1.2 บอกจดุ มุง หมายของการฟงและการดู มา 3 ขอ 1. ตอ งรูจ ุดมุง หมายของการฟงและดู และตอ งจดบนั ทกึ เพ่ือเตือนความจาํ 2. ตอ งฟง และดโู ดยปราศจากอคติ เพ่อื การวเิ คราะหว จิ ารณท ีต่ รงประเดน็ 3. ใหความรว มมอื ในการฟงและดูดวยการรวมกิจกรรม กิจกรรมท่ี 2 ใหผูเรียนใชวิจารณญาณใหรอบคอบวา เม่ือฟงขอความโฆษณานี้แลวนาเช่ือถือหรือเปนความ จรงิ มากนอยเพียงไร ครมี ถนอมผวิ ชวยใหผ ิวนิม่ ผิวทมี่ ีริว้ รอยเหยี่ วยนจะกลับเตงตงึ เปลง ปลง่ั ผวิ ทอี่ อ นเยาวในวัยเด็กจะกลับคืนมา คณุ สุภาพสตรีโปรดวางใจ และ เรยี กใชค รีมถนอมเน้ือ ขอความโฆษณานี้ ความนาเช่ือถือเกินความเปนจริง ผิวที่มีร้ิวรอยเหี่ยวยนจะกลับเตงตึงเปลงปลั่ง ข้ึนมาใหมเปนเรื่องยากตองใชวิธีการดูแลสุขภาพ อาหาร อากาศ ออกกําลังกาย ผิวที่ออนเยาวในวัยเด็กไม สามารถกลับคืนมาไดต ามหลกั วิทยาศาสตร ครมี ชว ยไดเ พียงทาํ ใหผ ิวมคี วามชุม ชน้ื กจิ กรรมที่ 3 ใหผ เู รียนบันทกึ กิจกรรมในชีวติ ประจาํ วันเกย่ี วกบั สง่ิ ท่ไี ดฟงและดู ซ่ึงคิดวานาสนใจ 5 รายการ โดยแยกประเภทตามจดุ มุง หมายของการฟงหรือดู พรอ มท้ังสรุปประโยชนท ี่ไดร ับอยา งสั้น ๆ แนวเฉลย ลาํ ดับท่ี วัน/เดือน/ป ช่ือเร่อื งท่ฟี ง หรอื ดู ประเภทตามจุดมุงหมายของ ประโยชนท ี่ไดรับ การฟง หรอื ดู 1 27เม.ย.2553 นิทานเรื่องสุนัขจิ้งจอก - เพลดิ เพลิน เกิดอารมณสนุกสนาน กับลา เพลิดเพลินผอนคลาย ความเครยี ดจากการงาน ........คูมอื การเรยี นดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...51
กิจกรรมท่ี 4 นักศึกษาดูขาวจากโทรทัศนหรือฟงจากวิทยุ 1 ขาว แลวใชหลักการฟงและดูอยางมี วจิ ารณญาณพจิ ารณาตามประเดน็ ดังน้ี หัวขอ ขา ว มจิ ฉาชพี ชาวตา งชาตปิ ลอมรหัสบัตรถอนเงิน แหลงทม่ี า ดูขา วจากโทรทศั น วนั ที่ 29 เดอื นเมษายน 2553 เน้ือหาขาว มิจฉาชีพชาวตางชาติประเทศมาเลเซียปลอมรหัสบัตรถอนเงินของคนไทยจํานวน สามคนในเวลาใกลเคียงกัน โดยวิธีสอดแถบแมเหล็กไวที่ชองสอดบัตรเจาของบัตร กดรหัสถอนเงินรับเงิน ไมไ ดแตเงนิ หายไปจากบญั ชี วิเคราะห ชาวตางชาติประเทศมาเลเซียปลอมรหัสบัตรถอนเงินท่ีแถวถนนรามอินทรา โดยใช อุปกรณช ว ยในการดูรหสั แลว นาํ ไปถอนเงนิ ตางตไู ดร บั เงนิ ไปประมาณ 200,000.- บาท ขอวินิจฉัย ความนาเช่ือถือของขาวมีมากเพราะมีเจาของบัตรถอนเงินเปนผูเลาเหตุการณ ท้งั หมดใหตาํ รวจฟง ประเมินคา ขาวนี้มีประโยชนแกทุกคนที่มีบัตรถอนเงินตองระมัดระวังในเวลาถอนเงินตามตู สาธารณะเพอ่ื มใิ หต กเปนเหย่อื ของมิจฉาชพี กจิ กรรมท่ี 5 ใหนักเรยี นบอกขอปฏิบัตใิ นการฟงเพอ่ื จับใจความมาพอสงั เขป หลักปฏิบัตใิ นการฟง เพอ่ื จับใจความจะตองทาํ ความเขาใจเรอื่ งตา ง ๆ ดังน้ีคือ 1. การเขาใจความหมาย นบั ต้ังแต คาํ สาํ นวน ประโยค และขอความ 2. การเขาใจลักษณะของขอ ความ 3. การเขาใจลกั ษณะของประโยคใจความ กิจกรรมที่ 6 ใหน กั ศกึ ษาบอกมารยาทในการฟง การดมู า 5 ขอ ผูมีมารยาทในการฟงและดูควรปฏบิ ตั ติ นดงั น้ี 1. เมื่อฟง อยเู ฉพาะหนาผูใหญ ควรฟงโดยสาํ รวมกิรยิ ามารยาท 2. การฟงในที่ประชุม ควรเขาไปนั่งกอนผูพูดเริ่มพูด โดยน่ังท่ีดานหนาใหเต็มเสียกอน และควร ตัง้ ใจฟง จนจบเร่อื ง 3. ฟงดวยใบหนาย้ิมแยมแจมใสเปนกันเองกับผูพูด ปรบมือเมื่อมีการแนะนําตัวผูพูด และเมื่อผูพูด พูดจบ ........คูม ือการเรยี นดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...52
4. เม่ือฟงในท่ีประชุมตองตั้งใจฟง และจดบันทึกขอความท่ีสนใจ หรือขอความที่สําคัญ หากมีขอ สงสัยเกบ็ ไวถ ามเมอ่ื มีโอกาสและถามดว ยกิริยาสุภาพ 5. เมื่อไปดูละคร ภาพยนตร หรือฟงดนตรี ไมควรสรางความรําคาญใหบุคคลอื่นควรรักษามารยาท และสํารวมกิรยิ า จะเห็นวาการมีมารยาทในการฟงและการดูไมยากที่จะปฏิบัติ ดังน้ันการเปนผูมีมารยาทในการฟง สามารถเปนได เฉลยกจิ กรรม บทท่ี 2 การพูด กิจกรรมที่ 7 ใหนักศกึ ษาเขยี นคาํ พดู ตามสถานการณท ก่ี าํ หนดใหต อไปนี้ 1. เขียนคาํ ขอบคณุ สนั้ ๆ ท่ีเพื่อนคนหนึง่ เก็บกระเปา สตางคทีต่ กหายมาใหเรา ภาวณิ เี ราขอขอบคุณเธอมากทีเ่ ก็บกระเปาสตางคท่ีตกหายในโรงอาหารมาใหเ ราในวนั นี้ 2. เขยี นคาํ อวยพรวนั เกิดของเพือ่ น วิภาวันน้ีเปนวันครบรอบวันเกิดปท่ี 15 แลวเปนวันอันเปนมงคลยิ่ง เรามีความ ยินดีเปนอยางยิ่งที่เห็นเธอสุขภาพแข็งแรง สดชื่น ราเริง และมีความสุข เรา ขอใหเธอประสบแตสงิ่ ทดี่ ี ๆ ในชีวิตตลอดไปนะจะ 3. เขยี นคาํ กลา วแสดงความยินดใี นโอกาสทเ่ี พอ่ื นสอบสมั ภาษณเขาทาํ งานได สมานเราขอแสดงความยินดีดวยในโอกาสท่ีคุณสามารถสอบสัมภาษณ ผานเขาทํางานได เราขอใหคุณเขาทํางานอยางมีความสุข ไดเพื่อนรวมงานท่ีดี มคี วามเจริญกาวหนา ในหนาที่การงานท่ีไดท าํ ตลอดไปนะคะ ........คูม อื การเรียนดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...53
4.เขียนคําแนะนําตนเองใหกลุมผูเ รียน สวัสดีครับ เพ่ือนทุกคนผมนายชัยวัฒน รัตนสุนทรเกิดไกลหนอยนะครับ คือ อําเภอบัว จังหวัดนานครับ มาอยูกรุงเทพ 5 ปแ ลว โดยผมทาํ งานเปนพนกั งานบรษิ ัทใบแกว ผมเรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปท ่ีสามที่โรงเรียนใกล บานนั่นเองครับ หลังจากจบการศึกษาแลวเพ่ือนชวนมาทํางานท่ีถูกกับนิสัยก็เลยมา และเนื่องจากผมไมมีโอกาส เรียนตอ จงึ เห็นวาการศึกษาทางไกลน้ีจะชวยใหผมพัฒนาชีวิตไดดีย่ิงขึ้นแทนการศึกษาในโรงเรียน จึงสมัครเปน นักศึกษา และตอไปจะตั้งใจเรียนและรวมทํากิจกรรมตาง ๆ ทุกกิจกรรมครับ ปจจุบันผมพักอยูที่บริษัทท่ีผม ทํางานนั่นแหละครับ ถามีเรื่องใดจะใหทําติดตอไดท่ีบริษัทเลยครับ สําหรับท่ีอยูของบริษัทมีอยูในทะเบียนบัญชี รายช่อื นกั ศึกษาแลวครบั สวสั ดีครับ กจิ กรรมท่ี 8 ใหนักศึกษายกตัวอยางการกระทาํ ท่ีไมม ีมารยาทในการพูดมา 5 ตัวอยาง 1. พูดกลา วราย นนิ ทาผูอ ่นื ยกตนขม ทาน 2. พูดถอ ยคาํ หยาบคาย 3. พูดในขณะท่ผี ูอ นื่ กําลงั พูดอยู 4. พดู ไมถ ูกกาลเทศะ พดู ขามศรี ษะผอู นื่ 5. พดู ไถถาม เรอ่ื งสวนตัวท่เี ขาไมต องการจะบอก กิจกรรมที่ 9 นกั ศกึ ษาเตมิ บทสนทนาทางโทรศพั ทตอไปน้ีใหส มบูรณ ผโู ทร : สวสั ดีครบั ผมขอพดู กับคุณวุฒคิ รบั ผรู ับโทร : สวสั ดีคะ คณุ วุฒิไมอ ยไู ปตางจงั หวดั คะ มีเรอ่ื งอะไรจะฝากขอความไวไ หมคะ ผโู ทร : ขอโทษครับ ผมอยากทราบวา ใครเปนผูรบั สายครบั ผรู ับโทร : ดิฉนั วิยะดานอ งสาวพีว่ ุฒิรบั สายคะ ผูโทร : ขอบคณุ ครบั ผมขอฝากขอความไวด วยครับวา ใหโทรกลบั คณุ องั คารท่ีเบอรโ ทร 02 -2817219 ผรู บั โทร : คะ ดฉิ ันจะเรยี นใหค ุณวฒุ ิทราบตามน้นั นะคะ ผโู ทร : ขอบคณุ ครับ สวสั ดีครับ ........คมู ือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...54
กิจกรรมที่ 10 ใหผูเรียนศึกษาคนควาเพ่ิมเติมจาก TV. VCD. หรือประสบการณจริงเพ่ือหาตัวอยางบุคคล ทมี่ ลี ักษณะการพูดดีเปน ทีป่ ระทับใจ จาํ นวน 3 คน และสรุปตามแบบบนั ทกึ ตอ ไปน้ี ชอื่ -นามสกลุ สถานที่พูด เรือ่ งที่พดู จุดมงุ หมายของ ลกั ษณะเดน ทปี่ ระทับใจ นักพูด การพูด 1. พระราชธรรมนิเทศ วัดสวนแกว ธรรมะกับ เตือนสตวิ ยั รนุ ยุค พดู ฟง แบบสบายใสข บขนั (พระพยอมกลั ยาโณ) การศึกษา ใหมใหใสใจ เล็กนอยทําใหไ มเ บอ่ื การศกึ ษาเลาเรยี น 2. 3. กจิ กรรมที่ 11 ใหนกั ศกึ ษาจัดทําตน รางเรื่องทจี่ ะพดู ออกมา 1 เรื่อง ตามหลกั เกณฑแ ละวิธกี ารศกึ ษาท่ีไดศกึ ษา เชน การกลา วอวยพรในงานมงคลสมรสมแี นวปฏิบตั ิ คอื ประเภทของการพูด การพดู ในโอกาสตางๆ เร่อื งที่จะพดู อวยพรในงานมงคลสมรส คํานํา - กลา วคาํ ปฏสิ นั ถาร - กลา วถงึ ความรูสกึ วาเปน เกียรตทิ ีไ่ ดข น้ึ อวยพร เนอ้ื เร่ือง - ความสัมพนั ธของผูพ ูดทัง้ คูบา วสาว - ใหคาํ แนะนาํ ในการดําเนนิ ชวี ติ และการครอบครัว สรุป - อวยพรและเชิญชวนใหด ่ืมอวยพร ........คูมอื การเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...55
เฉลยกิจกรรม บทท่ี 3 การอาน กจิ กรรมท่ี 12 ใหนกั ศึกษาตอบคําถามตอไปน้ี 1. การอา นในใจมจี ุดมงุ หมายอยางไร 1. เพื่อจับใจความไดถูกตอ งและรวดเร็ว 2. เพอ่ื ใหเ กิดความรูความเขา ใจและความคดิ อยา งกวา งขวางและลึกซง้ึ 3. เพอ่ื ใหเกิดความเพลดิ เพลนิ และเปนการใชเวลาวางใหเกิดประโยชน 4. เพื่อใหถ า ยทอดสิ่งท่อี านใหผอู น่ื รบั รูโดยไมผดิ พลาด 2. บอกหลักการอา นในใจ หลกั การอา นในใจ 1. ตงั้ จดุ มงุ หมาย วา จะอา นเพอื่ อะไร อา นเพื่อความรู หรือจะอา นเพ่ือความเพลดิ เพลนิ 2. ตั้งสมาธิในการอานใหจดจออยูกับหนังสือที่อานจิตใจไมวอกแวกไปที่อ่ืนซ่ึงจะทําใหอานไดเร็ว และเขา ใจไดดี 3. ต้ังเปาการอานโดยกําหนดปริมาณที่จะอานเอาไวลวงหนา แลวจับเวลาในการอานเพ่ือท่ีจะ พฒั นาการอานคร้งั ตอ ไปใหเร็วขึ้น 4. ไมอานหนงั สือท่ีละคํา การอา นจะกวาดสายตาใหก วางข้นึ อานใหค รอบคลุมขอความที่อยูตอหนา อยา งเร็วไปเรอ่ื ย ๆ 5. ลองถามตนเองวา เปนเรอื่ งเกยี่ วกับอะไร เกดิ กับใคร ทไี่ หน อยา งไร ถาตอบไดแปลวาเขาใจแตถา ตอบไมไ ดกต็ องกลับไปอา นใหม 6. จับใจความสําคัญใหได และบันทึกเปนความรูความเขาใจ และความคิดไวเพราะจะทําใหจดจํา เรอ่ื งที่อานไดอ ยางแมน ยํา และสามารถนําไปใชป ระโยชนไ ดท ันที กจิ กรรมท่ี 13 ใหนกั ศกึ ษาบอกหลกั การอา นออกเสียง หลกั การอานออกเสียง 1. อา นออกเสยี งใหถ กู ตอ งและชดั เจน 2. อานใหฟงพอท่ผี ฟู ง ไดย ินท่วั ถงึ 3. อา นใหเ ปน เสียงพดู โดยธรรมชาติ 4. รูจกั ทอดจงั หวะและหยุดหายใจเมอื่ จบขอความตอนหน่ึง ๆ ........คมู อื การเรียนดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...56
5. อานใหเขากับลักษณะของเน้ือเร่ือง เชน บทสนทนา ตองอานใหเหมือนการสนทนากันอานคํา บรรยาย พรรณนาความรสู กึ หรอื ปาฐกถากอ็ า นใหเ ขากบั ลกั ษณะของเรอ่ื งนน้ั ๆ 6. อานออกเสียงและจังหวะใหเปนไปตามเน้ือเรื่อง เชน ดุหรือโกรธ ก็ทําเสียงแข็งและเร็ว ถาเปน เรือ่ งเกี่ยวกบั ครํ่าครวญ ออ นวอน กท็ อดเสยี งใหช า ลง เปนตน 7. ถา เปนเรื่องรอ ยกรองตอ งคํานงึ ถงึ สิง่ ตอ ไปน้ีดว ย 7.1 สมั ผัสครุ ลหุ ตอ งอา นใหถ ูกตอ ง 7.2 เนนคาํ รบั สมั ผสั และอา นเออื้ สัมผสั ใน เพ่อื เพม่ิ ความไพเราะ 7.3 อา นใหถ กู ตองตามจังหวะและทาํ นองนยิ ม ตามลกั ษณะของรอยกรองนน้ั ๆ กจิ กรรมท่ี 14 นักศึกษาตองการเปน คนอานเรว็ ควรเริ่มตนฝก ฝนดังน้ี ในการฝกฝนตนเองใหเปนคนอานเร็ว ควรไดเริ่มตนฝกสมํ่าเสมอทีละเล็กละนอย โดยฝก อา นในใจท่ีถูกวิธีและจะตองฝกฝนในสิง่ ตอ ไปน้ี 1.มีสมาธิในการอาน ในขณะที่อาน จะตองสนใจและเอาใจจดจอตอสิ่งที่อาน ไมปลอยใจ วอกแวกคดิ เร่ืองอ่ืน จะทาํ ใหจ ับใจความของเรือ่ งไมไดตลอดและความสามารถในการอา นชา ลงไป 2. จับตาที่ตัวหนังสือ โดยใชสายตาจับอยูในชวงเวลาเล็กนอยแลวเคล่ือนสายตาตอไป อยางรวดเร็ว การฝกเชนน้ีตองกระทําบอย ๆ และคอยจับเวลาทดสอบความสามารถในการจับสายตา และ เคลื่อนสายตาใหไ ดรวดเรว็ เพอื่ ทดสอบความกาวหนา 3. ขยายชวงสายตาใหกวาง ชวงสายตาหมายถึงระยะจากจุดที่สายตาจับจุดหนึ่งไปยังจุด สายตาจบั ในคราวตอ ไป การรจู ักขยายสายตาใหกวางจะชวยใหอ านหนังสอื ไดเรว็ 4. ไมอานยอ นกลบั ไปกลับมา หมายถึง การทอดสายตายอนกลับไปกลับมายังคําท่ีไมเขาใจ ซง่ึ ทําใหเสยี เวลา 5. เปลี่ยนบรรทดั ใหแ มน ยํา โดยกวาดสายตากลบั มาทางซายเพือ่ ขนึ้ บรรทดั ใหม เมอื่ อา นจบ แตละบรรทัดและตองกําหนดบรรทัดใหแ มนยาํ ไมอ า นขามบรรทัด หรอื อานซํ้าบรรทัดเดิมซ่ึงทําใหความคิด สบั สน การฝก ในระยะแรกเร่ิมอาจใชไมบรรทัดหรือกระดาษปดขอความบรรทัดลางไว แลวเลื่อนลงเรื่อย ๆ คอ ย ๆ เพมิ่ ความเรว็ ขน้ึ จนชํานาญจึงอา นโดยไมต อ งใชส งิ่ อน่ื มาปด ........คูมอื การเรยี นดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...57
กิจกรรมที่ 15 ในการอานท่ีดี ควรมมี ารยาทอยางไร มารยาทในการอานท่ดี ี 1. ไมอ านออกเสียงดังในทที่ ี่ตองการความสงบ 2. ไมทาํ ลายหนงั สอื โดยขูด ขดี พบั หรือฉกี สวนท่ีตองการ 3. ไมค วรอา นเร่อื งทีเ่ ปน สวนตัวของผอู ื่น 4. อา นอยางตั้งใจ มีสมาธิ และไมทาํ ลายสมาธิผอู นื่ 5. เม่ืออา นหนงั สือเสร็จแลวควรเก็บหนงั สือไวทเี่ ดมิ กิจกรรมท่ี 16 ใหน ักศกึ ษาตอบคาํ ถามตอไปน้ีสื่ออเิ ลก็ ทรอนกิ สช วยใหเ กดิ การเรยี นรตู ลอดชีวติ ไดแก 1. วิทยุ เปนสื่อมวลชนท่ีใชเสียงเปนสื่อ เร่ืองราวที่ส่ือสารมีทั้งเร่ืองที่ใหความบันเทิงและเร่ืองที่ ใหสาระความรู เชน ขาว บทความ รายการตอบปญหา สัมภาษณบุคคลสําคัญ รายการวิทยุเพ่ือการศึกษา เปน ตน 2. โทรทัศน เปนส่ือมวลชนที่ใชท้ังเสียงเปนสื่อ การชมรายการทางโทรทัศน นอกจากเราจะสัมผัส ดว ยหูแลว ยังสัมผัสไดดวยตาอีกดวย รายการโทรทัศนจึงนาสนใจกวารายการวิทยุ และทําใหผูชมตื่นตัวอยู ตลอดเวลา จงึ ประทับใจหรือจดจาํ ไดดกี วารายการวิทยุ รายการตางๆ ทางโทรทศั นไ มต า งกบั รายการทางวิทยุ คือ มีทั้งรายการที่ใหความบันเทิงและรายการ ที่ใหท้ังขอมูล ขาวสาร และความรูท่ีทันสมัย ทันเหตุการณ รวมทั้งใหความบันเทิง เชน รายการขาวท้ังใน ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ต า ง ป ร ะ เ ท ศ ร า ย ก า ร โ ท ร ทั ศ น เ พ่ื อ ก า ร ศึ ก ษ า ข อ ง ก ร ะ ท ร ว ง ศึ ก ษ า ธิ ก า ร มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช มหาวิทยาลัยรามคําแหง รายการสัมภาษณบุคคลสําคัญ รายการรัฐบาลพบ ประชาชน รายการทดสอบเชาวน ความจํา และอ่นื ๆ 3. คอมพิวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction : CAI) เปนสื่อท่ีผูเรียนสามารถนําไป ศึกษาดวยตนเองในเวลาและสถานท่ีท่ีผูเรียนสะดวก ทําใหมีความเปนอิสระ และเปนสวนตัวในการเรียนรู CAI สามารถโตตอบหรือใหผ ลยอนกลบั ไดทันที ทําใหผ ูเรยี นไดพ ัฒนาความรตู ามความพรอ มและศกั ยภาพ ของตน 4. อินเตอรเน็ต (Internet) หรือเทคโนโลยีเครือขายเปนการเชื่อมโยงแหลงขอมูลจากท่ัวโลกท่ี หลากหลาย คลา ยกับ “หองสมุดโลก” ใหผูเรียนไดคนควาเน้ือหาสาระท่ีตองการไดอยางสะดวกรวดเร็วและ ราคาประหยดั ........คูมอื การเรยี นดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...58
กิจกรรมที่ 17 อา นอยา งไรจึงจะเรยี กวาเปนการอานวิเคราะหวจิ ารณมดี งั น้ี การอานวิเคราะหเปนการอานที่มีการพิจารณาแยกรายละเอียดออกเปนสวน ๆ เพ่ือทําความเขาใจ และใหเห็นถึงความสัมพันธระหวางสวนตาง ๆ เหลานั้น ใหรูวาใครทําอะไร ท่ีไหน เพื่ออะไร อยางไร ใน เรื่องมีใครบาง หรือตัวละครมีกี่ตัว และท่ีมีบทบาทสําคัญมีกี่ตัว ทําไมเหตุการณจึงเปนอยางนั้นหรือเพราะ เหตใุ ด ตอ ไปนาจะเปน อยา งไร กจิ กรรมท่ี 18 นกั ศึกษาตอ งการเปน คนทม่ี นี ิสัยรกั การอานควรจะฝกฝนตนเองอยา งไรใหบ อกมาเปนขอ ๆ มารยาทในการอาน คําวา มารยาท หมายถึง กิริยา วาจาที่เรียบรอย หรือการกระที่ดีงาม ผูอานท่ีดีตองมารยาทท่ีดีในการ อานดงั ตอไปน้ี 1. ไมสงเสียงดงั รบกวนผูอ นื่ 2. ไมทําลายหนงั สอื โดย ขูด ลบ ขดี ทับ หรอื ฉกี สว นทต่ี องการ 3. เม่ือคดั ลอกเน้ือหาเพ่อื อางองิ ใหข อ เขียนของตน ตอ งอางอิงแหลง ทีม่ าใหถูกตองตามหลักการเขียน อางองิ โดยเฉพาะงานเขยี นเชงิ วิชาการ 4. เมือ่ อานหนังสอื เสร็จแลว เก็บหนังสอื ไวทีเ่ ดมิ 5. ไมค วรอา นเร่อื งท่ีเปน สวนตวั ของผูอืน่ 6. อา นอยา งตง้ั ใจ และมสี มาธิ รวมท้ังไมท ําลายสมาธผิ ูอ ่นื 7. ไมใ ชส ถานทอี่ า นหนังสือทาํ กจิ กรรมอยางอ่ืน เชน นอนหลับ รบั ประทานอาหาร กิจกรรมที่ 19 นกั ศึกษาเปนผูอา นทดี่ ี รวมทัง้ ตอ งมมี ารยาท ในการอานดวยควรปฏิบตั อิ ยา งไรบาง การทบี่ ุคคลใดบคุ คลหน่งึ จะมนี สิ ัยรกั การอา นไดจะตอ งรบั การฝกฝนมาต้ังแตเด็ก ๆ แตก็มิใชวาเม่ือ โตเปนผูใหญแลวจะไมสามารถสรางนิสัยรักการอานได ท้ังนี้เราจะตองสรางบรรยากาศ สภาพแวดลอมท่ี เอือ้ ใหเ ด็ก ๆ หันมาสนใจการอานดงั น้ี 1. อา นหนงั สือทีต่ นเองชอบ จะทําใหอา นไดอยา งตอเนอื่ ง และไมเบอ่ื หนา ยงา ย 2. ทาํ ตนใหเปนผใู ฝร ู 3. การอา นจะตอ งมสี มาธเิ พอ่ื จับใจความของเรอื่ งที่อา นได 4. เริ่มอานหนังสือจากระยะเวลาสน้ั ๆ กอ น แลว คอย ๆ กาํ หนดเวลาเพ่มิ ขึ้น 5. การอา นจะตอ งมสี มาธเิ พอื่ จบั ใจความของเรือ่ งท่ีอานได 6. จัดตารางเวลาสาํ หรบั การอา นหนงั สอื เปน ประจาํ ทุกวันใหเ กดิ ความเคยชินจนเกิดเปน นสิ ัยรกั การอาน ........คมู ือการเรียนดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...59
เฉลยกิจกรรม บทที่ 4 การเขยี น กิจกรรมท่ี 20 ใหน กั ศึกษารวบรวมคาํ ที่มกั เขยี นผิดตามสอ่ื รา นคา โฆษณา และที่สาธารณะตา งมาจาํ นวน 30 คํา พรอมท้งั แกไขใหถกู ตอ งดวย คําทเ่ี ขยี นผดิ คําทีแ่ กไ ข คลินคิ คลนิ ิก สิงหโต สงิ โต รสชาด รสชาติ กจิ กรรมที่ 21 ใหน ักศกึ ษาฝกเขียนเรียงความโดยเลือกใชคํานําจะเปนบทรอยกรอง, นําดวยคําถาม,ขอความ สุภาษิตที่นาสนใจ หรือหัวขอท่ีกําลังเปนเรื่องที่นาสนใจ อยางใดอยางหนึ่ง และสรุปตามท่ี ไดศึกษา รวบถึงเลือกใชโวหารแบบตางๆ ในเนื้อหาท่ีเรียนตามความเหมาะสม หัวขอ ตอ ไปนี้ 1. “บา นคือวิมานของเรา” _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ 2. “วชิ าเหมือนสินคา อันมคี า” _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ........คมู อื การเรยี นดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...60
กิจกรรมที่ 22 ใหน กั ศกึ ษาเลอื กยอ ความมา 2 รูปแบบ ตามท่ีศกึ ษามาเชน บทความ จดหมาย โอวาท นทิ านฯลฯ ซง่ึ แตละรูปแบบมแี บบการขนึ้ ตนเฉพาะใหถ ูกตอ ง แนวเฉลย ยอ(บทความ สารคดี ตาํ นาน นิทาน นยิ าย เร่อื งสน้ั ) เรอ่ื ง .....................................................ของ..................(ผูแ ตง)........................จาก..................... (แหลงท่ีมา)........................................ความวา (ขอ ความ).................................................................................................................................... ยอ(ประกาศ แจง ความ แถลงการณ คําสั่ง) เรอื่ ง ......................................................................... ของ..................(ผูแ ตง)........................จาก.....................(แหลงที่มา)........................................ความ วา (ขอความ).................................................................................................................................... กิจกรรมที่ 23 ใหน กั ศกึ ษาบอกหลกั การยอ ความตามทไี่ ดศกึ ษา 1. ยอ ความตามรูปแบบการยอ ความแบบตา งๆ 2. อานเรื่องราวท่ีจะยออยางนอย 2 เท่ียว จับใจความใหไดวาเรื่องอะไรหรือใครทําอะไรท่ี ไหน อยางไร จบั ใจความใหละเอียดขึ้น และพิจารณาวา อะไรเปนใจความสําคัญอะไรเปนใจความประกอบ หรอื พลความ 3. พิจารณาเกบ็ เฉพาะใจความสําคัญ 1 แบบทกี่ าํ หนด 4. นําใจความทเ่ี ก็บไวมาเรียบเรียงใหมด ว ยภาษาของตนเองตามรูป 5. เปลย่ี นคาํ สรรพนามจากบุรุษที่ 1, 2 เปน บรุ ษุ ท่ี 3 6. ใชถอยคาํ ภาษาตางๆ ไดใจความชัดเจน 7. ไมใชอกั ษรยอหรอื คาํ ยอ เวน แตค าํ นั้น ยอมรบั กนั โดยทวั่ ไป 8. ขอ ความทย่ี อ แลว ใหเ ขียนตอ เนอื่ งกันโดยใชค าํ เชือ่ ม 9. การยอ ความทเ่ี ปนรอ ยกรองกเ็ ปลี่ยนรอยกรองเปนรอยแกว ธรรมดากอ น ........คมู ือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...61
กิจกรรมที่ 24 ใหนกั ศกึ ษาเขยี นแสดงความคดิ เห็นเรอ่ื งใดเร่ืองหนึ่งตามความสนใจของนกั ศึกษาความอยา ง นอ ย 10 บรรทัด _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ กจิ กรรมที่ 25 ถานกั ศึกษาตองการฝก ตนเองใหเ ปนผูมนี สิ ัยรักการเขียน นักศกึ ษาควรปฏิบัตอิ ยางไร 1. ฝกตนใหเปนผูใครรูใครเขียน แสวงหาความรู คนควาแลวรวบรวมไวอยางเปนระบบ เพ่ือใช อา งองิ 2. มใี จรักในสิ่งที่ทํามีความรักความพอใจที่จะเขียนหมั่นฝกฝนบอย ๆ มีความเขาใจท่ีจะเขียนใหได ดี เม่อื เขียนแลว ก็กับมาทบทวนพจิ ารณาถึงคุณคาและประโยชนทีไ่ ดจากการเขียน 3. เห็นประโยชนชวยใหติดตอสื่อสารกับผูอื่นไดอยางมีประสิทธิภาพมีความเชื่อมั่นในตนเอง สามารถใชความรูท่มี ีเพื่อประโยชนแกผ อู นื่ ได กิจกรรมท่ี 26 นักศึกษาเปนผมู มี ารยาทในการเขียนมคี ณุ สมบัติอยางไร จากการศกึ ษาเรือ่ งมารยาทการเขียน มารยาทการเขยี นมดี งั น้ี - รกั ษาความสะอาดเปนระเบยี บเรยี บรอ ยในการเขยี นทกุ คร้งั - เขียนใหอ า นงา ย ชัดเจนอยา เขียนหวดั จนเกนิ ไป - เขียนใหถกู หลกั การเขียนมียอหนา เวน วรรค ชอ งไฟใหเหมาะสม - ใชถอยคาํ สาํ นวนสภุ าพเหมาะสม ไมใชส ํานวนหยาบโลนหรือภาษาส่ือมวลชน - เขยี นสะกด การันต วรรณยุกตใ หถกู ตอง ........คูมอื การเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...62
- ผเู ขียนมีความรบั ผดิ ชอบ เขียนคาํ วา ใคร หรือเขยี นใสร ายอนื่ - ไมควรเขียนเลอะเทอะตามผนงั กาํ แพง กิจกรรมที่ 27 ใหนักศึกษารวบรวมถอยคําโฆษณาจากสื่อตางๆท้ังสื่อสิ่งพิมพและส่ือสารสนเทศแลว นาํ มาวิเคราะหก ลวิธีการเขียนวา ดีหรอื ไมดอี ยางไร จํานวน 10 ขอความ 1. การเนน ความสําคญั เฉพาะบคุ คล เชน “ เอกลกั ษณสาํ หรบั เอกบุรษุ ” 2. การสรา งความพวกเดียวกนั เชน “เราหวงใยดวงใจดวงนอยของทา น” 3. การสรางความกลัว เชน “ระงับยาลดความอวนท่ที านใชอ ยู” 4. การเนนความเปน ชาตนิ ิยม เชน “ไทยทาํ ไทยใชไ ทยเจริญ” 5. การใชอิทธพิ ลของกลุม เชน “ทุกสงั คมตางชื่นชม” 6. การปด บงั บางสวน “ดาวนนอ ยผอ นนาน” 7. การเนน ประสาทสัมผสั เชน “เพยี งคําเดยี ว เค้ยี วเพลนิ ใจ” 8. การใชคําภาษาตา งประเทศ เชน “แปง เด็กสตู รผสมมิลคโ ปรตีน” 9. การใชคาํ ภาษาแสลง เชน “หรอ ยจัง ไปชมิ เอง” 10. การกลา วเกินจริง เชน “คณุ ภาพลา นเปอรเ ซ็นต” คําโฆษณา กลวธิ ีการเขียน 1 ........คูมอื การเรยี นดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...63
เฉลยกิจกรรม บทท่ี 5 หลกั การใชภ าษา กจิ กรรมท่ี 28 ใหนกั ศึกษาแยกคําทก่ี าํ หนดใหต ามประเภทของคํา ผลไม รฐั บาล อัคคีภัย พลเรือน ศลิ ปกรรม รูปธรรม วทิ ยาลัย มหาชน พระเนตร พุทธกาล นพเกา คหกรรม สัญญาณ นโยบาย ภูมิศาสตร ลูกนาํ้ นาฬิกา หมอดู สุนทรพจน อุทกภยั ทศั นาจร รอนรน ทะมดั ทะแมง แมยาย บรมครู คับแคบ ภัตตาคาร เติบโต ซบู ผอม ธนาคาร คํามลู นาฬิกา ทะมดั ทะแมง คําประสม ผลไม พลเรือน นพเกา ลูกน้ํา หมอดู แมยาย คาํ สมาส บรมครู อุทกภยั สนุ ทรพจน คหกรรม ภูมศิ าสตร รฐั บาล ศลิ ปกรรม รปู ธรรม มหาชน อัคคภี ยั พระเนตร พุทธกาล คาํ สมาสแบบสนธคิ าํ วิทยาลัย สัญญาณ นโยบาย ทัศนาจร ธนาคาร ภัตตาคาร กจิ กรรมที่ 29 ใหน กั ศึกษาพจิ ารณาประโยคตอไปนว้ี าเปน ประโยคชนดิ ใด 1. วนั น้อี ากาศรอนมาก เปนประโยค ความเดียว 2. ฉนั ดใี จทเ่ี ธอมคี วามสขุ เปนประโยค ความซอ น 3. พอ ซือ้ นาฬิกาเรอื นใหมใ หฉ นั เปน ประโยค ความเดยี ว 4. พี่ชอบสเี ขยี วแตน อ งสอบชอบสีฟา เปนประโยค ความรวม ........คูมือการเรยี นดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...64
5. รายการราตรีสโมสรใหความบนั เทงิ แกผ ชู ม เปนประโยค ความเดียว 6. นายขาวไถนาทส่ี ุพรรณบรุ ี เปน ประโยค ความเดียว 7. สมพรและสมสมยั เดนิ ทางไปเชียงใหม เปน ประโยค ความรวม 8. ปรชี าขนึ้ ตน ไมห ลังบา นหรอื ไมกก็ วาดขยะอยหู นา บา น เปนประโยค ความรวม 9. คนท่ีปราศจากโรคภยั ไขเจบ็ เปน คนโชคดี เปนประโยค ความซอ น 10. สรพงษเ ดนิ ทางไปสงขลาเพื่อแสดงภาพยนตร เปน ประโยค ความซอ น กิจกรรมท่ี 30 ใหน ักศกึ ษายกตัวอยางการใชเ ครื่องหมายวรรคตอนตามทกี่ าํ หนดดังนี้ 1. จุลภาค (‚) ตัวอยาง สุรียช อบรับประทานมะมว ง, มะปราง, ขนุน, 2. ปรศั ณี (?) ตวั อยา ง สายใจชอบอา นหนงั สือนวนิยายไหม ? 3. อัศเจรีย (!) ตัวอยา ง อนิจจา ! “ทําไมเขาถึงเคราะหรายอยา งนน้ั ” (เอกตั ถประโยค) 4. นขลขิ ิต (...................) ตวั อยา ง แมซ้ือนาฬิกาเรอื นใหมใหฉ นั เปน ประโยคความเดียว 5. อญั ประกาศ (“.................”) ตวั อยา ง ฉะนัน้ ชือ่ โครงการน้คี วรเขยี นใหแคบข้นึ “โครงการพัฒนาที่อานหนงั สอื ประจาํ หมูบา น” 6. ไมย มก (ๆ) ตวั อยา ง ลิขติ มาทาํ งานกับนอ ง ๆ ทกุ วนั 7. สญั ประกาศ (_____________) ตวั อยาง โรคพิษสนุ ัขบา มีอนั ตรายมาก ถาสุนขั บาตอ งรบี ไปฉดี วัคซีนทนั ที ........คูมือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...65
8. บุพสัญญา (,,) ตัวอยา ง คาํ วา คนถาเปน คํากริ ยิ าแปลวา กวนใหท วั่ ,, ขอด ,, ,, ,, ,, ,, ขมวดใหเปน ปม 9. ยตภิ ังค ( _ ) ตวั อยา ง สัพยอก อา นวา สบั – พะ – ยอก 10. มหพั ภาค (.) ตวั อยาง พ.ศ. ยอ มาจากพุทธศกั ราช กิจกรรมท่ี 31 ใหน ักศึกษารวบรวมคําสภุ าพและคําราชาศพั ทท่ใี ชและพบเหน็ ในชวี ิตประจาํ วนั อยา งนอ ย 50 คาํ 1. ขาพระพทุ ธเจา ฝา พระบาท ทรงชาง ทรงมา ทรงพระอกั ษร ฯลฯ 2. อาตมา ผม กระผม โยม พระคณุ ทาน ประเคน ฉนั มรณภาพ จาํ วดั ทราย อาพาธ 3. โลหติ กระบือ สุนัข สกุ ร ศีรษะ อุจจาระ ปส สาวะ โค รบั ประทาน ทราบ เรียน(บอกใหรู ) ฯลฯ กิจกรรมที่ 32 ใหนกั ศกึ ษาจบั คูสาํ นวยใหต รงกบั ความหมาย ก. ผักชโี รยหนา ฒ 1. เกี่ยวโยงกนั เปนทอดๆ ข. จบั ปลาสองมือ ฉ 2. หมดหนทางที่จะหนีได ค. ขม้ินกบั ปนู ซ 3. ทาํ ดีท่ีสดุ เปน คร้งั สดุ ทาย ง. ชิงสกุ กอ นหา ม จ 4. รนหาเร่ืองเดอื กรอ น จ. แกวง เทา หาเสยี้ น ก 5. ทาํ ดีแตเ พยี งผิวเผนิ ฉ. จนตรอก ญ 6. ไมด าํ เนนิ การตอไป ช. หญาปากคอก ฐ 7. นงิ่ เฉยไมเดือดรอ น ซ. ท้ิงทวน ฑ 8. ทําอยางรวกๆ ไมพ อเสรจ็ ฌ. แขวนนวม ณ 9. รูอะไรแลว พดู ไมไ ด ญ. มวยลม ข 10. อยากไดส องอยางพรอ มๆ กนั ฎ. ลอยแพ ฎ 11. เร่อื งงายๆ ทค่ี ดิ ไมถึง ฐ. พระอฐิ พระปูน ช 12. เร่ืองงายๆ ท่คี ิดไมถงึ ฑ. สุกเอาเผากนิ ฒ. งูกินหาง ณ. น้าํ ทว มปาก ........คูม อื การเรยี นดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...66
กจิ กรรมท่ี 33 ใหนักศกึ ษาเขยี นคําพงั เพยใหตรงกับความหมายทก่ี ําหนดให 1. ชอบโทษผูอ่นื โดยไมด ตู วั เอง ราํ ไมดีโทษปโ ทษกลอง 2. ไมช วยแลว ยังกีดขวางผูอืน่ มือไมพ ายเอาเทา รานา้ํ 3. การลงทนุ ไมค มุ คากบั ผลท่ีไดร บั ขช่ี างจบั ตกั๊ แตน 4. ชอบร้ือฟน เรื่องเกาๆ ฟน ฝอยหาตะเขบ็ 5. เปนคนชอบสลุ ยุ สุราย กระเฌอกน รัว่ กิจกรรมที่ 34 ใหนักศึกษาวิเคราะหโ คลงโลกนิติตอไปนแ้ี ลวตอบคําถาม กานบัวบอกลึกต้นื ชลธาร มรรยาทสอ สันดาน ชาติเช้ือ โฉดฉลาดเพราะคําขาน ควรทราบ หยอ มหญา เหยี่ วแหงเร้ือ บอกรา ยแสลงดนิ คาํ เอกบังคบั 7 ที่ ลึก ยาก ชาติ เพราะ ทราบ ญา บอก คาํ เอกบงั คับ 4 ที่ ตืน้ เชอื้ เรื้อ รา ย สัมผสั บังคับ ธาร ดาน ขาน, เชอื้ เร้อื บทประพันธตอ ไปนเี้ ปน คําประพันธประเภทใด ถึงกลางวนั สุริยนั แจม ประจกั ษ ไมเห็นหนานงลักษณย ง่ิ มืดใหญ ถึงราตรีมจี ันทรอ นั อําไพ ไมเหน็ โฉมประโลมใจใหม อื มน คําประพันธป ระเภทกลอนสุภาพ (ววิ าหพ ระสมทุ ร) ........คมู ือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...67
โยงสัมผัสใหถกู ตอง ข้นึ กกตกทุกขย าก แสนลาํ บากจากเวยี งชยั กินผลไมไดเ ปน แรง ผกั เผือกเลือกเผาไฟ พระสรุ ิยงเยน็ ยอแสง แฝงเมฆเขาเงาเมรธุ ร รอนรอนออนอัสดง ชว งดั่งนา้ํ กร่งิ แดง คาํ ประพันธประเภท กาพยย านี 11 กิจกรรมที่ 35 ศกึ ษาเขยี นประโยคภาษาทางการ และไมเ ปนทางการอยา งละ 3 ประโยค ภาษาทางการ 1.______________________________________________ 2.______________________________________________ 3.______________________________________________ ไมเ ปนทางการ 1.______________________________________________ 2.______________________________________________ 3.______________________________________________ การเลือกใชภาษาแบบเปนทางการและไมเปนทางการ ตองพิจารณาใหเหมาะสมกับ สถานการณแ ละวตั ถุประสงค เฉลยกิจกรรม บทท่ี 6 วรรณคดแี ละวรรณกรรม กจิ กรรมท่ี 36 ใหนกั ศึกษาสรุปลักษณะของวรรณคดีและวรรณกรรมมาพอสงั เขป “วรรณคดี” มีลักษณะดังน้ี 1. มเี น้อื หาดี มปี ระโยชนแ ละเปน สุภาษติ 2. มศี ิลปะการแตงที่ยอดเย่ยี มทั้งดา นศิลปะการใชค ํา การใชโ วหารและถูกตอ งตามหลัก ไวยากรณ 3. เปน หนงั สอื ท่ีไดรับความนยิ มและสืบทอดกันมายาวนานกวา 100 ป ........คมู ือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...68
“วรรณกรรม” มลี กั ษณะดังนี้ งานหนังสืองานนพิ นธทที่ าํ ขน้ึ ทกุ ชนดิ ไมว าแสดงออกมาโดยวิธีหรือในรูปอยางใด เชน หนังสือ จุล สาร สงิ่ พมิ พ แบงเปน 2 ประเภท 1. สารคดี หมายถึงหนังสือที่แตงข้ึนเพ่ือมุงใหความรู ความคิด ประสบการณแกผูอาน ซึ่งอาจใช รปู แบบรอยแกว หรือรอ ยกรองกไ็ ด 2. บันเทิงคดีคือวรรณกรรมที่แตงขึ้นเพ่ือมุงใหความเพลิดเพลินสนุกสนานบันเทิงแกผูอาน จึงมัก เปนเรื่องท่ีมีเหตกุ ารณแ ละตวั ละคร กจิ กรรมที่ 37 ใหน กั ศึกษาบอกหลกั การและแนวทางการพจิ ารณาวรรณคดีมาเปน ขอ ๆ หลักการและแนวทางการพิจารณาวรรณคดี 1. แยกองคประกอบของหนังสอื หรอื วรรณคดที ีจ่ ะวจิ ารณใหได 2. ทําความเขา ใจองคป ระกอบท่ีแยกออกมาใหแ จมแจงชัดเจน 3. พจิ ารณาหรอื วเิ คราะหหนังสอื หรอื วรรณคดีตามหัวขอตอไปน้ี 3.1 ประวตั ิความเปน มาและประวตั ิผแู ตง 3.2 ลกั ษณะการประพนั ธ 3.3 เร่อื งยอ 3.4 การวเิ คราะหเรื่อง 3.5 แนวคดิ และจดุ มงุ หมายในการแตง 3.6 คณุ คา ดา นตา งๆ กิจกรรมท่ี 38 การทีน่ กั ศึกษาจะพินิจคณุ คา วรรณคดแี ละวรรณกรรมมีกป่ี ระเดน็ อะไรบาง การพนิ ิจคุณคา วรรณคดีและวรรณกรรมมี 4 ประเด็นดังนี้ 1.คุณคาดานวรรณศิลป คือ ความไพเราะของบทประพันธซ่ึงอาจจะเกิดจากรสของคําที่ผูแตง เลือกใชแ ละรสความไพเราะท่ใี หค วามหมายกระทบใจผอู าน 2. คุณคา ดา นเนอ้ื หา คอื การใหค วามรูใ นดา นตางๆ ใหคณุ คา ทางปญญาและความคิดแกผอู า น 3. คุณคาดานสังคม วรรณคดีและวรรณกรรมสะทอนใหเห็นภาพของสังคมในอดีตและ วรรณกรรมทีด่ สี ามารถจรรโลงสังคมไดอ ีกดวย 4. การนําไปประยุกตใชในชีวิตประจําวัน เพื่อใหผูอานไดประจักษในคุณคาของชีวิตไดความคิด และประสบการณจ ากเรื่องท่ีอาน และนําไปใชในการดําเนินชีวติ นําไปเปน แนวปฏบิ ตั ิหรอื แกป ญหารอบ ๆ ตวั ........คมู อื การเรยี นดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...69
กิจกรรมท่ี 39 การที่นักศึกษาพิจารณาคุณคาวรรณคดีดานวรรณศิลปคือการสรางความงดงามไพเราะ สละสลวย ของภาษากวี การสรรคําทําไดอยา งไรบา ง - การเลือกคําใหเ หมาะแกเ นือ้ เร่ืองและฐานะของบุคคลในเรือ่ ง - การใชค ําใหถ ูกตอ งตามความหมาย - การเลอื กใชค าํ พอ งเสียง คําซ้าํ - การเลอื กใชค าํ โดยคาํ นงึ ถงึ เสยี งสัมผสั - การเลอื กใชค ําเลียนเสียงธรรมชาติ - การเลือกใชค าํ ไวพจนถ ูกตองตรงความหมาย กิจกรรมที่ 40 การท่นี ักศึกษาวิเคราะหโคลงสี่สุภาพตอไปนว้ี ามคี ุณคาดานใดบา ง อธบิ ายพอเขา ใจ ความรูดูยิง่ ล้ํา สนิ ทรัพย คดิ คา ควรเมืองนบั ยง่ิ ไซร เพราะเหตุจกั อยกู บั กายอาตะ มานา โจรจกั เบียนบไ ด เรงรูเรยี นเอา คุณคาดานการนําไปใช นําแนวคิดของโคลงไปใชชี้ให เห็นความสําคัญของความรูมีคา มากกวาทรัพยสินเงินทอง เพราะความรูนั้นติดตัวเราไปตลอดไมมีใครมาลักขโมยหรือแยงเอาไปได ถา ตองการมคี วามรูตองศกึ ษาดวยตนเอง กิจกรรมที่ 41 ใหนักศึกษาอานหนังสือวรรณคดีที่กําหนดใหศึกษาแลวพิจารณาวรรณคดีแตละเรื่องใน ดานวรรณศิลปแ ละดานสังคม แตละเรื่องใหสาระขอคิดในการดําเนินชีวิตอยางไรบาง ไดแก เรือ่ ง (เลอื กทํา 2 เรอ่ื ง) 1.5 สามกก 1.6 ราชาธิราช 1.7 กลอนสภาขุนชางขุนแผน 1.8 กลอนบทละครเรื่องรามเกียรต์ิ ........คูมอื การเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...70
คณุ คา ที่ไดรบั จากเร่อื ง........ ดา นวรรณศลิ ป 1. การสรรคํา _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. การเลนซาํ้ คํา _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. การหลากคาํ หรือคําไวพจน _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ ดา นสงั คม 1. วัฒนธรรมและประเพณี _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. การแสดงสภาพชีวิตความเปน อยแู ละคา นิยมของบรรพบรุ ุษ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. การเขา ใจธรรมชาติของมนษุ ย _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. เปนหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. การสอดแทรกมุมมองของกวี _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ ........คมู อื การเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...71
กิจกรรมที่ 42 ใหนกั ศกึ ษาคิดวา คําวา “เพลงพนื้ บาน” ความหมายวาอยางไร คาํ วา “เพลงพื้นบา น” ความหมายวา บทเพลงท่เี กิดจากคนในทอ งถน่ิ ตาง ๆ ติด รูปแบบการ รอง การเลนข้ึนเปนบทเพลงท่ีมีทวงทํานอง ภาษาเรียบงายไมซับซอน มุงความสนุกสนานรื่นเริง ใชเลนกัน ในโอกาสตาง ๆ เชน สงกรานต ตรุษจีน ลอยกระทง ไหวพระประจําป หรือแมกระท่ังในโอกาสที่ไดมา ชว ยกันทํางานรวมมือรวมใจเพือ่ ทาํ งานอยางหนึ่งอยางใด เชน เก่ยี วขา ว นวดขาว “เพลงพ้ืนบา น” มอี ะไรบาง และในทองถน่ิ ของผูเรยี นมีการละเลนพนื้ บานอะไรบา ง เพลงพนื้ บานโดยท่ัวไปนั้นมีอยูดวยกันหลายชนิด พอจะแยกประเภทไดดังน้ี คือแบงตามผู เลนได 2 ประเภทใหญ ๆ คอื 1. เพลงเดก็ 2. เพลงผใู หญ 1. เพลงเดก็ จาํ แนกยอ ย ๆ ได 4 ประเภทดงั นี้ 1.1 เพลงรองเลน เชน โยกเยกเอย, ฝนตกแดดออก, นกกระจอกเขารงั 1.2 เพลงหยอกลอ เชน ผมจกุ , ผมมา, ผมเปย, ผมแกละ 1.3 เพลงขู ปลอบ เชน แมใครมา นาํ้ ตาใครไหล, จนั ทรเ จาขา, แตช าแต เขาแหย ายมา 1.4 เพลงประกอบการเลน เชน จาํ้ จม้ี ะเขอื เปราะ, รรี ี ขา วสาร, มอญซอ นผา 2. เพลงผูใ หญ แบง เปน 6 ประเภท คอื 2.1 เพลงกลอมเด็ก เชน กาเหวาเอย, พอ เนอ้ื เย็น 2.2 เพลงปฏพิ ากย เชน เพลงฉอ ย, เพลงรําวง ซึ่งเพลงปฏิพากยน ้ตี อ มาววิ ัฒนาการมาเปน เพลง ลูกทงุ นนั่ เอง 2.3 เพลงประกอบการเลน เชน ราํ โทน (ตอมาคอื รําวง), ลกู ชว ง, เขา ผ,ี มอญซอ นผา 2.4 เพลงประกอบพิธี เชน ทาํ ขวญั นาค, แหนาค, ทาํ ขวญั จกุ , แหน างแมว 2.5 เพลงเกย่ี วกบั อาชีพ เตนกาํ ราํ เคียว 2.6 เพลงแขงขัน สวนใหญคอื ปฏพิ ากย _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ........คูมือการเรียนดวยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...72
กิจกรรมท่ี 43 ใหนักศึกษาคนควาบทเพลงกลอมเด็กท่ีมีอยูในทองถิ่นของตน บันทึกไวพรอมท้ังแปล ความหมายหรืออธิบายคาํ ภาษาถิ่นน้ัน ๆ (ยกตวั อยางบทเพลงกลอมเด็ก) ........คูม อื การเรียนดว ยตนเอง....รายวชิ าภาษาไทย...ม.ตน ...73
Search
