หน่วยที่ 1 เครือข่ายคอมพิวเตอร์

เครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร์ (Computer Network) เมอ่ื การใช้งานคอมพวิ เตอรห์ รอื อปุ กรณ์ต่าง ๆ มากขน้ึ จงึ เกดิ ความตอ้ งการท่ีจะเชื่อมตอ่ คอมพิวเตอรเ์ หล่าน้นั ถงึ กนั เพอ่ื เพม่ิ ขีดความสามารถของระบบใหส้ งู ขนึ้ เพ่มิ การใช้งานด้านต่าง ๆ และลดตน้ ทนุ ระบบโดยรวมลง มกี ารแบ่งใชง้ านอปุ กรณ์และขอ้ มลู ต่างๆ ตลอดจนสามารถทางานรว่ มกันได้ สิ่งสาคัญที่ทาใหร้ ะบบขอ้ มลู มีขีดความสามารถเพิ่มขึน้ คอื การโอนยา้ ยข้อมลูระหวา่ งกัน และการเชอื่ มตอ่ หรอื การสอ่ื สาร การโอนยา้ ยขอ้ มูลหมายถึงการนาขอ้ มูลมาแบ่งกนั ใช้งาน หรอื การนาข้อมลู ไปใช้ประมวลผลในลักษณะแบง่ กนั ใชท้ รพั ยากร เช่นแบ่งกันใชซ้ ีพยี ู แบง่ กันใชฮ้ ารด์ ดิสก์ แบง่ กนั ใชโ้ ปรแกรม และแบ่งกนั ใช้อปุ กรณอ์ ื่น ๆ ท่ีมรี าคาแพงหรอื ไมส่ ามารถจัดหาให้ทกุ คนได้ การเชอ่ื มตอ่ คอมพิวเตอร์เปน็ เครอื ขา่ ยจงึเป็นการเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพการใชง้ านให้กว้างขวางและมากข้นึ จากเดิม การเชือ่ มต่อในความหมายของระบบเครอื ข่ายทอ้ งถนิ่ ไม่ไดจ้ ากัดอยู่ทก่ี ารเชอ่ื มต่อระหว่างเครอื่ งไมโครคอมพวิ เตอร์ แตย่ งั รวมไปถึงการเชอ่ื มตอ่ อปุ กรณร์ อบขา้ งเทคโนโลยที ี่ก้าวหนา้ ทาให้การทางานเฉพาะมีขอบเขตกวา้ งขวางยิ่งขนึ้ มีการใชเ้ คร่อื งบรกิ ารแฟม้ ข้อมูลเปน็ ทเี่ กบ็ รวบควมแฟม้ ขอ้ มลู ต่างๆ มีการทาฐานขอ้ มลู กลาง มีหน่วยจัดการระบบสอื สารหน่วยบรกิ ารใชเ้ ครือ่ งพิมพ์ หน่วยบริการการใชซ้ ดี ี หน่วยบรกิ ารปลายทาง และอปุ กรณป์ ระกอบสาหรบั ตอ่ เข้าในระบบเครือข่ายเพื่อจะทางานเฉพาะเจาะจงอย่างใดอยา่ งหนงึ่ ในรปู เปน็ ตัวอย่างเครอื ข่ายคอมพิวเตอร์ทจี่ ัดกล่มุเช่ือมโยงเปน็ ระบบ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ เครอื ข่ายคอมพวิ เตอรก์ อ่ ใหเ้ กิดความสามารถในการปฎบิ ตั ิการรว่ มกนั ซ่ึงหมายถึงการให้อุปกรณ์ทกุ ชิน้ ท่ีต่ออยบู่ นเครอื ข่ายทางานร่วมกนั ได้ท้งั หมดในลกั ษณะทป่ี ระสานรวมกนั โดยผใู้ ช้เห็นเสมือนใช้งานในอปุ กรณ์เดียวกัน จึงเปน็ วิธกี ารในการนาเอา

อุปกรณ์ต่างชนดิ จานวนมาก มารวมกนั เป็นเสมอื นระบบเดยี วกัน ทั้ง ๆ ทอี่ ุปกรณ์เหล่าน้ันอาจจะมาจากตา่ งยหี่ ้อ ตา่ งบริษทั ก็ได้ เครือขา่ ยแลนหนึ่งเครอื ข่ายจะมกี ารทางานรวมกันเป็นกลุ่ม ทเี่ รียกว่า กล่มุ งาน(workgroup) แต่เมอื่ เช่ือมโยงหลายๆ กลุ่มงานเขา้ ดว้ ยกันกจ็ ะเป็นเครอื ข่ายขององคก์ รและถ้าเชือ่ มโยงระหวา่ งองค์กรผา่ นเครอื ขา่ ยแวน ก็จะไดเ้ ครอื ขา่ ยขนาดใหญ่ข้นึ การประยกุ ต์ใชง้ านเครือขา่ ยคอมพวิ เตอรเ์ ป็นไปอยา่ งกว้างขวางและสามารถใช้ประโยชนไ์ ด้มากมาย ท้งั น้ีเพราะเครือขา่ ยคอมพิวเตอรท์ าใหเ้ กดิ การเช่ือมโยงอปุ กรณ์ตา่ งๆ เข้าด้วยกัน และสอื่ สารขอ้ มูลระหว่างกนั ได้ ตวั อยา่ งประโยชนข์ องเครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอรม์ ดี งั ตอ่ ไปน้ี 1. การใชฐ้ านขอ้ มูลรว่ มกนั บนเครอื ขา่ ยมีสถานที ่เี ปน็ เครื่องใหบ้ รกิ าร ซึง่ เป็นท่เี กบ็ ขอ้ มูลขา่ วสารหรอื ขอ้ มลู ใช้งาน แล้วใหผ้ ้ใู ชซ้ ึง่ เป็นเคร่อื งขอใชบ้ รกิ ารเรยี กใชข้ ้อมลู การเรยี กใช้ฐานขอ้ มลู รว่ มกันทาใหก้ ารปรับปรงุ ข้อมลู การขอดู และการเรียกค้นกระทาไดท้ ันที เชน่ เมือ่ ฝ่ายขายขายสินคา้ ก็มีการลดจานวนสนิ คา้ ออกจากบัญชีสนิ ค้าคงคลัง เม่ือฝา่ ยผลติขอดขู ้อมลู กไ็ ดท้ ราบข้อมลู ที่เปน็ ปจั จบุ ันไดท้ นั ทีว่ามีสนิ ค้าเหลือเทา่ ไรเนอ่ื งจากเราสามารถใชข้ อ้ มลู จากฐานขอ้ มลู รว่ มกนั 2. การแบ่งปันทรัพยากรในเครอื ข่าย นอกจากทเี่ ราจะใช้ฐานข้อมลูรว่ มกันไดแ้ ลว้ เพอ่ื เกิดประโยชน์สงู สดุ และเปน็ การประหยัดทรัพยากร เราสามารถใช้อปุ กรณร์ ว่ มกันได้ เช่น สมมติมีเครอื่ งคอมพวิ เตอร์ในเครือข่าย5 เครื่อง ทุกเคร่ืองสามารถสัง่ พมิ พ์กับเคร่อื งพมิ พ์เครือ่ งเดียวกันได้ 3. การตดิ ต่อส่ือสารระหวา่ งกนั บนเครอื ข่าย เมอื่ มกี ารเชอื่ มโยงสถานีงานหรือเคร่ืองคอมพวิ เตอร์เขา้ ดว้ ยกนั ผใู้ ช้คอมพวิ เตอรท์ กุ คนท่อี ยู่บนเครือข่าย จะสามารถใชค้ อมพิวเตอร์ตดิ ต่อสื่อสารระหว่างกนั สามารถส่งไปรษณียอ์ เิ ล็กทรอนกิ ส์ระหวา่ งกนั ตลอดจนสามารถโอนยา้ ยข้อมลูระหวา่ งกนั ได้ แตก่ ารดาเนนิ การต่างๆ ควรเป็นไปตามกฎเกณฑท์ ่ีผ้บู รหิ ารเครอื ข่ายหรอื องค์กรกาหนดไว้ 4. สานักงานอัตโนมัติ แนวคดิ ของสานกั งานสมยั ใหมค่ อื การลดปริมาณการใชก้ ระดาษ โดยการหนั มาใชร้ ะบบการทางานด้วยคอมพิวเตอร์ที่สามารถแลกเปลยี่ นข้อมลู ระหว่างกันได้ทนั ทีทนั ใด ปัจจุบนั สานกั งานส่วนใหญ่ใช้ซอฟตแ์ วร์ประมวลคาพิมพง์ านเอกสาร ดงั นัน้ ถ้ามเี ครือขา่ ยคอมพิวเตอรภ์ ายในองคก์ ร การสอ่ื สารสง่ งานระหวา่ งกันท่เี ปน็ กระดาษก็สามารถใช้สัญญาณอเิ ลก็ ทรอนิกสแ์ ทนได้ ระบบสานักงานอตั โนมตั จิ ึงเป็นระบบการทางานทที่ ุกสถานงี านเปรยี บเสมือนโตะ๊ ทางาน การทางานแบบสานักงานอตั โนมตั ิทาใหเ้ กิดความคล่องตวั และรวดเรว็ การใช้งานเครอื ข่ายคอมพวิ เตอรย์ งั มีอีกมาก มกี ารประยกุ ต์กนั ได้หลายอย่างตั้งแตก่ ารโอนย้ายแฟ้มข้อมลู ระหวา่ งกัน การทางานเปน็ กลมุ่

การใช้ทรัพยากรรว่ มกนั การนัดหมาย การสง่ งาน แม้แตใ่ นสถานการศกึ ษาก็ใชเ้ ครือขา่ ยเพือ่ การเรียนการสอน ใช้เปน็ แหลง่ ความรใู้ ห้เรยี กคน้ ขอ้ มูลเปน็ ต้นชนดิ ของเครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร์ แบง่ ตามขนาดและขอบเขตของพน้ื ทเ่ี ชอ่ื มโยง เครอื ขา่ ยคอมพวิ เตอร์ แบ่งออกเปน็ 3 ชนิด คือ 1. เครือขา่ ยแลน (Local Area Network : LAN) หรือเครอื ข่ายคอมพิวเตอร์ท้องถ่ิน เปน็ เครือขา่ ยคอมพวิ เตอร์ ซ่ึงเช่ือมโยงคอมพวิ เตอรแ์ ละอุปกรณส์ อื่ สารที่อยู่ในท้องที่บริเวณท่ไี ม่ไกลเขา้ ดว้ ยกนั เช่น ภายในอาคาร หรอื ภายในองคก์ รทีม่ ีระยะทางไม่ไกลมากนัก เครอื ข่ายแลนจดั ได้วา่ เป็นเครอื ขา่ ยเฉพาะขององคก์ ร การสรา้ งเครือขา่ ยแลนนอ้ี งค์กรสามารถทาเองได้ โดยวางสายสัญญาณสอื่ สารภายในอาคารหรอื ภายในพน้ื ท่ขี องตนเอง เครอื ข่ายแลนมีตั้งแตเ่ ครือขา่ ยขนาดเล็กที่เชอ่ื มโยงคอมพิวเตอรต์ ้ังแต่สองเคร่ืองขนึ้ ไปภายในห้องเดียวกันจนถึงเช่อื มโยงคอมพวิ เตอร์ที่อย่รู ะหวา่ งหอ้ งหรืออาคาร เช่น มหาวิทยาลัยทมี่ กี ารวางเครอื ข่ายเช่อื มโยงคอมพวิ เตอร์ระหว่างอาคารภายในมหาวทิ ยาลัย เครอื ข่ายแลนจงึ เป็นเครือขา่ ยท่ีรับผิดชอบโดยองคก์ รทีเ่ ปน็ เจ้าของเครอื ขา่ ยแลน ลกั ษณะสาคญั ของเครอื ข่ายแลน คอื อปุ กรณท์ ป่ี ระกอบภายในเครอื ข่ายสามารถส่งรบั สญั ญาณกนั ด้วยความเรว็ สงู มาก โดยทวั่ ไปมีความเรว็ ตั้งแตห่ ลายสิบล้านบิตต่อวนิ าที จนถงึ กวา่ พนั ลา้ นบิตต่อวินาที การส่ือสารในระยะใกลจ้ ะมีความเร็วในการส่ือสารสูง ทาให้การรับส่งขอ้ มลู มคี วามผิดพลาดนอ้ ย และสามารถรับส่งขอ้ มูลจานวนมากในเวลาจากัดได้ เครอื ข่ายแลนจึงเปน็ เครอื ขา่ ยทมี่ บี ทบาทสาคญั ในการเช่ือมโยงระบบคอมพิวเตอร์ในองคก์ รและมแี นวโน้มทีจ่ ะทาใหท้ รัพยากรและการประมวลผลในองคก์ รเชอื่ มโยงเปน็ ระบบเดียวทาให้ใช้งานร่วมกันไดท้ ง้ั องคก์ ร

2. เครือข่ายระดับเมอื ง (MAN : Metropolitan Area Network) เปน็ การเชือ่ มตอ่เครือขา่ ยระหวา่ งอาคารซง่ึ อาจจะอยู่ในพน้ื ท่เี ดยี วกนั หรือนอกพนื้ ทีท่ ีอ่ าจจะอยู่กันคนละมุมเมอื งกไ็ ด้ แต่พ้ืนทก่ี ารเช่ือมต่อน้นั จะกาหนดใหอ้ ย่ภู ายในเมืองหนึ่ง อาจจะเป็นเมอื งท่ีมีขนาดใหญร่ ะดบั เมืองหลวง หรือมหานครก็ได้ บางครง้ั อาจเป็นการรวมเอาเครอื ขา่ ยในเมอื งขนาดเลก็ เข้าดว้ ยกันก็ได้ ปกตเิ ครือขา่ ย MAN นี้มกั จะใชบ้ ริการของระบบสือ่ สารสาธารณะทีจ่ ดั บริการโดยหนว่ ยงานต่าง ๆ 3. เครือขา่ ยพ้ืนที่กวา้ ง (WAN : Wide Area Network) คอมพวิ เตอร์ท่ีเชือ่ มโยงระบบคอมพิวเตอรใ์ นระยะห่างไกล เช่น เชือ่ มโยงระหว่างจังหวัด ระหว่างประเทศ การสรา้ งเครอื ขา่ ยระยะไกลจึงตอ้ งพง่ึ พาระบบบริการเครือขา่ ยสาธารณะ เชน่ ใช้สายวงจรเชา่จากองค์การโทรศัพทแ์ หง่ ประเทศไทย หรือการสื่อสารแหง่ ประเทศไทย ใชว้ งจรส่ือสารผา่ นดาวเทยี ม ใชว้ งจรส่อื สารเฉพาะกจิ ทม่ี ีให้บรกิ ารแบบสาธารณะ เครือขา่ ยแวนจงึเป็นเครือข่ายทีใ่ ชก้ บั องคก์ รทมี่ สี าขาหา่ งไกลและตอ้ งการเชอื่ มสาขาเหลา่ นนั้ เขา้ดว้ ยกนั เชน่ ธนาคาร มสี าขาทวั่ ประเทศ มีบรกิ ารรับฝากถอนเงินผา่ นตู้เอทเี อม็

เครอื ข่ายแวนเชอ่ื มระยะทางไกลมาก จึงมีความเรว็ ในการสอื่ สารไมส่ งู เน่ืองจากจะมีสญั ญาณรบกวนในสาย และการเช่อื มโยงระยะไกลจาเปน็ ต้องใช้เทคนิคพเิ ศษในการลดปญั หาขอ้ ผิดพลาดของการรบั สง่ ข้อมูล เครอื ข่ายแวน เปน็ เครอื ขา่ ยท่ีทาให้เครอื ขา่ ยแลนหลายๆ เครือขา่ ยเชื่อมถงึกันได้เชน่ ทที่ าการสาขาทกุ แหง่ ของธนาคารมเี ครอื ขา่ ยแลน เพอ่ื ใชท้ างานภายในสาขานั้น และมีการเช่อื มโยงเครอื ข่ายแลนทุกสาขาใหเ้ ปน็ ระบบเดียวด้วยเครือขา่ ยแวน เครือข่ายอนิ เทอร์เนต็ เปน็ เครือข่ายบริการสาธารณะทม่ี ีการใชง้ านไดท้ ั่วโลก เครือข่ายอินเทอร์เนต็ เป็นตวั อย่างการใชเ้ ครอื ขา่ ยแวนเชือ่ มโยงเครอื ขา่ ยแลนเข้าด้วยกนั บทบาทของเครอื ข่ายแวนจะทาใหท้ ุกบรษิ ทั ทกุ องคก์ ร ทกุ หน่วยงานเช่ือมโยงเครอื ขา่ ยคอมพิวเตอรข์ องตนเองเข้าสูเ่ ครือข่ายกลาง เพอื่ แลกเปลี่ยนขอ้ มูลระหว่างกัน และทางานรว่ มกันในระบบท่ตี อ้ งตดิ ต่อส่อื สารระหว่างกัน เทคโนโลยที ใ่ี ชก้ ับเครือขา่ ยแวนมีความหลากหลาย มีการเชื่อมโยงระหว่างประเทศดว้ ยชอ่ งสญั ญาณดาวเทียม เสน้ ใยนาแสง คล่นื ไมโครเวฟ คลืน่ วทิ ยุ สายเคเบิลท้งั ทวี่ างไปตามถนนและวางใตน้ า้ เทคโนโลยีของการเชอื่ มโยงได้รบั การพฒั นาไปมากแตก่ ็ยงั ไมพ่ อเพียงกบั ความต้องการทเ่ี พม่ิ มากข้นึ อยา่ งรวดเร็ว