ของวฒั นธรรมไทย ๑. ภาษาไทย ตวั อกั ษรไทย ซง่ึ นบั วา่ เป็นอารยธรรมขนั้ สงู ๒. อาหารไทย เชน่ น้าพรกิ ปลาทู หรอื ตม้ ยากุง้ ทเ่ี ป็นรจู้ กั และโด่งดงั ไปทงั่ โลก ๓. สมนุ ไพรไทย แมแ้ ตต่ ่างชาตกิ ใ็ หค้ วามสนใจ เชน่ วา่ นหางจระเข้ กระชายดา กวาวเครอื ๔. ฉายาสยามเมอื งยม้ิ ซง่ึ แสดงถงึ ความยม้ิ แยม้ แจ่มใส มอี ธั ยาศยั ซง่ึ หายากในชนชาตอิ ่นื ๕. มารยาทไทย เชน่ การไหว้ เป็นทร่ี จู้ กั ของคนทวั่ โลก การมสี มั มาคารวะ เคารพผอู้ าวุโสรจู้ กั กาล ๖. ประเพณไี ทย เชน่ ผตี าโขน บญุ บงั้ ไฟ การแหป่ ราสาทผง้ึ แหนางแมว ๗. การแสดงแบบไทย เชน่ ลเิ ก โขน ราวง ๘. ดนตรไี ทร เชน่ ระนาด ป่ี ขลยุ่ องั กะลงุ ๙. การละเลน่ ไทย เชน่ มอญซอ่ นผา้ ลาตดั ๑๐. สงิ่ ก่อสรา้ ง เชน่ เรอื นไทย ๑๑. เพลงไทย เชน่ เพลงไทย (ไทยเดมิ ) เพลงลกู ทงุ่

สวสั ดี