การแตรียมสารก่อนขึ้นบินปฏิบัติการฝนหลวง

กองปฏิบัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบินเกษตร การเตรียมสารฝนหลวง กอ่ นขน้ึ บนิ ปฏิบัตกิ ารฝนหลวง

การเตรยี มสารฝนหลวงกอ่ นข้ึนบินปฏิบัติการฝนหลวง นักวิชาการ เจา้ หนา้ ทค่ี วบคมุ การโหลดสาร ประจาหน่วย  กาหนดเวลาขึน้ บินปฏิบตั ิการ  กาหนดชนดิ สารฝนหลวงที่ใช้  กากับดูแลการเบกิ จ่ายสารฝน  กาหนดปริมาณสารฝนหลวงท่ีใช้ หลวงจากคลังสาร (ตรวจนับ จานวน)  กากับดแู ลกระบวนการลดขนาด อนุภาคสารฝนหลวง  กากับดแู ลการเคลอื่ นยา้ ยสาร ฝนหลวงข้นึ อากาศยาน กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

แผนผงั การจดั เตรยี มสารฝนกลวงกอ่ นขึ้นบนิ ปฏิบัตกิ ารฝนหลวง

1. การเตรียมสารฝนหลวง 1.1 ประเภทการเตรยี มสารฝนหลวง 1.1.1) สารฝนหลวงที่พร้อมใช้ปฏิบัติการฝนหลวง 1.1.2) สารฝนหลวงทีต่ อ้ งผา่ นกระบวนการลดขนาด อ นุ ภ า ค ก่ อ น ใ ช้ ป ฏิ บั ติ ก า ร ฝ น ห ล ว ง 1.2 เคร่ืองลดขนาดอนุภาคสารฝนหลวง 1.3 การเคล่ือนย้ายสารฝนหลวงออกจากคลังสารเพ่ือ เ ต รี ย ม เ ข้ า สู่ ก ร ะ บ ว น ก า ร ล ด ข น า ด อ นุ ภ า ค ส า ร ฝ น ห ล ว ง กองปฏบิ ัตกิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

1.1 ประเภทการเตรียมสารฝนหลวง สารฝนหลวงทพี่ ร้อมใช้ สารฝนหลวงท่ตี ้องผ่าน ปฏิบตั ิการฝนหลวง กระบวนการลดขนาดอนภุ าค ก่อนใช้ปฏบิ ัติการฝนหลวง กองปฏิบัตกิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

1.1.1) สารฝนหลวงท่ีพร้อมใชป้ ฏิบัตกิ ารฝนหลวง สารฝนหลวงท่ีมลี กั ษณะทางกายภาพทเ่ี หมาะ สาหรบั นาไปใช้ในการปฏิบตั กิ ารฝนหลวงได้ทนั ที ก. สารฝนหลวงสตู ร 1 ข. สารฝนหลวงสูตร 6 ค. สารฝนหลวงสูตร 8 ง. พลุซิลเวอร์ไอโอไดด์ (เกลอื ) (แคลเซียมคลอไรด์) (แคลเซียมอ๊อกไซด)์ (AgI) ท้ังนส้ี ารฝนหลวงดังกล่าวจะเข้าสู่กระบวนการจดั เตรยี ม และขนยา้ ยขึน้ อากาศยานโดยไมต่ อ้ งผ่านกระบวนการลดขนาดอนภุ าค กองปฏิบัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

1.1.2) สารฝนหลวงทตี่ อ้ งผ่านกระบวนการลดขนาดอนภุ าค สารฝนหลวงที่มีลักษณะลักษณะทางกายภาพไม่พร้อมท่ีจะนาไปใช้ในการ ปฏิบัติการฝนหลวงได้ทันที ได้แก่ สารฝนหลวงสูตร 3 (น้าแข็งแห้ง) มีลักษณะเป็น ทรงสเ่ี หลย่ี ม และสารฝนหลวงสูตร 4 (ยูเรีย) มีลกั ษณะเป็นทรงกลมขนาดเลก็ เท่าเม็ด กรวด (gravel size) สารฝนหลวงทั้ง 2 ชนิดน้ีต้องผ่านกระบวนการทาให้อนุภาคมี ขนาดเล็กลงตามมาตรฐานของสารแตล่ ะชนิดก่อนนาไปใชใ้ นการปฏบิ ตั กิ ารฝนหลวง ก. สารฝนหลวงสตู ร 3 (น้าแข็งแห้ง) ข. สารฝนหลวงสูตร 4 (ยเู รีย) กองปฏิบัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

1.2 เครือ่ งลดขนาดอนุภาคสารฝนหลวง เคร่ืองลดขนาดอนุภาคสารฝนหลวง ปัจจุบันมี 2 ประเภท แ บ่ ง ต า ม ช นิ ด ข อ ง ส า ร ฝ น ห ล ว ง ที่ นา ม า ผ่ า น ก ร ะ บ ว น ก า ร ซึ่ ง แ ต่ ล ะ เ ค ร่ื อ ง มี ก ล ไ ก ก า ร ทา ง า น ท่ี แ ต ก ต่ า ง กั น ดั ง นี้ 1. เครื่องลดขนาดอนุภาคสารฝนหลวงสูตร 3 (น้าแข็งแห้ง) 2. เคร่ืองลดขนาดอนุภาคสารฝนหลวงสูตร 4 (ยูเรีย) กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

เครื่องสาหรบั สารฝนหลวงสตู ร 3 (นา้ แขง็ แหง้ ) กองปฏิบัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

เคร่อื งลดขนาดอนุภาคสาหรับสารฝนหลวงสูตร 4 (ยเู รีย) ท่ีใช้ในปัจจุบนั กองปฏบิ ัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

เครอื่ งลดขนาดอนุภาคสาหรบั สารฝนหลวงสูตร 4 (ยเู รยี ) เครอ่ื งลดขนาดอนภุ าคสารฝนหลวงสูตร 4 (ยูเรีย) โดยความรว่ มมือระหว่าง สถาบนั วิจยั วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) กบั กรมฝนหลวงและการบินเกษตร กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

1.3 การเคลือ่ นย้ายสารฝนหลวงออกจากคลงั สาร เพ่ือเตรยี มเข้าสูก่ ระบวนการลดขนาดอนภุ าค สารฝนหลวง มี ก า ร จั ด เ ต รี ย ม แ ล ะ จั ด ว า ง อ ย่ า ง เ ป็ น ร ะ เ บี ย บ เ พื่ อ ใ ห้ ง่ า ย ต่ อ ก า ร ต ร ว จ นั บ จา น ว น ทั้ ง นี้ เ จ้ า ห น้ า ที่ ค ว บ คุ ม ก า ร โ ห ล ด ส า ร ป ร ะ จา ห น่ ว ย ทา ห น้ า ที่ ใ น ก า ร ต ร ว จ นั บ แ ล ะ เ บิ ก จ่ า ย ส า ร ฝ น ห ล ว ง อ อ ก จ า ก ค ลั ง ส า ร ฝ น ห ล ว ง ใ ห้ ถู ก ต้ อ ง แ ล ะ ค ร บ ถ้ ว น กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

สารฝนหลวงสตู ร 3 (นา้ แขง็ แห้ง) มีน้าหนกั ประมาณ 8 - 10 กิโลกรัมต่อก้อน สารฝนหลวงสูตร 4 (ยูเรยี ) มนี า้ หนัก 50 กิโลกรมั ต่อถุง จดั เตรยี มและตรวจนับสารฝนหลวงกอ่ นนาเข้ากระบวนการลดขนาดอนภุ าค กองปฏบิ ตั กิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

2. การบรรจุ เก็บรักษา และการลาเลยี ง สารฝนหลวงขนึ้ อากาศยาน สารฝนหลวงท่ีผ่านกระบวนการ ล ด ข น า ด นุ ภ า ค จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ เ ป็ น ผ ง หรือเม็ดละเอียด ซ่ึงในข้ันตอนการบรรจุ เพื่อเก็บรักษาคุณภาพจะมีความแตกต่างกัน ตามชนิดของสารฝนหลวง กองปฏิบัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

สารฝนหลวงสูตร 3 (นา้ แข็งแหง้ ) ถงุ ชน้ั นอกของสารฝนหลวง สูตรอื่นๆ กอ่ นผา่ นกระบวนการฯ หลังผ่านกระบวนการฯ การบรรจุ เก็บรักษา ลักษณะของสารฝนหลวงสูตร 3 (น้าแข็งแห้ง) ก่อน - หลงั ผ่านกระบวนการลดขนาดอนภุ าค และการบรรจุใสถ่ งุ กระสอบ เพือ่ เก็บรกั ษาคณุ ภาพสารฝนหลวงก่อนขน้ึ ปฏิบตั ิการ กองปฏบิ ตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

สารฝนหลวงสตู ร 4 (ยเู รยี ) กอ่ นผา่ นกระบวนการฯ หลังผ่านกระบวนการฯ การบรรจุ เกบ็ รกั ษา ลักษณะของสารฝนหลวงสตู ร 4 (ยูเรยี ) กอ่ น - หลงั ผ่านกระบวนการลดขนาดอนุภาค และการบรรจใุ สถ่ ุงพลาสตกิ ใส เพอ่ื เก็บรักษาคณุ ภาพสารฝนหลวงกอ่ นขึ้นปฏบิ ัตกิ าร กองปฏบิ ตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

สารฝนหลวงท่ีพรอ้ มใช้งานและสารฝนหลวงที่ผา่ นกระบวนการลดขนาดอนภุ าค จะถูกจดั เรยี งใสร่ ถกระบะบรรทุกเพื่อรอการเคลอ่ื นย้ายไปยงั อากาศยาน กองปฏิบตั กิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

การลาเลียงสารฝนหลวงขน้ึ อากาศยาน การเคล่ือนย้ายสารฝนหลวงเพ่ือลาเลียงข้ึนอากาศยานน้ันจะใช้ร ถกระบะ บรรทุกในการเคลอื่ นย้ายเข้าไปยังบริเวณพ้ืนท่ีลานจอดอากาศยาน ซึ่งต้องขับด้วย ความระมัดระวังและปฏิบตั ติ ามกฎระเบียบอย่างเคร่งครดั ก. การลาเลยี งสารฝนหลวงข้ึน ข. การลาเลียงสารฝนหลวงข้นึ ค. การลาเลียงสารฝนหลวงขึ้น เคร่ืองบนิ CN-235 เครอื่ งบิน BT-67 เครือ่ งบิน CARAVAN กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

พลซุ ลิ เวอรไ์ อโอไดด์ (AgI) - นาพลอุ อกจากสถานทเ่ี กบ็ * อากาศถ่ายเทได้สะดวก - นาพลมุ าบรรจแุ ละตดิ ตัง้ และไม่รอ้ นจดั สาหรบั พร้อมใชง้ าน กองปฏิบัตกิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

พลุซิลเวอร์ไอโอไดด์ (AgI) เครอื่ งบินคงิ แอร์ (KING AIR) เครอ่ื งบินอลั ฟ่าเจท็ (ALPHA JET) การบรรจุและติดต้งั พลซุ ิลเวอรไ์ อโอไดด์ (AgI) สาหรับข้ึนปฏบิ ตั ิการฝนหลวง กองปฏิบตั กิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3. การจัดเรียงสารบนอากาศยาน ก า ร จั ด เ รี ย ง ส า ร ฝ น ห ล ว ง จ ะ ถู ก จั ด เ รี ย ง อ ย่ า ง เ ป็ น ร ะ เ บี ย บ โ ด ย คา นึ ง ถึ ง จุ ด ศู น ย์ ถ่ ว ง นา้ ห นั ก แ ล ะ พิ กั ด น้า ห นั ก ข อ ง อ า กา ศ ย า น แ ต่ ล ะ ช นิ ด ท้ั ง น้ี ช่ า ง ป ร ะ จา เ ค ร่ื อ ง บิ น จ ะ เ ป็ น ผู้ กา ห น ด จุ ด จั ด เ รี ย ง แ ล ะ เ จ้ า ห น้ า ท่ี ผู้ ค ว บ คุ ม ก า ร โ ห ลด ส า ร จ ะ กา กั บ ดู แ ล ก า รข น ย้ า ย ส า ร ฝ น ห ล ว ง ข้ึ น อ า ก า ศย า น ซึ่ ง จ ะ มี ก า ร รั ด ต รึ ง ส า ร ฝ น ห ล ว ง เ พื่ อ ป้ อ ง กั น ก า ร เ ลื่ อ น ไ ถ ล ข ณ ะ บิ น ป ฏิ บั ติ ง า น BT-67 CARAVAN CN-235 AU-23 CASA กองปฏบิ ัตกิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3.1) การจดั เรยี งสารฝนหลวงบนเครอ่ื งบิน CARAVAN กาหนดตาแหน่งจดั เรยี งสารฝนหลวง 1 ตาแหนง่ นา้ หนักไม่เกิน 700 กิโลกรัม บรเิ วณดา้ นหลังหอ้ งนักบิน ใชต้ าขา่ ยสาหรบั การรดั ตรึงสาร โดยยดึ ตาข่ายด้านหนึง่ ไว้กับแผ่นก้ันแล้วนาสารฝนหลวงวางเรยี งบนตาข่ายเมื่อจัดเรยี งเสร็จเรยี บร้อยจะใช้ ปลายตาขา่ ยอีกด้านหน่ึงตลบขนึ้ มาเกี่ยวลอ็ กกบั แผน่ ก้ันอีกที CARAVAN นน. 700 กก. กองปฏบิ ตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3.2) การจัดเรยี งสารฝนหลวงบนเครอ่ื งบนิ CN-235 กาหนดตาแหน่งจัดเรียงสารฝนหลวงไว้ 3 ตาแหนง่ บริเวณหอ้ งโดยสาร ซง่ึ น้าหนกั รวมต้องไม่เกิน 2,000 กิโลกรัม การจัดเรยี งจะมีการเกลีย่ น้าหนักใหส้ มดุล กบั จดุ ศนู ย์ถว่ ง คอื บรเิ วณด้านหลังเกา้ อ้ีโดยสาร ซา้ ย - ขวา ขา้ งละ 700 กโิ ลกรมั และ บรเิ วณทา้ ยเครอื่ งถัดจากปลอ่ งโปรยสาร โดยมีนา้ หนักจัดเรยี ง 600 กโิ ลกรมั CN-235 นน. 700 กก. นน. 700 กก. นน. 600 กก. กองปฏบิ ัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3.3) การจัดเรียงสารฝนหลวงบนเครื่องบิน CASA กาหนดตาแหน่งสาหรับจดั เรยี งสารฝนหลวง 1 ตาแหนง่ บรเิ วณด้านหลงั เบาะผโู้ ดยสารก่อนถงึ ปลอ่ งโปรยสารฝนหลวง โดยน้าหนกั จดั เรียงสารฝนหลวงตอ้ งไม่เกนิ 1,000 กิโลกรัม CASA นน. 1,000 กก. กองปฏิบตั ิการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3.4) การจัดเรียงสารฝนหลวงบนเคร่ืองบิน BT-67 จดั เรียงสารฝนหลวงในหอ้ งผ้โู ดยสาร 2 ตาแหน่ง ทางดา้ นซา้ ย - ขวา โดยนา้ หนกั จดั เรียงเฉลีย่ ซา้ ย - ขวา ขา้ งละ 1,000 กิโลกรมั และใชผ้ า้ ใบคลุมถงุ สารฝนหลวงและใชส้ ายรดั ตรงึ เพ่ือปอ้ งกนั การเลอ่ื นไถลของสารฝนหลวงขณะปฏิบตั ิงาน BT-67 นน. 1,000 กก. นน. 1,000 กก. กองปฏิบตั กิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

3.5) การจัดเรยี งสารฝนหลวงบนเครือ่ งบนิ AU-23 กาหนดจดั เรียงสารฝนหลวงเพียง 1 ตาแหน่ง หลงั ห้องนักบนิ โดยนา้ หนกั ของสารท่จี ดั เรยี งต้องไมเ่ กนิ 400 กิโลกรัม และใชต้ าขา่ ยรัดตรงึ เพอ่ื ป้องกันการเลือ่ นไถลของสารฝนหลวง AU-23 นน. 400 กก. กองปฏบิ ัติการฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร

จัดทาโดย นางสาววณชิ ชา พันธศ์ รี กองปฏิบตั กิ ารฝนหลวง กรมฝนหลวงและการบนิ เกษตร