Nữ Bác Học Marie Curie

phóng xạ mà chồng bà và bản thân bà đã tìm ra”. Bác sĩ Tô-bê cũng viết: “Bà Pi-e Qui-ri chết ngày 4 tháng 7 năm 1934 ở Xăng Xê-lơ-môi-dơ. Căn bệnh là sự thiếu máu hiểm nghèo, diễn biến rất nhanh, có sốt, tủy xương mất khả năng phản ứng, có lẽ vì bị hư hại do nhiễm phóng xạ quá nhiều”. Tin buồn từ an dưỡng đường lan ra thế giới, chạm vào những điểm đau nhói: ở Vác-xô-vi có Hê-la; ở Béc-lanh, trên một chuyến xe lửa chạy gấp về nước Pháp, có Dô-dếp và Brô-ni-a; ở Mông-pê-li-ê, có Giắc Qui-ri, ở Lơn-đơn có bà Mê-lô-nây; ở Pa-ri, những người bạn chân thành. Trước những dụng cụ không còn sức sống ở Viện Ra-đi-om, các nhà bác học trẻ nức nở. Giờ đây, bà Qui-ri an nghỉ, xa hẳn những nỗi đau thương đó, xa hẳn mọi sự huyên náo, trên giường bệnh, trong một an dưỡng đường trước những nhà khoa học đã tận tụy cứu chữa đến phút cuối cùng. Bà nằm đó, mặc toàn đồ trắng, mái tóc bạc để lộ một vầng trán mênh mông, khuôn mặt bình thản nghiêm nghị và dũng cảm như một tráng sĩ; trong giờ phút này, tượng trưng cho cái gì đẹp đẽ, cao cả. Đôi tay xương xương, khô ráp đã thành chai, có những vết sẹo rất sâu vì Ra-đi làm bỏng. Đôi tay đã duỗi thẳng và cứng lại, không còn cái tật quen thuộc, luôn động đậy các ngón nữa. Đôi bàn tay ấy đã làm việc nhiều biết chừng nào! Ngày thứ 6, 6 tháng 7 năm 1934, buổi trưa, không điếu văn, không quân nhạc, không một chính khách tiễn đưa, Ma-ri Qui-ri âm thầm đi đến nơi an nghỉ cuối cùng. Bà được an táng ở nghĩ địa Xô, trước mặt người thân, bạn hữu và những người cộng sự. Cái quan tài mới được đặt trên quan tài Pi- e Qui-ri. Dô-dếp và Brô-ni-a ném xuống huyệt một nắm đất đem từ Ba Lan sang! Mộ chí khắc thêm một tên mới: Ma-ri Xkhua-đốp-xka 1867- 1934. Một năm sau, cuốn sách mà Ma-ri viết xong trước khi mất, mang lại cho những người “yêu vật lý” một tài liệu cuối cùng của nhà nữ bác học. Trên bìa xám có in tên tác giả: “Bà Pi-e Qui-ri, Giáo sư trường Đại học Xoóc-bon. Giải thưởng Nô-ben Vật lý. Giải thưởng Nô-ben Hóa học”.

Và tên sách chỉ có mỗi hai chữ, nghiêm nghị và rạng rỡ: “PHÓNG XẠ”



PHỤ LỤC NHỮNG SỰ KIỆN KHOA HỌC LỚN ĐƯƠNG THỜI MA-RI QUI-RI NĂM SỰ KIỆN 1857 Louis Pasteur (1822 – 1895) nhà bác học Pháp khai sinh ra ngành Vi Sinh học (bacteriologie) 1863 Alred Nobel (1833 – 1896) nhà bác học Thụỵ Điển, phát minh ra chất nổ 1867 Karl Marx (1818 – 1883) nhà bác học Đức xuất bản tập 1 cuốn tư bản luận 1869 Charles Darwin (1809 – 1882) nhà khoa học tự nhiên Anh xuất bản tác phẩm “Sự hình thành các loài do luật tự nhiên đào thải” một bước ngoặc trong lịch sử sinh vật học 1869 Mendelejew (1834 – 1907) bác học Nga đưa ra bảng Phân loại chu kỳ các nguyên tố hoá học 1882-83 Robert Koch (1843 – 1910) tìm ra vi trùng lai (1882) và dịch tả (1883) 1882 Fernand Forest (1851 – 1914) kỹ sư Pháp phát minh máy nổ 4 pha 1886 Henri Moissan (1852 -1907) nhà hoá học Pháp tìm ra chất fluor 1893 Rudolf Diesel (1858 – 1913) kỹ sư Đức phát minh ra máy nổ Di-êden 1895 Sáng lập giải Nôben do Alfred Nobel di chúc

trước khi chết. Giải Noben về vật lý, hoá học, y học, văn học và giải hoà bình Noben, mỗi giải phát hàng năm trị giá 160.000 cu-ron (tiền Thuỵ Điển) trích ở lãi Ngân hàng gia tài của ông Nobel (khoảng 32triệu tiền Thuỵ Điển) 1895 Conrad Rontgen (1845 – 1923) nhà vật lý Đức – (giải Noben) khám phá ra quang tuyến X 1895 Hai anh em bác học Pháp Auguste Lumiere (1862 – 1954) v à Louis Lumiere (1864 – 1948) phát minh máy chiếu bóng 1896 Henri Becquerel (1852 – 1908) nhà vật lý Pháp (giải Noben) tìm ra hiện tượng phóng xạ 1896-98 Pierre Curie (1859 – 1906) và Marie Curie (1867 – 1934) khám phá ra hiện tượng phóng xạ tự nhiên 1903 Pierre Curie và Marie Curie tìm ra chất Ra- di (giải Noben) 1903 Anh em kỹ sư Mỹ Orcille Wright (1871 – 1948) và Wilbur Wright (1867 – 1912) lần đầu tiên thực hiện chuyến bay máy bay hai cánh 1905 Albert Einstein (1879 – 1955) nhà vật lý Đức (giải Noben) đề xướng thuyết tương đối 1911 Niels Bohr (1885 – 1962) nhà vật lý Đan Mạch (giải Noben) đề xướng “mẫu hành tinh” của nguyên t ử 1913 Frederik Soddy (1377 -1956) nhà hoá học

Anh (giải Noben) phát hiện ra hiện tượng isotop trong chất phóng xạ 1919 F.W. Aston (1877 – 1945) Nhà vật lý Anh phát hiện ra isotop trong chất hoá học ổn định 1919 Ernest Rutheford (1871 – 1937) nhà vật lý Anh (giải Noben) thực hiện phản ứng hạt nhân nhân tạo đầu tiên 1932 Ernest Orlando Lawrence (1901 – 1958) nhà vật lý Mỹ (giải Noben) phát minh ra máy gia tốc (Zyklotro) 1932 Harold Clayton Urey (sinh 1893) nhà hoá học Mỹ (giải Noben) một trorng những người đã phát triển bom nguyên tử khám phá ra hạt deuteron ( hy-dro nặng) và nước nặng 1934 Vợ chồng Frederic Joliot (1900 – 1958) và Jrene Curie (1897 – 1956) hai nhà bác học Pháp khám phá ra hiện tượng phóng xạ nhân tạo 4-7-1934 Marie Curie mất tại Sancellemoz (Thuỵ Sĩ) [1] Marie Curie chết ngày 4-7-1934 tại Sancellemoz (Thuỵ Sĩ) [2] Tên của thành phố Lê-nin-gơ-rát (Liên xô) [3] Một tàhnh phố miền Nam nước Pháp (Toulouse) [4] Le Titien hoạ sĩ Ý nổi tiếng (1477-1576) là người thầy trường phái hội hoạ Vơ-nidơ thời Phục Hưng [5] Charles Dickens (1812 -1870) viết tác phẩm David Copperfield năm 1859, truyện một đứa trẻ mồ côi bị hành hạ nhưng về sau được sung sướng.

[6] Pan Tadeuse là tên một tác phẩm nổi tiếng của Adam Mickiewcz (1798 – 1855) nhà thơ lớn nhất của nhân dân Ba Lan [7] August Conte (1798 -1857) nhà toán học và triết học Pháp, đề xướng ra thuyết thực tiễn (Positivisme) [8] Herbert Spencer (1820 – 1903) nhà triết học Anh, đề xướng ra thuyết tiến hoá (Revolutionnisme) [9] Louis Pasteur (1822 – 1895) nhà hoá học và sinh vật học Pháp nổi tiếng về nghiên cứu phương pháp trị bệnh chó dại. [10] Charles Robert Darwin (1809 – 1882) nhà sinh lý học người Anh nổi tiếng về tác phẩm “Nguồn gốc các giống” [11] Claude Bernard (1813 – 1878) Nhà sinh lý học Pháp [12] Dostojeewki (1821 -1882) Nhà văn hiện thực phê phán người Nga [13] Gontscharow (1812 -1891) Nhà văn hiện thực phê phán người Nga [14] Boleslav Prus (1874 – 1912) Nhà văn Ba Lan tên thật là Alexander Glowacki đã tham gia khởi nghĩa 1863 ở Ba Lan [15] La Fontaine (1621 – 1695) nhà ngụ ngôn Pháp [16] Max Nordot : nhà văn Hunggari [17] Ignacy Krasicki (1735 -1801) nhà văn Ba Lan, viết tiểu thuyết, truyện châm biếm, cổ tích, ngụ ngôn và cả làm thơ [18] Juliusz Slovacki (1809 -1849) nhà thơ lãng mạn lớn của nhân dân Ba Lan, sau Mickiewicz [19] Heinrich Heine (1797 – 1856) Nhà thơ Đức lớn nhất của thế kỷ 19, một nhân vật lớn trong phong trào d n chủ cách mạng Đức [20] Ernest Ronan (1823 – 1892) nhà văn, nhà sử học về tôn giáo người Pháp [21] Louis Blanc (1811 -1882) nhà chính trị Pháp, xu hướng tiến bộ. [22] Georges Brandes (1842 -1927) nhà triết học, phê bình Đan Mạch [23] Alfred de Mussei (1810 -1857) nhà thơ lãng mạn Pháp viết truyện

ngắn, làm thơ, viết bi hài kịch [24] Sully Prudhomme (1839 - 1907) nhà thơ Pháp [25] Francois Coppe (1842 -1908) nhà thơ Pháp viết về những tầng lớp nghèo khổ trong xã hội [26] John Frederic Daniell (1790 -1845) nhà nghiên cứu tự nhiên người Anh, phát minh ra mỏ hàn để tạo những ngọn lửa có nhiệt độ cao hơn [27] Herbert Spencer (1820- 1903) nhà triết học Anh [28] Paul Bert (1833 -1886) Nhà sinh lý học Pháp, làm cả chính trị, đã từng làm thống sứ thực dân Pháp ở Bắc kỳ [29] Miền Đông Bắc nước Pháp (Alsace) [30] Ignace Paderewski (1860-1941) Nhạc sĩ biểu diễn piano và sáng tác, đồng thời là một nhà hoạt động chính tr ị người Ba Lan [31] Trong tiếng Ba Lan ngôi thứ ba dùng chỉ người trên là một biểu hiện lễ độ. [32] Edmond de Goncourt (1822-1896) và Jules Goncourt (1830 -1870) là hai nhà văn Pháp chuyên viết tiểu thuyết lịch sử. Edmond de Goncourt đã sáng lập ra giải Gong-cua cho tiểu thuyết Pháp khá nhất mỗi năm. [33] Ile de France - một hòn đảo giữa sông Xen ở Pa-ri [34] Henri Poincare ( 1854 – 1912) nhà toán học Pháp [35] Roentgen (1845 – 1923) nhà vật lý người Đức đã khám phá ra quang tuyến X (Giải No-ben 1901) [36] Henri Becquerel (1852 -1908) nhà vật lý người Pháp đã tìm ra hiện tượng phóng xạ (Giải No-ben 1903) [37] Lavoisier (1753 - 1794) nhà hoá học Pháp, một trong những người sáng lập ra ngành hoá học hiện đại [38] Henri Poincera (1854 -1912) nhà toán học Pháp [39] Montaigne, một nhà luân lý học Pháp vào thế k ỷ XVI (1533 – 1592) [40] Chỉ Pi-e

[41] Buflalo : một tỉnh ở Mỹ [42] Thủ đô nước Anh [43] August Rodin (1840 -1917) thuộc phái hiện thực [45] Victor Hugo (1802-1885) nhà văn Pháp [46] Edouard Branly (1844-1940) nhà vật lý và hóa học Pháp chế ra máy tiếp sóng (cohereur) làm cho khoa điện báo đi vào thực hành. [47] Henryk Sienkiewicz(1846 -1916) tác giả tác phẩm nổi tiếng Quo Vadis (Giải No-ben 1905) [48] Albert Eistein (1879 -1955) nhà bác học vật lý người Đức, đề ra thuyết tương đối về thời gian và không gian. [49] Louis Pasteur (1822-1895) bác sĩ người Pháp tìm được thuốc chữa bệnh chó dại [50] Contard Rontgen (1845-1923) nhà bác học Đức [51] Trích trong quyển “Pan Tadeusz” của nhà thơ Ba Lan A-dam Mich-ki-e-vich (Adam Mickienrica) (1798-1855) [52] Don Quichotte, một nhân vật trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Tây Ban Nha Cervantes, tượng trưng cho lòng hào hiệp vì nghĩa quên mình. [53] Tháp ở trong Thánh Kinh có nhiều người ở các nước khác nhau đến ở nên ngôn ngữ bất đồng. [54] Nhà viết tiểu thuyết Anh (Rudyard Kipling 1865 -1936) [55] Nữ văn sĩ Pháp (Gabiele Colette 1873 – 1954) [56] Botticelli, họa sĩ Ý thời trước Phục Hưng [57] Vermeer Van Delft, họa sĩ Hà Lan (1622-1675)