Biologia - klasa VII

Scenariusz lekcji biologii dla klasy VIITemat: Ucho jako narząd słuchu i równowagi.Hasła programoweOrganizm człowieka. Narządy zmysłów.Zakres treściBudowa ucha. Odbieranie dźwięków. Zmysł równowagi,Cel ogólnyPoznanie budowy i funkcji ucha jako narządu słuchu i równowagi.Cele szczegółoweWiadomościA – Uczeń:• definiuje ucho jako narząd słuchu i równowagi,• nazywa elementy budowy ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.B – Uczeń:• wymienia kolejne elementy budowy ucha biorące udział w przekazywaniu fali dźwiękowej,• wyjaśnia, w jaki sposób dochodzi do rozpoznawania dźwięków,• wyjaśnia, w jaki sposób człowiek odbiera informacje o zmianach położenia ciała,• wyjaśnia, dlaczego ślimak stanowi główny ośrodek słuchu.UmiejętnościC – Uczeń:• uzasadnia związek między budową a funkcją poszczególnych elementów ucha zewnętrznego, środkowegoi wewnętrznego,• określa przyczyny i skutki nadmiernego pobudzenia narządu równowagi.D – Uczeń:• analizuje drogę odbierania dźwięków,• analizuje funkcjonowanie narządu równowagi.PostawyUczeń wykazuje postawę ciekawości w poznawaniu budowy i funkcjonowania własnego ciała.Metody pracyObserwacja, doświadczenie, pokaz filmu edukacyjnego, pogadanka.Formy pracyIndywidualna, w parach, zbiorowa.Środki dydaktyczne• podręcznik,• filmy edukacyjne: „Budowa ucha”, „Odbieranie dźwięku”, „Zmysł równowagi” ,• rzutnik multimedialny do wyświetlenia filmów,• schemat budowy ludzkiego ucha• karteczki do losowania z nazwami elementów budowy ucha (załącznik 2),• przedmioty potrzebne do wykonania doświadczenia (taśma klejąca, kartonowa tuba, przezroczysta folia,nożyczki, świeczka, zapalniczka),• kartki formatu A5 z napisami: Środowisko zewnętrzne, Fala dźwiękowa, Przewód słuchowy, Błona bębenkowa,Kosteczki słuchowe, Ucho wewnętrzne, Ślimak, Mózg..

Przebieg lekcjiFaza wprowadzająca1. Nauczyciel wykonuje czynności organizacyjne.2. Nauczyciel wybiera ucznia do przeprowadzenia doświadczenia „Zgasić dźwiękiem” (załącznik 1). Pytauczniów o to, co zaobserwowali podczas tego doświadczenia.Prosi również o sformułowanie i wyjaśnienie wniosku. W razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów.3. Nauczyciel tłumaczy uczniom, że ucho stanowi narząd słuchu i równowagi. Podaje temat lekcji.Faza realizacyjna1. Nauczyciel włącza film edukacyjny „Budowa ucha”.2. Po obejrzeniu filmu uczniowie dobierają się w pary i każda z nich losuje jedną karteczkę z nazwą elementubudowy ucha (załącznik 2). Nauczyciel poleca uczniom, aby na podstawie informacji z podręcznika porozmawiali w paracho tym, jaka jest cecha budowy oraz funkcja wylosowanego elementu. Następnie, korzystającz Multimedialnego atlasu anatomicznego opcja: Quiz), wyświetla schemat budowy ucha. Po pojawieniu się każdej nazwyelementu budowy ucha jeden uczeń z pary zaznacza wylosowany element i krótko go omawia. W tensposób uczniowie wspólnie analizują budowę ucha.3. Nauczyciel prosi uczniów, aby wskazali położenie błędnika i nazwali elementy jego budowy na wyświetlonymschemacie. Następnie pyta uczniów, czym jest błędnik kostny i błoniasty, oraz prosi o ich porównanie.4. Nauczyciel włącza film edukacyjny „Odbieranie dźwięku”.5. Po emisji filmu nauczyciel prosi dwóch uczniów o rozwinięcie sznurka. Uczeń trzymający lewy koniec sznurkaotrzymuje od nauczyciela kartkę z napisem Środowisko zewnętrzne, natomiast uczeń trzymający prawy koniec– kartkę z napisem Mózg.6. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przyczepili do sznurka taśmą klejącą nazwy elementów budowy ucha w takiejkolejności, w jakiej ucho odbiera dźwięk. Nauczyciel wyjaśnia rolę i zasadę funkcjonowania komórek zmysłowychznajdujących się w ślimaku.7. Po określeniu drogi przepływu fali dźwiękowej uczniowie oddają nauczycielowi kartki z nazwami. Następniewskazany uczeń wymienia kolejne elementy ucha zaangażowane w odbieranie dźwięku.8. Nauczyciel włącza film edukacyjny „Zmysł równowagi”.Następnie zadaje uczniom pytania:− Jaka część ucha jest narządem równowagi?− Czym są wypełnione kanały półkoliste?− Jakie struktury znajdują się na ścianach kanałów półkolistych?− Jaki wpływ na komórki czuciowe ma poziome położenie głowy?− Jaki wpływ na komórki czuciowe ma przechylenie głowy?− Do jakiej części mózgowia jest przekazywany impuls nerwowy pochodzący z kanałów półkolistych?Nauczyciel określa przyczyny i skutki nadmiernego pobudzenia narządu równowagi.Faza podsumowująca1. Nauczyciel zabiera kartki z nazwami elementów budowy ucha. Wskazani uczniowie losują te kartki i rozpoznają elementybudowy ucha na modelu. Określają funkcje poszczególnych elementów.2. Nauczyciel nagradza uczniów za aktywność na lekcji.

Załącznik 1.Instrukcja do przeprowadzenia doświadczenia „Zgasić dźwiękiem”Doświadczenie „Zgasić dźwiękiem”• Przy użyciu taśmy klejącej przymocuj na końcach kartonowej tubydwa kawałki przezroczystej folii tak, by tuba była zamknięta.• Nożyczkami przekłuj środek folii na jednym końcu tuby.• Przekłuty koniec tuby przybliż do płomienia świeczki na odległośćok. 5 cm. Następnie uderz palcami w folię na drugim końcu tuby.Załącznik 2.Karteczki do losowania z nazwami elementów budowy uchamałżowina usznaprzewód słuchowybłona bębenkowajama bębenkowaucho zewnętrznemłoteczekkowadełkostrzemiączkotrąbka słuchowaucho środkoweprzedsionekślimakkanały półkolistejama bębenkowaucho wewnętrzne