ทร11001ทักษะการเรียนรู้

~ 101 ~ กจิ กรรมท่ี 3 ครูและผเู รียนนง่ั สบายๆ อยกู ันเปนกลมุ ครูแจกใบงานท่ี 3 ท่เี ปนกรณีตวั อยาง เร่ือง “ธญั ญวดี” ครูดําเนินกจิ กรรมเชนเดียวกบั การดําเนนิ งานในกิจกรรมที่ 2 ใบงานที่ 3 กรณีตัวอยางเรื่อง “ธญั ญวดี” ธญั ญวดี ธัญญวดีไดรับการบรรจุเปนครูในโรงเรียนมัธยมทีต่ างจังหวัด พอเปนครูได 1 ป ก็มีอัน เปนตองยายเขามาอยูในกรุงเทพมหานคร โรงเรียนทีธ่ ัญญวดียายเขามาทําการสอนเปนโรงเรียนมัธยม เชนเดียวกัน แตมีการสอนการศึกษาผูใหญ ระดับที่ 3-4 และ 5 ในตอนเย็นอีกดวย มาเมือ่ เทอมทีแ่ ลว ธัญญวดีไดรับการชักชวนจากอาจารยใหญใหสอนการศึกษาผูใหญในตอนเย็น ธัญญวดี เห็นวาตัวเองไม มภี าระอะไรกเ็ ลยตกลงโดยไมตองคิดถงึ เร่อื งอื่น ซ้ํายงั จะมีรายไดเพิม่ ข้นึ อีกดวย แตธญั ญวดจี ะคดิ ผิดหรอื เปลาไมทราบ เริม่ ตนจากเสียงกระแนะกระแหนจากครูเกาบาง คนวามาอยูยังไมทันไรก็ไดสอนภาคค่าํ สวนครูเกาทีส่ อนภาคค่าํ ก็เลือกสอนเฉพาะชัว่ โมงตนๆ โดยอาง วา เขามีภารกิจที่บาน ธัญญวดียังสาว ยังโสด ไมมีภาระอะไรตองสอนชั่วโมงทายๆ ทําใหธัญญวดีตอง กลับบานดกึ ทุกวนั ถึงบานก็เหน่ือย อาบนา้ํ แลวหลบั เปนตายทกุ วนั การสอนของครูภาคค่าํ สวนใหญไมคอยคํานึงถึงผูเรียน เขาจะรีบสอนใหหมดไป ชัว่ โมงหนึ่งๆ เทานั้น เทคนิคการสอนทีไ่ ดรับการอบรมมา เขาไมนําพา ทํางานแบบขอไปที เชาชามเย็น ชาม ธัญญาวดีเห็นแลวก็คิดวา คงจะรวมสังฆกรรมไมได จึงพยายามทุมเทกําลังกายกําลังใจและเวลา ทําทุกๆ วิถีทาง เพือ่ หวังจะใหครูเหลานั้นไดเอาเยี่ยงอยางของตนบางแตก็ไมไดผล ทุกอยางเหมือนเดิม ธัญญวดีแทบหมดกําลังใจไมมีความสุขเลย คิดจะยายหนีไปอยูทีอ่ ืน่ มาฉุกคิดวาที่ไหนๆ คงเหมือนๆกัน คนเราจะใหเหมือนกนั หมดทกุ คนไปไมได ประเด็น ถาทานเปนธญั ญวดี ทําอยางไรจึงจะอยใู นสงั คมน้นั ไดอยางมีความสุข

~ 102 ~ แนวทางการทาํ กจิ กรรม 1. เลขานุการกลุมบันทึกความเห็นของกลุมที่รวมกันอภิปรายความเห็นอาจมีหลายคําตอบก็ได 2. เปรียบเทียบความเห็น หรือคําตอบของกลมุ ผเู รียนกับตวั อยางขอสรุปท่ีนาํ เสนอวาใกลเคยี งกนั หรือไมเพียงใด 3. เลอื กขอคดิ หรือคาํ ตอบทก่ี ลมุ คิดวาดที ส่ี ดุ ไว 1 คําตอบ 4. คําตอบท่ีกลมุ คดิ วาดีที่สุดท่ีเลอื กบนั ทึกไวคือ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………… ตัวอยางขอสรุปของกรณีตัวอยาง ตวั อยาง เร่ือง “ธัญญวดี” จากความเห็นของ ขอสรปุ ผลการอภิปรายจากกรณตี วั อยางเรอื่ ง ผูเรียนหลายกลุมทีเ่ คยเสนอไวดัง ป ร า ก ฏ ดั ง ใ น ก ร อ บ ด า น ข ว า มื อ “ธญั ญวดี” ตัวอยางขอสรุปนีอ้ าจจะใกลเคียงกับ --------------------- ขอสรุปของกลุมของทานก็ได การที่คนเราจะมีชีวิตอยูไดอยางเปนสุขนั้น ตอง รูจักปรับตัวเองใหเขากับสถานการณ สิ่งแวดลอม หรือปรับสถานการณสิง่ แวดลอมใหเขากับตนเอง หรือปรับทั้งสองทางใหเขาหากันไดอยางผสม กลมกลืนก็จะเกิดความสุขได

~ 103 ~ กจิ กรรมท่ี 4 ครูและผเู รยี นนั่งสบาย ๆ อยูกนั เปนกลมุ ครูแจกใบงานท่ี 4 ท่ีเปนกรณีตวั อยาง เรอ่ื ง “วุน” ครูดาํ เนินกิจกรรมที่ 4 เชนเดียวกับการดําเนินงานในกิจกรรมที่ 3 ใบงานท่ี 4 กรณีตัวอยางเรอื่ ง “วุน” “วุน” หมูบานดอนทรายมูลทีเ่ คยสงบเงียบมาแตกาลกอน กลับคึกคักดวยผูคนที่อพยพเขาไป อยูเพิม่ กันมากขึน้ ๆ ทุกวัน ทัง้ นี้เปนเพราะการคนพบพลอยในหมูบาน มีการตอไฟฟา ทําใหสวางไสว ถนนลาดยางอยางดี รถราวิง่ ดูขวักไขวไปหมด สิง่ ทีไ่ มเคยเกิดขึ้นมากอนก็เกิดขึน้ เชน เมื่อวานเจาจุกลูก ผูใหญจาง ถูกรถจากกรุงเทพฯ ทับตายขณะวิง่ ไลยิงนก เมือ่ เดือนกอน น.ส.เหรียญเงิน เทพีสงกรานตปนี้ ถูกไฟฟาดูดขณะรีดผาอยู ซองผูหญิงเกิดขึน้ เปนดอกเห็ด เพือ่ ตอนรับผูคนทีม่ าทําธุรกิจ ทีร่ ายก็คือเปนที่ เทีย่ วของผูชายในหมบู านน้ไี ปดวย ทําใหผวั เมยี ตีกนั แทบไมเวนแตละวัน ครูสิงหแกนัง่ ดูเหตุการณตางๆ ทีเ่ กิดขึ้นแลว ไดแตนั่งปลงอนิจจัง “เออ ไอพวกนี้เคย สอนจําจีจ้ ้าํ ไชมา ตัง้ แตหัวเทากําปน เดี๋ยวนี้ดูมันขัดหูขัดตากันไปหมด จะสอนมันอยางเดิมคงจะไปไม รอดแลว เราจะทําอยางไรดี” ประเดน็ 1. ทําไมจงึ เกิดปญหาตางๆ เหลานขี้ ึน้ ในหมบู านดอนทรายมูล 2. ถาทานเปนคนในหมูบานทรายมูล ทานจะแกปญหาอยางไร 3. ทานคิดวา การเรยี นรูท่เี หมาะสมกบั สภาพของชุมชนเชนน้ี ควรเปนอยางไร

~ 104 ~ แนวทางการทาํ กจิ กรรม 1. บันทกึ ความเหน็ ของกลมุ ที่รวมกนั อภปิ รายถกแถลง ความเห็นอาจมีหลายขอ 2. เปรยี บเทยี บความเหน็ ที่กลมุ ผเู รียนเสนอกบั ตัวอยางขอคิดเหน็ ท่ีเสนอไววาใกลเคยี งกนั หรือไม เพียงใด 3. เลอื กคําตอบหรือขอคิดเห็นที่กลุมผูเรียนเลือกไววาดที ่ีสุดบันทึกไว 1 คําตอบ 4. คําตอบท่เี ลือกไวคือ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………… ตัวอยางขอสรุปของกรณีตัวอยาง ตัวอยาง เร่ือง “วุน” จากความเห็นของ ขอสรปุ ผลการอภปิ รายจากกรณตี ัวอยางเร่ือง ผูเรียนหลายกลุมที่เคยเสนอไวดังท่ี ป ร า ก ฏ ใ น ก ร อ บ ด า น ข ว า มื อ “วนุ ” ตัวอยางขอสรุปนี้อาจจะใกลเคียง ---------------------------- กับขอสรุปของกลุมของทานก็ได สังคมปจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว ความ เจริญทางวัตถุและเทคโนโลยีวิง่ เขาสูชุมชนอยาง รวดเร็วและรุนแรงตลอดเวลา จนคนในชุมชนตั้งรับ ไมทัน ปรับตัวไมไดจึงเกิดปญหาทีห่ ลากหลายทั้งดาน เศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง การศึกษา อาชีพ ความมั่นคง และความปลอดภัยของคนใน ชุมชน การจัดการเรียนการสอนในปจจุบันจะใชวิธี สอนโดยการบอกการอธิบายของครูใหผูเรียนจําได เทานัน้ คงไมเพียงพอแตตองใหผูเรียนรูจักคิดรูจักการ แกปญหาทีต่ องไดขอมูลทีห่ ลากหลายมาประกอบการ คิดแกปญหาใหสอดคลองกับความเชื่อ ความจําเปน ของตนเอง และความตองการของชุมชนดวย

~ 105 ~ กจิ กรรมที่ 5 ครแู ละผูเรียนนัง่ สบาย ๆ อยูกนั เปนกลุม ครูแจกใบงานที่ 5 ทเ่ี ปนกรณีตวั อยาง เร่ือง “สู ไหม” ครเู ปดเทปท่ีอัดเสียง กรณตี ัวอยางเรือ่ ง “สไู หม” ใหผเู รียนฟงพรอม ๆ กัน ถาไมมีเทปครูตองอาน ใหฟงแบบละครวิทยุ เพื่อสรางบรรยากาศใหตื่นเตนตามเนื้อหาในกรณีตัวอยางเมื่อครูอานจบแลวก็จะ พูดคยุ กับผเู รียนในเชิงทบทวนถึงเนือ้ หาและเหตกุ ารณในเน้อื เรือ่ งของกรณีตัวอยางตรงกันไมตกหลน จากน้นั ครูจึงเสนอประเด็นกํากบั กรณีตัวอยางใหผูเรียนนําไปอภปิ รายถกแถลง เพ่ือหาคําตอบในกลมุ ยอย ใบงานท่ี 5 กรณีตัวอยางเรอื่ ง “สไู หม” “สไู หม” ผมตกใจสะดงุ ตื่นขน้ึ เมอื่ เกิดเสยี งเอะอะ พอลืมตาขึ้นมา เหน็ ทุกคนยืนกนั เกอื บหมดรถ “ทุกคน นง่ั ลงอยนู ง่ิ ๆ อยาเคล่อื นไหวไมงัน้ ยงิ ตายหมด” เสียงตวาดลั่นออกมาจากปากของเจาชายหนาเหีย้ ม คอ สน้ั ที่ยนื อยูหนารถ กําลงั ใชปนจออยทู ่คี อของคนขบั ผมรูทันทวี ารถทัวรที่ผมโดยสารคันนีถ้ ูกเลนงานโดยเจาพวกวายรายแน หันไปดูดานหลัง เห็น ไอวายรายอกี คนหนง่ึ ถือปนจังกาอยู ผมใชมอื อันสน่ั เทาลวงลงไปในกระเปากางเกง คลํา .38 เหาไฟของ ผมซึง่ ซือ้ ออกมาจากรานเมือ่ บายนีเ้ อง นึกในใจวา “โธเพิ่งซื้อเอามายังไมทันยิงเลย เพียงใสลูกเต็มเทา นัน้ เองกจ็ ะถกู คนอ่ืนเอาไปเสยี แลว” เสียงเจาตาพองหนารถตะโกนขูบอกคนขับรถ “หยุดรถเดีย๋ วนี้ มึงอยากตายโหงหรือไง” ผมนึก ในใจวา เดีย๋ วพอรถหยุดมันคงตองใหเราลงจากรถแลวกวาดกันเกลีย้ งตัว แตผมตองแปลกใจแทนที่รถ จะหยุดมันกลับยิง่ เร็วขึน้ ทุกที ทุกที ยิง่ ไปกวานัน้ รถกลับสายไปมาเสียดวย ไอพวกมหาโจรเซไปเซมา แตเจาตาพองยังไมลดละ แมจะเซออกไปมันก็กลับวิง่ ไปยืนประชิดคนขับอีก พรอมตะโกนอยู ตลอดเวลา “หยุดโวย หยดุ ไอน่ี กูลงไปไดละมึง จะเหยียบใหคาสนทเี ดยี ว” รถคงตะบึงไปตอ คนขับบาเลือดเสียแลว ผมไมแนใจวาเขาคิดอยางไร ขณะนัน้ ผมกวาดสายตา เห็นผูชายทนี่ ง่ั ถดั ไปทางมาน่ังดานซาย เปนตํารวจยศจากําลังจองเขม็งไปทีไ่ อวายรายและถัดไปอีกเปน ชายผมสัน้ เกรียนอีก 2 คน ใสกางเกงสีกากี และสีขี้มา ผมเขาใจวาคงจะเปนตํารวจหรือทหารแน กําลัง เอามือลวงกระเปากางเกงอยูทั้งสองคน บรรยากาศตอนนัน้ ชางเครียดจริง ๆ ไหนจะกลัวถูกปลน ถูกยิง ไหนจะกลัวรถคว่าํ ทุกคนเกร็ง ไปหมด ทุกสิง่ ทุกอยางถงึ จุดวกิ ฤตแลว ประเด็น 1. ถาคณุ อยูในเหตุการณอยางผม คุณจะตัดสนิ ใจอยางไร 2. กอนทค่ี ุณจะตัดสนิ ใจ คณุ คิดถึงอะไรบาง

~ 106 ~ แนวทางการทาํ กจิ กรรม ครูแบงกลุมผูเรียนออกเปน 2 – 3 กลุมยอย ใหผูเรียนเลือกประธานกลุมและเลขานุการกลุมเพื่อ เปนผูนําและผจู ดบันทึกผลการอภปิ รายของกลุมตามลาํ ดบั และนําผลการอภิปรายที่บันทึกไวไปเสนอตอ ที่ประชุมใหญ จากนั้น ใหผูเรียนทุกกลุมอภิปรายถกแถลงเพื่อหาคําตอบตามประเด็นทีก่ ําหนดให ครู ติดตามสังเกต การใชเหตุผลของแตละกลุม หากขอมูลยังไมเพียงพอ ครูอาจชี้แนะใหอภิปรายเพิม่ เติมได เลขานุการกลุมบันทึกผลการพิจารณาหาคําตอบตามประเด็นทีก่ ําหนด และนําคําตอบนัน้ ไปรายงานในที่ ประชุมกลุมใหญ (หากมีผูเรียนไมมาก ครูอาจใหมีการสนทนาหรืออภิปรายถกแถลงกันในกลุมใหญเลย โดยไมตองแบงกลมุ ยอยกไ็ ด) ในการประชุมกลุมใหญ ครูเตรียมกระดาษปรฟู แบงเปน 3 ชอง ใหหัวขอแตละชองวา ขอมูลทาง วิชาการ ขอมูลดานตนเอง และขอมูลดานสังคมสิง่ แวดลอม ขอมูลทางวิชาการ คือ ขอมูลทีเ่ ปนความรู ความจริง ทฤษฎี ตํารา ฯลฯ ขอมูลเกีย่ วกับตนเอง คือ ขอมูลสวนตัวของผูคิด ผูวิเคราะหเอง เชน ประสบการณของผูวิเคราะห ความชอบ ความถนัด ความสนใจ จุดออน จุดแข็ง ความรัก ความชอบ ความกลัว ความกลาของตนเอง ฯลฯ ขอมูลเกี่ยวกับสงั คมสิง่ แวดลอม คือ ขอมลู ทอี่ ยใู นสงั คมรอบตัวของ ผูวิเคราะห เชน ความเชือ่ วัฒนธรรมประเพณี สภาวะแวดลอม กฎหมายขอบังคับ ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ กระแสสังคม ฯลฯ นํามาติดไวลวงหนา เมื่อแตละกลุมรายงานถึงเหตุผลของกลุมวาสูหรือไมสู เพราะ เหตุผลอะไร ขอมูลทีน่ ํามาเสนอจะถูกบันทึกลงในชองทีเ่ หมาะสมกับขอมูลนั้น ๆ เชน ถายกเหตุผลวาสู หรือไมสู เพราะสังเกตจากปฏิกิริยาหรือพฤติกรรมของผูคนรอบขางในรถ ก็นาจะบันทึกเหตุผลนั้นลงใน ชองท่ี 3 เร่อื งขอมูลดานสังคมสิง่ แวดลอม หากเหตุผลที่เสนอเปนเรือ่ งความมัน่ ใจหรือความเขมแข็งทาง จิตใจของตนเองก็บันทึกเหตุผลลงในชองที่ 2 ขอมูลดานตนเอง หรือถาเหตุผลทีเ่ สนอเปนเรือ่ งของ ความรูเรือ่ งการยิงปน ชนิดของปน ก็บันทึกเหตุผลลงในชองที่ 1 ขอมูลทางวิชาการ เปนตน เมือ่ ทุกกลุม รายงานและขอมูลถูกบันทึกลงในแบบบันทึกขอมูลทัง้ 3 กลุมแลว ครูนํากระดาษปรูฟที่บันทึกขอมูลทั้ง 3 ดานขึน้ มาใหผูเรียนพิจารณาแลวจะถามผูเรียนวา พอใจกับการคิด การตัดสินใจหรือยัง ถายังไมพอใจ ใหทกุ คนเพิ่มเติมตามทีต่ องการ จากนน้ั ครสู รปุ ใหผเู รยี นเขาใจวา การคิดการแกปญหาตาง ๆ ผูแกปญหา จะมีการนําขอมูลมาประกอบการคิดอยางนอย 3 ประการ เสมอ คือ ขอมูลวิชาการ ขอมูลตนเอง และ ขอมูลสังคมสิง่ แวดลอม อาจมีคนคิดถึงขอมูลดานอืน่ ๆ อีกก็ได แตจะมีขอมูลหลักอยางนอย 3 ประการ เสมอ การคิดแกปญหานั้นจึงจะรอบคอบและพอใจ ถายังไมพอใจก็ตองกลับไปคิดถึงปญหาและขอมูลที่ นํามาคิดแกไข พยายามคิดหาขอมูลเพิม่ เติมแตละดานใหมากขึ้น จนพอเพียงทีจ่ ะใชแกปญหาจนพอใจก็ ถือวา การคิดการแกปญหานนั้ เสร็จส้ินดวยดี ในการประชุมกลุมใหญ ครูเตรียมกระดาษปรูฟแบงเปน 3 ชองใหหัวขอในแตละชองวางวา ขอมูลทางวิชาการ ขอมูลดานตนเอง และขอมูลดานสังคมสิง่ แวดลอม นํามาติดไวลวงหนา ขอมูลทาง วิชาการ คือ ขอมูลที่เปนความรู ความจริง ทฤษฎี ตํารา ฯลฯ ขอมลู เกีย่ วกับตนเอง คือ ขอมูลสวนตัวของผู คิด ผูวิเคราะหเอง เชน ประสบการณของผูวิเคราะห ความชอบ ความถนัด ความสนใจ จุดออน จุดแข็ง

~ 107 ~ ความรัก ความชอบ ความกลัว ความกลาของตนเอง ฯลฯ เปนตน ขอมูลเกีย่ วกับสังคมสิง่ แวดลอม คือ ขอมูลที่อยูในสังคมรอบตัวของผูวิเคราะห เชน ความเชือ่ วัฒนธรรมประเพณี สภาวะแวดลอม กฎหมาย ขอบงั คับ ภูมิประเทศ ภูมอิ ากาศ กระแสสงั คม ฯลฯ เปนตน เม่ือแตละกลมุ รายงานถึงเหตุผลของกลุมวาสู หรือไม เพราะเหตุผลอะไร ขอมูลที่นํามาเสนอจะถูกบันทึกลงในชองทีเ่ หมาะสมกับขอมูลนัน้ ๆ เชน ถา ยกเหตุผลวาสู หรือไมสู เพราะสังเกตจากปฏิกิริยาหรือพฤติกรรมของผูคนรอบขางในรถ ก็นาจะบันทึก เหตุผลนั้นลงในชองที่ 3 เร่ืองขอมูลดานสังคมสิ่งแวดลอม หากเหตุผลทีเ่ สนอเปนเรื่องความมั่นใจหรือ ความเขมแข็งทางจิตใจของตนเองก็บันทึกเหตุผลลงในชองที่ 2 ขอมูลดานตนเอง หรือถาเหตุผลทีเ่ สนอ เปนเรื่องของความรูเรื่องการยิงปน ชนิดของปน ก็บันทึกเหตุผลลงในชองที่ 1 ขอมูลทางวิชาการ เปนตน เม่ือทุกกลุมรายงานและขอมูลถูกบันทึกลงในแบบบันทึกขอมูลทัง้ 3 กลุมแลว ครูนํากระดาษปรูฟที่ บนั ทกึ ขอมูลท้ัง 3 ดานขึน้ มาใหผเู รียนพิจารณาแลวจะถามผูเรียนวา พอใจกับการคิด การตัดสินใจหรือยัง ถายังไมพอใจใหทุกคนเพิม่ เติมตามทีต่ องการ จากนัน้ ครูสรุปใหผูเรียนเขาใจวา การคิดการแกปญหา ตางๆ ผูแกปญหาจะมีการนําขอมูลมาประกอบการคิดอยางนอย 3 ประการ เสมอคือ ขอมูลวิชาการ ขอมูล ตนเอง และขอมลู สงั คมส่ิงแวดลอม อาจมคี นคิดถึงขอมลู ดานอนื่ ๆ อกี ก็ได แตจะมีขอมูลหลกั อยางนอย 3 ประการเสมอ การคิดแกปญหานั้นจึงจะรอบคอบและพอใจ ถายังไมพอใจก็ตองกลับไปคิดถึงปญหาและ ขอมูลที่นํามาคิดแกไข พยายามคิดหาขอมูลเพิม่ เติมแตละดานใหมากขึ้น จนพอเพียงทีจ่ ะใชแกปญหาจน พอใจกถ็ อื วา การคดิ การแกปญหานั้น เสรจ็ ส้ินดวยดี ตัวอยาง แบบฟอรมในการเตรียมบันทึกขอมูลจากการคิดการสรุปของผูเรียน หลงั จากอภปิ รายถกแถลง กรณตี วั อยางเรอ่ื ง “สูไหม” แลวครูนํามาบันทึกลงตารางในกระดาษปรูฟขางลางนี้ 1. ขอมูลทางวิชาการ 2. ขอมูลเกย่ี วกบั ตนเอง 3.ขอมูลทางสังคมสิ่งแวดลอม ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................. ................................................ ................................................ ................................................ ................................................ ................................................ ................................................

~ 108 ~ ตัวอยาง แบบฟอรมในการเตรียมบันทึกขอมูลจากการคิดการสรุปของผูเรียน หลังจากอภิปรายถก แถลงกรณีตวั อยางเรื่อง “สไู หม” แลวครูนํามาบันทึกลงตารางในกระดาษปรูฟขางลางนี้ 12 3 ขอมลู ทางวชิ าการ ขอมูลเกี่ยวกับตนเอง ขอมูลทางสงั คมและสง่ิ แวดลอม ............................................. ............................................. ................................................... ............................................. ............................................. ................................................... ............................................. ............................................. ................................................... ............................................. ............................................. ................................................... ............................................. ............................................. ................................................... ............................................. ............................................. ................................................... ตัวอยางขอสรุปของกรณีตัวอยาง ตัวอยาง เร่ือง “สูไหม” จากความเห็นของ ขอสรุปผลการอภิปรายจากกรณีตัวอยางเรอื่ ง ผเู รยี นหลายกลุมหลายคนทเี่ คย เสนอไว ดงั ที่ปรากฏในกรอบ “สไู หม” ดานขวามือ ตัวอยางขอสรุปนี้ -------------- อาจจะใกลเคียงกับขอสรุปของ ป ญ ห า ใ น สั ง ค ม ป จ จุ บั น ซั บ ซ อ น แ ล ะ กลุมของทานก็ได เปลีย่ นแปลงรวดเร็ว การเรียนรูโดยการฟงการจําจาก การสอนการอธิบายของครูอยางเดียวคงไมพอทีจ่ ะ แกปญหาไดอยางยั่งยืน ทันตอเหตุการณ การสอนให ผเู รยี นรจู กั คิดเอง โดยใชขอมลู ทีห่ ลากหลายอยางนอย 3 ประการ คือ ขอมูลทีเ่ กีย่ วของกับหลักวิชาการ ขอมูล เกีย่ วกับตนเอง และขอมูลเกีย่ วกับสภาพของสังคม สิง่ แวดลอม มาประกอบในการคิด การตัดสินใจอยาง พอเพียงก็จะทําใหการคิด การตัดสินใจเพือ่ แกปญหานัน้ มีความมั่นใจและถูกตองมากขึ้น

~ 109 ~ เมือ่ ผูเรียนไดรวมทํากิจกรรม ความเชือ่ พืน้ ฐานทางการศึกษาผูใหญ ครบทัง้ 5 กิจกรรม แลว ครูนาํ กระดาษปรูฟทส่ี รุปกรณีตวั อยางทงั้ 5 แผนติดผนังไว เชิญทุกคนเขารวมประชุมกลุมใหญแลว ใหผูเรียนบางคนอาสาสมัครสรุปความเชือ่ พืน้ ฐานทางการศึกษาผูใหญใหเพือ่ นฟง จากนัน้ ครูสรุป สุดทายดวยบทสรปุ ตวั อยางดงั น้ี ความเชือ่ พืน้ ฐานทางการศึกษาผูใหญ เชื่อวาคนทุกคนมีพืน้ ฐานทีแ่ ตกตางกัน ความ ตองการก็ไมเหมือนกันแตทุกคนก็มีจุดมุงหมายปลายทางของตนที่จะกาวไปสูความสําเร็จ ซึง่ ถาบรรลุถึง สิง่ นัน้ ไดเขาก็จะมีความสุข ดังนัน้ ความสุขเหลานีจ้ ึงเปนเรื่องตางจิตตางใจทีก่ ําหนดตามสภาวะของตน อยางไรก็ตามการจะมีความสุขอยูไดในสังคม จําเปนตองปรับตัวเอง และสังคมใหผสมกลมกลืนกันจน เกิดความพอดีแกเอกัตภาพ และบางครัง้ หากเปนการตัดสินใจทีไ่ ดกระทําดีทีส่ ุดตามกําลังของตัวเองแลว ก็จะมีความพอใจกับการตัดสินใจนัน้ อีกประการหนึง่ ในสังคมทีม่ ีการเปลีย่ นแปลงอยางรวดเร็วนี้ การที่ จะปรับตัวเองและสิ่งแวดลอมใหเกิดความพอดีนั้น จําเปนตองรูจักการคิด การแกปญหา การเรียนการ สอนที่จะใหคนรูจกั แกปญหาไดนั้น การสอนโดยการบอกอยางเดียวคงไมไดประโยชนมากนัก การสอน ใหรูจักคิด รูจักวิเคราะหจึงเปนวิธีทีค่ วรนํามาใช กระบวนการคิด การแกปญหามีหลากหลายวิธีแตกตาง กันไป แตกระบวนการคิด การแกปญหาทีต่ องใชขอมูลประกอบการคิด การวิเคราะหอยางนอย 3 ประการ คือขอมูลทางวิชาการ ขอมูลเกีย่ วกับตัวเอง และขอมูลเกี่ยวกับสังคมและสิง่ แวดลอม ซึง่ เมือ่ นํา ผลการคดิ นไี้ ปปฏิบตั ิแลวพอใจ มีความสุข กจ็ ะเรยี กการคิดเชนนนั้ วา คดิ เปน

~ 110 ~ บทสรปุ เรอ่ื งความเชือ่ พื้นฐานทางการศกึ ษาผูใหญ เราไดเรียนรูถึงความเชื่อพืน้ ฐานทางการศึกษาผูใหญ โดยการทํากิจกรรมรวมกันทั้ง 5 กิจกรรม แลวดงั บทสรปุ ทไี่ ดรวมกนั เสนอไวแลว ความเช่ือพนื้ ฐานที่สรุปไวนีค้ อื ความเชือ่ พื้นฐานทีเ่ ปนความจริง ในชีวิตของคนที่ กศน. นํามาเปนหลักใหคนทํางาน กศน. ตลอดจนผูเรียนไดตระหนักและเขาใจแลว นําไปใชในการดํารงชีวิตเพือ่ การคิด การแกปญหา การทํางานรวมกับคนอืน่ การบริหารจัดการในฐานะ เปนนายเปนผูนําหรือผูตาม ในฐานะผูสอน ผูเรียนในฐานะเปนสมาชิกในครอบครัว สมาชิกในชุมชน และสังคม เพื่อใหรูจักตัวเอง รูจักผูอื่น รูจักสภาวะสิง่ แวดลอม การคิดการตัดสินใจตาง ๆ ที่คํานึงถึง ขอมูลที่เพียงพออยางนอยประกอบดวยขอมูล 3 ดาน คือ ขอมูลทางวิชาการ ขอมูลเกีย่ วกับตนเองและ ขอมูลเก่ียวกับสงั คม สง่ิ แวดลอม ดวยความใจกวาง มีอิสระ ยอมรับฟงความคิดเห็นของผูอืน่ ไมเอาแตใจ ตนเอง จะไดมสี ติ รอบคอบ ละเอียดถถี่ วน ไมผิดพลาดจนเกินไป เราถือวาความเชอื่ พน้ื ฐานทางการศึกษา ผูใหญ ดังกลาวนี้ คือ พืน้ ฐานเบือ้ งตนของการนําไปสูการคิดเปน หรือเรียกตามภาษานักวิชาการวา ปฐม บทของกระบวนการคิดเปน

~ 111 ~ เร่อื งท่ี 2 คดิ เปนและกระบวนการคิดเปน ในเร่ืองท่ี 1 เราไดเรียนรูเรือ่ งของความเชือ่ พืน้ ฐานทางการศึกษาผูใหญมาแลววา เปนพืน้ ฐาน หรือปฐมบทของคิดเปน เปนความจริงหรือสัจธรรมในชีวิตที่สามารถนําไปใชในการดํารงชีวิตใหมี ความสุขได ดังนั้น คิดเปนจึงควรจะเปนเรื่องทีอ่ ยูในแวดวงของความจริงทีอ่ ยูในวิถีการดํารงชีวิตของ มนุษยและสามารถนํามาปรับใชในการเรียนรูและการมีชีวิตอยูรวมกับ เพือ่ นมนุษยอยางเปนสุขได เพื่อใหผูเรียนไดเรียนรูเรือ่ งคิดเปนอยางกวางขวางเพิม่ ขึ้นขอใหผูเรียนไดรวมกิจกรรมทีก่ ําหนดให ตอไปน้ี กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเรียนไปหาความหมายของคําวา คิดเปนในแงมุมตาง ๆ ทั้งโดยการอานหนังสือ สนทนา ธรรม ฟงวิทยุ คุยกับเพื่อน ฯลฯ แลวบันทึกการคิดดังกลาวลงในหนาวางของแบบเรียนนี้อยางสัน้ ๆ โดย ไมตองกังวลวาจะไมถกู ตอง 1. คิดเปน คือ ......................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. คดิ เปน คอื ......................................................................................................................... .................................................................................................................................... 3. คดิ เปน คือ ......................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. คิดเปน คอื ......................................................................................................................... ..................................................................................................................................... กจิ กรรมที่ 2 ขอใหผูเรียนลองใหความเห็นของผูเรียนเองบางวา คิดเปนคืออะไร โดยไมตองกังวลวาจะไม ถูกตอง คิดเปน คอื ........................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

~ 112 ~ ขอใหผูเรยี นนําบันทึกความเขาใจท่ีไดศึกษาเร่ือง คิดเปน ในกิจกรรมท่ี 1 และ 2 ไปปรึกษาครูวา ทานมีความเขาใจเรื่องคิดเปนมากนอยเพียงใด ครูใหคะแนนผูเรียนแตละคนดวยเครื่องหมาย เขาใจดมี าก เขาใจดีพอควร ใหผูเรียนไดศึกษาเรือ่ งของคิดเปนและกระบวนการคิดเปนตอไปนี้อยางชา ๆ ไมตองรีบรอน แลวใหคะแนนความเขาใจของตัวเองดวยเครือ่ งหมาย ลงในกรอบการประเมินหลังจากการทําความ เขาใจเสรจ็ แลว คิดเปนและกระบวนการคิดเปน “คิดเปน” เปนคําไทยสั้น ๆ งาย ๆ ที่ดร.โกวิท วรพิพัฒน ใชเพือ่ อธิบายถึงคุณลักษณะทีพ่ ึง ประสงคของคนในการดํารงชีวิตอยูในสังคมทีม่ ีการเปลีย่ นแปลงอยางรวดเร็ว รุนแรง และซับซอน ไดอยาง ปกติสุข “คิดเปน” มาจากความเช่ือพ้ืนฐานเบ้ืองตนท่ีวาคนมีความแตกตางกันเปนธรรมดา แตทุกคนมีความ ตองการสูงสุดเหมือนกันคือความสุขในชีวิต คนจะมีความสุขไดก็ตอเมื่อมีการปรบตัวเองและสังคม สง่ิ แวดลอมใหเขาหากนั อยางผสมกลมกลนื จนเกดิ ความพอดี นําไปสูความพอใจและมีความสุข อยางไรก็ตาม สงั คมสง่ิ แวดลอมไมไดหยดุ นง่ิ แตจะมีการเปล่ียนแปลงอยางรวดเรว็ และรนุ แรงอยูตลอดเวลากอใหเกิดปญหา เกดิ ความทกุ ข ความไมสบายกายไมสบายใจขน้ึ ไดเสมอ กระบวนการปรับตนเองกับสังคมส่ิงแวดลอมใหผสม กลมกลืนจึงตองดําเนินไปอยางตอเนือ่ งและทันการ คนที่จะทําไดเชนนีต้ องรูจักคิด รูจักใชสติปญญา รูจัก ตัวเองและธรรมชาติสังคมสิ่งแวดลอมเปนอยางดี สามารถแสวงหาขอมูลที่เกี่ยวของอยางหลากหลายและ พอเพียง อยางนอย 3 ประการ คือ ขอมูลทางวิชาการ ขอมูลทางสังคมส่ิงแวดลอม และขอมูลท่ีเก่ียวของกับ ตนเองมาเปนหลักในการวิเคราะหปญหาเพื่อเลือกแนวทางการตัดสินใจที่ดีทีส่ ุดในการแกปญหา หรือ สภาพการณที่เผชิญอยูอยางรอบคอบ จนมีความพอใจแลวก็พรอมจะรับผิดชอบการตัดสินใจนั้นอยาง สมเหตุสมผล เกิดความพอดีความสมดุลในชวี ติ อยางสันตสิ ุข เรยี กไดวา “คนคดิ เปน” กระบวนการ คดิ เปน อาจ สรปุ ไดดงั น้ี

~ 113 ~ “คดิ เปน” ปญหา กระบวนการคดิ เปน ความสุข ขอมลู ทต่ี องนาํ มาพิจารณา ตนเอง สงั คม วชิ าการ ไมพอใจ พอใจ การวเิ คราะหและสังเคราะหขอมลู ท่ีหลากหลายและพอเพียง อยางละเอยี ดรอบคอบ ลงมือปฏิบัติ การตัดสนิ ใจ ลงมอื ปฏบิ ัติ เลอื กแนวทางปฏบิ ตั ิ ทานอาจารย ดร.โกวิท วรพพิ ัฒน เคยกลาวไววา “คดิ เปน” เปนคําเฉพาะที่หมายรวมทุก อยางไวในตัวแลว เปนคําที่บูรณาการเอาการคิด การกระทํา การแกปญหา ความเหมาะสม ความพอดี ความเชือ่ วัฒนธรรมประเพณี คุณธรรมจริยธรรม มารวมไวในคําวา “คิดเปน” หมดแลว น่นั คอื ตองคิด เปน คิดชอบ ทําเปน ทําชอบ แกปญหาไดอยางมีคุณธรรมและความรับผิดชอบ ไมใชเพียงแคคิดอยาง เดียว เพราะเรื่องดงั กลาวเปนขอมลู ทต่ี องนาํ มาประกอบการคิด การวเิ คราะหอยางพอเพยี งอยูแลว กระบวนการเรียนรูตามทิศทางของ “คิดเปน” นี้ ผูเรียนสําคัญที่สดุ ผสู อนเปนผูจัดโอกาสจัด กระบวนการ จัดระบบขอมูล และแหลงการเรยี นรู รวมทั้งการกระตนุ ใหกระบวนการคิด การวิเคราะหได ใชขอมูลอยางหลากหลาย ลึกซึง้ และพอเพียง นอกจากนัน้ “คิดเปน” ยังครอบคลุมไปถึงการหลอหลอม จิตวิญญาณของคนทํางาน กศน. ที่ปลูกฝงกันมาจากพีส่ ูนองนับสิบ ๆ ป เปนตนวา การเคารพคุณคาของ ความเปนมนุษยของคนอยางเทาเทียมกัน การทําตัวเปนสามัญเรียบงาย ไมมีมุม ไมมีเหลี่ยม ไมมีอัตตา

~ 114 ~ ใหเกียรติผูอื่นดวยความจริงใจ มองในดีมีเสีย ในเสียมีดี ในขาวมีดํา ในดํามีขาว ไมมีอะไรทีข่ าวไป ทั้งหมด และไมมอี ะไรทดี่ าํ ไปท้ังหมด ทัง้ น้ีตองมองในสวนดขี องผอู ่นื ไวเสมอ จากแผนภูมิดังกลาวนี้ จะเห็นวา คิดเปนหรือกระบวนการคิดเปนนั้นจะตองประกอบดวย องคประกอบตาง ๆ ดังตอไปนี้ 1. เปนกระบวนการเรียนรูที่ประกอบดวยการคิด การวิเคราะห และสังเคราะหขอมูลประเภท ตาง ๆไมใชการเรียนรูจากหนังสือหรือลอกเลียนจากตําราหรือรับฟงการสอนการบอกเลา ของครแู ตเพยี งอยางเดยี ว 2. ขอมลู ทน่ี าํ มาประกอบการคดิ การวเิ คราะหตาง ๆ ตองหลากหลาย เพียงพอ ครอบคลุม อยาง นอย 3 ดาน คือ ขอมูลทางวิชาการ ขอมูลเกี่ยวกับตนเอง และขอมูลเกี่ยวกับสังคม สง่ิ แวดลอม 3. ผูเรียนเปนคนสําคัญในการเรียนรู ครูเปนผูจัดโอกาสและอํานวยความสะดวกในการจัดการ เรยี นรู 4. เรยี นรจู ากวถิ ชี ีวติ จากธรรมชาติและภูมปิ ญญา จากประสบการณและการปฏิบัติจริง ซึ่งเปน สวนหนงึ่ ของการเรยี นรูตลอดชวี ติ 5. กระบวนการเรยี นรเู ปนระบบเปดกวาง รับฟงความคิดของผูอ่ืนและยอมรับความเปนมนุษย ทศ่ี รทั ธาในความแตกตางระหวางบคุ คลดงั นน้ั เทคนคิ กระบวนการทน่ี าํ มาใชในการเรยี นรจู งึ มักจะเปนวธิ ีการสานเสวนา การอภปิ รายถกแถลง กลุมสัมพนั ธหรอื กลมุ สนทนา 6. กระบวนการคิดเปนน้ัน เม่ือมีการตัดสินใจ ลงมือปฏิบัติแลวจะเกิดความพอใจ มีความสุข แตถาลงมอื ปฏบิ ัติแลวยงั ไมพอใจก็จะมสี ตไิ มทุรนทรุ ายไมเดือดเนอ้ื รอนใจแตจะกลบั ยอน ไปหาสาเหตุแหงความไมสําเร็จ ไมพึงพอใจกับการตัดสินใจดังกลาว แลวแสวงหาขอมูล เพ่ิมเติม เพ่ือหาทางเลือกในการแกปญหาแลวทบทวนการตัดสินใจใหมจนกวาจะพอใจกับ การแกปญหานัน้ ทานเขาใจเรือ่ งของคิดเปน และกระบวนการคิดเปนหรือยัง ? อยาลืมใสเครือ่ งหมาย เพื่อประเมิน ตนเองดวย เขาใจดี เขาใจพอสมควร

~ 115 ~ เรือ่ งท่ี 4 ฝกทักษะการคิดเปน คิดเปน เปนเรื่องของการสรางสมประสบการณที่จะทําความเขาใจกับความจริงของชีวิต คิดเปนนอกจากจะเปนการทําความเขาใจกับหลักการและแนวคิดแลว กระบวนการเรียนรูจะเนนหนักไป ทีก่ ารฝกปฏิบัติจากกรณีตัวอยาง และจากการปฏิบัติจริงในวิถีการดํารงชีวิตประจําวัน รวมทัง้ การได แลกเปลี่ยนความคิดและประสบการณจากการสานเสวนาหรืออภิปรายถกแถลงกับเพือ่ นในกลุมดวย คน มีทักษะสูงก็จะสามารถมองเห็นทางเลือกและชองทางในการแกปญหาไดรวดเร็วและคลองแคลวมากขึน้ ฉะนัน้ การฝกปฏิบัติบอยครัง้ และดวยวิธีทีห่ ลากหลายก็จะชวยใหการแกปญหาไมผิดพลาดมากนัก ใน ตอนสุดทายนี้เปนการเสนอกิจกรรมตัวอยางใหครูและผูเรียนไดรวมกันปฏิบัติเพื่อเพิ่มพูนทักษะ “คิด เปน” ใหเขมแข็ง เฉียบคม ฉับไว จนเกิดสภาพคลองเปนธรรมชาติ และใชเวลาในการคิด การตัดสินใจที่ รวดเรว็ ขน้ึ ดวย กิจกรรมฝกทักษะท่ี 1 กรณีตวั อยางเร่อื ง “ชาวบานบางระจัน” ในราวป พ.ศ. 2310 พมาขาศึกไดยกทัพมาโจมตีกรุงศรีอยุธยาที่อยูในสภาพออนแอขาดความ สมานฉันทสามัคคี แตมีชาวบานบางระจันกลุมหนึง่ มีผูนําสําคัญ เชน ขุนสวรรค พันเรือง นายทองแสง ใหญ นายแทน นายดอก นายทองเหม็น และนายจันหนวดเขียว ผูมีฝมือทางการรบโดยมีพระอาจารย ธรรมโชติ พระสงฆผแู กกลาทางคาถาอาคมเปนศูนยรวมขวัญกําลังใจไดรวมกําลังกันเขาโจมตีพมาขาศึก จนไดรับชัยชนะถึง 7 ครัง้ ทัง้ ๆ ที่มีกําลังนอยกวามากตอมาก จนพมาไมกลาออกจากคายมารบดวย แต ใชวิธียิงปนใหญมาทําลายคายของชาวบานบางระจันจนเสียหาย ผูคนลมตายไปมาก ชาวบานบางระจัน สงคนไปขอปนใหญจากกรุงศรีอยุธยาก็ไมไดรับการอนุญาตเพราะกลัวพมาจะแยงชิงระหวางทาง ชาวบานบางระจันจึงรวบรวมโลหะทีม่ ีอยูหลอปนใหญเอง แตความทีข่ าดวิชาการความรู การหลอปน ใหญจึงไมประสบความสําเร็จ ในที่สุดชาวบานบางระจันซึ่งถนัดในการรบแบบใชกําลังฝมือก็ไมสามารถ เอาชนะพมาขาศึกได ตองถูกโจมตีแตกพายไป ประเด็น 1. ถาทานเปนคนไทยในสมัยนั้น ทานคิดจะไปชวยชาวบานบางระจันตอสูกับขาศึกหรือไม เพราะเหตใุ ด 2. หากทานจะใชกระบวนการ “คิดเปน” ในการตัดสินใจครัง้ นี้ ทานจะใชขอมูลประกอบการ ตดั สนิ ใจอยางไรบาง 1) ขอมลู ตนเอง (ตัวทานและชาวบานบางระจัน) 2) ขอมลู สังคมและสง่ิ แวดลอม 3) ขอมูลทางวิชาการ

~ 116 ~ กิจกรรมฝกทักษะที่ 2 กรณตี วั อยาง เร่ือง ขาวทน่ี าสนใจ ใหผูเรียนและผูสอนรวมกันสนทนาถึงขาวสารที่ไดรับการกลาวขวัญและวิพากษวิจารณทางส่ือ ในปจจุบัน แลวเลือกขาวที่นาสนใจมา 1 ขาว ที่บุคคลในขาวไดตัดสินใจกระทําการอยางใดอยางหนึง่ ไป ตามที่ปรากฏในขาวนั้น สมมติวาผูเรียนเปนบุคคลในขาวนั้น ผูเรียนจะตัดสินใจ เหมือนบุคคลในขาว หรอื ไม เพราะอะไร ใหแสดงวธิ กี ารแยกแยะขอมลู ทง้ั 3 ดานประกอบการคดิ การตดั สนิ ใจใหชดั เจนดวย สาระของขาว ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... การตัดสินใจของทาน ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... เพราะขอมูลทศ่ี กึ ษา มีดงั นี้ ขอมูลทางวิชาการ ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ขอมูลทางสังคมสิ่งแวดลอม. ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ขอมูลเก่ียวกับตนเอง ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................

~ 117 ~ กิจกรรมฝกทกั ษะที่ 3 กรณีตวั อยางเรอ่ื ง “เหตุเกิดทีโ่ นนหมากมุน” ผมสิบตรีมั่น มีเขียน ประจําอยู ร.พัน 11 ขณะนีป้ ฏิบัติการอยูทีอ่ รัญประเทศ คืนนัน้ ผมกับเพื่อน อยหู มวดลาดตระเวน เราจะตองแบงกันออกลาดตระเวนเปนหมู ๆ ในขณะทีเ่ รารออยูในบังเกอร บางคน ก็นั่ง บางคนก็เอนนอน ... คุยกันอยางกระซิบกระซาบ เสียงปนดังอยูเปนจังหวะไมไกลนัก เราจะตอง ออกลาดตระเวนตรวจดูวา พวกขาศึกที่ชายแดนจะรุกล้ําเขามาหรือไม เราไมเคยนึกดอกครับวา ทหาร ญวนกับเขมรเสรีทกี่ าํ ลังตอสูกันนั้น จะรุกลา้ํ เขามาในเขตของเราแมเขากําลังรบตดิ พันกนั อยู พอไดเวลาหมูของเราตองออกไปลาดตระเวน เดือนก็มืด คันนาทีเ่ ราเหยียบย่าํ มานั้น เราเห็นเปน เสนดํา ๆ ยืดยาว... ขางหนาคือหมูบานโนนหมากมุน เราเดนิ อยางแนใจวา จะไมมีอะไรเกิดขนึ้ เพราะเราไมไดอยูท่เี สนก้นั เขตแดน ทันใดน้ันเองเสียงปนดัง ขึ้น จากขางซาย จากขางขวา ดูเหมือนจะมาทัง้ สามดาน อะไรกันนี่ เกิดอะไรขึน้ ทีบ่ านโนนหมากมุน... เราจะทําอยางไร ผมคิดวาเสียงปนมาจากปนหลายกระบอกจํานวนมากกวาปนเราหลายเทานัก ผม กระโดดลงในปลักควายขางทาง ลูกนองของผมก็กระโดดตาม ทุกคนคิดถึงตัวเองกอน หลบกระสุนเอา ตัวรอด มือผมกุมปนไว ผมจะทําอยางไร สัง่ สูรึ อาจจะตายหมด ถอยรึ ไมได ไมได เราอาจจะถอยไม รอด มันมืดจนไมรูวาเราตกอยูในสถานการณอยางไร เพื่อนผมละ ผมเปนหัวหนาหมูตองรับผิดชอบ ลูกนองของผมดวย เราทุกคนมีปนคนละกระบอก มีกระสุนจํากัด จะสู หรือจะถอย คายทหารอยูไม หางไกลนักชวยผมทีเถอะครับ ผมตองรับผิดชอบตอหนาที่ลาดตระเวน ผมตองรับผิดชอบชีวิตลูกนอง ผมทุกคน ผมจะทาํ อยางไร โปรดชวยผมตัดสินใจวา ผมจะส่ังสูหรอื สั่งถอย ประเด็น 1. ถาทานเปน ส.ต.ม่นั มือเขียน จะตัดสนิ ใจอยางไร เพราะอะไร 2. ในการทีท่ านจะตดั สนิ ใจนัน้ ทานตองใชขอมลู อะไรบาง วิธดี ําเนนิ การ 1. วิทยากรเลาเหตุการณบานโนนหมากมุน 2. แบงกลุมสมาชิกออกเปน 5 – 6 กลุม เพือ่ รวมกันคิดและรวมอภิปรายถกแถลงตามประเด็นใน เหตกุ ารณทเ่ี กดิ ที่บานโนนหมากมุน ประมาณ 10 นาที 3. ใหทกุ กลมุ ไดนาํ เสนอผลการคิด วิเคราะหตามประเด็นท่กี าํ หนด 4. สรปุ ประเดน็ ในกลมุ ใหญ

~ 118 ~ กิจกรรมฝกทกั ษะที่ 4 กรณีตัวอยางเรอื่ ง “เรอ่ื งของฉนั เอง” ใหผูเรยี นทุกคนคดิ ถงึ ปญหาท่เี กดิ ขึ้น หรือเคยเกิดข้นึ กบั ตนเองมา 1 เร่ือง และแสดงวธิ ีการ แกปญหานั้นอยางคนคิดเปน โดยการแสวงหาขอมูลทั้ง 3 ดาน อยางพอเพียงมาประกอบการพิจารณาใน การแกปญหานน้ั ใหชดั เจน และบนั ทกึ กระบวนการดงั กลาวไวดวย 1. ลักษณะของปญหาที่นําไปสูกระบวนการแกปญหาแบบคนคิดเปน คืออะไร 2. ขอมูลท้ัง 3 ประการ ท่ีจะนํามาเปนขอมูลประกอบการคิดการตัดสินใจเปนอยางไร ใหเสนอ รายละเอียดของขอมูลตามสมควร 3. กระบวนการวิเคราะหปญหาเพื่อการกําหนดทางเลือกในการแกปญหาทําอยางไร มีทางเลือก กีท่ าง อะไรบาง 4. ทานตดั สนิ ใจเลอื กทางเลอื กขอไหน เพราะเหตุใด 5. ทานจะนําทางเลือกไปปฏิบัติอยางไร 6. ทานพอใจและมีความสุขกับการแกปญหานั้นหรือไม อยางไร กจิ กรรมทายเลม 1. ใหครูและผูเรียนทั้งกลมุ ชวยกันเขียนบันทกึ หรอื บันทึกลงแผนซดี รี อมสรุปกระบวนการ เรยี นรูวิชา “คิดเปน” ของกลุมผเู รยี นกลมุ น้ี และใหแสดงความคิดเห็นสน้ั ๆ ตอผลทไ่ี ดจาก การศึกษารายวิชานี้ 2. ใหผูเรยี นแตละคนอธิบายส้ัน ๆ ถงึ สิ่งท่ไี ดเรียนรูเพ่ิมข้ึนจากการเรียนรายวิชาคดิ เปน 3. ครแู ละผเู รยี นจัดทาํ แฟมสะสมงานของผูเรียนแตละคนในรายวิชาคิดเปน เพอื่ เปนการ ประเมินผลการเรียนรายบุคคล

~ 119 ~ บทที่ 5 การวิจัยอยางงาย สาระสําคญั 1. การวิจัยเปนการหาคําตอบที่อยากรู อยางมีระบบ เพ่ือใหไดรับคําตอบที่เช่ือถือได 2. การวจิ ยั ทําใหเกดิ ความรูใหม ๆ และผวู ิจัยไดฝกการศึกษาคนควา อยางเปนระบบ 3. การวจิ ัยทําไดโดยมีข้นั ตอนการวิจัยอยางงาย ๆ 3 ขนั้ ตอน 4. การเขียนรายงานการวิจัยอยางงาย เปนการเขยี นใหผอู น่ื เขาใจเหตผุ ลท่ีทําวิจัย วธิ ีการ/ ขน้ั ตอนการทาํ วิจัยและผลการวจิ ยั ผลการเรียนรูทค่ี าดหวัง เมื่อจบบทนี้ ผูเรียนสามารถ 4. อธิบายความหมายและประโยชนของการวิจัยได 5. ระบุขั้นตอนของการทําวิจัยได 6. อธิบายวิธีเขียนรายงานการวิจัยงาย ๆ ได ขอบขายเนอ้ื หา เรื่องท่ี 1 วจิ ัยคืออะไร มปี ระโยชนอยางไร เรื่องท่ี 2 ทําวจิ ยั อยางไร เร่ืองท่ี 3 เขียนรายงานการวิจัยอยางไร ส่ือการเรียนรู 1. บทเรยี นวิจยั ออนไลน (http://www.elearning.nrct.net/). ของสํานักงานคณะกรรมการวิจัย แหงชาติ 2. เขาไปคนขอมูลโดยพิมพหัวเรื่องวิจัยที่ตองการศกึ ษาใน http://www.google.co.th 3. วารสารเอกสาร งานวจิ ยั และวทิ ยานิพนธตาง ๆ

~ 120 ~ เร่อื งที่ 1 วิจยั คืออะไร มปี ระโยชนอยางไร ความหมายของการวิจยั ผเู รยี นระดบั ประถมศกึ ษา 2 คน ทตี่ องเรยี นหวั ขอ การวิจัยอยางงายในเทอมนี้ กําลังพูดคุยอยาง วติ กกังวลที่ตองเรยี นวิจยั ดังน้ี สมชาย “ทาจะแยเทอมนี้ ตองเรียนวิจยั ดวย มันคืออะไรก็ไมรู แตคงยากมาก ๆ แนเลย” สมหญิง “ใช ๆ พเ่ี ราที่อยมู หาวทิ ยาลยั บอกวาปวดหวั มากเลย ทําวิจัยนตี่ องไปคนหนงั สือ มากมายตองรูเรื่องสถติ ิ บอกวากวาจะทาํ วิจยั เสร็จใชเวลาเปนป ๆ เลยละ” สมชาย “แตวิจัยของเราแคระดับประถม และหัวขอคือวิจัยอยางงาย คงไมยากเหมือนวิจัยใน มหาวิทยาลัยหรอก แตที่เราสงสัยคอื วจิ ัยคอื อะไร แลวทําไมพวกเราตองเรยี นวิจยั ดวย มีประโยชนอะไร” ผเู รยี นหลายคน คงมีปญหาขอสงสัยเหมือนสมชายและสมหญิง เราลองมาหาคําตอบกันเถอะวา วิจัยคอื อะไร มีประโยชนอยางไร วิจัยคอื อะไร การวิจัยเปนการหาคําตอบที่สงสัยที่อยากรูอยางเปนระบบ ไมใชคาดเดา หรือสรุปเอาเอง คําตอบ นนั้ จงึ จะเช่ือถอื ได ตวั อยางเชน สงสัยวา ผูเรียนระดบั ประถมศึกษาใน ศรช. แหงนี้ ใชเวลาวางทําอะไรจะไปสังเกต หรอื สอบถามผูเรยี นเพียง 2-3 คน แลวมาสรุปวา เวลาวางผูเรียนใน ศรช. นี้ ชอบเลนดนตรีก็คงไมได แต ตองไปสังเกตหรือทําแบบสอบถามไปใหผูเรียนที่มีจํานวนมากพอจะเปนตัวแทนของ ผูเรียนทั้งหมดตอบ แลวนาํ มาสรุปวาผูเรยี นสวนใหญใชเวลาวางทาํ อะไร เปนตน อกี ตวั อยางหนึง่ เชน ถาผเู รยี นสงสัยวาผกั บุงทช่ี อบกนิ นั้น จะขึ้นไดเจริญงอกงามในดินชนิดใด ระหวางดนิ ทราย กบั ดินเหนียว ผูเรียนสามารถพิสจู นขอสงสัย โดยทดลองปลูกผกั บงุ ในดนิ ท้งั 2 ชนดิ นน้ั โดยตองควบคุมสภาพแวดลอมทุกอยางใหเหมือน ๆ กัน เชน จํานวนเมล็ดพนั ธผุ ักบงุ ท่ีปลกู การรดน้ํา การใสปุย เม่อื ครบเวลาทจ่ี ะนําผักบงุ มาทาํ อาหารผเู รยี นก็จะสามารถสรุปไดวาผักบงุ สามารถขนึ้ ไดดใี น ดนิ ชนดิ ไหนมากกวากนั การทดลองเชนนีเ้ ราเรียกวา เปนการวิจัย เรื่อง “การเปรียบเทียบความเจริญเติบโตของผักบุงที่ ปลกู ในดนิ ทรายกบั ดนิ เหนยี ว” ซึง่ เปนการศึกษาหาความจริงทีอ่ ยากรู โดยวิธีการทดลองปฏิบัติจริง และ ทสี่ าํ คัญทผ่ี ูเรยี นตองทาํ เพ่อื ใหการตอบคําถามน้นี าเช่ือถอื คอื การจดบันทึกทุกข้ันตอนของการปลูกผักบุง ในดนิ ทง้ั 2 ชนดิ ต้งั แตเร่มิ ตนเตรียมดิน การปลูก การดูแลรักษา ใหน้าํ ใสปุย และบันทึกผลเมือ่ ผักบุงเริม่ งอกจนเก็บมาทําอาหารได เปรียบเทียบการเจริญเติบโตของผักบุงในดินทัง้ 2 ชนิด เกีย่ วกับจํานวนตนที่ งอก ความสูงของตน ความสมบูรณแข็งแรง เปนตน

~ 121 ~ จากตัวอยางทั้ง 2 เรือ่ งดงั กลาว จะเห็นวาที่เรยี กวาการวิจยั นน้ั ประกอบดวยสิ่งสาํ คญั คือ 1. คาํ ถาม ปญหา หรือขอสงสัยตาง ๆ เชน อยากรวู าเพื่อน ๆ ใน ศรช. ใชเวลาวางทําอะไร หรือ สงสัยวาผกั บงุ จะขึ้นไดดใี นดินทรายหรือดินเหนียว 2. กระบวนการหาคําตอบที่เปนระบบ ไมใชการคาดเดา เชน ไปสังเกต สอบถาม สัมภาษณ หรือ ทดลองปฏิบตั ิจริง โดยไปศึกษาวธิ ปี ลูกผกั บงุ การดูแลรักษา แลวมาปลกู จรงิ สงั เกต บันทึกผล ท่ีเกิดข้ึน ทกุ ข้ันตอน 3. รายงานผลการดําเนินงาน หรือเรียกวา รายงานการวิจัย เปนการเขียนใหผูอื่นทราบวาทําไมจึง สนใจทําวจิ ัยเร่ืองนั้น ๆ มีวิธีการและขน้ั ตอนการทาํ วิจยั อยางไร และผลสรุปที่ไดจากการวิจัยเปนอยางไร กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเรยี นเขยี นสรุปความหมายของการวิจัยตามความเขาใจของตนเองและนําเสนอในการพบกลุม ประโยชนของการวจิ ัย ประโยชนของการวิจยั สําหรบั ผทู ําวิจยั เอง มีหลายประการดงั น้ี 1. ทาํ ใหมคี วามสนใจ กระตือรือรน สงสัย อยากรูอยากเหน็ ในสงิ่ รอบตัว 2. ฝกการเปนคนมีเหตผุ ล เม่อื มีปญหา ขอสงสัย ตองหาคําตอบท่ถี กู ตอง ไมใชการคาดเดาหรือ สรปุ เอง 3. ฝกการศึกษาคนควา จากแหลงความรูตาง ๆ 4. ฝกการเปนคนชางคิด ชางสังเกต อดทน 5. ฝกการจดบันทึก เขียนเรียบเรียงอยางเปนระบบ 6. ฝกการทํางานรวมกับผูอนื่ ประโยชนของการวจิ ยั สําหรับผูอื่น/หนวยงาน/สังคม 1. ความรูใหม ที่นําไปใชในการพัฒนางานดานตาง ๆ 2. นวตั กรรมสิ่งประดิษฐใหม ๆ กิจกรรมที่ 2 ใหผูเรยี นไปศกึ ษาคนควา และยกตัวอยางวา มนี วัตกรรม หรอื ส่งิ ประดษิ ฐใหม ๆ อะไรบาง ท่เี กิดขึน้ จากผลของการวิจัย

~ 122 ~ เร่ืองที่ 2 ทาํ วิจัยอยางไร ข้นั ตอนของการทําวิจยั โดยท่วั ไป การวิจยั อยางงาย มขี ้นั ตอนทีเ่ ขียนเปนแผนภมู ิได ดงั น้ี ข้ันตอน คําถามที่ตองการคําตอบ คืออะไร วิธีการหาคําตอบที่ตองการรู ทําอยางไร รายงานผลการหาคําตอบ ขน้ั ตอนแรก คาํ ถามทต่ี องการคําตอบ คืออะไร เปนข้ันตอนที่สําคญั มาก เพราะการวิจยั จะเรมิ่ ตนจาก ปญหาความสนใจ ความตองการหาคําตอบในเรื่องใด เรื่องหนึ่งของผูวิจัยเอง ข้ันตอนที่สอง วธิ ีการหาคาํ ตอบทีต่ องการรู ทําอยางไร ขน้ั ตอนนผ้ี วู จิ ยั ตองแสดงวาจะมแี นวทาง/ วิธีการหาคําตอบ อยางไรบาง โดยตองเขียนรายละเอียดใหผูอานมองเห็นภาพรวมของ การดาํ เนินการวิจยั ทั้งหมด ข้ันตอนที่สาม รายงานผลการหาคําตอบ เปนขั้นตอนสุดทาย เมื่อไดรับคําตอบจากการวิจัยแลว นํามา เขียนเปนรายงานใหผูอื่นทราบวา ทาํ ไมจึงสนใจทําวิจัยเรือ่ งนน้ั ๆ มีวิธกี ารทําวิจัย อยางไร และผลทไี่ ดจากการทําวจิ ยั เปนอยางไร ในข้ันตอนของการทําวจิ ัยทง้ั 3 ขัน้ ตอนดังกลาว มีรายละเอยี ดและวธิ กี ารดําเนนิ การดังตอไปน้ี 1. คําถามทต่ี องการคําตอบ คืออะไร เปนขัน้ ตอนแรกของการวิจยั ท่ีผูวิจยั ตองตอบใหไดวา อยากรอู ะไร มีปญหาขอสงสัยอะไร คําถามที่ตองการคําตอบคืออะไร เรียกวา เปนคําถามการวิจัย ตัวอยางคําถามการวิจัย เชน อาหารประเภทใดท่ีวยั รนุ ชอบกนิ วัยรุนใชเวลาวางทําอะไร ลกั ษณะ ครทู วี่ ัยรุนชอบเปนอยางไร ผักชขี ้ึนไดดีในดินชนิดใด ฯลฯ เปนตน ที่มาของคําถามการวิจัย ไดมาจากปญหา ขอของใจ ความสนใจของผูวิจัยเอง หรือไดมาจากการ พูดคุยกับผูอืน่ แลวเกิดประเด็นคําถาม หรือไดมาจากการศึกษาคนควาอานหนังสือ แลวเกิดความสนใจท่ีจะ หาคาํ ตอบ เปนตน

~ 123 ~ กจิ กรรมที่ 3 ใหผูเรียนเขียนคําถามการวิจัยตามความสนใจของตนเอง คนละ 3 คําถาม 2. วิธีการหาคาํ ตอบทีต่ องการรู ทาํ อยางไร เม่อื ผูวิจัยมีคําถามการวจิ ยั แลว ขนั้ ตอนตอไปผูวิจยั ตองเขียนแสดงใหเหน็ วาจะมีแนวทาง/วิธกี าร หาคําตอบ ในเรื่องที่สนใจหรืออยากรูอยางไร โดยเขียนรายละเอียด ใหครอบคลุมหัวขอตอไปนี้ 1. จะทําวจิ ัยเร่ืองอะไร (ชอื่ เร่ืองทว่ี จิ ัย) 2. ทําไมจึงทําเรื่องนี้ (เหตุผลทีส่ นใจทําวจิ ยั เร่ืองนีค้ ืออะไร) 3. อยากรูอะไรบางจากการวิจัย (วตั ถปุ ระสงคการวิจยั ) 4. มีวิธกี ารขัน้ ตอนการวจิ ัยอยางไร (อธิบายรายละเอียดของการดําเนินงานวิจัย ระยะเวลา แผนการดาํ เนินงาน) 5. ประโยชนที่ไดจากการวิจัยคืออะไร กิจกรรมท่ี 4 1. ใหผเู รียนแบงกลมุ กลมุ ละ 5 คน 2. ในกลุมใหแตละคนนําเสนอคําถามการวจิ ัยตามทต่ี นเองสนใจที่เคยเขยี นไวในกิจกรรมท่ี 3 3. กลุมพจิ ารณาเลือกคําถามการวิจัยที่นาสนใจที่สุดมา 1 คําถาม 4. ระดมสมองในกลุมวาจากคําถามการวิจัยที่เลือกมา จะทําวิจัยเรื่องอะไร ทําไม จึงทําเรื่องนี้ อยากรู คาํ ตอบอะไร จะเกิดประโยชนอยางไร และมีแนวทาง/วิธีการทําวิจัยอยางไรบาง 5. สงตวั แทนไปนาํ เสนอรายละเอยี ดในขอ 4 ในการพบกลุมใหญ 3. รายงานผลการหาคําตอบ เปนขั้นตอนสุดทายของการวิจัย เมอ่ื ทาํ วิจัยเสร็จเรียบรอยแลว เรียกวา เปนรายงานการวจิ ัยเขียน เพอ่ื ใหผูอานเขาใจถงึ เหตุผลทีท่ ําวิจยั ส่งิ ทอ่ี ยากรูในการทําวิจยั วิธกี าร/ขนั้ ตอนของการทาํ วจิ ัย และ ผลการวจิ ัย

~ 124 ~ เร่อื งที่ 3 เขียนรายงานการวิจัยอยางไร การเขยี นรายงานการวิจยั อยางงาย ๆ การเขยี นรายงานการวิจัยอยางงาย ๆ สวนใหญจะประกอบดวยหัวขอตอไปนี้ 1. ช่อื เร่อื งทว่ี ิจัย 2. ช่ือผวู จิ ยั 3. เหตุผลท่ที ําวจิ ยั (ทาํ ไมจึงทาํ วิจยั เร่ืองนี้) 4. อยากทราบอะไรจากการวิจัย (วัตถปุ ระสงคการวิจยั ) 5. วธิ กี ารดาํ เนินการวิจยั (ขัน้ ตอน/วธิ กี าร/ระยะเวลาการวิจัย) 6. ผลการวิจัย (ขอคนพบจากการวิจัย) กิจกรรมที่ 5 ใหผูเรียนแบงกลุมไปศึกษาคนควารายงานการวิจัยในเอกสารหรือเว็บไซตและเขียนสรุปรายงานการ วิจัยทสี่ นใจ ใหครอบคลุมท้ัง 6 หัวขอ ขางตน เปนรายงานกลมุ สงครูประจํากลมุ เฉลยกจิ กรรม กจิ กรรมท่ี 1 คําตอบอาจมีหลากหลาย แตทีส่ ําคัญคือความหมายของการวิจัย ตองการมีศึกษาคนควา หา คําตอบอยางเปนระบบ ไมใชการคาดเดา หรือสรุปเอาเอง กจิ กรรมท่ี 2 คําตอบเปนไปตามสิ่งที่ผูเรียน ไดไปศึกษาคนควา และยกตัวอยางเกีย่ วกับนวัตกรรม ผลงาน ส่ิงประดิษฐท่เี กดิ ข้นึ จากการวจิ ัย กิจกรรมที่ 3 คําตอบเปนไปตามคําถาม การวิจัยของผูเรียนแตละคน กจิ กรรมท่ี 4 คําตอบในขอ 4 ใหครอบคลุมชอ่ื เรือ่ งที่วิจัย เหตผุ ลความเปนมาท่ที าํ วจิ ัย วัตถปุ ระสงคการวจิ ัย วิธกี าร/ข้นั ตอนการวิจยั ประโยชนไดรับจากการวิจัย กิจกรรมท่ี 5 คําตอบใหครอบคลมุ ช่ือเร่ืองทวี่ ิจยั ช่อื ผูวิจยั เหตุผลทท่ี าํ วจิ ยั วตั ถปุ ระสงคการวจิ ัย วธิ ีการ ดําเนนิ การวิจัย ผลการวิจัย

~ 125 ~ บทท่ี 6 ทักษะการเรยี นรูและศกั ยภาพหลกั ของพ้นื ที่ในการพัฒนาอาชพี ในปจจุบันโลกมีการแขงขันกันมากขึ้น โดยเฉพาะการประกอบอาชีพตาง ๆ จําเปนตอง มีความรูความสามารถ ความชํานาญการ ทั้งภาคทฤษฎี และปฏิบัติ ผูที่ประสบผลสําเร็จในอาชีพของ ตนเอง จะตองมีการคนควา หาความรูจากแหลงเรียนรูตาง ๆ เพือ่ เพิม่ พูนความรูความสามารถให สอดคลองกับการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา การทีจ่ ะจัดการอาชีพใหไดผลสําเร็จนัน้ จําเปนตองมีปจจัย หลายดาน การเรียนรูปจจยั ดานศักยภาพหลกั ของพ้นื ท่ี เปนเรอ่ื งทส่ี าํ คัญเรอื่ งหนึง่ ทต่ี องเรยี นรู เร่อื งที่ 1. ความหมายความสําคัญของศักยภาพหลักของพนื้ ทใี่ นการพัฒนาอาชพี ศักยภาพหลักของพื้นที่ คือ ทักษะการเรียนรูที่สําคัญทีจ่ ะตองนํามาพัฒนา เปนขอมูลหลักในการ ประกอบอาชีพหรือพัฒนาอาชีพเปนขอมูลสําคัญทีจ่ ะทําใหการประกอบอาชีพ หรือการพัฒนาอาชีพนั้น ๆ เพิ่มขีดความสามารถในการยกระดับคุณภาพชีวิต และสังคม เปนทักษะการเรียนรูที่คํานึงถึงสภาพแต ละพื้นทีท่ ี่มีความแตกตาง และมีความตองการของทองถิน่ ไมเหมือนกัน ความสําเร็จในการประกอบ อาชีพในพืน้ ที่หนึง่ อาจไมเปนความสําเร็จในอีกพืน้ ทีห่ นึง่ ได การศึกษาเรือ่ งการประกอบอาชีพหรือ พัฒนาอาชพี จึงตองเนนการศึกษาศักยภาพหลักของพ้ืนทเ่ี ปนสาํ คัญ ในสภาพปจจุบันดวยพลวัตหรือการเปลีย่ นแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และการสือ่ สาร เทคโนโลยีของโลกเปนไปอยางรวดเร็ว และรุนแรง สงผลตอสังคมไทย ทั้งการแขงขันในระดับชาติ และ ระดับโลก ทั้งระดับภูมิภาคอาเซียน และทุกภูมิภาคอืน่ ๆ ของโลกดวย การจัดการศึกษาดานอาชีพใน ปจจุบันจึงตองเปนการพัฒนาประชากรของประเทศใหมีความรู ความสามารถ และทักษะการเรียนรูใน การประกอบอาชีพ เปนการแกปญหาการวางงาน และสงเสริมความเขมแข็งใหแกเศรษฐกิจชุมชน ซึ่ง กระทรวงศึกษาธิการไดกาํ หนดยทุ ธศาสตร 2555 ภายใตกรอบเวลา 2 ป ทีจ่ ะพัฒนา 5 ศักยภาพ ของพืน้ ที่ ใน 5 กลุมอาชีพใหม สามารถแขงขันไดใน 5 ภูมิภาคหลักของโลก “รูเขา รูเรา เทาทัน เพือ่ แขงขันไดใน เวทีโลก” และกระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดภารกิจทีจ่ ะพัฒนายกระดับการจัดการศึกษา เพือ่ พัฒนา ศักยภาพ และขีดความสามารถใหประชาชนไดมีอาชีพทีส่ ามารถสรางรายไดทีม่ ัน่ คงเปนบุคคลทีม่ ี ระเบียบวินัยเปยมไปดวยคุณธรรม จริยธรรม มีจิตสํานึกความรับผิดชอบตอตนเอง และสังคมภายใต หลักการพื้นฐาน ทีค่ ํานึงถึงศักยภาพ และบริบทของพืน้ ที่ทีแ่ ตกตางกัน โดยเนนการประกอบอาชีพให สอดคลองกับหลักการพื้นที่ และการพัฒนา 5 ศักยภาพหลัก ของพืน้ ทีใ่ น 5 กลุมอาชีพใหม คือ กลุม อาชีพดานเกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรม ความคิดสรางสรรค การบริหารจัดการและบริการ ตามยุทธศาสตร 2555 ของกระทรวงศึกษาธิการไดอยางตอเนื่องตลอดชีวิต โดยเนน 5 ศักยภาพของพืน้ ที่ คือ ศักยภาพของธรรมชาติใน

~ 126 ~ แตละพ้ืนที่ ศักยภาพของศิลปวฒั นธรรม ประเพณี องคความรู ภูมิปญญา และวถิ ีชีวิตของแตละพืน้ ที่ และ ศกั ยภาพของทรัพยากรมนษุ ยในแตละพ้นื ท่ี เรอ่ื งที่ 2. การวเิ คราะหศกั ยภาพหลักของพ้ืนทใี่ นการพัฒนาอาชพี 1.ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแตละพื้นท่ี หมายถึง สิง่ ตาง ๆ(สิง่ แวดลอม) ที่เกิดขึ้นเอง ตามธรรมชาติและมนุษย สามารถนํามาใชประโยชนได เชน บรรยากาศ ดิน น้าํ ปาไม ทุงหญา สัตวปา แรธาตุ พลังงาน และกําลังแรงงานมนุษย เปนตน ดังนั้น การแยกแยะเพื่อนําเอาศักยภาพของ ทรัพยากรธรรมชาติในแตละพื้นทีเ่ พือ่ นํามาใชประโยชนในดานการประกอบอาชีพตองพิจารณาวา ทรัพยากรทางธรรมชาติที่จะตองนํามาใชในการประกอบอาชีพในพืน้ ทีม่ ีหรือไมมีเพียงพอหรือไม ถาไม มี ผูประกอบการตองพิจารณาใหมวาจะกอบอาชีพทีต่ ัดสินใจเลือกไวหรือไม เชน การผลิตน้าํ แร ธรรมชาติ แตในพืน้ ทีไ่ มมีตาน้ําไหลผานและไมสามารถขุดน้ําบาดาลได ซึ่งผูประกอบการจะตอง พิจารณาวายังจะประกอบอาชีพนี้อีกหรือไม และถาตองการประกอบอาชีพนีจ้ ริงๆเนือ่ งจากตลาดมีความ ตองการมาก็ตองพิจารณาวาการลุงทุนหาราตุที่จะมาใชในการผลิตคุมหรอื ไม 2.ศกั ยภาพของพ้ืนท่ีตามหลกั ภมู ิอากาศ หมายถึง ลักษณะของลมฟาอากาศทีม่ ีอยูประจําทองถิน่ ใดทองถิน่ หนึง่ โดยพิจารณาจากคาเฉลี่ยของอุณหภูมิประจําเดือน และปริมาณน้ําฝนในชวงระยะเวลา ตางๆของป เชนภาคเหนือของประเทศไทยมีอากาศหนาวเย็นหรือเปนแบบสะวันนา (Aw) คือ อากาศ รอนชื้นสลับกับฤดูแลงเกษตรกรรม กิจกรรมทีท่ ํารายไดตอประชากรในภาคเหนือ ไดแก การทําสวน ทํา ไร ทํานา และเลีย้ งสัตวภาคใตเปนภาคทีม่ ีฝนตกตลอดทัง้ ป ทําใหเหมาะแกการปลูกพืชเมืองรอน ที่ ตองการความชุมชืน้ สูง เชน ยางพารา ปาลมน้ํามัน เปนตน ดังนั้นการประกอบอาชีพอะไรก็ตามจําเปน พจิ ารณาสภาพภูมอิ ากาศดวย 3. ศักยภาพของภูมิประเทศและทําเลที่ตัง้ ของแตละพืน้ ที่ หมายถึงลักษณะของพื้นที่และทําเล ที่ต้งั ในแตละจงั หวัด ซึ่งมีลกั ษณะแตกตางกัน เชน เปนภูเขา ทีร่ าบสูง ทีร่ าบลุม ที่ราบชายฝง สิง่ ทีเ่ ราตอง ศึกษาเกีย่ วกับลักษณะภูมิประเทศ เชน ความกวาง ความยาว ความลาดชัน และความสูงของพืน้ ที่ เปนตน ซึ่งในการประกอบอาชีพใดๆก็ตามไมวาจะเปนการผลิต การจําหนาย หรือการใหบริการก็ตามจําเปนตอง พิจารณาถึงทําเลท่ตี งั้ ทเ่ี หมาะสม 4.ศักยภาพของศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ ของแตละพืน้ ท่ี จากการที่ประเทศ ไทยมีสภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรธรรมชาติทีแ่ ตกตางกันออกไปในแตละภาค จึงมีความ แตกตางกันในการดํารงชีวิตของประชากรทัง้ ดานวัฒนธรรม ประเพณี และการประกอบอาชีพระบบการ เกษตรกรรม สังคมไทยเปนสังคมเกษตรกรรม (agrarian society) กลาวคือ ประชากรรอยละ 80 ประกอบ อาชพี เกษตรกรรม หรือกลาวอีกนยั หนึง่ ไดวา คนไทยสวนใหญมวี ถิ ีชวี ิตผูกพันกับระบบการเกษตรกรรม และระบบการเกษตรกรรมนีเ้ อง ไดเปน ที่มาของวัฒนธรรมไทยหลายประการ เชน ประเพณีขอฝน ประเพณลี งแขก และการละเลน เตนกาํ รําเคียว เปนตน

~ 127 ~ 5.ศักยภาพของทรัพยากรมนุษยในแตละพ้ืนท่ี หมายถึง เปนการนําศักยภาพของแตละบุคคลใน แตละพื้นที่มาใช ในการปฏิบัติงานใหเกิดประโยชนสูงสุด และสรางใหแตละบุคคลเกิดทัศนคติที่ดีตอ องคการ ตลอดจนเกิดความตระหนักในคุณคาของตนเอง เพื่อนรวมงานและองคการ เมื่อพิจารณาถึง ทรัพยากรมนุษยในแตละพื้นที่ โดยเฉพาะภูมิปญญาไทย แมวากาลเวลาจะผานไป ความรูสมัยใหมจะ หลัง่ ไหลเขามามาก แตภูมิปญญาไทยก็สามารถปรับเปลีย่ นใหเหมาะสมกับยุคสมัย เชนการรูจักนํา เครอื่ งยนตมาติดตง้ั กับเรอื ใสใบพดั เปนหางเสือ ทาํ ใหเรือสามารถแลนไดเร็วขึน้ เรียกวา เรือหางยาว การ รูจักทําการเกษตรแบบผสมผสาน สามารถพลิกฟนคืนธรรมชาติใหอุดมสมบูรณแทนสภาพเดิมที่ถูก ทําลายไป การรูจักออมเงิน สะสมทุนใหสมาชิกกูยืม ปลดเปลือ้ งหนีส้ ิน และจัดสวัสดิการแกสมาชิก จน ชุมชนมีความมัน่ คง เขมแข็ง สามารถชวยตนเองไดหลายรอยหมูบานทัว่ ประเทศ เชนกลุมออมทรัพยคีรี วง จังหวัดนครศรีธรรมราชจัดในรูปกองทุนหมุนเวียนของชุมชน จะเห็นไดวา การวิเคราะหศักยภาพมีความสําคัญและจําเปนตอการพัฒนาอาชีพใหเขมแข็งมาก หากไดวิเคราะหแยกแยะศักยภาพของตนเองอยางรอบดาน ปจจัยภายในตัวตนผูประกอบการ ปจจัย ภายนอกของผูประกอบการ โอกาสและอุปสรรคในการประกอบธุรกิจการคา ยิง่ วิเคราะหไดมากและ ถูกตองแมนยํามาก จะทําใหผูประกอบการรูจักตนเอง อาชีพของตนเองไดดียิง่ ขึน้ เหมือนคํากลาว รูเขา รู เรา รบรอยครง้ั ชนะท้ังรอยครั้ง

~ 128 ~ เรื่องท่ี 3 ตวั อยางอาชพี ท่สี อดคลองกับศกั ยภาพหลักของพน้ื ท่ี 1. กลุมอาชพี ใหมดานเกษตรกรรม กลมุ การผลติ เชน การผลิตไมดอกเพือ่ การคา การผลติ ปยุ อินทรยี การผลิตไกอนิ ทรยี กลมุ แปรรูป เชน การแปรรปู ปลานลิ แดดเดยี ว การแปรรูปทําไสกรอกจากปลาดุก กลมุ เศรษฐกจิ พอเพยี ง เชน การเกษตรแบบย่ังยืน การเกษตรผสมผสานตามแนวทาง เกษตรทฤษฎีใหม และแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง การฝกอบรมเกษตรทางเลือก ภายใตเศรษฐกิจพอเพียง ตัวอยางอาชีพ การปลกู พชื ผกั โดยวธิ เี กษตรธรรมชาติ ปจจุบันการเพาะปลูกของประเทศไทยประสบปญหาหลายประการทีส่ ําคัญ ประการแรกคือ พืน้ ทีท่ ําการเกษตรสวนใหญเปนดินทีข่ าดความอุดมสมบูรณ ประการทีส่ องเกษตรกรประสบปญหา แมลงศัตรูรบกวนและหนทางทีเ่ กษตรกรเลือกใชแกปญหาสวนใหญก็คือสารเคมีฆาแมลง ซึ่งเปน อันตรายตอเกษตรกรผูผลิตและผูบริโภค และเกดิ มลพษิ ในสภาพแวดลอม ทางการแกปญหาดังกลาวตาม แนวพระราชดาํ ริกค็ ือ “แนวทางการเกษตรธรรมชาติแบบยั่งยืน ตามแนวพระราชดําริ” ซึง่ จะเปนแนวทาง ทีจ่ ะทําใหดินเปนดินทีม่ ีความอุดมสมบูรณ เปนดินทีม่ ีชีวิต มีศักยภาพในการผลิตและใหผลผลิตทาง การเกษตรที่ปลอดภัยจากสารพิษตาง ๆ ทางการเกษตร ดังนั้น ผูเรียนควรมีความรู ความเขาใจ ทักษะและ เจตคติเกย่ี วกบั แนวพระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว หลักเกษตรธรรมชาติ การปรับปรุงดิน โดยใชปยุ อินทรยี และปุยชวี ภาพ ดินและอินทรียวัตถุในดิน ชมแปลงสาธิต-ทดลองเกษตรธรรมชาติ การ ปองกันและกําจัดศัตรูพืชโดยวิธีเกษตรธรรมชาติ การทําสมุนไพรเพือ่ ปองกันและกําจัดศัตรูพืช มาตรฐานเกษตรธรรมชาติ ศฝก. ฝกปฏบิ ัติการทําปยุ หมัก ปุยนาํ้ ชีวภาพและนํ้าสกัดชีวภาพ ฝกปฏิบัติการ เพาะกลาและฝกปฏบิ ัติงานในแปลงเกษตร มาตรฐานเกษตรธรรมชาติ MOA มาตรฐานเกษตรธรรมชาติ ศฝก. การจดั ดอกไม การแปรรปู ผลผลติ การเกษตร การวางแผนการปลูกพืชผักโดยวิธีเกษตรธรรมชาติใน อนาคต การตดิ ตามผลและใหคาํ แนะนาํ

~ 129 ~ การวเิ คราะห 5 ศกั ยภาพของพน้ื ท่ี ในกลุมอาชีพใหมดานเกษตรกรรม ท่ี ศกั ยภาพ รายละเอยี ดที่ควรพจิ ารณาในประเด็น 1 การวเิ คราะห ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแต - ดินมีความสมบูรณ ละพื้นที่ - ไมมีแมลงศัตรูรบกวน - มแี หลงนาํ้ และลกั ษณะภูมปิ ระเทศท่เี ปนที่ราบลมุ แมนาํ้ ทอ่ี ดุ ม สมบูรณเหมาะสมในการทําการเกษตร 2 การวเิ คราะห พน้ื ที่ตามลกั ษณะ ฤดูกาล ภูมิอากาศเหมาะสมตอการปลูกพืชผกั เชน ไมอยูในพื้นที่ ภมู ิอากาศ น้ําทวม มีอากาศเย็นไมรอนจัด 3 การวเิ คราะห ภูมิประเทศ และทําเลทีต่ ัง้ - เปนฐานการผลิตทางการเกษตร ของแตละพ้ืนท่ี - มีแหลงชลประทาน - ไมมีความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติที่มีผลความเสียหายรุนแรง - มีพน้ื ที่พอเพียงและเหมาะสม. - มีการคมนาคมที่สะดวก 4 การวเิ คราะห ศิลป วัฒนธรรม ประเพณี - มวี ถิ ีชีวติ เกษตรกรรม และวถิ ีชวี ิตของแตละพื้นที่ - ประชาชนสนใจในวิถีธรรมชาติ 5 การวเิ คราะห ทรพั ยากรมนุษยในแตละ - มภี ูมิปญญา/ผูรู เกยี่ วกบั เกษตรธรรมชาติ พื้นที่ - มีกระแสการสนับสนุนเกษตรธรรมชาติจากสังคมสูง

~ 130 ~ 2. กลมุ อาชพี ใหมดานอุตสาหกรรม ภาคการผลติ ไดแก กลุมไฟฟาและอเิ ล็กทรอนิกส เชน ชางไฟฟาอุตสาหกรรม ชางเชื่อมโลหะดวย ไฟฟาและแกส ชางเชอ่ื มเหล็กดัด ประตู หนาตาง ชางเดินสายไฟฟาภายในอาคาร ชางเดินสายและติดตั้ง อุปกรณไฟฟา กลมุ เส้ือผา สง่ิ ทอ เชน การทําซิลคสกรนี การทาํ ผามดั ยอมและมดั เพนท การทําผา ดวยกี่กระตุก การทําผาบาติค กลมุ เครอ่ื งยนต เชน การซอมรถจักรยานยนตและเครื่องยนต ชางเครื่องยนตชุมชน ชางเคาะตัวถังรถยนต กลมุ ศลิ ปะประดิษฐและอญั มณี เชน การแกะสลักวัสดุออนเบ้ืองตน การขน้ึ รูป กระถางตนไมดวยแปนหมนุ การทําของชํารวยดวยเซรามิค การออกแบบเครื่องโลหะและรูปภณั ฑอัญ มณี ตวั อยางอาชพี การเปนตัวแทนจาํ หนายทีพ่ ักและบริการทองเท่ยี วในแหลงทองเที่ยวเชิง วฒั นธรรม ในกลุมประเทศภูมิภาคอาเซียนโดยใชคอมพิวเตอรอินเตอรเน็ต สืบเนือ่ งจากความเปลีย่ นแปลงของประชาคมโลกที่มีการติดตอสื่อสารกันมากขึ้นอยางรวดเร็ว และกลุมประเทศอาเซียนไดมีนโยบายใหเกิดประชาคมอาเซียนขึน้ ซึง่ หมายถึงคนในภูมิภาคดังกลาจะ ติดตอไปมาหาสูกันมากขึน้ และในการนีก้ ารเดินทางทองเทีย่ วของประชาชนก็จะมีมากขึ้นจากความ สนใจใครรูใครเหน็ เก่ียวกบั ประเพณีวัฒนธรรมของชาตเิ พื่อนบาน การทองเท่ียวเปนอุตสาหกรรมบริการ ที่มีการเจริญเติบโตอยางรวดเร็วทัว่ โลก โดยมีเอกลักษณเฉพาะตัวซึง่ แตกตางจากอุตสาหกรรมประเภท อ่ืนๆ คือการสรางรายไดเปนเงินตราตางประเทศเขาประเทศเปนจํานวนมหาศาล เมือ่ เทียบกับรายไดจาก สินคาอืน่ ๆ การขยายตัวของอุตสาหกรรมการทองเทีย่ วดังกลาว ทําใหธุรกิจทีเ่ กีย่ วของกับการทองเทีย่ ว ไดแก ธรุ กจิ โรงแรม รานอาหาร คมนาคม และขนสง มีการขยายตัวตามไปดวยและการทองเที่ยวยังถูกใช เปนเครื่องมือในการกระจายรายไดและความเจริญไปสูภูมิภาคตาง ๆ กอใหเกิดการสรางงานสรางอาชีพ ใหแกชุมชนในทองถนิ่ และยังมีบทบาทในการกระตุนใหเกิดการผลิตและการนําเอาทรัพยากรธรรมชาติ ตาง ๆ มาใชใหเกิดประโยชนอยางเหมาะสม โดยอยูในรูปของสินคาและบริการเกีย่ วกับการทองเทีย่ ว ดังนั้น การรวบรวมนําเสนอขอมูลการใหบริการเกีย่ วกับการทองเที่ยวโดยการเปนตัวกลางระหวางสถาน ประกอบการ/ผูประกอบการกับผูใชบริการ จึงเปนอาชีพทีน่ าสนใจและมีโอกาสกาวหนาสูง ดังน้ัน ผูเรียนจึงควรมีความรู ความเขาใจ ทักษะ และเจตคติเกีย่ วกับธุรกิจที่พักและการใหบริการการทองเทีย่ ว

~ 131 ~ เชิงวัฒนธรรมในกลุมประเทศอาเซียน การใชคอมพิวเตอรอินเตอรเน็ตสําหรับการเปนตัวแทนจําหนาย ระหวางเจาของ/ผูประกอบการการทองเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับผูใชบริการผานทางอินเตอรเน็ต การเจรจา ตอรองในฐานะตวั แทนจาํ หนาย การประเมินผลและพัฒนาธุรกิจของตน การวเิ คราะห 5 ศักยภาพของพ้นื ท่ี ในกลุมอาชพี ใหมดานอตุ สาหกรรม ท่ี ศักยภาพ รายละเอยี ดทีค่ วรพจิ ารณาในประเดน็ 1 การวเิ คราะหทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแต ขอมลู ของแหลงทองเทยี่ ว ละพ้นื ท่ี แหลงทองเที่ยวมีบรรยากาศที่เหมาะสม 2 การวเิ คราะหพ้นื ที่ตามลกั ษณะภมู ิอากาศ มีทําเลที่ตั้งในชุมชน สังคม ที่มีการคมนาคมสะดวก 3 การวเิ คราะหภูมิประเทศ และทําเลที่ตัง้ - ทุนทางสังคมและวัฒนธรรม การบริโภคของตลาดโลกมี ของแตละพื้นที่ แนวโนมกระแสความนยิ มสนิ คาตะวนั ออกมากขน้ึ 4 การวเิ คราะหศิลป วัฒนธรรม ประเพณี - มีศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตแบบดัง้ เดิม และเปน เอกลักษณ และวถิ ชี วี ิตของแตละพืน้ ท่ี แรงงานมีทักษะฝมือและระบบประกันสังคม และมีความสามารถ ในการใชเทคโนโลยี 5 การวเิ คราะหทรัพยากรมนุษยในแตละ พน้ื ที่

~ 132 ~ 3. กลมุ อาชีพใหมดานพาณชิ ยกรรม การคาและเศรษฐกจิ พอเพียง ไดแก กลมุ พฒั นาผลิตภณั ฑ การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑเพอ่ื ชุมชน การ พฒั นาผลติ ภณั ฑเพ่ือชมุ ชน การพัฒนาและออกแบบผลิตภัณฑ การขายสนิ คาทางอนิ เทอรเน็ต (e-Commerce) การสรางรานคาทางอินเทอรเน็ต กลมุ ผปู ระกอบการ เชน การประกอบการธุรกิจชุมชน รานคาปลีกกลุมแมบาน และวิสาหกิจชุมชน ตัวอยางอาชีพ โฮมสเตย อาชีพโฮมสเตย เปนการประกอบอาชีพโดยนําตนทุนทางสังคม คือ ทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอมมาบริหารจัดการเพือ่ เพิม่ มูลคาจูงใจใหนักทองเที่ยวเขามาสัมผัสกับการทองเทีย่ วเชิงอนุรักษ ในรูปแบบโฮมสเตย ในการจัดการศึกษาวิชาอาชีพโฮมสเตย ยึดหลักการของการศึกษาตลอดชีวิต โดย ใหสังคมเขามามีสวนรวมในการจัดการศึกษา เนนการพัฒนาสาระและกระบวนการเรียนรูโดยใชชุมชน เปนฐาน ควบคูกับสรางองคความรูในการประกอบอาชีพโฮมสเตย ภายใตยุทธศาสตรการใชตนทุนทาง ธรรมชาติ ทุนทรัพยากรบุคคล ทุนภูมิปญญาและแหลงเรียนรู ทุนทางวัฒนธรรม ทุนงบประมาณของ รัฐ และทุนทางความรูมาใชจัดกิจกรรมการเรียนรู การจัดการศึกษาอาชีพโฮมสเตย เปนการจัดการ กิจกรรมการเรียนรูที่เสริมสรางศักยภาพใหผูเรียนไดมีความรู และสามารถพัฒนาตนเองและกลุมไปสู การบริหารจัดการทีม่ ีมาตรฐาน เปนไปตามหลักการของโฮมสเตย นําไปสูการเชือ่ มโยงองคความรูที่ หลากหลาย ซึ่งเกิดจากฝกประสบการณโดยการจัดทําโครงการประกอบอาชีพโฮมสเตย ดังนัน้ ผูเรียน จึง ควรมีความรู ความเขาใจ ทักษะและเจตคติเกี่ยวกับสถานการณการทองเทีย่ ว นโยบายการทองเทีย่ วของ ประเทศไทย ความรูพืน้ ฐาน และมาตรฐานการจัดการโฮมสเตย การจัดกิจกรรมนําเทีย่ ว การตอนรับ นักทองเที่ยว การบริการ มัคคุเทศก การสรางเครือขายการทองเทีย่ วโฮมสเตย การประกอบอาหาร การ ปฐมพยาบาลเบื้องตน ภาษาอังกฤษเพ่ือการทองเท่ยี วและ การบริหารจัดการ

~ 133 ~ การวเิ คราะห 5 ศกั ยภาพของพนื้ ท่ี ในกลุมอาชีพใหมดานพาณิชยกรรม ท่ี ศักยภาพ รายละเอียดที่ควรพจิ ารณาในประเดน็ 1 การวเิ คราะหทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแต - มีแหลงทองเทีย่ วที่เปนจุดสนใจแปลกชวนใหผูคนมาเทย่ี ว และ ละพนื้ ที่ พักคางคืน - มีโปรแกรมที่นาสนใจในการศึกษาธรรมชาติ และพักผอนที่ดี - ไมถกู รบกวนจากแมลงและสัตวอืน่ ๆ 2 การวเิ คราะหพนื้ ทตี่ ามลกั ษณะภูมิอากาศ - ใกลแหลงน้ํา ทะเล มีทวิ ทัศนที่สวยงาม - ภูมิอากาศไมแปรปรวนบอย ๆ 3 การวเิ คราะหภมู ปิ ระเทศ และทําเลท่ตี ั้ง - มีทําเลทีต่ ้งั พอดีไมใกลไกลเกนิ ไป ของแตละพื้นท่ี - มีการคมนาคมสะดวกในการเดินทาง - ขอมลู แตละพน้ื ท่ที ีเ่ ราเลือกอยูใกลจดุ ทองเทย่ี วหรือไม สะดวกใน การเดินทางดวยความปลอดภัยเพียงใด มีคูแขงที่สําคัญหรือไม 4 การวเิ คราะหศิลป วฒั นธรรม ประเพณี เปนแหลงทองเที่ยวทางวัฒนธรรมที่เปนธรรมชาติ อยุในพ้ืนท่ีมกี าร และวิถีชวี ิตของแตละพืน้ ที่ ประชาสัมพนั ธท่ดี ีจากองคกรทองเทย่ี ว 5 การวเิ คราะหทรพั ยากรมนุษยในแตละ - มีผูประกอบการ และแรงงานที่มีความรูความสามารถ พ้นื ที่ - มีความรวมมือจากชุมชนในดานการเปนมิตรกับแขกที่มาใช บริการ 4. กลุมอาชพี ใหมดานความคดิ สรางสรรค คอมพิวเตอรและธรุ การ ไดแก Software กลุมออกแบบ เชน โปรแกรม AUTO CAD เพื่องานออกแบบกอสราง ออกแบบชิ้นสวน อุตสาหกรรม เขียนแบบเครื่องกลดวยโปรแกรมคอมพิวเตอร Solid Work กลุมงานในสํานักงาน เชน Office and Multimedia การจัดทําระบบขอมูลทางการเงิน และบญั ชดี วยโปรแกรม Excel และโปรแกรมบัญชีสําเร็จรูปเพื่อใชในการทํางานทางธุรกิจ การใชคอมพวิ เตอรในสาํ นกั งานดวยโปรแกรม Microsoft Office การพฒั นาโปรแกรมดวย MS Access โดยใชระบบงานบุคคล การใชเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร สาํ หรับการประกอบธุรกจิ บนอินเทอรเนต็ Hardware ชางคอมพิวเตอร เชน ซอม ประกอบ ตดิ ตั้งระบบบํารุงรักษาคอมพิวเตอรและเครือขาย

~ 134 ~ ตวั อยางอาชีพ ภาพเคลือ่ นไหว (Animation) เพอ่ื ธุรกจิ ในปจจุบันเทคโนโลยีกาวเขามามีบทบาทในชีวิตประจําวันของมนุษย มากขึ้น สิง่ หนึง่ ทีเ่ ห็นได วามีการเติบโต อยางรวดเร็วนัน่ คือธุรกิจอุตสาหกรรมดาน Animation การสรางความบันเทิง และงาน สรางสรรคการออกแบบโดยการใชคอมพิวเตอร หลักสูตรทางดาน Animation จึงนาจะตอบสนองความ ตองการของกลุมธุรกิจ Animation หลักสูตร Animation เพื่อธุรกิจ เปนหลักสูตรอาชีพที่สรางสรรค สามารถนําไปประกอบอาชีพที่สรางรายไดเปนอยางดี ทัง้ ในปจจุบันและอนาคต ดังนั้น ผูเรียนควรมี ความรู ความเขาใจ ทักษะและเจตคติเกีย่ วกับความหมาย ความสําคัญ และประโยชนของความคิด สรางสรรค เทคนิคการคิดเชิงสรางสรรค การกําจัดสิง่ กีดกัน้ ความคิดเชิงสรางสรรค ความรูเบือ้ งตน เกี่ยวกับ Animation เพือ่ ธุรกิจ การออกแบบ Animation เพือ่ ธุรกิจ Animation Workshop ประโยชนและ โทษของการใชคอมพิวเตอร จรรยาบรรณในการประกอบอาชีพ กฎหมายทีเ่ กีย่ วของเกี่ยวกับการ ประกอบอาชีพ การทําธรุ กิจ Animation การวเิ คราะห 5 ศักยภาพของพ้ืนท่ี ในกลมุ อาชีพใหมดานความคิดสรางสรรค ท่ี ศกั ยภาพ รายละเอียดทค่ี วรพิจารณาในประเดน็ 1 การวเิ คราะหทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแต ขอมูลของทรัพยากรธรรมชาติ ที่พอเพียง และสะดวกในการเขาถึง ละพื้นท่ี 2 การวเิ คราะหพ้ืนทีต่ ามลกั ษณะภูมิอากาศ - อุณหภมู ิ ความชื้น ความกดอากาศ ลม และปริมาณนํา้ ฝน รวมไป 22 22 2 ถงึ ปจจัยทเี่ กย่ี วของอ่ืนในทางอุตุนยิ มวิทยา 2 ทตี่ ัง้ ตามแนวละติจดู ความใกลไกลจากทะเล 44 - มีขอมูลของภูมิอากาศ 3 การวเิ คราะหภมู ิประเทศ และทําเลทีต่ ัง้ มขี อมลู ภูมิประเทศ และทําเลทตี่ งั้ ตาง ๆ ของแตละพ้นื ท่ี 4 การวเิ คราะหศลิ ป วฒั นธรรม ประเพณี มีขอมูลเก่ียวกบั วฒั นธรรม ประเพณี ทผ่ี สมผสานของหลายพน้ื ที่ และวิถชี วี ติ ของแตละพ้ืนที่ 5 การวเิ คราะหทรพั ยากรมนุษยในแตละ มีแรงงานทม่ี ีทกั ษะฝมือ ความรู ความสามารถในการใชเทคโนโลยี พนื้ ท่ี การสงเสริมโอกาสทางการศึกษาอยางตอเนื่อง

~ 135 ~ 5. กลมุ อาชีพใหมดานบริหารจดั การและการบรกิ าร กลุมทองเทยี่ ว ไดแก การอบรมมัคคุเทศก พนกั งานบริการอาหารและเครอ่ื งดืม่ พนักงานผสมเครื่องดื่ม การทําอาหารวางนานาชาติ การฝกอบรมภาษา และธุรกิจโฮมสเตย กลุมสขุ ภาพ ไดแก การนวดแผนไทย นวดลกู ประคบ สปาการดแู ลเด็กและผูสงู อายุ กลุมการซอมแซม และบํารุงรักษา การซอมเครื่องปรับอากาศรถยนต การซอม เคร่ืองยนตดีเซล การซอมเคร่ืองยนตเบนซนิ การซอมเคร่ืองยนตเลก็ เพื่อการเกษตรการซอมจักร อุตสาหกรรม คมนาคมและการขนสง จาํ นวน 1 หลกั สูตร วชิ าชพี ดาน Logistics หรอื การขนสงสินคาทางอากาศและทางเรือ การกอสราง กลุมชางตาง ๆ เชน การปกู ระเบื้อง ชางไมกอสราง ชางสีอาคาร กลุมการผลติ วสั ดุกอสราง เชน การทําบล็อคคอนกรีต การผลติ ซีเมนต ตวั อยางอาชีพ การพฒั นากลมุ อาชพี ทอผาพน้ื เมือง ในปจจุบันนี้ ผาพื้นเมืองของไทยในภาคตางๆ กําลังไดรับการอนุรักษฟนฟู และพัฒนา รวมทั้ง 44 ไดรับการสงเสริมใหนํามาใชสอยในชีวิตประจําวันกันอยางกวางขวางมาก ดังนัน้ จึงเกิดมีการผลิตผา พืน้ เมืองในลักษณะอุตสาหกรรมโรงงาน โดยมีบริษัทจางชางทอ ทําหนาทีท่ อผาดวยมือตามลวดลายที่ กําหนดให โรงงานหรือบริษัทจัดเสนไหมหรือเสนดายที่ยอมสีเสร็จแลวมาใหทอ เพือ่ เปนการควบคุม คุณภาพ บางแหงจะมีคนกลางรับซือ้ ผาจากชางทออิสระซึง่ เปนผูปนดาย ยอมสี และทอตามลวดลายที่ ตองการเองทีบ่ าน แตคนกลางเปนผูกําหนดราคาตามคุณภาพและลวดลายของผาทีต่ ลาดตองการในบาง จังหวัดมีกลุมแมบานชางทอผาทีร่ วมตัวกันทอผาเปนอาชีพเสริม และนําออกขายในลักษณะสหกรณ เชน กลุมทอผาของศิลปาชีพอยางไรก็ตามในสภาพที่ไดกลาวมาแลวขางตนนั้นเปนการทอเพือ่ ขายเปน หลัก การทอผาพืน้ บานพืน้ เมืองหลายแหงยังทอลวดลายสัญลักษณดัง้ เดิม โดยเฉพาะในชุมชนทีม่ ีเชื้อ สายชาติพันธุบางกลุมทีก่ ระจายตัวกันอยูในภาคตางๆ ของประเทศไทย ศิลปะการทอผาของกลุมชน เหลาน้ีจึงนับวาเปนเอกลกั ษณเฉพาะกลุมอยูจนถงึ ทุกวนั น้ี หากจะแบงผาพื้นเมืองของกลุมชนเหลานี้ตาม ภาคตางๆ เพื่อใหเห็นภาพชัดเจนขึน้ ในภูมิภาคตางๆ และมีการปรับปรุงพัฒนาสีสัน คุณภาพ และ 0 ลวดลาย ใหเขากับรสนิยมของตลาด ดังนัน้ ผูเรียนจึงควรมีความรู ความสามารถ ทักษะและเจตคติ เกี่ยวกับการวิเคราะหสภาพกลุมอาชีพ/ธุรกิจของกลุมอาชีพทอผาพื้นเมือง และวิเคราะหสถานภาพของ กลมุ อาชีพ/ธรุ กิจ

~ 136 ~ การวเิ คราะห 5 ศกั ยภาพของพ้นื ที่ ในกลมุ อาชพี ใหมดานบริหารจดั การและการบรกิ าร ท่ี ศกั ยภาพ รายละเอยี ดท่คี วรพิจารณาในประเดน็ 1 การวเิ คราะหทรพั ยากรธรรมชาตใิ นแต มีทรัพยากรธรรมชาติที่สามารถนํามาเปนวัตถุดิบ ละพืน้ ที่ 2 การวเิ คราะหพนื้ ท่ีตามลกั ษณะภมู อิ ากาศ มีภูมิอากาศที่เหมาะสม 3 การวเิ คราะหภูมปิ ระเทศ และทําเลทต่ี ้งั - เปนศูนยกลางหัตถอุตสาหกรรม ของแตละพืน้ ที่ - มถี นนทเี่ ออื้ ตอการบรกิ ารดานการคา การลงทุน และการ ทองเที่ยวเชื่อมโยงกับประเทศเพื่อนบาน สามารถติดตอคาขายกับ ประเทศเพื่อนบาน มพี น้ื ทีช่ ายแดนติดกบั ประเทศเพื่อนบาน มี อาณาเขตตดิ ตอกับประเทศเพอ่ื นบาน การคาชายแดน 4 การวเิ คราะหศิลป วัฒนธรรม ประเพณี มีแหลงอุตสาหกรรมที่เกี่ยวของ ทุนทางสังคมและวัฒนธรรม และวิถีชีวติ ของแตละพ้นื ท่ี 5 การวเิ คราะหทรัพยากรมนุษยในแตละ มีภูมิปญญา และฝมอื แรงงาน พ้นื ท่ี กิจกรรม 1. ใหผูเรียนรวมกลุม และอภิปรายวาศักยภาพหลักของพืน้ ที่ในการพัฒนาอาชีพในพืน้ ทีช่ ุมชน ของตนเองควรจะเนนศักยภาพใดเปนพิเศษ เพราะเหตุใด 2. ใหผูใหผูเรียนรวมกลุม และอภิปรายวาอาชีพความคิดสรางสรรคในพืน้ ที่ของชุมชนของ ตนเอง ควรเนนจะเนนเรอ่ื งใดเปนพเิ ศษ เพราะเหตใุ ด

~ 137 ~ บรรณานกุ รม คณาพร คมสัน. 2540 การพัฒนารปู แบบการเรียนรดู วยการนาํ ตนเองในการอานภาษาอังกฤษเพื่อความเขาใจสาํ หรับ นกั เรียนชนั้ มัธยมศึกษาตอนปลาย. วิทยานิพนธครศุ าสตรดษุ ฎบี ณั ฑติ สาขาหลักสตู รและการสอน, จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ชยั ฤทธ์ิ โพธสิ วุ รรณ. 2541. รายงานการวจิ ัย เรอ่ื ง ความพรอมในการเรียนรูโดยการช้นี ําตนเองของผูเรียนผใู หญของ กจิ กรรมการศกึ ษาผใู หญบางประเภท. กรุงเทพฯ : สํานักพมิ พมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. . 2544. การศกึ ษาผใู หญ : ปรชั ญาตะวันตกและการปฏบิ ัต.ิ กรุงเทพฯ : สํานักพิมพมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. นดั ดา องั สโุ วทยั . 2550. การพฒั นารปู แบบการเรียนการสอนวชิ าเคมีทเ่ี นนกระบวนการเรียนรูแบบนาํ ตนเองของ นกั ศึกษาระดบั ปริญญาตรี. วิทยานิพนธการศึกษาดุษฎีบันฑิต สาขาวิชา วิทยาศาสตรศึกษา, มหาวิทยาลัย ศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ. บญุ ศริ ิ อนนั ตเศรษฐ. 2544. การพัฒนากระบวนการเรียนการสอนเพื่อเสริมสรางความสามารถในการเรยี นรดู วย ตนเองของผูเรียนในระดบั มหาวทิ ยาลัย. วทิ ยานพิ นธครุศาสตรดษุ ฎบี ัณฑิตสาขาอดุ มศึกษา, จฬุ าลงกรณ มหาวิทยาลัย. บูซาน, โทนี. ใชหวั คิด, 2541. (ธัญญา ผลอนนั ต ผแู ปล). กรงุ เทพฯ : ขวญั ขาว ’95. ฝายวชิ าการบิสคติ . 2550. ฟง คิด อาน เขียน. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพมิ พบิสคติ . ยดุ า รกั ไทย และปานจติ ต โกญจนาวรรณ. 2550. พูดอยางฉลาด. กรุงเทพฯ : ซเี อ็ดยเู คช่ัน จํากดั . ราชบัณฑิตยสถาน. 2546. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงุ เทพฯ : นานมีบุคสพับลเิ คช่นั ส. รงุ อรุณ ไสยโสภณ. 2550. การจดั กจิ กรรมทเี สรมิ สรางความพรอมในการเรยี นรูโดยการช้ีนาํ ตนเองและความสามารถ ในการพัฒนาหลกั สตู รสถานศึกษา. วิทยานิพนธศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาอาชีวศึกษา, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. วนษิ า เรซ. 2551. อัจฉริยะ...เรยี นสนกุ . กรุงเทพ ฯ : อัจฉริยะสรางได จํากดั . วกิ ร ตณั ฑวฑุ โฒ. 2536. หลกั การเรียนรูของผูใหญ. กรงุ เทพฯ : สํานกั สงเสริมและฝกอบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. วิชยั วงษใหญ. 2542. “ยกเคร่ืองเรือ่ งเรียนรู : การเรียนรคู ือสวนหน่ึงของชีวติ ทุกลมหายใจคือการเรยี นร”ู สานปฏิรปู . 20 (พฤศจกิ ายน 2542) : 55 – 61. วภิ าดา วฒั นนามกลุ . 2544. การพัฒนาระบบการเรียนดวยตนเองสําหรับนักศึกษาสาขาวิชาชึพสาธารณสุข. วิทยานิพนธศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน, มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน.

~ 138 ~ ศรัณย ขจรไชยกลุ . 2542. การใชโปรแกรมการแนะแนวกลุมตอการเพิ่มความพรอมของการเรียนรโู ดยการชน้ี าํ ตนเอง ของนักศกึ ษารอพินิจชั้นปท่ี 2 มหาวทิ ยาลัยกรุงเทพ. วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาจิตวิทยา การศึกษาและการแนะแนว, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. ศันศนีย ฉัตรคปุ ต. 2545. รายงานการวจิ ัย เร่ือง การเรียนรูรูปแบบใหม : ยทุ ธศาสตรดานนโยบายและการใช ทรพั ยากร. กรุงเทพ ฯ : หางหุนสวนจาํ กัด ภาพพิมพ. สมคิด อสิ ระวัฒน. 2538. รายงานการวจิ ยั เรื่อง ลกั ษณะการเรียนรดู วยตนเองของคนไทย. กรุงเทพ ฯ : คณะ สังคมศาสตรและมนุษยศาสตรและมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยมหิดล. . 2541 . รายงานการวจิ ยั เรอ่ื ง ลกั ษณะการอบรมการเรียนรูดวยตัวเองของคนไทย. กรุงเทพ ฯ : คณะสังคมศาสตรและมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยมหิดล. สมบัติ สวุ รรณพิทักษ. 2541. เทคนคิ การสอนแนวใหมสาํ หรบั การศกึ ษานอกโรงเรียน. กรงุ เทพ ฯ : กองพัฒนาการ ศกึ ษานอกโรงเรยี น. สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาต.ิ 2545. แผนการศึกษาแหงชาติ (พ.ศ. 2545-2559). (พมิ พคร้งั ท่ี 2 ). กรุงเทพ ฯ : บริษทั พรกิ หวานกราฟฟค จาํ กัด. . ม.ป.ป. 2545. พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542 และทแี่ กไขเพมิ่ เติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพ ฯ : บริษทั พรกิ หวานกราฟฟค จํากดั . สํานักบริหารงานการศึกษานอกโรงเรียน. 2549. แนวคิดสกู ารปฏิบัติ : การเรยี นรูโดยการช้นี ําตนเองสาํ หรับผูใหญ. กรุงเทพ ฯ : โรงพมิ พอักษรไทย. สุนทรา โตบวั . 2546. การพัฒนารปู แบบการเรียนการสอนเพอ่ื เสรมิ สรางลกั ษณะการเรียนรูดวยตนเองของนักศกึ ษา พยาบาล. วทิ ยานพิ นธการศึกษาดษุ ฎบี ณั ฑิต สาขาการวิจัยและพัฒนาหลักสูตร, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิ โรฒ. สุรางค โควตระกลู . 2544. จิดวทิ ยาการศึกษา. (พิมพคร้ังที่ 5). กรงุ เทพ ฯ : สํานกั พมิ พจฬุ าลงกรณมหาวิทยาลยั . สวุ ฒั น วฒั นวงศ. 2544. จิตวทิ ยาเพื่อการฝกอบรมผูใหญ. กรุงเทพ ฯ : ธรี ะปอมวรรณกรรม. . 2546. การเรียนรูดวยการนําตนเองของผูเรียนการศึกษาตอเนื่องสายอาชีพ. วิทยานพิ นธ ศิลปะศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาอาชีวศึกษา, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. อญั ชลี ชาติกิตสิ าร. 2542. การพัฒนาคุณลกั ษณะการเรียนรดู วยตนเองของคนไทย. วทิ ยานพิ นธ ศึกษาศาสตร มหาบัณฑิต สาขาการศึกษาผูใหญและการศึกษาตอเนื่อง, มหาวิทยาลัยมหิดล. Brockett, R. G. and R. Hiemstra. 1991 . Self-direction in Learning : Perspectives in theory, research and practice. London : Routledge. nd

~ 139 ~ . 1993. Seft-Direction in Adult Learning. (2 ed.). San Francisco : Champman and Hall, Inc. Brookfield, S.D. 1984. “Self-Directed Learning : A Critical Paradigm” Adult Education Quarterly. 35(2) : 59-71 . Caffarella, R.S. 1983. “Fostering Self-Directed Learning in Post-secondary Education” An Omnibus Of Practice and Research. (November 1983) : 7-26. Candy, P.C. 1991. Self-Directed Learning. San Francisco : Jossey-Bass Publishers. Good, C. V. 1973. Dictionnary of Education. (3 edrd.). New York : Mcgraw-Hill Book. Griffin, C. 1983. Curriculum Theory in Adult Lifelong Education. London : Crom Helm. Guglielmino, L. M. 1997. Development of the Self-directed Learning Readiness Scale. Georgia : Unpublished Doctoral Dissertation, University of Georgia. Knowles, M.S. 1975. “Self-Directed Learning : A Guide for Learner and Teacher. New York : Association Pess. Oddi, L.F. 1987. “Perspectives on Self-Directed Learning” Adult Education Quarterly. 38 (1987) : 97-107. Skager, R. 1977. Curriculum Evaluation for Lifelong Education. Toronto : Pergamon Press. . 1978. Lifelong Education and Evualuation Practice. Hamburg : Pergamon Pess and the UNESCO Institution for Education. Tough, A.1979. The Adult’s Learning projects. Toronto, Ontario Institute for Studies in Education. ชยั ยศ อมิ่ สวุ รรณ. “คดิ เปนคือคดิ พอเพียง”. วารสาร กศน., มีนาคม 2550, หนา 9 – 11. ชุมพล หนูสง และคณะ 2544. ปรัชญาคิดเปน (หนังสือรวบรวมคําบรรยายและบทสัมภาษณ ดร.โกวิท วรพิพฒั น ในโอกาสตาง ๆ) กรุงเทพฯ : โรงพมิ พอกั ษรไทย ทองอยู แกวไทรฮะ. “คดิ เปน : เพ่ือนเรียนรูสอู นาคต”. วารสาร กศน. มีนาคม 2550, หนา 12 – 16. “________________”, 2546. ใตรมไทร (หนังสือเกษียณอายุราชการ ทองอยู แกวไทรฮะ). กรุงเทพฯ : โรงพมิ พองคการรับสงสินคาและพสั ดุภณั ฑ (ร.ส.พ.) สนอง โลหิตวเิ ศษ, 2544. ปรัชญาการศกึ ษาผใู หญและการศึกษานอกระบบ. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัย ศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ ประสานมติ ร. หนวยศกึ ษานเิ ทศก, 2552. คมั ภีร กศน. เอกสารหลกั การและแนวคดิ ประกอบการดาํ เนนิ งาน กศน. กรุงเทพฯ : หนวยศึกษานิเทศก, สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อธั ยาศัย. อุนตา นพคณุ , 2528. แนวคิดทางการศึกษานอกโรงเรียนและการพัฒนาชุมชน เรื่อง คิดเปน. กรุงเทพฯ : กรุงสยามการพิมพ. กลุ ขณิษฐ ราเชนบณุ ขวัทน. เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องกระบวนการวจิ ัย. ในการประชุมสัมมนา

~ 140 ~ งานวิจยั โครงการวิจัยพฒั นาคณุ ภาพ กศน. ปงบประมาณ 2552 (วันท่ี 29-30 มถิ นุ ายน 2552). บุญใจ ศรสี ถิตนรากูร. ระเบยี บวิธกี ารวิจัยทางพยาบาลศาสตร. พมิ พคร้งั ท่ี 3 กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั ยู แอนดไอ อนิ เตอรมีเดีย จาํ กัด, 2547. พนติ เขม็ ทอง. เอกสารประกอบการบรรยายเรื่อง มโนทศั นการวิจยั ในชั้นเรียน. ในการประชุมสัมมนา งานวจิ ยั โครงการวจิ ยั พฒั นาคุณภาพ กศน. ปงบประมาณ 2552 (วันท่ี 29-30 มถิ นุ ายน 2552). พิสณุ ฟองศร.ี วิจยั ช้ันเรยี น หลกั การและเทคนิคปฏิบัติ. พิมพคร้ังที่ 7. กรุงเทพฯ : ดานสุทธาการพิมพ, 2551. ไมตรี บุญทศ. คูมือการทําวิจัยในโรงเรียน. กรงุ เทพฯ : สวุ ีรยิ าสาสน, 2549. ศริ ริ ัตน วีรชาตินานกุ ูล. ความรเู บือ้ งตนเก่ียวกับสถติ ิและการวจิ ยั . กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยกรุงเทพฯ, 2545 สํานักงานคณะกรรมการอาชีวศึกษา. วจิ ัยแผนเดียว : เสนทางสูคณุ ภาพการอาชวี ศกึ ษา. กรุงเทพฯ : สํานักงาน วจิ ยั และพฒั นาการอาชีวศึกษา, 2547. สมเจตน ไวทยาการณ. หลกั และการวจิ ยั . นครปฐม : โรงพิมพมหาวิทยาลัยศิลปากร, 2544.

~ 141 ~ ทป่ี รกึ ษา คณะผจู ัดทาํ 1. นายประเสรฐิ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. รองเลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ อิ่มสวุ รรณ รองเลขาธิการ กศน. ทีป่ รกึ ษาดานการพัฒนาหลกั สูตร กศน. 3. นายวชั รนิ ทร จําป ผูอํานวยการกลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. ดร.ทองอยู แกวไทรฮะ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางรักขณา ตัณฑวุฑโฒ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผูเขียนและเรียบเรียง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. บทที่ 1 การเรยี นรดู วยตนเอง ทปี่ รกึ ษาดานการพัฒนาหลักสตู ร กศน. ดร.รงุ อรุณ ไสยโสภณ ขาราชการบํานาญ 2. บทที่ 2 การใชแหลงเรยี นรู กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ดร.รงุ อรณุ ไสยโสภณ รักษาการในตําแหนงผูอํานวยการ สํานักงาน กศน. จังหวัดเพชรบุรี 3. บทที่ 3 การจัดการความรู สถาบนั สงเสริมและพัฒนานวตั กรรมการเรียนรู ดร.รงุ อรุณ ไสยโสภณ สํานักงาน กศน.จังหวัดสมุทรสงคราม สถาบันการศึกษาและพัฒนาตอเนอ่ื งสิรินธร 4. บทที่ 4 คดิ เปน ที่ปรึกษาสํานักงาน กศน. ดร.ทองอยู แกวไทรฮะ 5. บทที่ 5 การวิจัยอยางงาย นางศิริพรรณ สายหงษ ผบู รรณาธิการ และพัฒนาปรับปรุง 1. บทที่ 1 การเรยี นรดู วยตนเอง ดร.รุงอรุณ ไสยโสภณ 2. บทที่ 2 การใชแหลงเรียนรู นายธวัชชัย ใจชาญสุขกิจ นางสาวสุพตั รา โทวราภา 3. บทที่ 3 การจัดการความรู นางอัจฉรา ใจชาญสุขกิจ นางณัฐพร เชื้อมหาวัน 4. บทที่ 4 คิดเปน ดร.ทองอยู แกวไทรฮะ

~ 142 ~ 5. บทที่ 5 การวิจัยอยางงาย ขาราชบํานาญ นางศิริพรรณ สายหงษ ขาราชบํานาญ นางพิชญาภา ปตวิ รา ผพู ฒั นาและปรับปรุงคร้ังท่ี 2 คณะทํางาน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายสุรพงษ มั่นมะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวศริญญา กุลประดิษฐ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผพู มิ พตนฉบบั คะเนสม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นางปยวดี กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางเพชรินทร เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวกรวรรณ กวีวงษพิพฒั น กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวชาลีนี ธรรมธษิ า 5. นางสาวอริศรา บานชี ผอู อกแบบปก ศรรี ัตนศลิ ป นายศุภโชค

~ 143 ~ คณะผพู ฒั นาและปรับปรงุ ครงั้ ที่ 2 ทปี่ รกึ ษา บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. 1. นายประเสรฐิ อ่ิมสุวรรณ รองเลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ จําป รองเลขาธิการ กศน. 3. นายวชั รนิ ทร จนั ทรโอกลุ ผูเช่ียวชาญเฉพาะดานการพัฒนาสอ่ื การเรยี นการสอน 4. นางวทั นี ผาตนิ ินนาท ผูเชี่ยวชาญเฉพาะดานเผยแพรทางการศึกษา 5. นางชุลีพร ธรรมวธิ กี ลุ หวั หนาหนวยศกึ ษานเิ ทศก 6. นางอัญชลี งามเขตต ผูอาํ นวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 7. นางศุทธินี ผพู ฒั นาและปรบั ปรงุ ครั้งที่ 2 1. ดร.ทองอยู แกวไทรฮะ ท่ปี รึกษา กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน หัวหนากลมุ พฒั นาการเรยี นการสอน 2. ดร.รุงอรุณ ไสยโสภณ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นายสมชาย ฐติ ริ ัตนอศั ว กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาววรรณพร ปทมานนท 5. นางสาวชาลินี ธรรมธษิ า