ตอนที่3ส่วนที่5-7

สว่ นที่ ๕ ใบความรู้ รายวชิ าเพิม่ เตมิ หนา้ ทพี่ ลเมือง ๓--๔ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๒

คมู ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาเพ่ิมเตมิ หนา ท่ีพลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 403 ใบความรŒู หนว ยการเรียนรูที่ ๔ เรือ่ ง คุณสมบตั ขิ องผูนŒ ำท่ดี ี แผนการจัดการเรียนรทŒู ่ี ๒๔ การเปน ผูŒนำและสมาชกิ ท่ดี :ี คุณสมบัติของผูŒนำที่ดี ผลการเรยี นรŒู ๖. ปฏิบตั ิตนเปน พลเมืองดีตามวิถปี ระชาธปิ ไตย ๑๐. ปฏบิ ัติตนเปน ผมู วี นิ ยั ในตนเอง คำชี้แจง ครูใหน ักเรยี นอานเร่ืองนีแ้ ลวตอบคำถาม พอ‹ คŒาเกวยี นหลงทาง พอคา เกวยี นในสมยั กอ นจะเดินทางรอนแรมเพ่ือไปคาขายยังแดนไกล เชน ทางสายไหม ซึ่งเปนเสนทางคาขายจากประเทศจีนผานอินเดียและไปส้ินสุดท่ีอียิปต ระหวางทางจะเปน ทะเลทรายกันดาร แหงแลง ไมมีน้ำ กลางวันจะรอนระอุเดินทางไมได ผูคนจึงมักนอนหลับ พกั ผอ นยามกลางวนั และออกเดินทางยามค่ำคืนท่อี ากาศหนาวเยน็ คร้ังน้นั พอคาเกวยี นหนมุ ผูห น่งึ เดนิ ทางรอนแรมพรอมดว ยเกวียนและสินคา ๕๐๐ เลม- เกวยี น ผานทะเลทรายอันกวางใหญ อาศัยการดูดาวบนทองฟา เปน แผนที่ในการเดนิ ทาง พอคา เกวียนผูนี้ไดเดินทางจนจะถึงเมืองท่ีตองการ เหลืออีกเพียงหนึ่งคืนกับหนึ่งวันจะถึง ขาวปลา อาหาร นำ้ ในตุมหมดสิ้นในคืนน้ีแลว แตทั้งหมดไมวิตกกังวล เพราะคิดวาจะถึงอยูแลว แต ดว ยความเหนด็ เหนอ่ื ยออ นลา จากการรอนแรมเดนิ ทางมานานนบั เดอื น ทำใหพ อ คา เกวยี นดดู าว ผิดไปและบอกนำทางผิด ทำใหหน่ึงคนื นเี้ ปนการวกกลับมายังทเ่ี ดิม ณ รงุ เชาพอดี ผูคนท่มี าดวยตา งโวยวายวาเมอื่ ไรจะถึง ขาวปลาอาหาร น้ำในตุม หมดสนิ้ จะเอาอะไรมา ดื่มกินกันเลา มิอดตายอยูอยางนี้หรือ พอคาเกวียนเม่ือรูวาตนพลาดไปแลวโดนลูกนองเอะอะ เอ็ดตะโรใส หาไดโกรธโตตอบไม กลับนั่งคิดอยางคนมีสติวาควรทำเชนไรจึงจะแกปญหาน้ีได สำเรจ็ ดวยวิสยั ของผูเ ปนปราชญย อ มหาหนทางแกไขปญ หานี้ไดเ สมอ จะไมเ อะอะโวยวาย โทษ ฟาโทษดิน หรือโทษผูใด จะใชส ตปิ ญ ญาไตรต รองใหร อบคอบ จึงเร่มิ สังเกตหนั ไปมองรอบ ๆ ตัว เห็นกอหญา ผุดขนึ้ มากอหน่งึ คิดวาหญาจะข้นึ ไดก็ตอเม่ือมีนำ้ หลอ เลย้ี ง ณ จุดท่เี รายืนอยู มนั ใกลเ มอื งมาก หางไปไมเ ทาไรเปน ทะเล ดินแดนที่เปนเมอื งยอมแสดงถงึ ความอดุ มสมบูรณ ณ ท่ีแหงนี้นาจะอุดมสมบูรณเพียงพอเหมือนกัน ไมนาจะกันดาร แหงแลงเหมือนอยูกลาง ทะเลทราย เมื่อคิดและรูวาคำตอบยอมมีไดแนนอน จึงสั่งใหลูกนองชวยกันขุดลงไปใตทราย ขุดไป ไดสักพักกลับเจอแผนศิลาใหญขวางกั้นอยู ผูคนเร่ิมทอถอย หมดหวัง คิดวาพวกเราตอง ตายแนนอน พอคาเกวียนหายอมแพไม ดวยเช่ือม่ันในความคิดและวิชาความรูที่ไดรำ่ เรียนมา กลับเรงใหเจาะศิลาที่ขวางหนาใหสำเร็จ และแลวน้ำท่ีอยูใตศิลาทะลักข้ึนมาราวนำ้ พุ เปนนำ้ ที่ ใสสะอาดมาก เพยี งพอแกก ารประทังชีวิตในคืนนี้ ท่มี า: ดร.พรรณี เกษกมล. จากชาดก...สูไอที.

สว่ นที่ ๖ แบบบนั ทกึ และแบบประเมิน รายวิชาเพม่ิ เตมิ หนา้ ที่พลเมอื ง ๓--๔ ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๒

คมู ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาเพิม่ เตมิ หนา ทพี่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 405 แบบบนั ทกึ ผลการสาํ รวจตนเอง หนวยการเรียนรทู ่ี ๑ เรือ่ ง วินยั ในตวั เรา แผนการจดั การเรียนรูŒท่ี ๗ ความมวี ินยั ในตนเอง ผลการเรียนรŒู ๑๐. ปฏิบตั ติ นเปน ผมู วี ินัยในตนเอง คำช้แี จง สำรวจการปฏิบัติตนท่แี สดงออกถึงความมวี ินยั ในตนเอง โดยเขียนเคร่ืองหมาย  ลงในชอ งตารางใหตรงกับความเปนจริง การปฏิบัตติ น เปนประจำ บางคร้งั ไม‹เคยทำ ๑. หาความรูเ พม่ิ เติมนอกเหนอื จากทเี่ รยี นในหองเรียน ดว ยตนเอง ๒. ตรวจสอบขา วหรอื เหตกุ ารณต าง ๆ อยา งสม่ำเสมอ ๓. ซักถามผอู ืน่ ในสงิ่ ท่ตี นไมรหู รอื ไมเ ขา ใจ ๔. รบั ผดิ ชอบงานบา นท่ตี นเองไดร ับมอบหมาย อยูเสมอ ๕. ตง้ั ใจเรียนในหอ งเรียนแมวา จะเปนวิชาทีไ่ มช อบ ๖. เขาหอ งเรยี นตรงเวลา ๗. ยอมรบั ผดิ ในสงิ่ ท่ตี นเองกระทำ ๘. ทำการบา นเสร็จภายในเวลาท่คี รกู ำหนด ๙. ชว ยเหลือผูท่ีไดรบั ความเดอื ดรอนในชมุ ชน ๑๐. กลาท่จี ะกลา วคำวา “ขอบคณุ ” และ “ขอโทษ” ชอื่ นามสกุล เลขที่ ชนั้ โรงเรียน

406 คูมือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพิม่ เตมิ หนา ท่ีพลเมือง ๓–๔ ม. ๒ แบบบนั ทกึ คาํ ถาม–คําตอบ หนวยการเรียนรทู ่ี ๔ เรื่อง คณุ สมบตั ขิ องผูŒนำทีด่ ี แผนการจัดการเรียนรูทŒ ่ี ๒๔ การเปนผŒูนำและสมาชกิ ที่ดี: คณุ สมบัตขิ องผนŒู ำที่ดี ผลการเรยี นรŒู ๖. ปฏิบัติตนเปน พลเมอื งดตี ามวิถีประชาธปิ ไตย ๑๐. ปฏิบัตติ นเปนผมู ีวนิ ัยในตนเอง คำชีแ้ จง บันทกึ คำตอบลงในแบบบันทกึ ๑. จากนิทานเรือ่ งน้ี บคุ คลใดอยูใ นฐานะผูนํา ๒. ผูนาํ ในนิทานเร่ืองนมี้ ีคณุ สมบัติของผนู ําทดี่ ีอยา งไรบา ง ๓. นกั เรยี นคดิ วา จะเกิดอะไรขนึ้ หากผูน าํ ในนิทานเร่อื งน้ีไมมคี ณุ สมบัตขิ องผนู ําทดี่ ี ชอื่ นามสกุล เลขที่ ช้ัน โรงเรียน

คูม ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เตมิ หนาท่พี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 407 แบบบันทึกคาํ ถาม–คําตอบ หนว ยการเรียนรทู ่ี ๕ เร่ือง ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมในภมู ภิ าคเอเชยี ดŒานวัฒนธรรม แผนการจดั การเรยี นรทŒู ่ี ๓๒ ความหลากหลายทางสงั คมวฒั นธรรมในภมู ภิ าคเอเชยี ดาŒ นวฒั นธรรม ผลการเรียนรูŒ ๘. เห็นคณุ คาของการอยรู วมกันในภูมิภาคเอเชยี อยา งสันติ และพงึ่ พาซง่ึ กัน และกัน ๑๐. ปฏิบตั ิตนเปนผมู วี นิ ยั ในตนเอง คำชี้แจง บันทกึ คำถามและคำตอบลงในแบบบันทึก ช่ือ นามสกลุ เลขท่ี ชั้น โรงเรียน

408 คมู อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพ่ิมเตมิ หนาท่พี ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ แบบบนั ทกึ ผลจากการศกึ ษา หนว ยการเรยี นรทู ี่ ๕ เรอ่ื ง ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมในภมู ภิ าคเอเชียดาŒ นวัฒนธรรม แผนการจดั การเรยี นรทŒู ่ี ๓๒ ความหลากหลายทางสงั คมวฒั นธรรมในภมู ภิ าคเอเชยี ดาŒ นวฒั นธรรม ผลการเรียนรูŒ ๘. เห็นคณุ คา ของการอยูร วมกันในภมู ภิ าคเอเชียอยางสันติ และพง่ึ พาซ่งึ กัน และกนั ๑๐. ปฏบิ ตั ติ นเปน ผูมีวนิ ัยในตนเอง คำช้ีแจง บันทึกผลจากการศกึ ษาลงในแบบบนั ทึก ผลทไี่ ดรŒ บั จากการศึกษาในคร้งั น้ี คอื ชอื่ นามสกลุ เลขท่ี ชั้น โรงเรียน

คูมอื ครู แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาเพิ่มเตมิ หนาท่พี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 409 แบบบนั ทกึ คําถาม–คาํ ตอบ หนว ยการเรียนรทู ี่ ๕ เรื่อง ความหลากหลายทางสงั คมวฒั นธรรมในภมู ิภาคเอเชียดาŒ นศาสนา แผนการจัดการเรยี นรูŒท่ี ๓๓ ความหลากหลายทางสงั คมวฒั นธรรมในภูมิภาคเอเชียดŒานศาสนา ผลการเรยี นรŒู ๘. เหน็ คุณคา ของการอยูรวมกันในภมู ิภาคเอเชียอยา งสันติ และพึง่ พาซ่งึ กัน และกัน ๑๐. ปฏบิ ัติตนเปนผมู วี ินยั ในตนเอง คำชี้แจง บนั ทกึ คำตอบลงในแบบบนั ทึก ๑. คนในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใตน ับถือศาสนาอะไรบาง ๒. ศาสนาพราหมณ-ฮินดมู อี ิทธิพลตอคนในภมู ิภาคเอเชยี ใตอยางไรบา ง ๓. พระพุทธศาสนาเก่ียวขอ งกบั คนในภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ออกอยา งไร ๔. ภูมิภาคเอเชียตะวันตกเฉยี งใตเ ปน ตน กาํ เนดิ ของศาสนาอะไรบา ง ๕. คนในภูมิภาคเอเชยี กลางนบั ถือศาสนาอะไรบาง กลมุ‹ ที่ สมาชกิ ๑. ๔. ๒. ๕. ๓. ๖.

410 คูม อื ครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าเพิม่ เตมิ หนาทีพ่ ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ แบบบันทึกคาํ ถาม–คาํ ตอบ หนว ยการเรียนรทู ี่ ๕ เรื่อง ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมในภมู ิภาคเอเชยี ดาŒ นสิง่ แวดลŒอม แผนการจดั การเรยี นรทŒู ี่ ๓๔ ความหลากหลายทางสงั คมวฒั นธรรมในภมู ภิ าคเอเชยี ดาŒ นสงิ่ แวดลอŒ ม ผลการเรยี นรŒู ๘. เห็นคณุ คาของการอยูร วมกนั ในภูมภิ าคเอเชยี อยา งสันติ และพึ่งพาซึ่งกัน และกัน ๑๐. ปฏิบตั ิตนเปน ผูมีวนิ ัยในตนเอง คำชีแ้ จง บันทึกคำตอบลงในแบบบันทกึ ๑. ภมู ิประเทศของภมู ิภาคเอเชียมีลักษณะอยา งไรบาง ๒. แหลงนํ้าสําคญั ของภูมภิ าคเอเชยี อะไรบาง ๓. ภมู ภิ าคเอเชยี มลี กั ษณะภมู อิ ากาศแบบใดบา ง ๔. ภูมิภาคเอเชียมีปา ไมป ระเภทใดบา ง กลมุ‹ ท่ี สมาชกิ ๑. ๔. ๒. ๕. ๓. ๖.

คมู ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เติม หนา ทีพ่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 411 แบบบนั ทกึ การแสดงบทบาทสมมตุ ิ หนว ยการเรยี นรูที่ ๕ เรือ่ ง การอย‹ูรว‹ มกันในสังคมพหุวฒั นธรรมและการพง่ึ พาซ่งึ กนั และกัน แผนการจัดการเรยี นรทŒู ่ี ๓๕ การอยรู‹ ว‹ มกนั ในสงั คมพหวุ ัฒนธรรมและการพง่ึ พาซง่ึ กนั และกัน ผลการเรียนรŒู ๘. เหน็ คณุ คาของการอยรู วมกนั ในภูมิภาคเอเชียอยา งสนั ติ และพง่ึ พาซึ่งกัน และกัน ๑๐. ปฏิบตั ติ นเปนผูม ีวินยั ในตนเอง คำชแ้ี จง บนั ทกึ ผลจากการแสดงบทบาทสมมตุ ิลงในแบบบันทกึ ผลท่ีไดŒรบั จากการแสดงบทบาทสมมตุ ใิ นครั้งน้ี คือ ชอ่ื นามสกลุ เลขที่ ช้นั โรงเรยี น

412 คูม อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพิ่มเตมิ หนาทพี่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ แบบบนั ทกึ ความรู แผนการจัดการเรยี นรูทŒ ี่ เร่ือง ผลการเรยี นรŒู เรื่อง ขอŒ มูลหรอื ความรทูŒ ี่ไดŒ คอื กลม‹ุ ที่ สมาชิก ๑. ๔. ๒. ๕. ๓. ๖.

คมู อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพม่ิ เตมิ หนา ทีพ่ ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 413 แบบบันทกึ ความรู แผนการจัดการเรยี นรŒทู ี่ เร่ือง ผลการเรยี นรŒู เรอ่ื ง ขอŒ มลู หรือความรทŒู ไ่ี ดŒ คือ ชือ่ นามสกุล เลขท่ี ชัน้ โรงเรยี น

414 คูมือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพ่ิมเติม หนา ทพ่ี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ แบบบันทกึ ความรู แผนการจัดการเรียนรทŒู ่ี เรือ่ ง ผลการเรียนรŒู เรอื่ ง แผนทคี่ วามคดิ ทีไ่ ดŒ คือ ชอ่ื นามสกลุ เลขท่ี ชั้น โรงเรยี น

คมู ือครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาเพมิ่ เตมิ หนา ทพ่ี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 415 ตวั อยา งแบบประเมินการเขียนเรียงความ เรือ่ ง หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ี่ แผนการจดั การเรยี นรทŒู ่ี พ.ศ. วันที่ เดอื น รายการประเมนิ สรปุ ผล เลขท่ี ชอ่ื –สกุล การเ นนประโยคแรก (๕ คะแนน) ผ‹าน ไมผ‹ า‹ น ประโยคหลักใหแนวคิดหลักท่ีสำ ัคญ ตอยอหนา (๕ คะแนน) เ ีขยนประโยค ่ทีสมบูร ณ (๕ คะแนน) คำสะกด ิผดพลาดไมเ ิกน ๕ คำ (๕ คะแนน) ส ุรปอยางมีเหตุผล (๖ คะแนน) ลาย ืมอ อานออก (๔ คะแนน) รวมคะแนน (๓๐ คะแนน) ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ เกณฑการประเมนิ ไดคะแนนรอ ยละ ๕๐ ขน้ึ ไปถือวา ผา น

416 คูมอื ครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เตมิ หนา ท่ีพลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ ตัวอยา งแบบประเมนิ ทกั ษะการพดู เรือ่ ง หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ี่ แผนการจดั การเรยี นรทŒู ี่ พ.ศ. วันที่ เดือน รายการประเมิน สรุปผล เลขที่ ชือ่ –สกุล การปรากฏตัว (๓ คะแนน) ผ‹าน ไมผ‹ า‹ น การเ ่ริมเร่ือง (๓ คะแนน) การออกเ ีสยงและจังหวะ (๔ คะแนน) การลำ ัดบเ ื้นอหา (๕ คะแนน) ุบคลิกทาทาง (๒ คะแนน) การใ ชถอยคำเหมาะสม (๓ คะแนน) ความเ ราใจ (๒ คะแนน) ความสนใจของผูฟง (๒ คะแนน) ุคณคาของเ ื่รองที่พูด (๓ คะแนน) การส ุรป ่ีทเหมาะสม (๓ คะแนน) รวมคะแนน (๓๐ คะแนน) ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ เกณฑก ารประเมิน ไดค ะแนนรอยละ ๕๐ ขึ้นไปถือวาผาน

คูมือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพ่มิ เตมิ หนาท่ีพลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 417 ตวั อยา งแบบประเมินผลงาน/กิจกรรมเปน รายบคุ คล เรื่อง แผนการจดั การเรยี นรทŒู ่ี หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ่ี วนั ที่ เดอื น พ.ศ. รายการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพ เลขที่ ช่อื –สกุล ความถูกตองของผลงาน/ ิกจกรรม (๖ คะแนน) ๔๓๒๑ ุจดเดนของผลงาน/ ิกจกรรม (๔ คะแนน) ความคิด ิรเริ่มส รางสรรค (๔ คะแนน) ูรปแบบการนำเสนอผลงาน (๓ คะแนน) การนำไปใ ชประโยชน (๓ คะแนน) รวมคะแนน (๒๐ คะแนน) ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ เกณฑการประเมิน (ตัวอยา‹ ง) การสรปุ ผลการประเมนิ ใหเ ปน ระดบั คณุ ภาพ ๔, ๓, ๒, ๑ กำหนดเกณฑไ ดต ามความเหมาะสมหรืออาจใชเกณฑ ดงั น้ี ๑๘–๒๐ คะแนน = ๔ (ดีมาก) ๑๔–๑๗ คะแนน = ๓ (ดี) ๑๐–๑๓ คะแนน = ๒ (พอใชŒ) ๐–๙ คะแนน = ๑ (ควรปรับปรุง) สรปุ ผลการประเมิน ดมี าก ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ ลงชอ่ื ผปู ระเมนิ ( ) / /

418 คูมอื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพิ่มเตมิ หนา ทพี่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ ตวั อยางแบบประเมนิ ผลงาน/กจิ กรรมเปนกลุม เรอ่ื ง แผนการจดั การเรยี นรทŒู ี่ หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ่ี วนั ที่ เดือน พ.ศ. รายการประเมิน ระดับคณุ ภาพ เลขท่ี ชื่อ–สกลุ ความถูกตองของผลงาน/ ิกจกรรม (๖ คะแนน) ๔๓๒๑ ุจดเดนของผลงาน/ ิกจกรรม (๔ คะแนน) ความคิด ิรเริ่มส รางสรรค (๔ คะแนน) ูรปแบบการนำเสนอผลงาน (๓ คะแนน) การนำไปใ ชประโยชน (๓ คะแนน) รวมคะแนน (๒๐ คะแนน) ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ เกณฑก ารประเมนิ (ตวั อยา‹ ง) การสรปุ ผลการประเมนิ ใหเ ปน ระดบั คณุ ภาพ ๔, ๓, ๒, ๑ กำหนดเกณฑไ ดต ามความเหมาะสมหรืออาจใชเกณฑ ดงั น้ี ๑๘–๒๐ คะแนน = ๔ (ดมี าก) ๑๔–๑๗ คะแนน = ๓ (ด)ี ๑๐–๑๓ คะแนน = ๒ (พอใชŒ) ๐–๙ คะแนน = ๑ (ควรปรับปรงุ ) สรุปผลการประเมิน ดมี าก ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ ลงชอ่ื ผปู ระเมนิ ( ) / /

คมู อื ครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาเพม่ิ เติม หนาที่พลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 419 ตวั อยา งแบบประเมนิ พฤติกรรมในการทํางานเปนรายบุคคล ผลงาน/กิจกรรมที่ เรอื่ ง แผนการจดั การเรยี นรทŒู ี่ หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ี่ วนั ที่ เดอื น พ.ศ. คำชแ้ี จง สังเกตพฤติกรรมในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรมของนกั เรยี น แลวเขยี นเครื่องหมาย  ลงในชอง รายการประเมนิ พฤติกรรมทนี่ กั เรยี นแสดงออก รายการประเมนิ ระดบั คุณภาพ เลขที่ ชือ่ –สกลุ สนใจในการทำงาน ๔๓๒๑ ไมเอาเปรียบเ ่ืพอนในการทำงาน เสนอความ ิคดเห็น รับ ฟงความ ิคดเ ็หนของ ูผ ่อืน ใ หความชวยเหลือ ูผ ือ่น มุง ่มันทำงานใ หสำเ ็รจ ประเ ิมนและป ัรบป ุรงงาน ดวยความเ ็ตมใจ เคารพขอตกลงของก ุลม ทำตามห นาที่ ีท่ไ ดรับมอบหมาย พอใจ ักบความสำเ ็รจของงาน รวมคะแนน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ เกณฑก ารประเมิน ๑. การใหค ะแนน  ให ๑ คะแนน ๒. การสรปุ ผลการประเมนิ ใหเ ปน ระดบั คณุ ภาพ ๔, ๓, ๒, ๑ กำหนดเกณฑไ ดต ามความเหมาะสมหรอื อาจใชเ กณฑด งั น้ี ๙–๑๐ คะแนน = ๔ (ดมี าก) ๕–๖ คะแนน = ๒ (พอใช)Œ ๗–๘ คะแนน = ๓ (ดี) ๐–๔ คะแนน = ๑ (ควรปรบั ปรงุ ) สรปุ ผลการประเมิน ดีมาก ดี พอใช ควรปรับปรุง ลงชอ่ื ผูประเมิน ( ) / /

420 คมู ือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพม่ิ เติม หนาทีพ่ ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ ตวั อยางแบบประเมินพฤตกิ รรมในการทํางานเปน กลมุ ผลงาน/กิจกรรมท่ี เรือ่ ง แผนการจดั การเรยี นรทŒู ี่ หนว‹ ยการเรยี นรทŒู ี่ วันท่ี เดือน พ.ศ. คำชแี้ จง สงั เกตพฤติกรรมในการปฏิบตั กิ จิ กรรมของนกั เรียน แลวเขยี นเครื่องหมาย  ลงในชอ ง รายการประเมินพฤติกรรมท่ีนักเรยี นแสดงออก รายการประเมนิ ระดบั คุณภาพ เลขที่ ชอ่ื –สกลุ แ บงงานกัน ัรบผิดชอบ ๔๓๒๑ มีกระบวนการทำงานเปน ั้ขนตอน ทำตามหนาท่ีท่ีได ัรบมอบหมาย รวมกันแสดงความ ิคดเห็น ัรบฟงความ ิคดเ ็หนของสมา ิชกกลุม นำมติ/ขอตกลงของกลุมไปปฏิ ับ ิต รวมกันป ัรบป ุรงผลงาน ดวยความเต็มใจ มุงมั่นทำงานใ หสำเร็จ พอใจกับความสำเร็จของงาน บรรยากาศในการทำงาน รวมคะแนน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ เกณฑก ารประเมิน ๑. การใหค ะแนน  ให ๑ คะแนน ๒. การสรปุ ผลการประเมนิ ใหเ ปน ระดบั คณุ ภาพ ๔, ๓, ๒, ๑ กำหนดเกณฑไ ดต ามความเหมาะสมหรอื อาจใชเ กณฑด งั น้ี ๙–๑๐ คะแนน = ๔ (ดีมาก) ๕–๖ คะแนน = ๒ (พอใชŒ) ๗–๘ คะแนน = ๓ (ดี) ๐–๔ คะแนน = ๑ (ควรปรับปรุง) สรุปผลการประเมนิ ดมี าก ดี พอใช ควรปรบั ปรงุ ลงชอื่ ผูประเมนิ ( ) / /

คมู ือครู แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาเพิ่มเติม หนา ทพี่ ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 421 ตัวอยา งแบบประเมนิ รายงานการศกึ ษาคนควา เรือ่ ง กลมุ‹ ท่ี ภาคเรยี นที่ ช้นั รายการประเมิน สรุปผล เลขท่ี ช่ือ–สกลุ เ ้ืนอหาสาระครบถวนตรงตามประเ ็ดน ผ‹าน ไม‹ผ‹าน ความ ูถก ตองของเน้ือหาสาระ ภาษา ูถก ตองเหมาะสม คนค วาจากแหลงการเ ีรยน ูร ีท่หลากหลาย รูปแบบการนำเสนอนาสนใจ ประเ ิมน ปรับป ุรง และแสดงความรู ึสก ตอ ้ชินงาน รวมจำนวนรายการ ่ีท ‹ผานเกณ ฑข้ันต่ำ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ เกณฑก ารประเมนิ แยกตามองคประกอบยอย ๖ ดา น รายการที่ ๑ เนื้อหาสาระครบถวŒ นตรงตามประเดน็ ๔ หมายถึง มีเนอ้ื หาสาระครบถว นตามประเด็นท่กี ําหนดท้ังหมด ๓ หมายถึง มเี นือ้ หาสาระคอ นขางครบถวนตามประเดน็ ทีก่ าํ หนดทั้งหมด ๒ หมายถงึ มีเนื้อหาสาระไมครบถวนตามประเด็น แตภาพรวมของเน้ือหาสาระท้ังหมดอยู ในเกณฑพ อใช ๑ หมายถงึ มเี นอ้ื หาสาระไมค รบถว น ภาพรวมของเนอ้ื หาสาระทง้ั หมดอยใู นเกณฑต อ งปรบั ปรงุ รายการที่ ๒ ความถกู ตŒองของเนื้อหาสาระ ๔ หมายถึง เน้ือหาสาระทัง้ หมดถูกตองตามขอเทจ็ จริงและหลกั วิชา ๓ หมายถงึ เน้อื หาสาระเกอื บท้งั หมดถูกตองตามขอ เท็จจรงิ และหลกั วชิ า

422 คมู อื ครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เตมิ หนาท่พี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ ๒ หมายถึง เน้ือหาสาระบางสว นถกู ตอ งตามขอ เท็จจริง แตหลกั วชิ าตองแกไขบางสวน ๑ หมายถึง เนื้อหาสาระสวนใหญไมถ ูกตองตามขอ เท็จจริง หลักวชิ าตอ งแกไขเปน สวนใหญ รายการที่ ๓ ภาษาถูกตŒองเหมาะสม ๔ หมายถงึ สะกดการนั ตถ กู ตอ ง ถอยคาํ สํานวนเหมาะสมดีมาก ลําดับความไดชัดเจน เขาใจ งา ย ๓ หมายถงึ สะกดการันตถูกตองเปนสวนใหญ ถอยคําสํานวนเหมาะสมดี ลําดับความไดดี พอใช ๒ หมายถงึ สะกดการันตผิดอยบู า ง ถอยคําสํานวนเหมาะสมพอใช ลําดบั ความพอเขา ใจ ๑ หมายถงึ สะกดการันตผิดมาก ถอ ยคาํ สาํ นวนไมเ หมาะสม ลําดบั ความไดไมชัดเจน รายการที่ ๔ คนŒ ควŒาจากแหลง‹ การเรยี นรŒูท่หี ลากหลาย ๔ หมายถงึ คน ควา จากแหลง การเรยี นรูท ี่หลากหลายต้งั แต ๔ แหลงข้ึนไป ๓ หมายถงึ คน ควา จากแหลงการเรียนรทู หี่ ลากหลายตั้งแต ๓ แหลงขึน้ ไป ๒ หมายถงึ คนควา จากแหลงการเรียนรู ๒ แหลง ๑ หมายถงึ ใชความรูเ พียงแหลงการเรยี นรูเ ดียว รายการท่ี ๕ รูปแบบการนาํ เสนอน‹าสนใจ ๔ หมายถงึ รูปแบบการนาํ เสนองานแปลกใหม นา สนใจดี ลําดบั เร่ืองราวไดด มี าก ๓ หมายถงึ รูปแบบการนาํ เสนองานนา สนใจ ลาํ ดบั เรือ่ งราวไดดี ๒ หมายถึง รูปแบบการนําเสนองานนา สนใจพอใช ลาํ ดบั เรอ่ื งราวไดพอใช ๑ หมายถงึ รูปแบบการนําเสนองานไมนาสนใจ ลาํ ดับเรอ่ื งราวไดไ มดี รายการท่ี ๖ ประเมนิ ปรับปรุง และแสดงความรูสŒ กึ ต‹อชิ้นงาน ๔ หมายถงึ วเิ คราะหข อ เดน ขอ ดอยของงานไดช ัดเจน ปรับปรุงพฒั นางานไดเหมาะสม และ แสดงความรูส ึกตอ งานทงั้ กระบวนการทาํ งานและผลงานไดอ ยา งชดั เจน ๓ หมายถงึ วิเคราะหขอเดน ขอ ดอ ยของงานไดบ างสว น ปรับปรุงพฒั นางานไดบ า ง และแสดง ความรูสึกตอ งานไดแตไมค รบถวน ๒ หมายถึง วเิ คราะหขอเดน ขอดอยของงานไดเ ลก็ นอ ย ปรบั ปรงุ พฒั นางานดวยตนเองไมไ ด ตองไดรับคําแนะนาํ จากผูอนื่ และแสดงความรูสกึ ตองานไดแตไ มครบถว น ๑ หมายถึง วเิ คราะหข อ เดน ขอ ดอ ยของงานไมไ ด ไมป รบั ปรงุ พฒั นางาน และแสดงความรสู กึ ตองานไดเลก็ นอ ยหรอื ไมแ สดงความรูส กึ ตองาน เกณฑก ารตัดสินผลการประเมนิ นักเรยี นตองมีพฤตกิ รรมอยา งนอยระดบั ๓ ข้นึ ไป ในแตล ะรายการจํานวน ๔ ใน ๖ รายการ จึงจะถือวาผาน ลงช่อื ผปŒู ระเมิน () //

คมู ือครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าเพมิ่ เตมิ หนา ทพี่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 423 มติ คิ ณุ ภาพของการบันทึกผลงาน กำหนดเกณฑก ารประเมนิ ผลการบนั ทึกผลงานโดยใชม าตราสวนประมาณคา ๔ ระดับ ดงั น้ี รายการประเมิน ระดับคณุ ภาพ – บนั ทึกผลงานไดถ กู ตองตามจดุ ประสงค เขียนบันทกึ ไดช ดั เจน ๔ ๓ แนวคดิ หลกั ถูกตอง มีประเด็นสำคัญครบถวน ๒ – ใชภาษาไดอ ยางเหมาะสม คำศัพทถ ูกตอง ๑ – บันทึกผลงานไดถ กู ตอ งตามจุดประสงค เขยี นบนั ทึกท่ีมีบางสว นยงั ไมช ดั เจน แนวคดิ หลกั ถกู ตอ ง มปี ระเดน็ สำคญั ครบถว น – ใชภาษา คำศัพทไมถ กู ตอ งในบางสว น – บนั ทกึ ผลงานยดึ ตามจดุ ประสงค เขยี นบนั ทกึ ไมช ดั เจน แนวคดิ หลกั บางสว นไมถ ูกตอง สวนทเ่ี ปนประเด็นสำคัญมีไมค รบถวน – ใชภ าษา คำศพั ทไมถ กู ตอ งในบางสวน – บนั ทกึ ผลงานไมส อดคลองกบั จุดประสงค เขียนบันทึกไมชดั เจน และแนวคิดหลักสว นใหญไ มถกู ตอ ง – ใชภ าษา คำศพั ทไ มถ กู ตอ ง

424 คมู ือครู แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาเพิ่มเตมิ หนา ที่พลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ ตัวอยา งแบบประเมนิ โครงงาน ชอ่ื โครงงาน กลม‹ุ ที่ ภาคเรยี นท่ี ชน้ั รายการประเมิน สรปุ ผล ความสำคัญของการจัดทำโครงงาน เลขท่ี ช่อื –สกุล เ ื้นอหาของโครงงาน ผา‹ น ไมผ‹ ‹าน กระบวนการทำโครงงาน การนำเสนอโครงงาน รวมจำนวนรายการ ่ีทผ‹านเกณ ฑ ้ัขนต่ำ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ เกณฑการประเมิน แยกตามองคป ระกอบยอ ย ๔ ดา น รายการที่ ๑ ความสาํ คัญของการจัดทําโครงงาน ๔ หมายถึง มกี ารทํางานเปนกระบวนการกลุม มีความคิดรเิ ร่ิมสรางสรรค สอดคลอ งกับเน้ือหา และมีประโยชนใ นชีวิตจริง ๓ หมายถึง มกี ารทาํ งานเปน กระบวนการกลมุ มคี วามคดิ รเิ รม่ิ สรา งสรรค บางสว นไมส อดคลอ ง กับเนอื้ หา แตม ีประโยชนใ นชวี ติ จริง

คมู อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพม่ิ เตมิ หนา ทพ่ี ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 425 ๒ หมายถงึ มีการทำงานเปนกระบวนการกลุม มีความคิดริเร่ิมสรางสรรค ไมสอดคลองกับ เนอื้ หา และไมมปี ระโยชนในชีวิตจรงิ ๑ หมายถงึ มีการทำงานเปนกระบวนการกลุม แตขาดความคิดริเริ่มสรางสรรค ไมสอดคลอง กบั เนอื้ หา และไมมีประโยชนในชวี ิตจริง รายการที่ ๒ เนือ้ หาของโครงงาน ๔ หมายถงึ เนอ้ื หาถกู ตอ งครบถว น ใชแ นวคดิ และขอ มลู ขา วสารทเ่ี หมาะสม และมกี ารสรปุ ไดด ี ๓ หมายถึง เน้ือหาเกือบท้ังหมดถูกตอง ใชแนวคิดท่ีเหมาะสม มีขอมูลขาวสารบางเร่ือง ไมเหมาะสม และการสรปุ ตองแกไ ข ๒ หมายถงึ เน้ือหาบางสวนถกู ตอง แนวคดิ และขอมูลขา วสารบางสว นตอ งแกไ ข และการสรปุ ตองแกไข ๑ หมายถงึ เน้ือหาสวนใหญไมถูกตอง แนวคิดและขอมูลขาวสารสวนใหญตองแกไข และ การสรปุ ตองแกไขทงั้ หมด รายการท่ี ๓ กระบวนการทำโครงงาน ๔ หมายถงึ มีการวางแผนอยางเปนระบบ มีการดำเนินงานตามแผน ลงมือปฏิบัติจนประสบ ความสำเรจ็ และมกี ารประเมินและปรบั ปรงุ การดำเนินงาน ๓ หมายถงึ มีการวางแผนอยางเปนระบบ มีการดำเนินงานตามแผน ลงมือปฏิบัติจนประสบ ความสำเร็จ แตขาดการประเมินและปรับปรงุ การดำเนินงาน ๒ หมายถึง มีการวางแผนอยา งเปนระบบ แตไมไ ดดำเนนิ งานตามแผน แมจะปฏบิ ัตจิ นประสบ ความสำเร็จ และมกี ารประเมินและปรบั ปรุงการดำเนินงานกต็ าม ๑ หมายถึง มีการวางแผนไมเ ปนระบบ การดำเนินงานไมประสบความสำเร็จ รายการท่ี ๔ การนำเสนอโครงงาน ๔ หมายถงึ สอ่ื ความหมายไดช ดั เจน ขอ มลู ครบถว นสมบรู ณ ใชร ปู แบบทเ่ี หมาะสม และขอ สรปุ ของโครงงานบรรลุวัตถปุ ระสงคท ่ตี ้ังไว ๓ หมายถงึ ส่ือความหมายไดชัดเจน ขอมูลครบถวนสมบูรณ ใชรูปแบบที่ไมคอยเหมาะสม แตข อ สรปุ ของโครงงานบรรลวุ ัตถปุ ระสงคที่ต้งั ไว ๒ หมายถึง ส่ือความหมายไมคอยชัดเจน ขอมูลบางสวนขาดความสมบูรณ ใชรูปแบบท่ี ไมเ หมาะสม ขอสรุปของโครงงานไมบ รรลวุ ัตถุประสงคท ่ตี ั้งไวท ง้ั หมด ๑ หมายถึง ส่ือความหมายไมชัดเจน ขอมูลสว นใหญไ มสมบรู ณ ใชรูปแบบท่ไี มเหมาะสม และ ขอสรปุ ของโครงงานไมบรรลุวัตถปุ ระสงคทตี่ ้ังไว เกณฑก ารตดั สนิ ผลการประเมนิ นักเรยี นตอ งมีพฤตกิ รรมอยางนอยระดบั ๓ ข้ึนไปในแตล ะรายการ จำนวน ๓ ใน ๔ รายการ จงึ จะถือวา ผา น ลงช่ือ ผูปŒ ระเมิน () //

426 คูมอื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพิ่มเติม หนา ทพ่ี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ แบบบนั ทกึ ความคดิ เหน็ เก่ยี วกับการประเมนิ ผลงาน ในแฟม สะสมผลงาน ชอื่ ผลงาน วันที่ เดอื น พ.ศ. หน‹วยการเรียนรูŒที่ เร่ือง รายการประเมิน บันทึกความคดิ เหน็ ของนักเรียน ๑. เหตผุ ลท่เี ลอื กผลงานชน้ิ นีไ้ วในแฟมสะสม ผลงาน ๒. จุดเดนและจดุ ดอยของผลงานชน้ิ นม้ี อี ะไรบา ง ๓. ถาจะปรับปรุงผลงานชิ้นน้ีใหดีข้ึนควรปรับปรุง อยางไร ๔. ผลงานชนิ้ นค้ี วรไดค ะแนนเทา ใด เพราะเหตใุ ด (ถากำหนดใหคะแนนเตม็ ๑๐ คะแนน) ความคดิ เห็นของครหู รอื ท่ปี รกึ ษา ความคิดเห็นของผŒูปกครอง ผลการประเมินของเพอ่ื น

คมู ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพิ่มเติม หนา ท่ีพลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 427 ตัวอยา งแบบประเมนิ แฟม สะสมผลงาน ชอื่ โครงงาน กลม‹ุ ที่ ภาคเรยี นที่ ชนั้ รายการประเมนิ ระดับคณุ ภาพ ๑. โครงสรางและองคป ระกอบ ๔๓๒๑ ๒. แนวความคิดหลกั ๓. การประเมินผล ๔. การนำเสนอ เกณฑการประเมิน แยกตามองคประกอบยอ ย ๔ ดาน ระดบั คุณภาพ รายการประเมิน รายการที่ ๑ โครงสรŒางและองคป ระกอบ ๔ ผลงานมอี งคประกอบท่ีสำคญั ครบถว นและจดั เก็บไดอยางเปน ระบบ ๓ ผลงานมอี งคประกอบที่สำคญั เกอื บครบถว นและสวนใหญจัดเก็บอยางเปน ระบบ ๒ ผลงานมอี งคป ระกอบทสี่ ำคญั เปน สว นนอย แตบ างชิ้นงานมีการจัดเก็บท่ีเปน ระบบ ๑ ผลงานขาดองคป ระกอบท่สี ำคญั และการจดั เก็บไมเ ปนระบบ รายการที่ ๒ แนวความคิดหลกั ๔ ผลงานสะทอ นแนวความคิดหลกั ของนักเรยี นท่ีไดความรูเกยี่ วกบั หนา ท่ีพลเมือง มีหลักฐานแสดงวามีการนำความรไู ปใชประโยชนไ ดมาก ๓ ผลงานสะทอนแนวความคดิ หลักของนกั เรียนท่ีไดความรูเกี่ยวกบั หนา ทีพ่ ลเมือง มีหลกั ฐานแสดงวาสามารถนำความรไู ปใชในสถานการณต ัวอยางได ๒ ผลงานสะทอนแนวความคดิ หลกั ของนักเรียนท่ีไดความรูเกี่ยวกับหนา ทีพ่ ลเมือง มีหลักฐานแสดงถงึ ความพยายามท่ีจะนำไปใชประโยชน ๑ ผลงานจดั ไมเปน ระบบ มหี ลกั ฐานแสดงวา มคี วามรเู กยี่ วกบั หนาที่พลเมอื งนอ ยมาก รายการท่ี ๓ การประเมนิ ผล ๔ มกี ารประเมินความสามารถและประสทิ ธภิ าพการปฏบิ ตั ิงานและผลงาน รวมทั้ง มีการเสนอแนะโครงการทเ่ี ปนไปไดทจี่ ะจัดทำตอ ไปไวอยางชดั เจนหลายโครงการ ๓ มกี ารประเมนิ ความสามารถและประสิทธภิ าพการปฏิบัตงิ านและผลงาน รวมทง้ั มกี ารเสนอแนะโครงการทีค่ วรจัดทำตอ ไป ๒ มีการประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงานบาง รวมทั้ง มกี ารเสนอแนะโครงการท่จี ะทำตอไปแตไ มช ดั เจน ๑ มกี ารประเมนิ ประสทิ ธภิ าพการปฏบิ ตั งิ านและผลงานนอ ยมาก และไมม ขี อ เสนอแนะใด ๆ

428 คูมอื ครู แผนการจัดการเรียนรู รายวิชาเพ่ิมเติม หนา ท่ีพลเมือง ๓–๔ ม. ๒ ระดับคุณภาพ รายการประเมิน รายการที่ ๔ การนำเสนอ ๔ เขียนบทสรุปและรายงานทีม่ ีระบบดี มขี ั้นตอน มีขอ มลู ครบถวน มกี ารประเมินผล ครบถวน แสดงออกถึงความคดิ ริเร่ิมสรางสรรค ๓ เขียนบทสรุปและรายงานแสดงใหเห็นวามีข้ันตอนการจัดเก็บผลงาน มีการประเมิน ผลงานเปน สว นมาก ๒ เขยี นบทสรปุ และรายงานแสดงใหเ หน็ วา มขี นั้ ตอนการจดั เกบ็ ผลงาน มกี ารประเมนิ ผล เปนบางสวน ๑ เขียนบทสรุปและรายงานแสดงใหเห็นวามีข้ันตอนการจัดเก็บผลงาน แตไมมีการ ประเมนิ ผล ระดับคณุ ภาพ รายการประเมนิ ๔ ผลงานมรี ายละเอยี ดมากเพยี งพอ ไมมขี อผดิ พลาดหรอื แสดงถึงความไมเ ขา ใจ มคี วามเขา ใจในเรอ่ื งทศ่ี กึ ษาโดยมกี ารบรู ณาการหรอื เชอ่ื มโยงแนวความคดิ หลกั ตา ง ๆ เขา ดว ยกนั ๓ ผลงานมีรายละเอียดมากเพียงพอและไมมีขอผิดพลาดหรือแสดงถึงความไมเขาใจ แตขอมูลตาง ๆ เปนลักษณะของการนำเสนอท่ีไมไดบูรณาการระหวางขอมูลกับ แนวความคดิ หลกั ของเรอ่ื งทศ่ี ึกษา ๒ ผลงานมีรายละเอียดทีบ่ ันทึกไว แตพบวาบางสวนมีความผิดพลาดหรอื ไมช ัดเจน หรือแสดงถึงความไมเ ขา ใจเร่ืองท่ศี ึกษา ๑ ผลงานมีขอ มูลนอ ย ไมม ีรายละเอียดบนั ทกึ ไว

ส่วนที่ ๗ ความรู้เสริม รายวิชาเพิ่มเติม หนา้ ทีพ่ ลเมือง ๓--๔ ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๒

430 คูมือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เตมิ หนา ท่พี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ โครงงาน (Project Work) โครงงานเปนการจัดการเรียนรูท่ีสงเสริมใหนักเรียนไดลงมือปฏิบัติและศึกษาคนควาดวย ตนเอง ตามแผนการดาํ เนินงานทน่ี กั เรียนไดจดั ข้นึ โดยครชู วยใหคําแนะนาํ ปรกึ ษา กระตนุ ใหคิด และตดิ ตามการปฏบิ ัตงิ านจนบรรลเุ ปา หมาย โครงงานแบง ออกเปน ๔ ประเภท คอื ๑. โครงงานประเภทสํารวจ รวบรวมขอมูล ๒. โครงงานประเภททดลอง คนควา ๓. โครงงานทีเ่ ปนการศึกษาความรู ทฤษฎี หลักการหรือแนวคดิ ใหม ๔. โครงงานประเภทส่ิงประดษิ ฐ การเรียนรูด ว ยโครงงานมขี น้ั ตอน ดังน้ี ๑. กาํ หนดหวั ขอŒ ทจี่ ะศกึ ษา นกั เรยี นคดิ หวั ขอ โครงงาน ซง่ึ อาจไดม าจากความอยากรอู ยาก เห็นของนักเรยี นเอง หรอื ไดจากการอา นหนงั สอื บทความ การไปทัศนศกึ ษาดูงาน เปน ตน โดย นกั เรียนตอ งตงั้ คําถามวา “จะศกึ ษาอะไร” “ทําไมตอ งศกึ ษาเร่อื งดงั กลาว” ๒. ศึกษาเอกสารทเ่ี กยี่ วขŒอง นักเรยี นศกึ ษาทบทวนเอกสารที่เกยี่ วของ และปรึกษาครูหรือ ผูทม่ี คี วามรคู วามเชี่ยวชาญในสาขานนั้ ๆ ๓. เขียนเคŒาโครงของโครงงานหรือสรŒางแผนท่ีความคิด โดยทั่วไปเคาโครงของโครงงาน จะประกอบดว ยหัวขอ ตาง ๆ ดงั น้ี ๑) ชื่อโครงงาน ๒) ชอ่ื ผูทําโครงงาน ๓) ช่อื ท่ปี รึกษาโครงงาน ๔) ระยะเวลาดาํ เนินการ ๕) หลกั การและเหตผุ ล ๖) วัตถุประสงค ๗) สมมตุ ิฐานของการศกึ ษาในกรณีที่เปนโครงงานทดลอง ๘) ขนั้ ตอนการดําเนินงาน ๙) ปฏบิ ัติโครงงาน ๑๐) ผลทีค่ าดวา จะไดรบั ๑๑) เอกสารอางองิ /บรรณานุกรม ๔. ปฏิบัติโครงงาน ลงมือปฏบิ ตั งิ านตามแผนงานทีก่ าํ หนดไว ในระหวา งปฏบิ ตั ิงานควรมี การจดบันทึกขอมูลตาง ๆ ไวอ ยา งละเอียดวาทาํ อยา งไร ไดผ ลอยางไร มปี ญ หาหรืออปุ สรรคอะไร และมแี นวทางแกไขอยางไร

คมู ือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพม่ิ เตมิ หนา ทพี่ ลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 431 ๕. เขียนรายงาน เปนการรายงานสรุปผลการดําเนินงาน เพ่ือใหผูอื่นไดทราบแนวคิด วิธดี ําเนนิ งาน ผลทีไ่ ดรบั และขอเสนอแนะตาง ๆ เกย่ี วกบั โครงงาน ซง่ึ การเขยี นรายงานน้ีควรใช ภาษาที่กระชับ เขา ใจงา ย ชัดเจน และครอบคลุมประเดน็ ที่ศึกษา ๖. แสดงผลงาน เปนการนําผลของการดําเนินงานมาเสนอ อาจจัดไดหลายรูปแบบ เชน การจัดนิทรรศการ การทําเปนสื่อส่ิงพิมพ ส่ือมัลติมีเดีย หรืออาจนําเสนอในรูปของการแสดง ผลงาน การนาํ เสนอดว ยวาจา บรรยาย อภปิ รายกลมุ สาธิต

432 คมู อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพ่มิ เติม หนา ที่พลเมือง ๓–๔ ม. ๒ แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) แฟ‡มสะสมผลงาน หมายถงึ แหลงรวบรวมเอกสาร ผลงาน หรอื หลกั ฐาน เพื่อใชสะทอน ถงึ ผลสมั ฤทธิ์ ความสามารถ ทกั ษะ และพฒั นาการของนกั เรยี น มกี ารจดั เรยี บเรยี งผลงานไวอ ยา ง มีระบบ โดยนําความรู ความคิด และการนําเสนอมาผสมผสานกัน ซ่ึงนักเรียนเปนผูคัดเลือก ผลงานและมีสวนรวมในการประเมิน แฟมสะสมผลงานจึงเปนหลักฐานสําคัญท่ีจะทําใหนักเรียน สามารถมองเห็นพัฒนาการของตนเองไดตามสภาพจริง รวมทั้งเห็นขอบกพรอง และแนวทางใน การปรับปรงุ แกไขใหดขี ึน้ ตอไป ลักษณะสาํ คัญของการประเมนิ ผลโดยใชแŒ ฟม‡ สะสมผลงาน ๑. ครสู ามารถใชเ ปน เครอื่ งมอื ในการตดิ ตามความกา วหนา ของนกั เรยี นเปน รายบคุ คลไดเ ปน อยา งดี เนอ่ื งจากมผี ลงานสะสมไว ครจู ะทราบจดุ เดน จดุ ดอ ยของนกั เรยี นแตล ะคนจากแฟม สะสม ผลงาน และสามารถติดตามพฒั นาการไดอยา งตอ เน่ือง ๒. มุงวัดศักยภาพของนักเรียนในการผลิตหรือสรางผลงานมากกวาการวัดความจําจากการ ทําแบบทดสอบ ๓. วัดและประเมินโดยเนนผูเรียนเปนศูนยกลาง คือ นักเรียนเปนผูวางแผน ลงมือ ปฏบิ ตั งิ าน รวมทง้ั ประเมนิ และปรบั ปรงุ ตนเอง ซงึ่ มคี รเู ปน ผชู แ้ี นะ เนน การประเมนิ ผลยอ ยมากกวา การประเมนิ ผลรวม ๔. ฝกใหน ักเรยี นรูจกั การประเมินตนเองและหาแนวทางปรับปรุงพฒั นาตนเอง ๕. ชวยใหนักเรียนเกิดความม่ันใจและภาคภูมิใจในผลงานของตนเอง รูวาตนเองมีจุดเดน ในเรอ่ื งใด ๖. ชว ยในการสอื่ ความหมายเกย่ี วกบั ความรู ความสามารถ ตลอดจนพฒั นาการของนกั เรยี น ใหผ ทู เี่ ก่ียวขอ งทราบ เชน ผปู กครอง ฝา ยแนะแนว ตลอดจนผูบ รหิ ารของโรงเรยี น ขน้ั ตอนการประเมินผลโดยใชแŒ ฟม‡ สะสมผลงาน การจดั ทาํ แฟม สะสมผลงานมี ๑๐ ข้ันตอน ซึ่งแตละขน้ั ตอนมรี ายละเอียด ดังนี้ ๑. การวางแผนจดั ทาํ แฟม‡ สะสมผลงาน การจดั ทาํ แฟม สะสมผลงานตอ งมสี ว นรว มระหวา ง ครู นกั เรยี น และผปู กครอง ครู การเตรยี มตัวของครตู องเริ่มจากการศกึ ษาและวิเคราะหหลักสูตร คูมอื ครู คําอธิบาย รายวชิ า วธิ กี ารวดั และประเมนิ ผลในหลกั สตู ร รวมทงั้ ครตู อ งมคี วามรแู ละเขา ใจเกย่ี วกบั การประเมนิ โดยใชแ ฟมสะสมผลงาน จงึ สามารถวางแผนกําหนดชิ้นงานได นักเรียน ตองมีความเขาใจเก่ียวกับจุดประสงคการเรียนรู เนื้อหาสาระ การประเมินผล โดยใชแฟมสะสมผลงาน การมีสว นรว มในกิจกรรมการเรยี นรู การกําหนดชนิ้ งาน และบทบาทใน การทํางานกลมุ โดยครูตองแจงใหนักเรียนทราบลวงหนา

คูม อื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพม่ิ เติม หนาทพ่ี ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 433 ผูŒปกครอง ตองเขามามีสวนรวมในการคัดเลือกผลงาน การแสดงความคิดเห็น และรับรู พัฒนาการของนักเรียนอยางตอเนื่อง ดังน้ันกอนทําแฟมสะสมผลงาน ครูตองแจงใหผูปกครอง ทราบหรือขอความรวมมือ รวมท้ังใหความรูในเรื่องการประเมินผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน แกผูป กครองเม่อื มีโอกาส ๒. การรวบรวมผลงานและจัดระบบแฟ‡ม ในการรวบรวมผลงานตองออกแบบการจัดเก็บ หรือแยกหมวดหมูข องผลงานใหดี เพื่อสะดวกและงา ยตอการนําขอ มลู ออกมาใช แนวทางการจดั หมวดหมูข องผลงาน เชน ๑) จัดแยกตามลําดบั วันและเวลาท่สี รา งผลงานขึน้ มา ๒) จัดแยกตามความซับซอนของผลงาน เปนการแสดงถึงทักษะหรือพัฒนาการของ นกั เรียนทมี่ ากขนึ้ ๓) จดั แยกตามวัตถุประสงค เนือ้ หา หรอื ประเภทของผลงาน ผลงานทอ่ี ยใู นแฟม สะสมผลงานอาจมหี ลายเรอื่ ง หลายวชิ า ดงั นน้ั นกั เรยี นจะตอ งทาํ เครอื่ งมอื ในการชวยคน หา เชน สารบญั ดชั นเี รื่อง จุดสี แถบสตี ดิ ไวท ผ่ี ลงานโดยมรี หัสทีแ่ ตกตางกัน ๓. การคดั เลอื กผลงาน ในการคดั เลอื กผลงานนน้ั ควรใหส อดคลอ งกบั เกณฑห รอื มาตรฐาน ท่ีโรงเรียน ครู หรือนักเรยี นรว มกันกําหนดขน้ึ มา และผคู ัดเลอื กผลงานควรเปนนักเรยี นเจาของ แฟมสะสมผลงาน หรือมสี วนรวมกบั ครู เพอ่ื น และผปู กครอง ผลงานที่เลือกเขาแฟมสะสมผลงานควรมลี กั ษณะ ดงั นี้ ๑) สอดคลองกับเน้อื หาและวัตถปุ ระสงคข องการเรยี นรู ๒) เปน ผลงานชน้ิ ที่ดที ส่ี ุด มคี วามหมายตอ นกั เรียนมากทส่ี ดุ ๓) สะทอนใหเห็นถึงพฒั นาการของนกั เรยี นในทกุ ดา น ๔) เปนสื่อทจ่ี ะชวยใหนกั เรียนมีโอกาสแลกเปลีย่ นความคิดเห็นกบั ครู ผูป กครอง และ เพอ่ื น ๆ สว นจาํ นวนชน้ิ งานนนั้ ใหก าํ หนดตามความเหมาะสม ไมค วรมมี ากเกนิ ไป เพราะอาจจะทาํ ให ผลงานบางช้นิ ไมมคี วามหมาย แตถามีนอยเกินไปจะทาํ ใหการประเมินไมมีประสทิ ธภิ าพ ๔. การสรŒางสรรคแฟ‡มสะสมผลงานใหŒมีเอกลักษณของตนเอง โครงสรางหลักของแฟม สะสมผลงานอาจเหมือนกัน แตนักเรียนสามารถตกแตงรายละเอียดยอ ยใหแ ตกตา งกนั ตามความ คดิ สรา งสรรคข องแตละบุคคล โดยอาจใชภ าพ สี สตกิ เกอร ตกแตงใหสวยงามเนน เอกลักษณ ของเจา ของแฟมสะสมผลงาน ๕. การแสดงความคิดเห็นหรือความรูŒสึกต‹อผลงาน ในขั้นตอนนี้นักเรียนจะไดรูจัก การวิพากษวิจารณ หรือสะทอนความคิดเก่ียวกับผลงานของตนเอง ตัวอยางขอความท่ีใชแสดง ความรสู ึกตอ ผลงาน เชน

434 คูมอื ครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวชิ าเพ่มิ เติม หนา ทพี่ ลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ ๑) ไดแนวคิดจากการทาํ ผลงานช้ินนีม้ าจากไหน ๒) เหตุผลทีเ่ ลือกผลงานชน้ิ นีค้ ืออะไร ๓) จุดเดนและจุดดอยของผลงานชน้ิ น้คี ืออะไร ๔) รสู ึกพอใจกับผลงานชน้ิ นม้ี ากนอยเพียงใด ๕) ไดข อคดิ อะไรจากการทําผลงานชิ้นน้ี ๖. การตรวจสอบความสามารถของตนเอง เปนการเปดโอกาสใหนกั เรยี นไดป ระเมนิ ความ สามารถของตนเอง โดยพิจารณาตามเกณฑย อ ย ๆ ทค่ี รูและนักเรยี นชวยกันกาํ หนดขน้ึ เชน นสิ ยั การทาํ งาน ทกั ษะทางสังคม การทาํ งานเสร็จตามระยะเวลาทก่ี ําหนด การขอความชวยเหลือเม่ือมี ความจําเปน เปนตน นอกจากน้ีการตรวจสอบความสามารถตนเองอกี วิธีหนึ่ง คอื การใหน กั เรียน เขียนวเิ คราะหจดุ เดน จุดดอย ของตนเอง และสิ่งที่ตองปรับปรงุ แกไ ข ๗. การประเมนิ ผลงาน เปน ขนั้ ตอนทสี่ าํ คญั เนอื่ งจากเปน การสรปุ คณุ ภาพของงานและความ สามารถหรือพัฒนาการของนกั เรียน การประเมนิ แบงออกเปน ๒ ลกั ษณะ คอื การประเมนิ โดย ไมใ หระดับคะแนน และการประเมินโดยใหระดับคะแนน ๑) การประเมนิ โดยไมใหร ะดับคะแนน ครูกลมุ น้มี คี วามเชอ่ื วา แฟมสะสมผลงานมีไว เพื่อศึกษากระบวนการทํางาน ศึกษาความคิดเห็นและความรูสึกของนักเรียนท่ีมีตอผลงานของ ตนเอง ตลอดจนดพู ฒั นาการหรือความกาวหนาของนักเรียนอยางไมเปนทางการ ครู ผูปกครอง และเพื่อนสามารถใหคําชี้แนะแกนักเรียนได ซ่ึงวิธีการนี้จะทําใหนักเรียนไดเรียนรูและปฏิบัติงาน อยางเต็มที่ โดยไมต องกังวลวา จะไดค ะแนนมากนอยเทาไร ๒) การประเมินโดยใหระดับคะแนน มีท้ังการประเมินตามจุดประสงคการเรียนรู การประเมินระหวางภาคเรียน และการประเมินปลายภาคเรียน ซึง่ จะชว ยในวตั ถุประสงคดานการ ปฏิบตั ิเปน หลัก การประเมินแฟม สะสมผลงานตองกําหนดมติ ิการใหคะแนน (Scoring Rubrics) ตามเกณฑทคี่ รูและนกั เรยี นรว มกันกาํ หนดขึ้น การใหร ะดบั คะแนนมีท้ังการใหค ะแนนเปน รายช้ิน กอ นเก็บเขา แฟม สะสมผลงาน และการใหคะแนนแฟม สะสมผลงานทั้งแฟม ซึ่งมาตรฐานคะแนน นัน้ ตอ งสอดคลองกับวัตถปุ ระสงคก ารจัดทาํ แฟมสะสมผลงาน และมุงเนน พฒั นาการของนกั เรียน แตล ะคนมากกวาการนําไปเปรยี บเทยี บกับบุคคลอนื่ ๘. การแลกเปลยี่ นประสบการณก บั ผอŒู น่ื มวี ตั ถปุ ระสงคเ พอื่ เปด โอกาสใหน กั เรยี นไดร บั ฟง ความคิดเหน็ จากผทู ีม่ สี ว นเก่ยี วของ ไดแก เพอ่ื น ครู และผปู กครอง อาจทําไดหลายรูปแบบ เชน การจัดประชุมในโรงเรียนโดยเชิญผูท่ีมีสวนเก่ียวของมารวมกันพิจารณาผลงาน การสนทนา แลกเปล่ียนระหวางนักเรียนกับเพ่ือน การสงแฟมสะสมผลงานไปใหผูที่มีสวนเกี่ยวของชวยให ขอ เสนอแนะหรอื คําแนะนาํ ในการแลกเปลยี่ นประสบการณน นั้ นกั เรยี นจะตอ งเตรยี มคาํ ถามเพอ่ื ถามผทู ม่ี สี ว นเกย่ี วขอ ง ซ่ึงจะเปน ประโยชนในการปรับปรุงงานของตนเอง ตัวอยา งคาํ ถาม เชน

คูม ือครู แผนการจัดการเรียนรู รายวชิ าเพิ่มเติม หนาที่พลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 435 ๑) ทานคดิ อยางไรกับผลงานช้นิ น้ี ๒) ทานคิดวาควรปรบั ปรงุ แกไขสว นใดอีกบา ง ๓) ผลงานชิ้นใดท่ที านชอบมากทสี่ ดุ เพราะอะไร ๙. การปรับเปลี่ยนผลงาน หลังจากที่นักเรียนไดแลกเปล่ียนความคิดเห็น และไดรับ คาํ แนะนําจากผูท ่มี ีสวนเก่ียวขอ งแลว จะนํามาปรับปรุงผลงานใหด ขี ึน้ นักเรียนสามารถนาํ ผลงาน ทด่ี กี วา เกบ็ เขา แฟม สะสมผลงานแทนผลงานเดมิ ทาํ ใหแ ฟม สะสมผลงานมผี ลงานทด่ี ี ทนั สมยั และ ตรงตามจุดประสงคใ นการประเมิน ๑๐. การประชาสัมพันธผลงานของนักเรียน เปนการแสดงนิทรรศการผลงานของนักเรียน โดยนาํ แฟมสะสมผลงานของนกั เรยี นทุกคนมาจัดแสดงรวมกนั และเปด โอกาสใหผปู กครอง ครู และนกั เรยี นท่ัวไปไดเ ขา ชมผลงาน ทําใหนกั เรยี นเกดิ ความภาคภูมใิ จในผลงานของตนเอง ผูที่เร่ิมตนทําแฟมสะสมผลงานอาจไมตองดําเนินการทั้ง ๑๐ ขั้นตอนน้ี อาจใชข้ันตอน หลัก ๆ คือ การรวบรวมผลงานและการจัดระบบแฟม การคัดเลือกผลงาน และการแสดง ความคิดเห็นหรอื ความรสู กึ ตอ ผลงาน องคป ระกอบสําคัญของแฟม‡ สะสมผลงาน มีดงั น้ี ๑. ส‹วนนํา ประกอบดว ย ๒. สว‹ นเนอื้ หาแฟม‡ ประกอบดว ย – ปก – ผลงาน – คํานาํ – ความคดิ เหน็ ท่มี ีตอ ผลงาน – สารบญั – Rubrics ประเมินผลงาน – ประวัติสว นตัว – จุดมงุ หมายของการทาํ แฟมสะสมผลงาน ๓. สว‹ นขอŒ มลู เพมิ่ เตมิ ประกอบดว ย – ผลการประเมินการเรยี นรู – การรายงานความกา วหนา โดยครู – ความคดิ เหน็ ของผทู ่ีมสี ว น เก่ียวของ เชน เพอ่ื น ผปู กครอง

436 คมู ือครู แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าเพิ่มเตมิ หนาท่พี ลเมือง ๓–๔ ม. ๒

คมู อื ครู แผนการจัดการเรยี นรู รายวิชาเพ่มิ เตมิ หนา ที่พลเมอื ง ๓–๔ ม. ๒ 437

438 คูมอื ครู แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาเพมิ่ เตมิ หนา ที่พลเมือง ๓–๔ ม. ๒ บทอาขยาน “คา‹ นิยมหลกั ๑๒ ประการ” หน�ง รักชาติ ศาสนา พระมหากษัตรย�  สอง ซ่ือสัตย เสียสละ อดทนไดŒ สาม กตัญู พ‹อแม‹ สุดหัวใจ สี่ มุง‹ ใฝ† เลา‹ เรย� น เพยี รวช� า หาŒ รักษา วัฒนธรรม ประจำชาติ หก ไมข‹ าด ศีลธรรม ศาสนา เจ็ด เรย� นรŒู อธปิ ไตย ของประชา แปด รักษา วน� ัย กฎหมายไทย เกŒา ปฏิบตั ิ ตามพระ ราชดำรัส สิบ ไมข‹ าด เพยี งพอ เลี้ยงชีพไดŒ สิบเอด็ ตอŒ ง เขŒมแข็ง ท�งั กายใจ สบิ สอง ไซรŒ คดิ อะไร ใหŒสว‹ นรวม

คูมอื ครู แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาเพิ่มเตมิ หนา ที่พลเมือง ๓–๔ ม. ๒ 439 บทอาขยาน “คา‹ นิยมหลกั ๑๒ ประการ” หน�ง รักชาติ ศาสนา พระมหากษตั รย�  สอง ซอื่ สตั ย เสียสละ อดทนไดŒ สาม กตญั ู พ‹อแม‹ สุดหัวใจ ส่ี มุง‹ ใฝ† เลา‹ เรยี น เพียรวช� า หาŒ รกั ษา วฒั นธรรม ประจำชาติ หก ไมข‹ าด ศีลธรรม ศาสนา เจ็ด เรย� นรูŒ อธิปไตย ของประชา แปด รกั ษา วนิ ัย กฎหมายไทย เกŒา ปฏบิ ตั ิ ตามพระ ราชดำรัส สบิ ไมข‹ าด เพียงพอ เลี้ยงชพี ไดŒ สิบเอด็ ตŒอง เขมŒ แขง็ ทั�งกายใจ สบิ สอง ไซรŒ คิดอะไร ใหŒส‹วนรวม