พท31001

สว นท่3ี เฉลยแบบทดสอบตนเองกอนเรียน – หลังเรยี นและกิจกรรมการเรียนทา ยบท 1) เฉลยแบบทดสอบตนเองกอน – หลงั เรยี น เฉลยกอ นเรยี น 1. ค 2. ค 3. ค 4. ข 5. ข 6. ก 7. ค 8. ก 9. ค 10. ข 11. ข 12. ก 13. ก 14. ง 15. ก 16. ก 17. ค 18. ง 19. ค 20. ก 21.ข 22. ค 23. ง 24. ง 25. ก 26. ข 27. ค 28. ก 29. ค 30. ข 31. ง 32. ก 33. ค 34. ก 35. ก 36. ข 37. ก 38. ง 39. ก 40. ง 41. ข 42. ก 43. ค 44. ก 45. ง 46. ก 47.ค 48. ก 49.ง 50. ข • ใหนกั ศึกษากรอกคะแนนทที่ าํ ได คะแนนเกบ็ 50 ทาํ ได คะแนน เฉลยหลังเรียน 1. ข 2. ค 3. ค 4. ข 5. ข 6. ค 7. ก 8. ง 9. ค 10. ข 11. ค 12. ก 13. ก 14. ง 15. ค 16. ก 17. ค 18. ง 19. ข 20. ง 21.ค 22. ค 23. ง 24. ง 25. ค 26. ข 27. ค 28. ก 29. ค 30. ข 31. ง 32. ก 33. ค 34. ก 35. ก 36. ข 37. ก 38. ง 39. ก 40. ง 41. ข 42. ก 43. ค 44. ก 45. ง 46. ก 47.ค 48. ก 49.ง 50. ข • ใหน กั ศกึ ษากรอกคะแนนทที่ ําได คะแนนเก็บ 50 ทําได คะแนน ....คมู ือการเรียนดวยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......51

2) เฉลยกจิ กรรมการเรียนทา ยบท เฉลยกิจกรรม บทท่ี 1 การฟง การดู กิจกรรมท่ี 1 ใหน กั ศกึ ษาบอกหลกั ในการฟง และดูอยางสรางสรรค หลักการฟงและดูอยา งสรา งสรรค 1. ตองเขาใจความหมาย หลกั การเบ้อื งตนจองการจับใจความของสารท่ฟี ง และดนู น้ั ตอ งเขา ใจ ความหมายของคํา สาํ นวนประโยคและขอความท่บี รรยายหรืออธิบาย 2. ตอ งเขา ใจลกั ษณะของขอความ ขอ ความแตล ะขอความตอ งมใี จความสาํ คญั ของเร่ืองและ ใจความสาํ คญั ของเร่ืองจะอยทู ี่ประโยคสาํ คัญ ซ่ึงเรยี กวา ประโยคใจความ ประโยคใจความจะปรากฏอยู ในตอนใดตอนหนึง่ ของขอความ โดยปกติจะปรากฏอยใู นตอนตน ตอนกลาง และตอนทา ย หรอื อยู ตอนตนและตอนทา ยของขอความผูรบั สารตองรจู กั สงั เกต และเขาใจการปรากฏของประโยคใจความใน ตอนตา งๆ ของขอความจงึ จะชว ยใหจับใจความไดด ียง่ิ ขนึ้ 3. ตอ งเขาใจในลกั ษณะประโยคความ ประโยคใจความ คือขอ ความที่เปน ความคิดหลัก ซง่ึ มักจะ มเี นอื้ หาตรงกบั หัวขอ เร่ือง เชน เร่อื ง “สุนขั ” ความคดิ หลกั คือ สนุ ขั เปนสัตวเ ลี้ยงที่รกั เจาของ แตก ารฟง เรอื่ งราวจากการพดู บางทีไมม ีหัวขอ แตจ ะพดู ตามลําดบั ของเนือ้ หา ดงั นั้นการจับใจความสาํ คัญตอ งฟง ให ตลอดเรือ่ งแลว จบั ใจความวา พดู ถงึ เรื่องอะไร คอื จบั ประเดน็ หวั เรื่อง และเรื่องท่ีเปน อยา งไรคอื สาระสาํ คัญหรือใจความสาํ คัญของเรื่องน่ันเอง 4. ตอ งรูจ กั ประเภทของสาร สารทฟ่ี ง และดมู หี ลายประเภท ตองรจู ักและแยกประเภทสรปุ ของ สารไดว า เปน สารประเภทขอเทจ็ จรงิ ขอคดิ เหน็ หรือเปนคาํ ทกั ทายปราศรยั ขา ว ละคร สารคดี จะได ประเดน็ หรอื ใจความสําคญั ไดง า ย 5. ตอ งตคี วามในสารไดตรงตามเจตนาของผสู ง สาร ผสู ง สารมเี จตนาทีจ่ ะสง สารตางๆ กบั บางคน ตองการใหค วามรู บางคนตอ งการโนม นาวใจ และบางคนอาจจะตองการสงสารเพือ่ ความหมายอ่ืนๆ ผูฟง และดตู อ งจบั เจตนาใหไ ด เพอื่ จะไดจ บั สารและใจความสาํ คญั ได 6. ต้ังใจฟง และดูใหต ลอดเรือ่ ง พยายามเขา ใจใหตลอดเรอ่ื ง ยิ่งเร่ืองยาวสลับซบั ซอนยิง่ ตอ งตง้ั ใจ เปน พิเศษและพยายามจบั ประเด็นหวั เร่อื ง กริยาอาการ ภาพและเคลอ่ื นหมายอน่ื ๆ ดว นความตง้ั ใจ 7. สรุปใจความสาํ คัญ ขนั้ สุดทา ยของการฟงและดเู พื่อจบใจความสาํ คญั กค็ ือสรุปใหไ ดว า เรื่อง อะไรใคร ทาํ อะไร ทีไ่ หน เมื่อไร อยา งไรและทาํ ไม หรอื บางเรอ่ื งอาจจะสรุปไดไ มค รบทง้ั หมดทง้ั นี้ยอม ขนึ้ กับสารที่ฟงจะมใี จความสําคัญครบถวนมากนอ ยเพยี งใด ....คูม อื การเรียนดวยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......52

กจิ กรรมที่ 2 ใหน กั ศึกษาฟง หรอื ดูเรื่องราวจากส่ือวทิ ยุ โทรทศั น หรอื อินเตอรเ นต็ และ สรุป สาระสาํ คญั บันทกึ สาระสําคญั ทไ่ี ดจากการฟงและดตู ามความเปน จริง 1. ชือ่ เร่ือง 2. ฟงหรอื ดูรายการผา นทาง............... 3. วนั /เดือน/ป ที่นําเสนอ............. 4. สาระสาํ คัญ (พจิ ารณาใหครบถว นและถูกตอ ง) กิจกรรมที่ 3 ใหน กั ศึกษาตอบคําถามตอ ไปน้ี 1. วิจารณญาณในการฟง และดู หมายถงึ การรบั สารใหเขา ใจเนื้อหาสาระใชปญ ญา คดิ ใครค รวญโดยอาศยั ความรู ความคดิ เหตุผล และประสบการณป ระกอบแลวสามารถนาํ ไปใช ไดอ ยางเหมาะสม การฟง และดูใหเกิดวจิ ารณญาณนั้นมีขนั้ ตอนในการพฒั นาเปนลําดับบางทกี ็อาจ เปนไปอยางรวดเรว็ บางทกี ต็ องอาศยั เวลา ทง้ั นย้ี อมขึน้ อยกู ับพ้นื ฐานความรู ประสบการณของ บุคคลและความยุงยากซบั ซอ นของเรื่องหรือสารทีฟ่ ง 2. ข้นั ตอนในการฟง และดอู ยา งมวี จิ ารณญาณ คอื 2.1 ฟง และดูใหเขา ใจเรอ่ื ง เมื่อฟงเรื่องใดกต็ ามผฟู งจะตอ งตั้งใจฟง เรอ่ื งนน้ั ให เขา ใจตลอดเรอ่ื ง ใหร ูวา เนอื้ เรอ่ื งเปนอยางไร มสี าระสําคัญอะไรบา ง พยายามทาํ ความเขา ใจ รายละเอยี ดท้ังหมด 2.2 วิเคราะหเ รอ่ื ง จะตอ งพจิ ารณาวา เร่ืองเปนเร่อื งประเภทใดเปน ขา ว บทความ สารคดี ละคร และเปน รอ ยแกว หรอื รอยกรอง เปนเร่อื งจรงิ หรือแตง ขนึ้ ตองวเิ คราะหล กั ษณะของ ตวั ละคร และกลวธิ ีในการเสนอสารของผูสงสารใหเขาใจ 2.3 วนิ จิ ฉัยเร่อื ง คือการพจิ ารณาเรอ่ื งท่ีฟง วา เปน ขอเทจ็ จรงิ ความรสู กึ ความ คิดเห็นและผสู งสารหรือผูพดู ผูแสดงมเี จตนาอยา งไรในการพูดการแสดง อาจจะมีเจตนาทจ่ี ะโนม นาวในจรรโลงหรอื แสดงความคิดเห็นเปน เรื่องทมี่ ีเหตุมผี ลมีหลักฐานนาเชือ่ ถือหรอื ไมแ ละมคี ณุ คา มีประโยชนเ พยี งใด ....คูม ือการเรยี นดว ยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......53

3. บอกความหมายของคาํ ตอไปน้ี 3.1 การวเิ คราะห หมายถึง การทผ่ี ฟู ง และผูดรู บั สารแลวพิจารณาองคประกอบ ออกเปนสวนตางๆ นํามาแยกประเภทลักษณะ สาระสาํ คญั ของสาร กลวธิ ีการเสนอและเจตนาของ ผสู งสาร 3.2 การวินิจ หมายถึง การพจิ ารณาสารดวยความเอาใจใส ฟงและดอู ยา ง ไตร ตรองพจิ ารณาหาเหตผุ ลแยกแยะขอดขี อ เสยี คุณคา ของสาร ตคี วามหมายและพิจารณาสํานวน ภาษา ตลอดจนนํ้าเสยี งและการแสดงของผูสงสาร พยายามทําความเขา ใจความหมาย ที่แทจริง เพื่อใหไ ดป ระโยชนต ามวตั ถปุ ระสงคข องผูวินจิ 3.3 การวิจารณ หมายถึง การพจิ ารณาเทคนคิ หรือกลวธิ ที แ่ี สดงออกมาน้นั ให เหน็ วา นา คิด นาสนใจ นาตดิ ตาม มีชั้นเชงิ ยอกยอนหรือตรงไปตรงมา องคประกอบใดมคี ุณคา นา ชมเชย องคประกอบใดนาทว งตงิ หรือบกพรอ งอยา งไร การวจิ ารณสิง่ ใดก็ตามจึงตอ งใชความรู มเี หตมุ ีผล มีหลกั เกณฑแ ละมคี วามรอบคอบดว ย ตามปกตแิ ลว เมอ่ื จะวจิ ารณส งิ่ ใด จะตองผานข้ันตอนและกระบวนการของการ วิเคราะหส าร วินจิ สารและประเมินคา สาร ใหช ดั เจนเสยี กอนแลว จงึ วจิ ารณแสดงความเห็น ออกมาอยา งมเี หตผุ ลใหน าคดิ นา ฟง และเปนคําวจิ ารณท ่เี ช่อื ถอื ได กิจกรรมที่ 4 ใหน กั ศึกษาสรุปหลักเกณฑใ นการวจิ ารณส ารทีไ่ ดร ับตามชนิดของสาร 1. ขา วและสารประชาสมั พนั ธ รูปแบบการเสนอขา วจะประกอบดวยหวั ขอ ขาว เนอื้ ขาวและสรุปขาวมหี ลักในการวจิ ารณคอื พิจารณาแหลงท่ีมาของขาวหรอื สารประชาสัมพนั ธ นน้ั เพอ่ื ดวู า นา เชือ่ ถอื มากนอ ยเพยี งใด จากนัน้ พจิ ารณาวา สารนัน้ มเี นื้อหาสมบูรณห รือไม ทบทวนเนอื้ หาขา ววามีความเปน จรงิ เพยี งใด มกี ารแสดงความรูสกึ ความคดิ เหน็ สอดแทรกมาดว ย มากนอ ยเพยี งใด จากนน้ั พจิ ารณาภาษาในแงก ารใชภ าษาศลิ ปภาษาและดา นวรรณศลิ ป 2. ละคร ภาพยนตร มีหลกั ในการวิจารณ คอื ใหพจิ ารณาความสมจรงิ ของผู แสดงความปรารถนา มีความสมจริงตามอารมณ และความรสู ึกของตวั ละครมากนอยเพยี งใด สรุปสาระสาํ คัญหรอื แกนของเร่ืองความเหมาะสมของการจัดฉากกบั เนอื้ เรอ่ื ง ลกั ษณะเดนของตวั ละคร การใชภ าษาถูกตอ งเหมาะสมตามหลกั การใชภ าษา ศิลปะภาษาและดานวรรณศลิ ป 3. การสนทนา มีหลักในการวจิ ารณ คือ พิจารณาสาระสําคญั ในการสนทนา มี ความเปน จรงิ และนา เช่ือถอื เพียงใด ผูรว มสนทนามคี วามรแู ละมีความสนใจในเรือ่ งที่สนทนา ....คมู อื การเรยี นดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......54

เพยี งใด ภาษาทีใ่ ชในการสนทนามคี วามถกู ตองเหมาะสม ชัดเจน และมนี ้ําเสยี งตลอดจนลลี าการ พดู นาฟง หรอื ไม 4. คาํ สมั ภาษณบ ุคคล มหี ลกั ในการวิจารณ คอื ผสู มั ภาษณมีความรูและประสบการณใ น เรอ่ื งทส่ี ัมภาษณมากนอยเพยี งใด ผูใหก ารสมั ภาษณม ีความเหมาะสมในดา นวฒุ ิ ฐานะหนาท่ี และ อาชีพมากนอยเพยี งใด การต้ังคําถามและคาํ ตอบในแตล ะขอตรงประเดน็ หรอื ไม ลกั ษณะในการ สมั ภาษณแ บบการสมั ภาษณใ นลักษณะใด มกี ารใชภ าษาทเ่ี ขา ใจงา ย ชดั เจน เหมาะสมเพียงใด 5. คาํ ปราศรัย มีหลักในการวจิ ารณคอื มีสาระสําคญั และเหมาะสมกบั โอกาสหรอื ไม โดย พิจารณาจากความสอดคลอ งในดานเน้ือเร่อื ง เวลา และโอกาส พจิ ารณาสาระสําคญั และความคดิ ท่เี ปน ประโยชนตอ ผูฟ ง ความเหมาะสมในการใชภ าษา 6. คําบรรยาย มหี ลักการในการวจิ ารณ คือ หวั ขอและเนือ้ เรือ่ งมีความเหมาะสมกับ สถานการณและผูฟ งมากนอ ยเพียงใด ความรแู ละประสบการณในเรอื่ งท่ีบรรยาย ประโยชนท เ่ี กดิ กบั ผูฟงและสงั คมภาษาทใี่ ชใ นการบรรยายสามารถเขา ใจไดง า ย ถูกตอ งตามหลักการใชภาษา หรอื ไม 7. คํากลาวอภปิ ราย มหี ลักในการวจิ ารณ คือ พิจารณาความชัดเจนของประเด็นปญ หาท่ี อภิปรายความนาสนใจ ความสอดคลอ งและเหมาะสมกบั สถานการณ คณุ วฒุ แิ ละประสบการณ ของผรู วมอภปิ ราย การศึกษาคนควา และรวบรวมขอ มลู มาใชใ นการชี้แจงประกอบ การรบั ฟง ความคดิ เหน็ ของผูรวมอภิปราย การนําเสนอขอคิดและแนวทางมีเหตุผลและมขี อ มูลหลักฐาน สนบั สนนุ หรอื ไม การใชภ าษามีความถูกตองและเหมาะสม ผูฟงมีการเตรยี มตัวและรว มอภปิ ราย อยางมีสาระหรอื ไม 8. คําใหโอวาท มีหลกั ในการวิจารณ คือ ใครคือผใู หโอวาท มีคณุ วฒุ ิและหนา ท่ี เหมาะสมในการใหโ อวาทหรือ สาระสาํ คัญและขอ คดิ ทไี่ ดม แี นวทางปฏบิ ัตอิ ยางไร ความถกู ตอง ของเร่ืองที่ใหโ อวาทมเี หตุผลสอดคลองตามหลกั วจิ ารณห รอื ไม นาเชอื่ ถือเพยี งใด มเี ทคนิคและ กลวธิ ีในการพดู เพอื่ โนม นาวจติ ใจของผูฟง หรือไม การอา งอิงคําถาม สํานวน สุภาษติ ยก เหตุการณประกอบอยา งเหมาะสม มกี ารใชภ าษาไดด ี ถกู ตองสละสลวย สรา งความประทบั ใจ เพียงใด ....คมู ือการเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......55

กจิ กรรมที่ 5 ใหน กั ศกึ ษาอธบิ ายมารยาทในการฟงและดใู นโอกาสตา งๆ 1. การฟงและดูเฉพาะหนา ผใู หญ จะตองสํารวมกิริยาอาการใหค วามสนใจดว ยการสบตา กบั ผพู ดู ไมควรชิงพูดกอ นที่คูสนทนาจะพดู จบ ถามีปญ หาขอสงสยั ควรใหผ พู ดู จบกระแสความ กอนแลวจึงถาม ไมกระทาํ การใดอันจะเปน การรบกวนผูอ่ืน 2. การฟงและดูในที่ประชุม ผูเ ขารวมประชมุ ตอ งใหความเคารพตอ ประธาน ต้งั ใจฟง และ ดู หากมสี าระสาํ คัญกอ็ าจจดบนั ทึกไวเ พือ่ จะไดน ําไปปฏบิ ตั ิ หรอื เปนขอ มลู ในการอภิปรายแสดง ความคิดเหน็ ไมค วรพดู หรอื แสดงความไมพ อใจใหเห็น ควรฟงและดจู นจบแลวจงึ ใหส ญั ญาณขอ อนุญาตพูดดว ยการยกมือ หรอื ขออนุญาต ไมค วรทําธุระสวนตวั หรอื ทาํ สงิ่ อนื่ ใดทีจ่ ะเปนการ รบกวนท่ีประชุม 3. การฟงและดูในท่ีสาธารณะ ขณะท่ฟี ง และดูไมค วรกระทําการใดๆ ท่จี ะกอ ความรําคาญ สรางความวุนวายใหแ กบ ุคคลทีช่ มหรอื ฟง รวมอยูดว ย ไมพ ดู คยุ หรอื กระทําการใดทจี่ ะทาํ ให รบกวน 4. การฟงและดูในลานกวาง ไมสงเสียงดังรบกวนผูชม พรอมแสดงกิริยาท่ีไมสมควร ไม ด่ืมของมนึ เมาหรือแสดงกิรยิ าท่ไี มเหมาะสมกับเพอื่ นตา งเพศ และขดั ตอวัฒนธรรมไทย ควรยืนหรือน่ัง ใหเ รียบรอย กิจกรรมที่ 6 นักศึกษาสามารถนาํ ความรูจ ากการฟงและการดไู ปใชใ นชีวิตประจําวนั ไดอยางไรบา ง จงบอกมาอยางนอ ย 5 ประการ 1. ใชถ า ยทอดความรูเรื่องราวดว ยการพูด การอานและการเขียน 2. ใชในการวิเคราะห วจิ ารณแ ละแสดงความคดิ เห็นในโอกาสตางๆ 3. ใชในการแกปญ หาในชวี ิตประจําวนั 4. ใชใ นการประกอบอาชพี 5. ใชในการศึกษาเลา เรยี น 6. ใชเ ปนแนวทางในการดําเนนิ ชวี ิต ....คมู อื การเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......56

กิจกรรมท่ี 7 ใหน กั ศกึ ษาเขยี นตวั อยางความรูทไ่ี ดจ ากการฟง และการดทู ่สี ามารถนาํ ไปใชใ นการ ดาํ เนนิ ชวี ติ ไดม า 1 เร่อื ง และบอกใหท ราบดว ยวานําไปใชไ ดอ ยา งไร (พจิ ารณาความเหมาะสม) เฉลยกิจกรรม บทที่ 2 การพูด กิจกรรมท่ี 8 ใหน ักศึกษาอธบิ ายรายละเอยี ดตามหัวขอ ทกี่ ําหนดให 1. มารยาทในการพดู มีดังนี้ 1.1 ใชคําสุภาพเหมาะสมกับกาลเทศะและบุคคล ใหเกียรติกับผูท่ีเราพูดดวย รูจักใชคําที่แสดงถึง การมีมารยาท เชน คําขอบคุณ ขอบใจ เมื่อผูอ่ืนทําคุณตอเรา และกลาวขอโทษ ขออภัยเสียในโอกาสที่ เรากระทาํ การลวงเกินผอู ่นื ไดรบั ทุกข 1.2 ไมพูดจาเยาะเยย ถากถาง ดูหมิ่นเหยียดหยาม เสียดสีผูอื่น ไมพูดจายกตนขมทาน พูดชี้ จดุ บกพรอง หรือปมดอ ยของผูอ ่ืนใหเ กดิ ความอบั อาย 1.3 ไมผูกขาดการพดู และความคิดแตเพียงผูเดยี ว ใหโ อกาสผอู ่ืนไดพดู บา ง ไมพ ูดตัดบทในระหวาง ผูอ่นื กําลงั พดู ควรคอยใหผ อู ่นื พูดจนหมดกระบวนความแลว จึงพดู ตอ 1.4 เม่ือจะพูดคดั คา นหรือโตแยง ควรจะเหมาะสมกบั โอกาสและมเี หตุผมเพยี งพอ ไมใชอารมณ ใช คําพูดท่นี ุม นวล ไมใหเ สยี บรรยากาศของการพดู คยุ กนั 1.5 การพดู เพ่ือสรา งบรรยากาศ ใหเ กดิ อารมณขนั ควรจะเปนเรอื่ งตลกขบขนั ท่ีสภุ าพ ไมห ยาบโลน หรอื พูดลักษณะสองแงส องงาม 1.6 ไมพ ูดติเตียน กลาวหาหรือนนิ ทาผอู นื่ ตอ หนา ชมุ ชน หรอื ในขณะทผี่ ูท ่เี ราพดู ถงึ ไมไ ดอยดู ว ย 1.7 ควรพดู ดว ยนาํ้ เสยี งนมุ นวลชวนฟง ไมใ ชนํา้ เสยี งหวนๆ หรอื ดดุ ันวางอํานาจเหนอื ผูฟง รูจักใชค าํ คะ ครับ นะคะ นะครบั หนอ ย เถิด จะ นะ เสรมิ การพดู ใหส ภุ าพไพเราะนาฟง 2. คุณธรรมในการพดู มีดังน้ี 2.1 ความรับผิดชอบในการพูด ผูพูดจะตองรับผิดชอบตอการพูดของตนท้ังในดานกฎหมายและ ศีลธรรม รับผิดชอบทางกฎหมายน้ันก็คือ หากพูดโดยขาดความรับผิดชอบมีความผิดตามกฎหมาย จะตองรับโทษตามกฎหมาย ในดานศีลธรรมหรือคุณธรรม หากพูดแลวทําใหผูอ่ืนเสียใจ ไมสบายใจ เกดิ ความเสยี หายไมถึงกบั ผิดกฎหมายบานเมือง แตเปนส่ิงไมเหมาะ ไมควรเชน การพูดสอเสียด พูดคํา หยาบ พูดเพอเจอ พูดใหผูอ่ืนถูกตําหนิเหลาน้ี ผูพูดตองรับผิดชอบ ตองไมปฏิเสธในคําพูดของตน ตอง ตระหนกั และรบั ผิดชอบในการพูดทกุ ครัง้ ....คูมือการเรียนดว ยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......57

2.2 ความจริงใจและบริสุทธิ์ใจ ผูพูดตองมีความจริงใจในการพูดดวยการแสดงออกทางสีหนา แววตา อากัปกิริยา นํ้าเสียงและคําพูดใหตรงกับความรูสึกท่ีมีอยูในจิตใจอยางแทจริง ไมเสแสรงแกลงทํา พูด ดวยความบริสุทธิ์ใจ คือการพูดดวยความปรารถนาดีท่ีจะใหเกิดผลดีตอผูฟง ไมพูดเพื่อใหเขาเกิดความ เดือดรอนเสียหาย ในการพูดควรพิจารณาถึงผลดี ผลเสีย กาลเทศะ อะไรควรพูด อะไรไมควรพูดเปน สง่ิ สําคัญ 3. ลกั ษณะการพดู ท่ดี ี มีดังนี้ 3.1 ตองมีเนื้อหาดี นาสนใจ ใหประโยชนตอผูฟง เปนเนื้อหาท่ีตรงตามจุดมุงหมายของผูพูด หากผู พูดมีจุดมุงหมายในการพูดเพ่ือจะใหผูฟงไดรับความรูเก่ียวกับสุขภาพอนามัย เนื้อหาก็จะเปนเรื่อง เก่ียวกบั สขุ ภาพอนามยั เนอ้ื หาที่ดตี องตามจดุ มุง หมายของผพู ูด ผูพ ูดมจี ดุ มงุ หมายการพูดเพื่ออะไร เพ่ือ ความรู ความคิด เพ่อื ความบนั เทงิ เพ่อื จูงใจ โนมนาวใจ เนอ้ื หาจะตอ งตรงตามเจตนารมณของผูพูดและ เนอ้ื หาน้นั ตองมคี วามยากงายเหมากับผูฟ ง มกี ารลาํ ดับเหตุการณ ความคิดท่ีดีมีระเบียบความคิดหรือสิ่ง ทีต่ องการถายทอดให 3.2 ตอ งมีวิธีการถา ยทอดดี ผูพดู จะตองมีวิธกี ารถายทอดความรู ความคิดหรือสิ่งที่ตองการถายทอด ใหผูฟงเขาใจงาย เกิดความเช่ือถือ และประทับใจ ผูพูดตองมีศิลปะในการใชถอยคําภาษาและการใช นํ้าเสียง มีการแสดงกิริยาทาทางประกอบในการพูดแสดงออกทางสีหนา แววตาไดอยางสอดคลอง เหมาะสม การพูดจงึ จะเกดิ ประสิทธิผล 3.3 มีบุคลิกภาพดี ผูพูดจะตองแสดงออกทางการและทางใจเหมาะสมกับโอกาสของการพูด อัน ประกอบดวย รูปรางหนาตา ซึ่งเราไมสามารถท่ีจะปรับเปล่ียนอะไรไดมากนัก แตก็ตองทําใหดูดีที่สุด การแตงกายและกริยาทาทาง ในสวนน้ีเราสามารถท่ีจะสรางภาพใหดีไดไมยาก จึงเปนสวนที่จะชวยใน การสรางบุคลิกภาพที่ดีไดมาก สวนทางจิตใจนั้นเราตองสรางความเชื่อมั่นในตัวเองใหสูง มีความ จริงใจและมีความคิดริเริ่ม ผูพูดที่มีบุคลิกภาพท่ีดี จึงดึงดูดใจใหผูฟงเช่ือมั่น ศรัทธาและประทับใจได งา ย การสรา งบุคลกิ ภาพท่ดี เี ปน คณุ ลักษณะสาํ คัญอยางหนงึ่ ของการพดู กิจกรรมที่ 9 ใหนักศึกษาสังเกตการพูดของนักพูดท่ีถายทอดผานวิทยุ โทรทัศน แลวสรุปขอดี ขอเสีย พรอ มเสนอแนวทางในการแกไ ข พรอมบนั ทึกรายละเอียดตามขอมลู ที่ไดศ ึกษา ใหนักศึกษาบันทึกรายละเอียดตามความเปนจริง ตามหัวขอท่ีกําหนดให โดยในสวนของการวิเคราะห ขอดี ขอเสียและแนวทางแกไข ใหวิเคราะหโดยศึกษาหลักในการพูดที่ดี คุณธรรมในการพูด ตลอดจน มารยาทในการพูด ....คมู อื การเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......58

กิจกรรมท่ี 10 หากนักศึกษาไดรับหนาท่ีในการสัมภาษณ ภูมิปญญาท่ีไดรับความสําเร็จในการ ประกอบอาชพี นกั ศึกษามกี ารเตรยี มความพรอ มอยา งไร การเตรียมความพรอ มในการสมั ภาษณบ ุคคล มีดงั น้ี 1. ตอ งมีการติดตอประสานงาน นดั หมายกับผูใหสมั ภาษณไ วลวงหนา พรอมท้งั กําหนดวัน เวลาทจี่ ะ สมั ภาษณแ ละบอกจุดประสงคของการสัมภาษณ เพอื่ ผูท ี่ใหส ัมภาษณจ ะไดเ ตรยี มตัวไดอยา งถูกตอง 2. เม่ือประสานงานแลว ผูสัมภาษณควรเตรยี มตวั ต้ังแนวคาํ ถามทจ่ี ะไปสัมภาษณไ วเปนประเดน็ ๆ ตาม วัตถปุ ระสงคที่วางไว 3. ศึกษาเร่อื งทีจ่ ะสัมภาษณใ หเขาใจ 4. เม่อื ไปพบผูใหส ัมภาษณ ควรแตง กายใหเ รียบรอ ยและแสดงความเคารพนอบนอ ม ในขณะ สัมภาษณต อ งตั้งคาํ ถามใหช ัดเจน เขา ใจงาย ใชภาษาสภุ าพ 5. ควรเตรียมการบนั ทึกภาพ เสียง และขอ ความ เตรยี มอุปกรณเครือ่ งมอื ใหเรียบรอยกอน เพ่อื ใหการ บนั ทกึ สมบูรณไมผิดพลาด 6. รักษาเวลานัดหมาย เวลาขณะสัมภาษณใหเปนไปตามทก่ี ําหนดนัดหมายไว อยาไดถามนอก ประเด็นและอยายืดเยือ้ โดยไมจ ําเปน กิจกรรมที่ 11 ใหนักศึกษาอธิบายแนวทางในการพูดแสดงความคิดเห็น พรอมประโยชนท่ีไดรับใน การนาํ ไปใชใ นชีวิตประจาํ วนั 1. แนวทางในการพูดแสดงความคิดเห็น 1.1พูดแสดงความคิดเห็นหรืออภิปรายอยา งมีเหตผุ ล ยอมรับฟง ความคดิ เหน็ ของบุคคลอนื่ พูดดว ยใจ เปนกลาง ไมใ ชอารมณและความขดั แยงสว นตวั กับผเู ขารว มประชมุ มาเกีย่ วขอ งกบั การพดู และ แสดงความคดิ เหน็ ในทป่ี ระชมุ 1.2 เขา ประชุมในตรงเวลาและรกั ษาเวลาในการพูด ตามท่ปี ระธานกําหนดให 1.3พดู ใหไดใ จความ กระชบั และกาํ กับความคดิ ใหเปน ไปตามขน้ั ตอน มีการโยงความคดิ เหน็ ดว ย หรือขัดแยงใหสัมพันธต อเนอ่ื งและสอดคลอ ง ไมค วรพดู กวนจนจบั ประเด็นไมไ ด 1.4ไมค วรผกู ขาดการพดู แตผเู ดียว หรอื แสดงความคดิ เห็นในตนเองเพื่อแสดงความรอบรู เม่ือเห็นวา ประเด็นใดทมี่ ีแนวทางท่ดี แี ละถกู ตองแลว ก็ควรงดเวน การแสดงความคดิ เหน็ มิฉะนัน้ จะทาํ ให ผูเขา รวมประชุมเกิดความเบอ่ื หนาย 1.5ควรรักษามารยาทในการพูดในทป่ี ระชุม อยางเชน ใชภ าษาสุภาพ ไมพดู กา วราว มกี ารขออนญุ าต ตอ ประธานเม่ือตอ งการพูด ไมแสดงกิรยิ าทไ่ี มสุภาพในท่ปี ระชุม เปนตน 2. ประโยชนทีไ่ ดรบั ในการนําไปใชใ นชวี ิตประจาํ วนั คือ การพดู แสดงความคดิ เหน็ เปนลักษณะการพูด ที่ใชใ นการปรกึ ษาหารือกนั ในกลุมยอ ย เพอ่ื หาแนวทางในการแกป ญ หา เชน ปญหาการเรยี น ปญหาใน การดาํ เนินชวี ิต ปญ หาของชมุ ชน ....คูมอื การเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......59

กิจกรรมที่ 12 ใหนักศึกษาหาโอกาสเขารวมกิจกรรมในการพูด เพ่ือฝกทักษะและมีประสบการณตรง ในการพดู พรอ มบนั ทกึ รายละเอียดในการเขารว มกิจกรรม 1. กจิ กรรมการพูดทีเ่ ขา รวม คอื 2. การเตรยี มพรอ มกอนเขารว มกิจกรรม 3. บนั ทึกรายละเอยี ดในกาเขารวมกจิ กรรม 3.1 วัน/เดือน/ป ทเี่ ขา รวมกจิ กรรม 3.2 สถานท่ี 3.3 หวั ขอ 3.4 ผูเ ขารวมกิจกรรม 3.5 บทบาททเี่ ขา รว มกิจกรรม 3.6 สรปุ รายละเอียดและผลในการเขารวมกจิ กรรม 3.7 สรุปประโยชนทไี่ ดร บั จากการเขารว มกิจกรรม เฉลยกจิ กรรม บทที่ 3 การอา น กิจกรรมท่ี 13 ใหน กั ศกึ ษาอธิบายรายละเอยี ดในหัวขอ ท่ีกําหนดให 1. ความสาํ คัญของการอา น 1.1การอา นชวยพฒั นาคุณภาพชวี ิต ทาํ ใหผ ูอานไดร บั สาระความรเู พมิ่ ขนึ้ เปนคนทันสมยั ทนั เหตุการณแ ละความเคลอ่ื นไหวของเหตกุ ารณบ านเมอื ง ตลอดจนสังคมและวทิ ยาการใหมๆ ผูอ า น เมอื่ ไดรบั ความรูจากการอานแลว จะสามารถนาํ สาระตา งๆ มาสรา งสรรคใ หเ กดิ ประโยชนต อ ชวี ติ สงั คมและประเทศชาติในโอกาสตอไปได 1.2การอานชวยใหเ กิดความเพลิดเพลิน หนังสือหลายประเภทนอกจากจะใหความรู ความคดิ แลว ยงั ให ความเพลดิ เพลนิ อีกดว ย ผูอานหนงั สอื จะไดรับความเพลดิ เพลนิ ไดร ับความสขุ อกี ท้ังยังสรา งความ ฝน จติ นาการแกผ อู าน ตลอดจนเปน การพักผอ นและคลายเครยี ดไดเปน อยางดี 1.3การอานมีผลตอการดาํ เนนิ ชวี ติ ทีส่ ขุ สมบรู ณข องมนุษย ผลทไี่ ดรบั จากการอา น นอกจากจะเปน พ้ืนฐานของการศึกษา ศลิ ปะวทิ ยาการ และชวยในการพัฒนาอาชีพแลว ยังมีผลชว ยใหผ อู า นได แนวคดิ และประสบการณจาํ ลองจากการอานอีกดวย ซ่ึงความคดิ และประสบการณจะทาํ ใหผ ูอาน ไดแนวคดิ และประสบการณจําลองจากการอา นอีกดว ย ซ่งึ ความคดิ และประสบการณจ ะทาํ ใหผ ูอา น มีโลกทศั นก วางขน้ึ เขาใจตนเอง เขา ใจผูอน่ื และเขา ใจสังคมเปน อยา งดี อนั จะมผี ลตอ การดําเนิน ชวี ิตและการดาํ รงตนอยใู นสงั คมไดอ ยา งมีความสุข ....คมู ือการเรยี นดวยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......60

2. วิจารณญาณในการอาน หมายถึง การรับสารจากการอานใหเขาใจเน้ือหาสาระแลว ใชสติปญญา ใครครวญหรือไตรตรอง โดยอาศัยความรู ความคิด ประสบการณมาเปนเหตุผลประกอบและสามารถ นาํ ไปใชใ นชีวิตประจําวนั ไดอยา งถกู ตองเหมาะสม 3. ข้ันตอนของการใชว ิจารณญาณในการอา น 3.1อา นใหเ ขาใจตลอดเรือ่ ง เปนการอานสารดวยความตงั้ ใจใหเ ขา ใจรายละเอยี ดตลอดเรอ่ื ง 3.2วเิ คราะหเ ร่ือง เมอ่ื อา นและเขา ใจเรอ่ื งแลว จะตอ งนํามาวิเคราะหส าระสาํ คญั ใหร เู รือ่ งทีอ่ านเปนเรอ่ื ง ประเภทใด อะไรเปนขอ เท็จจรงิ อะไรเปนขอคดิ เหน็ และอะไรเปน ประโยชน ลกั ษณะของตวั ละคร เปน อยางไรเปน เร่อื งประเภทรอยแกว รอ ยกรอง บทความ ขา ว หรอื ละคร ฯลฯ ผเู ขียนมเี จตนา อยา งไรในการเขียนเรือ่ งน้ี ใชกลวธิ ใี นการนาํ เสนออยางไร ซ่ึงผูอ า นตองพิจารณาแยกแยะใหได 3.3ประเมินคา ของเรื่อง เมื่ออานและวเิ คราะหแ ยกแยะเรอ่ื งแลว นํามาประเมนิ คา วา สงิ่ ใดเท็จ สิ่งใดจริง สิ่งใดมีคาไมมีคา มีประโยชนในดา นใด นําไปใชก ับใครเม่ือไรและอยา งไร 3.4นําเร่อื งท่อี า นไปใช หลงั จากผานขัน้ ตอนของการอาน ทาํ ความเขาใจ วิเคราะหแ ละประเมนิ คาแลว ตองนําไปใชไ ดท ้ังในการถายทอดใหผอู น่ื และนําไปใชใ นการดาํ เนนิ ชวี ติ ไดอยางเหมาะสมกบั กาลเทศะและบุคคล 4. หลักการใชวิจารณญาณในการอาน 4.1พิจารณาความถูกตอ งของภาษาที่อาน เชน ดา นความหมาย การวางตําแหนง คาํ การเวนวรรคตอน ความผิดพลาดดังกลาวจะทาํ ใหการสอ่ื ความหมายเสยี ไป 4.2พจิ ารณาความตอ เน่อื งของประโยควา มีเหตุผลรับกันดีหรือไม โดยอาศัยความรดู านตรรกวทิ ยาเขา ชวยขอ ความ ขอ ความจากประโยคจะตอ งไมข ัดแยงกนั หรอื เรียงลาํ ดบั ไมส ับสนวุน วายจนอานไมรู เรือ่ งหรอื อา นเสียเวลาเปลา 4.3พจิ ารณาดูความตอ เนื่องของเร่อื งราวระหวางเรอื่ งที่เปนแกนหลกั หรือแกนนํากบั แกนรอง และ สว นประกอบอ่ืนๆ กลมกลนื กนั ดหี รือเปลา 4.4รจู ักแยกแยะขอเทจ็ จรงิ ออกจากเรือ่ งการแสดงความรู และขอคิดเห็นของผูแ ตง เพื่อจะไดพจิ ารณา ภายหลังไดถกู ตอ งใกลเคียง ความเปน จรงิ ย่งิ ข้นึ 4.5พจิ ารณาความรู เน้อื หา ตวั อยา งทไี่ ด วา มีสว นสัมพันธกันอยางเหมาะสมหรอื ไมเ พียงใด เปน ความรู ความคดิ ตัวอยางทแ่ี ปลกใหมหรืออา งองิ มาจากไหน นา สนใจเพียงใด จากนั้นควรทาํ การ ประเมินผลโดยทวั่ ไปวาผลจากการอานจะทาํ ใหเกดิ ความรู ความคดิ มากนอยเพียงใด โดยเฉพาะ อยา งยิง่ ความคดิ สรา งสรรคท ี่ผูอ า นประสงคห รอื ปรารถนาจะไดจ ากการอา นนัน้ ๆ อยูเ สมอ ....คูม ือการเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......61

5. การอานตีความ หมายถึง การแปลเร่ืองราวเดิมใหออกมาเปนคําใหม ภาษาใหมหรือแบบใหม โดย ยงั คงรักษาเนอื้ หาและความสาํ คัญของเรอ่ื งราวเดมิ ไวค รบถวน ขอปฏิบตั ิในการอานตคี วาม ดงั นี้ (1) อานเรื่องใหละเอยี ดแลว พยายามจบั ประเดน็ สาํ คัญของขอเขียนใหไ ด (2) ขณะอา นพยายามคิดหาเหตผุ ล และใครครวญอยางรอบคอบ แลวนํามาประมวลเขากับความคิดของ ตนวา ขอ ความนั้นๆ หมายถึงสิ่งใด (3) พยายามทําความเขาใจกับถอยคําบางคําที่เห็นวามีความสําคัญรวมทั้งสภาพแวดลอมหรือบริบทเพื่อ กําหนดความหมายใหช ัดเจนยิง่ ข้นึ (4) การเรียบเรียงถอยคาํ ที่ไดม าจากการตคี วาม จะตองมีความหมายชดั เจน (5) พึงระลึกวาการตีความ มิใชการถอดคําประพันธ ซ่ึงตองเก็บความหมายของบทประพันธน้ันๆ มา เรียบเรียงเปนรอยแกวใหครบท้ังคํา และขอความ การตีความนั้นเปนการจับเอาแตใจความสําคัญ การ ตีความจะตองใชความรู ความคิดมเี หตุผลเปนประการสําคัญ 6. การอา นขยายความ หมายถึง การอธบิ ายเพมิ่ เติมใหล ะเอียดขึน้ ภายหลังจากไดตคี วามแลว ซึ่งอาจใช วิธียกตัวอยางประกอบหรือมีการอางอิงเปรียบเทียบเน้ือความใหกวางขวางออกไปจนเปนที่เขาใจ ชดั เจนยิ่งข้ึน 7. การอานจับใจความหรือสรุปความ หมายถึง การอานที่มุงคนหาสาระของเรื่อง หรือของหนังแตละ เลม ทเ่ี ปนสว นใจความสําคัญและสว นขยายใจความสาํ คัญของเร่ือง กิจกรรมที่ 14 ใหนักศึกษาอานโคลงส่ีสุภาพที่กําหนด พรอมเรียบเรียงเน้ือหาเปนรอยแกวท่ีสละสลวย และสรปุ สาระในสวนของขอคิดที่ผูแตงตองการนําเสนอ 1. หา มเพลิงไวอยาให มคี วัน หามสุริยแสงจนั ทร สอ งไซร หามอายุใหทัน คนื เลา หา มด่งั น้ไี วไ ด จงึ หา มนนิ ทา 1.1การแปลความ “หากความสามารถหามไฟที่ลุกไหมไมใหมีควัน หามดวงอาทิตยและดวงจันทร ไมใหสองแสง หรือการทําใหอายุของคนยอนกลับไปนอยกวาความเปนจริงได จึงคอยคิดหามการ นินทาวา รายท่เี กิดข้นึ ในสังคม” 1.2ขอ คดิ ท่ีไดรับ “การนนิ ทาเปน เรือ่ งธรรมดาของโลก เราไมสามารถหา มผูอ่นื ไมใหพ ูดได เม่ือใดท่ถี ูก นนิ ทาตอ งทําใจไมใ หห วัน่ ไหวไปกับคาํ พูดเหลา นั้น” ....คมู อื การเรยี นดว ยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......62

2. “โทษทา นผอู ่นื เพี้ยง เมลด็ งา ปองติฉนั นินทา ทอ นเวน โทษตนเทาภูผา หนักย่ิง ปองปด คดิ ซอ นเรน เรอ่ื งรา ยหายสูญ” 2.1การแปลความ “เม่ือผูอื่นกระทําความผิด แมจะเปนความคิดเล็กๆ นอยๆ ก็จะตําหนิติเตียนการ กระทําที่ผิดนั้นโดยไมละเวน แตเม่ือใดที่เปนความผิดของตนเอง ท้ังท่ีเปนความผิดที่รายแรง กลับ พยายามท่จี ะปด บังไมใหใ ครรู ทาํ เหมือนไมเคยกระทาํ ความผดิ มากอน” 2.2ขอ คดิ ทไ่ี ดรับ “ความคิดของผูอื่นมกั มองเหน็ ไดง ายกวา ความผิดของตนเอง” กิจกรรมท่ี 15 ใหนักศึกษาเลือกอานนวนิยาย 1 เรื่อง พรอมสรุปสาระสําคัญตามหลักการอาน และ พิจารณานวนิยายในหัวขอ ตางๆ ท่ีกาํ หนด เมื่อนักศึกษาเลือกและอานนวนิยายแลว ใหสรุปสาระสําคัญและพิจารณานวนิยายตามหัวขอที่ กาํ หนดให กจิ กรรมที่ 16 ใหน กั ศึกษาอา นวรรณคดีไทย 1 เร่ือง พรอมบอกคุณคาที่ไดรับจากการอานในดานตางๆ ทกี่ ําหนด อยางนอย 5 ดา น พรอ มยกตวั อยา งประกอบ เมอ่ื นกั ศึกษาอา นวรรณคดแี ลว ใหสรุปสาระสาํ คัญตามหวั ขอ ท่ีกําหนด กิจกรรมที่ 17 ใหนักศึกษาอานคําประพันธเร่ือง ดอกจําปาของตาพลอย และวิจารณถึงคุณคาดาน เน้ือหาสาระ และกลวธิ ใี ชในการนําเสนอ คณุ คาดานเนอ้ื หาสาระและกลวธิ ใี นการนาํ เสนอ กลอนสุภาพท้ัง 7 บทนี้ เน้ือหาเปนเรื่องราวในวัยเด็กของผูเขียนเลาถึงการตามคุณยายไปฟง เทศนเพราะอยากไดดอกไม คือ ดอกจําปา คร้ังไปฟงเทศนบอยเขา ทําใหเขาใจคําสอนตางๆ จึง เจริญเติบโตขึ้นมาเปนคนดี นบั ไดว าดอกจาํ ปาเปนดอกไมท ี่มีคุณคาตอ ชีวิต บทรอยกรองเรื่องนี้ ในแงวรรณศิลปจะเห็นวาใชถอยคํางายๆในการนําเสนอ อานเขาใจดี การ ลําดับเน้ือเร่ืองเรียงลําดับไมสับสน เม่ือวิเคราะหเน้ือหาพบวากลาวถึงความดีของรสพระธรรมคําสอน และใหข อเตอื นใจแกผ อู าน คือไมใหม องขา มส่ิงเลก็ ๆนอยๆ ทช่ี วยใหเ ราไดร บั ผลตอบแทนในทางทีด่ ีงาม บทรอยกรองลักษณะน้ีจึงวิจารณโดยสรุปไดวาดีพรอมท้ังจินตนาการภาพคิดและเนื้อหาสาระ เตือนใจ นบั วา มคี ณุ คาตอผอู า นเปน อยา งมาก ....คมู อื การเรียนดว ยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......63

กจิ กรรมที่ 18 ใหน ักศกึ ษาอธบิ ายรายละเอียดตามหวั ขอ ที่กาํ หนดให 1. ภาษาถ่ิน หมายถึง ภาษาที่ใชสื่อความหมายตามทองถ่ินตางๆ ซึ่งจะแตกตางกันในถอยคํา สําเนียง แตก็สามารถจะตดิ ตอสอ่ื สารกันได และถือวาเปน ภาษาเดียวกนั เพยี งแตแตกตา งกนั ตามทอ งถิ่น เทานัน้ ภาษาถ่ิน บางทีมักจะเรียกกันวา ภาษาพ้ืนเมืองท้ังนี้เพราะไมไดใชเปนภาษามาตรฐานหรือภาษากลาง ของประเทศ 2. สาเหตทุ ี่ทําใหเกิดภาษาถน่ิ ภาษาถนิ่ เกดิ จากสาเหตุ 3 ประการ คือ 2.1การยายถ่ินฐาน เมื่อกลุมชนท่ีใชภาษาเดียวกันยายถิ่นฐานไปตั้งแหลงใหม เน่ืองจากเกิดภัย ธรรมชาติ มีการรุกรานของศัตรู เม่ือแยกยายไปอยูคนละถ่ินนานๆ ภาษาที่ใชจะคอยเปล่ียนแปลงไป เชน เสียงเปลีย่ นไป คาํ และความหมายเปลี่ยนไป ทาํ ใหเกดิ ภาษาถ่ินขน้ึ 2.2 สภาพภูมิประเทศ กลุมชนที่แยกยายกันไปอาศัยในทองถิ่นตางๆ มีสภาพภูมิประเทศแตกตางกัน ทําใหก ารติดตอ สอ่ื สารยากลําบาก หรอื ขาดการติดตอระหวา งกัน สงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงรูปแบบ การดําเนินชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณีตางๆ ทําใหภาษาท่ีใชในแตละทองถิ่นมีการเปล่ียนแปลง เชน กนั 2.3การแลกเปล่ียนวัฒนธรรม เปนสาเหตุใหเกิดการเปลี่ยนแปลงทางภาษาและเกิดภาษาถิ่นขึ้น เชน การตดิ ตอคาขาย การเผยแพรศ าสนา การแตง งานระหวา งคนตางทอ งถน่ิ 3. คุณคา และความสาํ คญั ของภาษาถ่นิ 3.1ภาษาถนิ่ เปน วฒั นธรรมทางภาษาและเปนเอกลกั ษณของแตละทองถนิ่ 3.2ภาษถิ่นเปนสัญลักษณท่ีใชส่ือสารทําความเขาใจและแสงความเปนญาติ เปนพวกเดียวกันของ เจา ของภาษา 3.3ภาษาถิ่นตนกําเนิดและเปนสวนหนึ่งของภาษาไทยและวรรณคดีไทย การศึกษาภาษาถิ่นจะชวยให การส่ือสารและการศกึ ษาวรรณคดีไดเ ขา ใจลึกซ้งึ ยงิ่ ขน้ึ 3.4การศึกษาและการใชภาษาถ่ิน จะชวยใหการส่ือสารไดมีประสิทธิภาพและสรางความเปนหน่ึงของ คนในชาติ กิจกรรมที่ 19 ใหนักศกึ ษาอธิบายความหมายของ สาํ นวน สุภาษติ ทกี่ าํ หนดให 1. ทํานาบนหลังคน หมายถึง การเอารัดเอาเปรยี บบนความเดอื ดรอนของผูอื่น 2. ชงิ สกุ กอนหา ม หมายถึง การดวนทําทัง้ ๆทย่ี ังไมถึงวยั อนั ควร 3. คบเลอื กนาย หมายถึง เปน คนชา งเลือกจนโดนดี 4. ทาํ บุญเอาหนา ภาวนากันตาย หมายถงึ ทาํ อะไรเพื่อเอาหนา ไมไ ดท ําดวยใจจริง 5. ฝนทงั่ ใหเปน เข็ม หมายถงึ เพยี รพยายามอยา งสุดความสามารถจนกวาจะประสบความสาํ เร็จ ....คูมือการเรียนดวยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......64

กิจกรรมท่ี 20 ใหน กั ศกึ ษาเลอื กอา นวรรณคดีทองถิน่ 1 เรอื่ ง และอธิบายคุณคา ท่ไี ดร บั จากการอา น เม่ือนักศึกษาอานวรรณคดีทองถิ่นจบแลว ใหสรุปและวิเคราะหสาเหตุตางๆ ท่ีไดจากการอานตาม หัวขอ ทกี่ าํ หนดให กิจกรรมท่ี 21 ใหนักศึกษาอธิบายมารยาทในการอา น และการปลกู ฝง นิสัยรกั การอาน 1. มารยาทในการอาน มดี ังน้ี 1.1ไมค วรอา นเร่อื งท่ีเปน สวนตวั ของบุคคลอนื่ เชน จดหมาย สมุดบันทึก 1.2ในขณะทม่ี ีผูอ านหนงั สอื ไมค วรชะโงกไปอา นขางหลงั ใหเ ปนท่รี ําคาญและไมควรแยง อา น 1.3ไมอ านออกเสียงดังในขณะทผ่ี ูอน่ื ตอ งการความสงบ 1.4ไมแกลงอานเพ่อื ลอ เลียนบุคคลอน่ื 1.5ไมควรถือวสิ าสะหยิบหนังสืออื่นมาอานโดยไมไ ดรับอนญุ าต 1.6ไมอ า นหนังสอื เมอ่ื อยูในวงสนทนาหรือมกี ารประชุม 1.7เมื่ออานหนังสือในหองสมุดหรือสถานที่ซ่ึงจัดไวใหอานหนังสือโดยเฉพาะ ไมสงเสียงดัง ควร ปฏิบตั ติ ามระเบยี บกฎเกณฑของสถานท่ีเหลา นนั้ อยา งเครงครดั 2. การปลกู ฝง นิสยั รกั การอา น มีดังน้ี 2.1ตองทําความเขาใจกับเรอ่ื งที่อา นใหชัดเจนแจมแจง จบั ใจความเร่ืองทอ่ี านไดตลอดท้ังเรื่อง และตอง เขาใจเนื้อหาใหถกู ตองดว ย 2.2ใหไดรับรสชาติจากการอาน เชน เกิดความซาบซึ้งตามเนื้อเรื่อง หรือสํานวนจากการประพันธน้ันๆ เกดิ อารมณรวม เหน็ ภาพพจนต ามผปู ระพนั ธ 2.3เห็นคุณคา ของเร่ืองทีอ่ าน เกิดความสนใจใครต ดิ ตาม ดังนนั้ การเลือกอานในสิ่งท่ีสนใจก็เปนเหตุผล หน่ึงดวย 2.4รจู ักนําสิ่งทเ่ี ปนประโยชนจากหนังสอื ไปใชเ หมาะกบั ตนเอง 2.5รูจักเลือกหนังสือท่ีอานไดเหมาะสมตามความตองการและโอกาส คุณสมบัติเหลานี้เปนเบื้องตนที่ จะปลูกฝง ใหรักการอา น ....คูมือการเรียนดวยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......65

เฉลยกิจกรรม บทที่ 4 การเขยี น กิจกรรมที่ 22 ใหน กั ศึกษาอธบิ ายรายละเอยี ดตามหัวขอท่ีกาํ หนดให 1. การเขียน หมายถึง การแสดงความรู ความคิด อารมณความรูสึกและความตองการของผูสงออกมา เปนลายลักษณอักษร เพ่ือใหผูรับสารอานเขาใจไดรับรู ความคิด อารมณ ความรูสึกและความตองการ ตา งๆเหลา น้ี 2. หลกั การเขียนทีด่ ี มีดังน้ี 2.1เขยี นตัวหนังสอื ชัดเจน อานงาย เปน ระเบียบ 2.2เขยี นไดถกู ตองตามอกั ขรวิธี สะกดการนั ต วรรณยุกต วางรูเคร่อื งหมายตา งๆ เวน วรรคตอนได ถกู ตอง เพอ่ื จะส่อื สารความหมายไดต รงและชดั เจน ชว ยใหผูอานเขา ใจสารไดดี 2.3เลอื กใชถอ ยคาํ ไดเ หมาะสม สอ่ื ความหมายไดดี กะทัดรัด ชัดเจนเหมาะสมกบั เน้อื หา เพศ วัย และ ระดบั ของผอู า น 2.4เลอื กใชส าํ นวนภาษาไดไ พเราะเหมาะสมกับความรู ความคิด อารมณ ความรสู ึกที่ตองการถา ยทอด 2.5ใชภาษาเขียนไมควรใชภ าษาพูด ภาษาโฆษณาหรอื ภาษาท่ีไมไ ดมาตรฐาน 2.6เขยี นไดถ กู ตองตามรปู แบบและหลกั เกณฑของงานเขียนแตล ะประเภท 2.7 เขียนในสิ่งสรา งสรรค ไมเ ขยี นในสิ่งทจี่ ะสรา งความเสยี หายหรอื ความเดือดรอ นใหแ กบุคคล และสังคม กิจกรรมท่ี 23 ใหน กั ศกึ ษาอธิบายคาํ ศัพทท ใ่ี ชใ นการประชมุ 1. ผูเขา ประชุม หมายถึง ผูท่ีไดรับเชิญหรือไดรับการแตงตั้งใหเปนผูมีสิทธิเขาประชุม เพ่ือทําหนาที่ตางๆ เชน ทํา หนาที่เปน ผนู ําการประชมุ เปน ผเู สนอความคิดเห็นตอที่ประชุม เปนผจู ดบนั ทึกการประชุม เปนตน 2. วาระ หมายถงึ เรื่องหรือหัวขอหรอื ประเดน็ ปญหาตางๆ ทตี่ อ งหาคาํ ตอบ หาขอยุติหรือวธิ แี กไข โดยจัดลําดับ เรือ่ งตามความเหมาะสม 3. ขอ เสนอ ในการประชุมถาขอใหที่ประชุมพิจารณาเร่ืองใดเรื่องหน่ึง มีศัพทเฉพาะเพื่อใชบอกความประสงควา เสนอและเรียกเร่ืองทีเ่ สนอวา ขอเสนอ 4. สนบั สนนุ คัดคาน อภิปราย ขอสนเอที่มีผูเสนอตอที่ประชุมนั้น ผูเขาประชุมมีสิทธิเห็นดวยก็ได ถาเห็นดวย เรียกวา สนับสนุน ไมเห็นดวยเรียกวา คัดคาน การแสดงความคิดเห็น เพื่อสนับสนุนหรือคัดคาน ขอ เสนอเรยี กวา การอภิปรายใหต รงประเดน็ และมเี หตผุ ลสนับสนุนอยางชัดเจน 5. มติ คือ ขอตดั สินใจของที่ประชมุ เพื่อนําไปปฏิบัติ เรียกวา มติที่ประชุม ....คมู อื การเรยี นดว ยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......66

กจิ กรรมท่ี 24 ใหน กั ศึกษาอธบิ ายขนั ตอนการเขยี นรายงานโดยสรปุ ข้ันตอนการเขียนรายงาน มดี ังนี้ 1. เลอื กเร่ืองหรือประเด็นท่ีจะเขียน ซึ่งเปนเร่ืองท่ีตนสนใจ กําลังเปนที่กลาวถึงในขณะนั้น เรื่องแปลก ใหม นาสนใจจะไดร ับความสนใจมากขนึ้ 2. กําหนดขอบเขตทีจ่ ะเขยี นไมก วา งหรือแคบจนเกินไป สามารถจัดทําไดใ นเวลาท่กี ําหนด 3. ศกึ ษาคน ควา และเก็บรวบรวมขอมูลอยางเพียงพอทั้งจากเอกสาร การสัมภาษณ การสังเกต หรือจาก สื่อมวลชนตา งๆ เปนตน 4. บันทึกขอมูลท่ีไดพรอมแหลงท่ีมาของขอมูลอยางละเอียด โดยจดบันทึกลงในบัตรหรือสมุดบันทึก ทั้งนี้เพอ่ื นํามาเขยี นเชิงอรรถและบรรณานุกรมในภายหลัง 5. เขียนโครงเรือ่ งอยา งละเอียด โดยลาํ ดบั หวั ขอตางๆ อยา งเหมาะสม 6. เรียบเรียงเปน รายงานท่ีเหมาะสม โดยมรี ูปแบบของรายงานที่สาํ คญั 3 สวนคอื 6.1สว นประกอบตอนตน 6.1.1หนา ปกรายงาน 6.1.2 คาํ นาํ 6.1.3สารบัญ 6.1.4บัญชตี าราง หรอื ภาพประกอบ (ถา มี) 6.2สว นเนือ้ เรื่อง 6.2.1 สวนทเ่ี ปน เนื้อหา 6.2.2 สวนประกอบในเน้อื หา 6.3 สวนประกอบตอนทาย 6.3.1 บรรณานกุ รม Bibliography 6.3.2 ภาคผนวกหรอื อภิธานศพั ท (ถา มี) กจิ กรรมที่ 25 ใหน ักศึกษาเลือกหวั ขอ ท่กี าํ หนดให 1 หัวขอ แลวจัดทาํ รายงาน (ใหด าํ เนินการตามขัน้ ตอนการเขียนรายงาน ความยาวไมตา่ํ กวา 20 หนา) ใหนักศึกษาเลือกหัวขอ ศึกษาคนควาและจัดทํารายงานโดยศึกษาข้ันตอนการดําเนินงาน และนํามา ประยุกตใ ชอยา งเหมาะสม กิจกรรมที่ 26 ใหนักศึกษาเขียนโครงการ เร่ืองการพัฒนาทักษะการเขียนของตนเอง ตามหัวขอที่ กําหนดให ใหน กั ศึกษา ศกึ ษาคน ควาวิธีการเขียนโครงการ และเนื้อหา แลว เขียนโครงการตามที่กําหนด ....คูมอื การเรียนดวยตนเอง ...รายวิชาภาษาไทย ม.ปลาย......67

กิจกรรมที่ 27 ใหน ักศกึ ษาเขยี นผงั ของคําประพนั ธตอ ไปน้ี พรอ มแสดงสมั ผัสใหเหน็ ชัดเจน ทั้งในสวน ของสมั ผัสภายในบทและสัมผสั ระหวางบท 1. โคลงสส่ี ภุ าพ OOOOO OO (OO) OOOOO OO OOOO O OO (OO) OOOOO OOOO 2. กลอนสุภาพ O O O O O สOดOบั O O O O O O OรับO O สัมผสั ระหวา งบท O O O O O รOอOง O O O O O O O O สOง O O O O O สOดOบั O O O O O O O O รOับ O O OรอOง O O O O O OสงO O O O O O 3. กาพยยานี 11 วรรคแรก วรรคหลงั บาทเอก OOOOO OOOOOO 12345 6 7 8 9 10 11 บาทโท OOOOO OOOOOO 12345 6 7 8 9 10 11 สมั ผัสระหวา งบท OOOOO OOOOOO 12345 6 7 8 9 10 11 OOOOO OOOOOO 12345 6 7 8 9 10 11 ....คูมอื การเรยี นดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......68

4. กาพยฉ บงั 16 OOOOOO (1) บทที่ 1 OOOO OOOOOO สัมผัสระหวางบท บทที่ 2 OOOOOO (2) O O O O OOOOOO 5. กาพยส ุรางคนางค (28) (1) O O O O OOOO OOOO (2) OOOO OOOO (3) O O O O OOOO OOOO O O O O (4) OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO ....คูมอื การเรียนดว ยตนเอง ...รายวชิ าภาษาไทย ม.ปลาย......69