หน่วยที่ 5 กระดาษทำการ

กระดาษทำการ สาระสำคญั การดำเนนิ งานของธุรกจิ เมอ่ื ถึงวนั ส้นิ งวดจะต้องจดั ทำกระดาษทำการเพ่ือตรวจสอบความถูกต้องของการลงบญั ชี ในสมุดรายวนั ขน้ั ต้น จากนนั้ จดทำงบการเงนิ ซ่งึ จะประกอบด้วยงบกำไรขาดทนุ และงบแสดงฐานะการเงิน เพ่ือใช้ เป็นประโยชน์ตอ่ ผ้ใู ช้งบการเงินในการตัดสนิ ใจต่อไป สมรรถนะย่อย 1. แสดงความรเู้ กี่ยวกบั การจัดทำกระดาษทำการและงบการเงนิ 2. จัดทำกระดาษทำการและงบการเงนิ ตามหลักการบัญชที ี่รบั รองท่วั ไป วตั ถุประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. บอกความหมายของกระดาษทำการได้ 2. บอกรปู แบบในการจัดทำกระดาษทำการได้ 3. จัดทำกระดาษทำการได้

แบบทดสอบก่อนเรยี น จงเลอื กคำตอบที่ถกู ตอ้ งทสี่ ุด 1.ขอ้ ใดไม่ไดเ้ ปน็ ส่วนประกอบของกระดาษทำการ 6 ช่อง ก.งบดุล ข.งบทดลอง ค.งบกำไรขาดทุน QR แบบทดสอบก่อนเรยี น ง.รายการปรบั ปรงุ จ.ไมม่ ขี ้อใดถกู 2.ข้อใดคอื ความหมายของกระดาษทำการ ก.เปน็ ประเภทของงบการเงิน ข.เป็นเคร่อื งมอื ช่วยในการจดั ทำงบการเงิน ค.เป็นสว่ นหนง่ึ ของงบทดลอง ง.เปน็ ส่วนหน่ึงของงบการเงิน จ.เปน็ สว่ นหนึง่ ของงบทดลองและงบการเงิน 3.ขอ้ ปฏิบัตใิ นการจัดทำกระดาษทำการมอี ะไรบ้าง ก.จัดทำสารบัญกระดาษทำการทแี่ สดงถึงเร่ืองต่างๆ ข.กำหนดรหัสอ้างอิงกระดาษทำการ ค.กรณที ี่ผูส้ อบบญั ชีอากรได้หลักฐานจากการตรวจสอบจากบุคคลของกิจการต้องระบุชื่อเพือ่ ไม่อ้างองิ ประโยชน์ภายหลงั ง.ถูกทุกขอ้ จ.ไม่มีข้อใดถกู

4.หมวดใดอย่ใู นงบแสดงฐานะการเงนิ ก.สว่ นของเจ้าของ รายได้ ค่าจา่ ยใช้ ข.สินทรพั ย์ หนส้ี ิน ส่วนของเจา้ ของ ค.สินทรัพย์ รายได้ ค่าใชจ้ า่ ย ง.ส่วนของเจ้าของ หนี้สิน ค่าใช้จ่าย จ.สว่ นของเจา้ ของ หนสี้ ิน รายได้ 5.หมวดใดอยใู่ นงบกำไรขาดทุน ก.รายได้ คา่ ใชจ้ ่าย ข.รายได้ หนีส้ ิน ค.หน้สี ิน ค่าใช้จา่ ย ง.คา่ ใชจ้ ่าย สนิ ทรัพย์ จ.ค่าใชจ้ า่ ย หนส้ี ิน

ความหมายของกระดาษทำการ กระดาษทำการ (Work Sheet) หมายถึง แบบฟอร์มที่รวบรวมข้อมูลที่จำเป็นในการจัดทำงบการเงินมาไว้ท่ี เดยี วกนั กระดาษทำการเป็นเคร่ืองมือสำคัญในการปรบั ปรุงรายการตอนสิ้นงวดก่อนปดิ บัญชีดังน้ันกระดาษทำการ จะจัดทำข้นึ ภายหลังทไ่ี ดจ้ ดบันทกึ รายการตา่ ง ๆ ของธุรกจิ ในบัญชีครบถ้วนแลว้ แตย่ งั ไมไ่ ดล้ งรายการปรับปรุงและ ปดิ บญั ชี การจดั ทำกระดาษทำการ กระดาษทำการไม่มีขอบเขต รูปแบบ และเนื้อหาที่แน่นอนขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์และเนื้อหาในเรื่องที่ ตรวจสอบ ดังนั้น จึงเป็นเรื่องของการใช้ดุลยพินิจเยี่ยงผู้ประกอบวิชาชีพของผู้สอบบัญชีภาษีอากรเอง แต่ อยา่ งไรกต็ าม ขอบเขต รูปแบบ และเนอ้ื หาของกระดาษทำการควรมลี กั ษณะดังต่อไปนี้ 1. ขอบเขตของกระดาษทำการ การกำหนดขอบเขตของกระดาษทำการ ผู้สอบบัญชีภาษีอากรจะต้องพิจารณาถึงธุรกิจที่ตรวจสอบและ มาตรฐานการปฏิบัติงานท่ีอธิบดีกรมสรรพากรกำหนด โดยจะต้องรวบรวมสิ่งทีม่ ีความจำเป็นและเหมาะสมในการ ตรวจสอบบันทกึ ไวใ้ นกระดาษทำการ 2. รูปแบบและเนื้อหาของกระดาษทำการ รูปแบบและเนื้อหาของกระดาษทำการ ผู้สอบบัญชีภาษีอากรจะต้องออกแบบ และจัดทำกระดาษทำการ ใหเ้ หมาะสมกับสถานการณ์และความต้องการของตนในการตรวจสอบเพ่ือให้บรรลวุ ัตถปุ ระสงค์ของการตรวจสอบ และรับรองบัญชีของแต่ละกิจการ ซึ่งผู้สอบบัญชีภาษีอากรอาจใช้กระดาษทำการที่แต่ละสำนักงานจัดทำไว้เป็น รปู แบบมาตรฐานก็ได้ ความแตกต่างของรูปแบบ และเน้ือหาของกระดาษทำการทผ่ี ู้สอบบญั ชีภาษีอากร ตอ้ งจดั ทำนัน้ ขึ้นอยู่กับ ลักษณะและความซับซ้อนของธุรกิจ ลักษณะและสภาพของระบบบัญชีและระบบการควบคุมภายในของกิจการ การใชก้ ระดาษทำการเพ่ือประโยชน์ในการสัง่ การ การควบคมุ ดแู ล และ การสอบทานงานท่ปี ฏิบตั โิ ดยผู้ช่วยผู้สอบ บญั ชีภาษีอากร 3. สาระสำคัญที่ควรปรากฏในกระดาษทำการ 3.1 กระดาษทำการควรแสดงให้เห็นว่าผู้สอบบัญชีภาษีอากรได้จัดทำแนวทางการสอบบัญชีอย่าง ระมดั ระวงั และรอบคอบ และไดค้ วบคุมการปฏบิ ัติงานของผชู้ ว่ ยผู้สอบบัญชภี าษอี ากร (ถ้ามี) โดยใกล้ชิด 3.2 กระดาษทำการต้องแสดงให้เห็นว่า ข้อมูลและตัวเลขในงบการเงินที่ผู้สอบบัญชีภาษีอากรรับรอง ถกู ตอ้ งตรงตามบนั ทึกและหลักฐานทางการบัญชขี องกจิ การทต่ี รวจสอบ

3.3 กระดาษทำการตอ้ งแสดงใหเ้ ห็นวา่ ผู้สอบบัญชภี าษอี ากรและผู้ชว่ ยผู้สอบบัญชีภาษอี ากร ได้ปฏิบตั ิงาน ตรวจสอบตามแนวทางการสอบบัญชีท่ไี ดก้ ำหนดขึ้นโดยถกู ต้องและครบถว้ น 3.4 กระดาษทำการต้องแสดงข้อมูลที่ได้จากการปฏิบัติงานตรวจสอบและรับรองบัญชี โดยจะต้องแสดง ถึงการทดสอบความถูกต้องของรายการบัญชี การตรวจสอบความถูกต้องในส่วนที่เป็นสาระสำคัญทางด้านภาษี อากรตามประมวลรัษฎากร การปรับปรุงกำไรสุทธิ/ขาดทุนสุทธิทางบัญชีเป็นกำไรสุทธิ/ขาดทุนสุทธิทางภาษี และการตรวจสอบรายการในแบบแจ้งข้อความตามแบบแสดงรายการภาษีเงนิ ไดน้ ติ บิ ุคคล (ภ.ง.ด.50) รวมถงึ การ แจ้งปรมิ าณและขอบเขตการตรวจสอบแต่ละดา้ นในกรณีทผ่ี ู้สอบบญั ชีภาษีอากรมิไดก้ ำหนดไว้ในแนวทางการสอบ บัญชี 3.5 กระดาษทำการต้องแสดงผลการตรวจสอบในแต่ละเรื่อง รวมถึงข้อบกพร่องหรือสิ่งผิดปกติอันมี สาระสำคัญที่ผู้สอบบัญชภี าษอี ากรได้ตรวจพบ การวินิจฉัยและข้อสรุปเกี่ยวกับข้อบกพรอ่ งหรอื สิ่งผิดปกติที่ตรวจ พบ คำชี้แจงของผู้บริหารของกิจการในเรื่องดังกล่าว และข้อเสนอแนะที่ผู้สอบบัญชีภาษีอากรได้ให้แก่กิจการ ตลอดจนการแกไ้ ขขอ้ บกพร่องหรอื สิ่งปกตนิ ้ันวา่ ได้ดำเนนิ การแลว้ หรอื ไม่อยา่ งไร 4. การใชเ้ ครอื่ งหมายการตรวจสอบ เครื่องหมายการตรวจสอบ หมายถึง สัญลักษณ์ที่ผู้สอบบัญชีภาษีอากรกำหนดขึ้นเอง โดยเครื่องหมาย ดังกล่าวจะมีรูปร่างและความหมายที่ต่างกัน ซึ่งรูปแบบของสัญลักษณ์จะไม่มีรูปแบบที่แน่นอน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับ ผสู้ อบบญั ชีภาษีอากรจะกำหนด การใช้เครื่องหมายการตรวจสอบ มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงให้เห็นว่าผู้สอบบัญชีภาษีอากรได้ตรวจสอบ ข้อมูลในกระดาษทำการด้วยวิธีการตรวจสอบใด ดังนั้น ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องใส่เครื่องหมายการตรวจสอบ กำกับรายการที่ทำการตรวจสอบและอธิบายความหมายของเครื่องหมายการตรวจสอบนั้นไว้ในกระดาษทำการ ด้วย และเพอื่ สะดวกในการสอบทานการตรวจสอบ เคร่อื งหมายการตรวจสอบจงึ ควรแสดงใหเ้ หน็ อย่างเด่นชัดด้วย การใช้ดนิ สอสตี า่ ง ๆ ทำเครอื่ งหมาย 5. ข้อปฏบิ ตั ิในการจัดทำกระดาษทำการ 5.1 จัดทำสารบาญกระดาษทำการท่ีแสดงถึงเรื่องต่าง ๆ ทอี่ ยู่ในกระดาษทำการ เพอ่ื ให้เห็นโครงสร้างของ กระดาษทำการทั้งหมด 5.2 กำหนดรหสั อา้ งอิงของกระดาษทำการ เพอ่ื ใชใ้ นการอา้ งอิงระหวา่ งกระดาษทำการท่ีเกย่ี วข้องกัน 5.3 ในกรณที ่ผี ้สู อบบัญชีภาษีอากรได้หลักฐานจากการสอบถามจากบุคลากรของกิจการ ผสู้ อบบัญชีภาษี อากรต้องระบชุ อ่ื ของบคุ ลากรพร้อมตำแหน่งงาน เพื่อประโยชน์ในการอ้างอิงในภายหลงั 5.4 กระดาษทำการเป็นหลักฐานที่แสดงถึงการปฏบิ ัติงานตรวจสอบและรับรองบญั ชี หลักฐานที่ได้รับจาก การปฏิบัติงานตรวจสอบและรับรองบัญชี และสิ่งที่ตรวจพบจากการตรวจสอบของผู้สอบบัญชีภาษีอากร ดังนั้น

ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องเก็บรักษากระดาษทำการให้ปลอดภัยจากการถูกแก้ไข สูญหาย หรือการนำข้อมูลที่อาจ เป็นความลบั ของกจิ การไปเปิดเผยตอ่ บุคคลอ่ืน กรรมสิทธ์ขิ องกระดาษทำการ กระดาษทำการถือเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้สอบบัญชีภาษีอากร ซึ่งผู้สอบบัญชีภาษีอากรจะต้องนำมาส่งมอบ ให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้ตรวจสอบการปฏิบัติงานของกรมสรรพากร เพื่อชี้แจงเกี่ยวกับการปฏิบัติงานตรวจสอบและ รบั รองบญั ชขี องตน รูปแบบของกระดาษทำการ 1. กระดาษทำการชนิด 6 ช่อง ประกอบด้วย ช่องงบทดลอง ช่องงบกำไรขาดทุน ช่องงบแสดงฐานะ การเงนิ เหมาะสำหรบั กิจการขนาดเล็กทไี่ มม่ ีรายการปรบั ปรงุ 2. กระดาษทำการชนิด 8 ช่อง ประกอบด้วย ช่องงบทดลอง ช่องรายการปรับปรุง ช่องงบกำไร ขาดทุน ช่องงบ แสดงฐานะการเงิน เหมาะสำหรับกิจการขนาดกลางหรือใหญ่ที่มีรายการปรับปรุง 3. กระดาษทำการชนิด 10 ช่อง ประกอบด้วย ช่องงบทดลอง ช่องรายการปรับปรุง ช่องงบต้นทุนการ ผลิต ช่องงบกำไรขาดทุน ช่องงบแสดงฐานะการเงิน เหมาะสำหรับกิจการที่ประกอบธุรกิจอุตสาหกรรมที่มีการ คำนวณต้นทนุ การผลติ ขั้นตอนในการทำ 1. เขยี นหวั กระดาษทำการ 3 บรรทัด 2. คัดลอกงบทดลองจากท่ีจัดทำไวแ้ ล้วหรอื จัดทำงบทดลองในชอ่ งงบทดลอง โดยเรยี งลำดบั หมวดบัญชี 3. นำรายการปรับปรุงจากสมดุ รายวันทั่วไปบันทึกลงในช่อง“ รายการปรับปรุง” ถ้ามีชื่อบัญชีที่ปรับปรงุ อยู่ ในงบทดลองไม่ตอ้ งเขียนช่ือบัญชีใหม่ถ้าไมม่ ีช่ือบญั ชีทปี่ รับปรุงใหเ้ ขียนช่ือบัญชีใหม่ต่อจากชื่อบัญชี ในงบ ทดลองเมอื่ บนั ทกึ รายการปรับปรุงครบแล้วให้รวมยอดจำนวนเงนิ ในช่องเดบติ และเครดิตต้องเท่ากนั 4. นำจำนวนเงินของบัญชีหมวด 1 หมวด 2 หมวด 3 ไปแสดงในงบแสดงฐานะการเงิน ส่วนบัญชีหมวด 4 หมวด 5 นำไปแสดงในงบกำไรขาดทุน 5. รวมยอดจำนวนเงนิ ในแต่ละช่อง 6. หาผลต่างระหว่างเดบติ และเครดติ ท้ังงบกำไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงิน ผลต่างท้ังงบกำไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงนิ จะตอ้ งเท่ากันเสมอ พิจารณาผลตา่ งออกเป็น 2 กรณีดังนี้

กรณที ี่ 1 ผลต่างอยู่ด้านเดบติ ในงบกำไรขาดทุนและอยู่ด้านเครดิตในงบแสดงฐานะการเงินแสดง ว่ายอดรวมด้านเครดิต (บัญชรี ายได้) มากกว่ายอดรวมด้านเดบิต (บญั ชีคา่ ใชจ้ ่าย) แสดงว่ากำไร สทุ ธิ (Net Profit) และกำไรสุทธิทำให้ส่วนของเจา้ ของ (ทนุ ) เพ่มิ ข้นึ กรณีท่ี 2 ผลตา่ งอยดู่ า้ นเครดิตในงบกำไรขาดทนุ และอยู่ดา้ นเดบิตในงบแสดงฐานะการเงินแสดง ว่ายอด รวมด้านเดบิต (บัญชีค่าใช้จ่าย) มากกว่ายอดรวมด้านเครดิตบัญชีรายได้) แสดงว่า ขาดทุนสทุ ธิ (Net Loss) และขาดทนุ สทุ ธิทำให้สว่ นของเจ้าของ (ทุน) ลดลง ประโยชนข์ องกระดาษทำการ กระดาษทำการมีประโยชน์ดังนี้ 1. ทำให้ทราบผลการดำเนินงานและฐานะการเงนิ ของกจิ การก่อนจดั ทำงบการเงนิ 2. ทำใหก้ ารปรับปรุงบัญชี (ถา้ มี) เปน็ ไปอยา่ งสะดวกและรวดเรว็ 3. ทำให้แกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดได้งา่ ย 4. ทำให้การจัดทำงบการเงินเป็นไปอยา่ งสะดวกและรวดเร็ว

ตัวอย่างโจทย์ ชอื่ บญั ชี รา้ นแคทบริการ เครดิต งบทดลอง บาท สต. เงนิ สด ลกู หน้กี ารคา้ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม พ.ศ.25x1 81,100 - วัสดุส้ินเปลือง 600,000 - เครอ่ื งมือ เลขที่ เดบิต 250,900 - รถยนต์ เจา้ หนีก้ ารคา้ บัญชี บาท สต. 932,000 - ทุน-แคท ถอนใชส้ ่วนตัว 101 46,500 - รายไดจ้ ากการพ่นสีรถ 102 15,600 - ค่าแรง 105 8,500 - คา่ ลว่ งเวลา 111 150,000 - ค่าน้ำ คา่ ไฟ ค่าโทรศพั ท์ 113 550,000 - คา่ เบย้ี ประกนั อัคคีภยั 201 คา่ เชา่ สำนกั งาน 301 ค่าโฆษณา 302 6,000 - ค่ารับรองลูกคา้ 401 คา่ ใชจ้ ่ายเก่ียวกบั รถยนต์ 501 72,000 - คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตลด็ 502 12,500 - 503 13,500 - แ 504 10,500 - 505 36,000 - 506 2,400 - 507 1,800 - 508 5,600 - 509 1,100 - 932,000 -

รา้ นแคทบริการ กระดาษทำการ สำหรับปี สน้ิ สุด วันที่ 31 ธนั วาคม 25x1 ชื่อบัญชี เลขที่ งบทดลอง งบกำไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงนิ เงินสด บญั ชี เดบิต เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ ลกู หนี้การคา้ วสั ดุส้นิ เปลอื ง 101 46,500 - 46,500 - เครอ่ื งมอื รถยนต์ 102 15,600 - 15,600 - เจ้าหน้กี ารคา้ ทนุ -แคท 105 8,500 - 8,500 - ถอนใช้สว่ นตวั รายได้จากการพ่นสีรถ 111 150,000 - 150,000 - ค่าแรง คา่ ลว่ งเวลา 113 550,000 - 550,000 - ค่าน้ำ คา่ ไฟ ค่าโทรศพั ท์ ค่าเบ้ยี ประกนั อัคคภี ยั 201 81,100 - 81,100 - ค่าเชา่ สำนกั งาน 600,000 - คา่ โฆษณา 301 600,000 - ค่ารับรองลกู คา้ 681,100 - ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกบั รถยนต์ 302 6,000 - 6,000 - ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 401 250,900 - 250,900 - กำไรสทุ ธิ 501 72,000 - 72,000 - 502 12,500 - 12,500 - 503 13,500 - 13,500 - 504 10,500 - 10,500 - 505 36,000 - 36,000 - 506 2,400 - 2,400 - 507 1,800 - 1,800 - 508 5,600 - 5,600 - 509 1,100 - 1,100 - 932,000 - 932,000 - 155,400 - 250,900 - 776,600 - 95,500 - 95,500 - 250,900 - 250,900 - 776,600 - 776,600 -

แบบทดสอบหลงั เรยี น จงเลอื กคำตอบทถี่ ูกตอ้ งทส่ี ุด 1.ประโยชน์ของกระดาษทำการคือข้อใด ก.ทำใหท้ ราบผลการดำเนนิ งานและฐานะการเงินของกิจการก่อนจัดทำงบการเงิน ข.ทำให้การปรบั ปรุงบัญชเี ปน็ ไปอย่างสะดวกและรวดเร็วถา้ มี ค.ทำใหแ้ ก้ไขข้อผดิ พลาดไดง้ ่ายและทำงบการเงนิ เป็นไปอย่างสะดวกรวดเรว็ ง. ช่วยในการควบคมุ ดูแลและสอบทานงานตรวจสอบได้อย่างเหมาะสม จ.ถูกทุกขอ้ 2.กระดาษทำการแปดชอ่ งประกอบดว้ ยอะไรบ้าง ก.งบกำไรขาดทนุ งบทดลอง งบตน้ ทนุ การผลติ รายการปรับปรงุ ข.งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบกำไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน ค.งบทดลอง งบกำไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงนิ ง.งบทดลอง งบแสดงฐานะการเงิน งบตน้ ทนุ การผลิต งบกำไรขาดทุน จ.งบกำไรขาดทุน งบทดลอง งบตน้ ทนุ การผลิต งบแสดงฐานะการเงิน 3.หมวดใดอยู่ในงบแสดงฐานะการเงิน ก.ส่วนของเจ้าของ รายได้ คา่ จา่ ยใช้ ข.สินทรพั ย์ หน้ีสนิ สว่ นของเจา้ ของ ค.สินทรพั ย์ รายได้ ค่าใชจ้ า่ ย ง.ส่วนของเจา้ ของ หน้ีสนิ ค่าใช้จ่าย จ.ส่วนของเจา้ ของ หนี้สิน รายได้ 4.กระดาษทำการ 10 ช่องประกอบด้วย ก.งบทดลอง รายการปรับปรุง งบต้นทุนการผลิต งบกำไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงนิ ข.งบทดลอง งบตน้ ทนุ การผลิต งบกำไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน ค.งบต้นทนุ การผลติ งบกำไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน งบทดลอง ง.งบต้นทุนการผลิต รายการปรบั ปรุง งบแสดงฐานะการเงิน งบทดลอง จ.ถกู ทุกข้อ

5.หมวดใดอย่ใู นงบกำไรขาดทุน ก.รายได้ ค่าใชจ้ ่าย ข.รายได้ หน้ีสนิ ค.หนส้ี ิน คา่ ใช้จ่าย ง.ค่าใชจ้ า่ ย สนิ ทรัพย์ จ.คา่ ใช้จา่ ย หนส้ี ิน