02.ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับ PLC e

23 หน่วยท่ี 2 ความรพู้ ้ืนฐานทางดจิ ิทลั สอนครั้งท่ี 2 รหัสวิชา 2104-2109 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟ้า จำนวน 4 ชั่วโมง สาระการเรยี นรู้ 1) ประเภทของข้อมลู พ้นื ฐานภายในโปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ 2) ระบบเลขฐาน 3) การแปลงเลขฐาน 4) พื้นฐานลอจิกเกต แนวคิดสำคญั ระบบเลขฐาน เป็นพนื้ ฐานของ PLC ที่ใช้ในการสื่อสารและประมวลผล มีสภาวะการทำงานเป็น แบบลอจกิ คือ 0 และ 1 ควรศกึ ษาและเรียนร้รู ะบบเลขฐานให้มีความเข้าใจ เพ่ือให้สามารถกำหนดค่า ขอ้ มลู และใชง้ านคำส่งั ของ PLC ได้อย่างถูกตอ้ ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ จดุ ประสงค์ทั่วไป 1) เพื่อให้มีความรู้ เขา้ ใจเกี่ยวกับขอ้ มูลพื้นฐานภายในโปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ 2) เพือ่ ใหม้ ีความรู้ เข้าใจเกีย่ วกับระบบเลขฐานและแปลงเลขฐาน 3) เพื่อใหม้ คี วามรู้ เขา้ ใจเกย่ี วกับพื้นฐานลอจิกเกต 4) เพ่ือให้ผู้เรียนเป็นผู้มีคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์สอดคล้องกับ จรรยาบรรณวชิ าชีพ จดุ ประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม ดา้ นความรู้ 1) บอกประเภทของขอ้ มลู พื้นฐานภายในโปรแกรมเมเบลิ คอนโทรลเลอร์ไดถ้ ูกตอ้ ง 2) บอกระบบเลขฐานที่ใชง้ านใน PLC ได้ถกู ต้อง 3) แปลงเลขฐานได้ถูกต้อง 4) เขียนสมการพ้ืนฐานลอจิกเกตได้ถูกต้อง ดา้ นคุณธรรม จริยธรรมและคณุ ลกั ษณะท่ีพึงประสงค์ 1) มคี ุณธรรม จริยธรรมและคณุ ลกั ษณะที่พึงประสงค์สอดคล้องกบั จรรยาบรรณวชิ าชพี สมรรถนะประจำหนว่ ย 1) แสดงความรูใ้ นการบอกประเภทของข้อมูลพน้ื ฐานภายในโปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ 2) แสดงความรูใ้ นการแปลงเลขฐาน

24 3) แสดงความรู้ในการเขยี นสมการพืน้ ฐานลอจิกเกต คำแนะนำ หน่วยท่ี 2 ความร้พู นื้ ฐานทางดจิ ทิ ลั ใชร้ ่วมกบั กจิ กรรมเสริมทักษะ กิจกรรมที่ 2 เรื่อง ลอจิกเกต หน่วยท่ี 2 ความรูพ้ ื้นฐานทางดิจิทัล การทำงานของโปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์จะใช้เลขฐานในการส่ือสารและประมวลผล มี สภาวะการทำงานเป็นแบบลอจิก คือ 0 และ 1 จึงมีความจำเป็นท่ีจะต้องศึกษาในเร่ืองระบบเลขฐานและ วิธกี ารแปลงเลขฐาน เพือ่ ให้สามารถใชง้ าน PLC ได้ง่ายและสะดวกมากขึ้น 2.1 ประเภทของขอ้ มลู พืน้ ฐานภายในโปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ ขอ้ มูลภายในของ PLC จะมคี ำจำกดั ความในการใชง้ านท่เี รียกกนั คือ บิต (Bit) ไบต์ (Byte) เวิรด์ (Word) มหี ลักการเรยี กและเปรียบเทยี บข้อมูลแบบต่าง ๆ ดงั นีค้ อื 215 214 213 212 211 210 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 .7 .6 .5 .4 .3 .2 .1 .0 .7 .6 .5 .4 .3 .2 .1 .0 1 Digit = 4 บิต 1 ไบต์ = 8 บิต 1 Digit 1 เวริ ด์ = 16 บติ ไบต์ 0 ไบต์ 1 1 เวริ ์ด = 1 Bit • ถา้ ตำแหนง่ บิตมสี ภาวะ 0 (ไมจ่ รงิ ) จะมคี ่า=0 เพราะ 0 × 20 = 0 (สภาวะ × คา่ ของตำแหน่งบิต) • ถา้ ตำแหน่งบิตมสี ภาวะ 1 (จรงิ ) จะมคี ่า=1 เพราะ 1 × 20 = 1 (สภาวะ × ค่าของตำแหน่งบิต) = 1 ไบต์ = 8 บิต ตำแหนง่ บิตในแตล่ ะไบตม์ ีคา่ 0 หรือ 1บิต 128 +64+32+16+8+4+2+1 = 255 สามารถใช้แยกแตล่ ะบติ หรอื เปน็ กลุ่มทเ่ี ปน็ ตัวแทนของจำนวนระหว่าง 0 - 255 Word ใน PLC สามารถแทนค่า ตวั เลขจาก -32768 ถงึ +32767

25 = 1 เวิรด์ = 1 word รูปท่ี 2.1 ระบบฐานข้อมูลที่ใช้งานในการประมวลผล PLC 2.2 ระบบเลขฐาน (Number System) ในการใชง้ าน PLC มกี ารใช้งานระบบเลขฐานอยู่ดว้ ยกนั 3 ระบบ คือ ระบบเลขฐานสอง (Binary System) เลขฐานสบิ (Decimal System) และเลขฐานสบิ หก (Hexadecimal System) 2.2.1 ระบบเลขฐานสอง (Binary System : Bin) ใช้จำนวนนับตัวเลข 0 และ 1 2.2.2 ระบบเลขฐานสิบ (Decimal System : Dec) ใช้จำนวนนับตวั เลข 0 – 9 หรือทเ่ี รยี กอีก ช่ือหนง่ึ วา่ Binary Code Decimal : BCD CODE 2.2.3 ระบบเลขฐานสบิ หก (Hexadecimal System : Hex) ใช้จำนวนนับตวั เลข 0 – 15 และ ใช้อกั ษรภาษาองั กฤษ A – F แทนตัวเลขสองหลัก 10 – 15 ทั้งนส้ี ามารถกำหนดความสมั พันธ์ของตวั เลขฐานสองเลขฐานสบิ และเลขฐานสบิ หกไดด้ ังตารางที่ 2.1 ตารางที่ 2.1 การเปรียบเทียบค่าเลขฐาน เลขฐานสบิ เลขฐานสอง เลขฐานสบิ หก (Decimal System) (Binary System) (Hexadecimal System) 0 0000 0 1 0001 1 2 0010 2 3 0011 3 4 0100 4 5 0101 5 6 0110 6 7 0111 7 8 1000 8 9 1001 9 10 1010 A 11 1011 B 12 1100 C 13 1101 D

26 14 1110 E 15 1111 F 2.3 การแปลงเลขฐาน 2.3.1 การแปลงเลขฐานสองเปน็ เลขฐานสบิ ในการแปลงเลขฐานสองเป็นเลขฐานสบิ นนั้ สามารถพจิ ารณาจากนำ้ หนัก (Weight) ของเลขฐานใน แต่ละบิตจากตารางที่ 2.2 ตารางท่ี 2.2 การแปลงเลขฐานสองเปน็ เลขฐานสบิ 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 00 Bit 215 214 213 212 211 210 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 Weight 32768 16384 8192 4096 2048 1024 512 256 128 64 32 16 8 4 2 1 Data ตัวอยา่ งที่ 1 จงแปลงขอ้ มูลเลขฐานสองขนาด 16 บิต ซึง่ มีค่าข้อมลู คือ 0000 0011 0110 11012 ใหเ้ ปน็ เลขฐานสิบ จะมีค่าเทา่ กับเท่าใด วิธที ำแบบที่ 1 1. ใหน้ ำข้อมูลเลขฐานสองขนาด 16 บิตค่าขอ้ มลู คือ 0000 0011 011011012 ใส่ลงไปในช่อง Data โดยเรียงตามบิต 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 00 Bit 215 214 213 212 211 210 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 Weight 32768 16384 8192 4096 2048 1024 512 256 128 64 32 16 8 4 2 1 Data 0 0 0 0 0 0 1 1 0 110 1 101 2. พิจารณาน้ำหนกั ขอ้ มลู ในแต่ละบิตโดยพิจารณาเฉพาะข้อมูลในบิตที่เปน็ 1 เทา่ นั้น แลว้ นำค่า นำ้ หนกั ของข้อมลู ที่บติ เป็น 1 มาบวกกันจะไดผ้ ลลัพธเ์ ปน็ เลขฐานสิบ 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 00 Bit 215 214 213 212 211 210 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 Weight 32768 16384 8192 4096 2048 1024 512 256 128 64 32 16 8 4 2 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 Data

27 0000 0011 0110 1101 ตอบ จากข้อมลู จะได้ค่าออกมาดงั น้ีคือ 512 + 256 + 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 87710 วิธีทำแบบที่ 2 เปน็ การนำค่าขอ้ มูลในแต่ละบิตคณู กับน้ำหนักในแตล่ ะบติ นำคา่ ทไ่ี ด้มาบวกกัน 0000 0011 011011012 = (0×215) + (0×214) + (0×213) + (0×212) + (0×211) + (0×210) + (1×29) + (1×28) + (0×27) + (1×26) + (1×25) + (0×24) + (1×23) + (1×22) + (0×21) + (1×20) = 512 + 256 + 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 87710 ตอบ เลขฐานสองคา่ ขอ้ มลู คอื 0000 0011 0110 11012 แปลงเป็นเลขฐานสิบ มคี ่าเทา่ กบั 87710 2.3.2 การแปลงเลขฐานสบิ เปน็ เลขฐานสอง ในการแปลงเลขฐานสิบเป็นเลขฐานสองนั้น สามารถทำได้โดยวิธีการหารส้ัน โดยการนำค่า เลขฐานสิบทต่ี อ้ งการแปลงหารด้วยสองแล้วเขียนผลหารและเศษที่เหลอื จากการหารในแตล่ ะครงั้ ไว้ ทำต่อ จนกระทั่งผลของการหารเป็น 0 สุดท้าย เขยี นเศษท่ีไดจ้ ากการหาร โดยเขียนจากดา้ นลา่ งขน้ึ ด้านบน ตวั อยา่ งท่ี 2 จงแปลงข้อมูลเลขฐานสิบ 5510 ให้เปน็ เลขฐานสอง วิธีทำ 1) ใหน้ ำข้อมลู เลขฐานสบิ มาต้ังหารดว้ ย 2 ตลอด จนกวา่ จะเหลอื ค่านอ้ ยกว่าตัวหาร การหาร ผลหาร เศษ 2. นำเศษที่ไดจ้ ากการหาร เป็นคำตอบ 27 1 โดยเขียนขอ้ มลู เริ่มจากด้านล่างขึน้ 55 13 1 ด้านบน 2 6 1 คำตอบ 1101112 27 3 0 2 1 1 13 2 6 2 3 2 ตอบ 5510 แปลงใหเ้ ปน็ เลขฐานสอง จะมีค่าเท่ากับ 1101112

28 2.3.3 การแปลงเลขฐานสองเป็นเลขฐานสบิ หก การแปลงเลขฐานสองเปน็ เลขฐานสบิ หกให้พิจารณาค่าของเลขฐานสองเปน็ กลุ่มแต่ละกลุ่มมีขนาด ขอ้ มลู เทา่ กับ 4 บิตพิจารณาจากด้านขวาไปด้านซ้าย (ค่าของเลขฐานสองขนาด 4 บิต มคี ่าเท่ากบั เลขฐาน 16 ขนาด 1 หลกั หรือ 1 Digit) ตวั อยา่ งท่ี 3 จงแปลงข้อมลู เลขฐานสอง10110110011100012 ให้เป็นเลขฐานสิบหก วิธที ำ 1) ให้นำข้อมลู เลขฐานสองขนาด 16 บิตมาแบง่ ออกเปน็ กลุ่ม จะได้ 4 กลุ่ม กลุ่มละ 4 บิต ข้อมลู เลขฐานสอง 10110110011100012 = 1011 0110 0111 0001 2) พจิ ารณาคา่ นำ้ หนกั (Weight) ของเลขฐานสองแต่ละกลุ่ม แลว้ บวกคา่ น้ำหนกั ภายในกล่มุ จะ ไดผ้ ลลัพธเ์ ปน็ เลขฐานสบิ หกในแต่ละหลัก (Digit) จากตารางท่ี 2.3 ตารางท่ี 2.3 การแปลงเลขฐานสองเปน็ เลขฐานสิบหก เลขฐานสอง 1011 0110 0111 0001 Digit 3 Digit 2 Digit 1 Digit 0 8 4 2 1 8 4 2 1 8 4 2 1 8 4 2 1 Weight 1 0 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 0 0 1 Data Digit 3 คือ 8+2+1=11=B Digit 2 คือ 4+2 = 6 Digit 1 คอื 4+2+1=7 Digit 0 คือ 1 ตอบ ข้อมูลเลขฐานสอง 1011 0110 0111 00012 เป็นเลขฐานสบิ หกเท่ากบั B67116 2.3.4 การแปลงเลขฐานสบิ หกเป็นเลขฐานสอง จะใช้หลกั การคลา้ ยกับการแปลงเลขฐานสองเปน็ เลขฐานสิบหก โดยใหพ้ ิจารณากลับจากค่าของ เลขฐานสิบหกในแต่ละหลักแปลงออกออกเป็นเลขฐานสอง (โดยเลขฐานสิบหก 1 หลกั (Digit) จะมีค่า เทา่ กับเลขฐานสองขนาด 4 บิต) ตวั อยา่ งที่ 4 จงแปลงข้อมูลเลขฐานสิบหก 5FB416 ให้เป็นเลขฐานสอง วธิ ที ำ 1) ให้นำคา่ ของเลขฐานสบิ หกทีไ่ ดจ้ ากโจทย์ ใส่ลงไปในแตล่ ะหลัก (Digit) Digit 3 = 5 Digit 2 = F Digit 1 = B Digit 0 = 4 Weight

29 8 4 2 184 2 1 8 4 2 1 8 4 2 1 Data 2) พจิ ารณาคา่ ของเลขฐานสบิ หกในแตล่ ะหลักวา่ มีค่าเทา่ กับเทา่ ไร จากนนั้ พจิ ารณากลับจาก เลขฐานสิบหก ในแต่ละหลักให้เป็นเลขฐานสองสหี่ ลกั ดว้ ยการเปรียบเทียบค่านำ้ หนักจาก ตารางที่ 2.4 ตารางที่ 2.4 การแปลงเลขฐานสิบหกเป็นเลขฐานสอง Digit 3 = 5 Digit 2 = F (16) Digit 1= B (10) Digit 0 = 4 8421 8421 8 4 2 184 2 1 1011 0100 Weight Data 0 1 0 111 1 1 B = 10 เลขฐานสบิ หก 5 F = 16 4 0101 1111 1011 0100 ตอบ เลขฐานสิบหก 5FB416 แปลงเปน็ เลขฐานสองไดเ้ ท่ากับ 0101 1111 1011 01002 2.3.5 การแปลงเลขฐานสิบหกเปน็ เลขฐานสบิ ในการแปลงเลขฐานสบิ หกเป็นเลขฐานสบิ ใหใ้ ช้หลักการกระจายคา่ ออกมาเป็นผลรวมของ เลขฐานสบิ ตัวอยา่ งที่ 5จงแปลงขอ้ มูลเลขฐานสิบหก 4CA916ให้เป็นเลขฐานสิบ วธิ ีทำ 4CA916 = (4× 163) + (C× 162) + (A× 161) + (9× 160) = (4× 163) + (12× 162) + (10× 161) + (9× 160) = 16384 + 3072 + 160 + 9 ตอบ 4CA916 = 1962510 2.4 พื้นฐานลอจกิ เกต (Basic Logic Gate) PLC ประกอบขน้ึ จากอุปกรณ์และวงจรทางดิจิทลั (Digital) มีส่วนประกอบพน้ื ฐานคือลอจิกเกต (Logic Gate) และทำงานด้วยหลกั การระบบเลขฐานสองมีเลข 0 กับเลข 1 2.4.1 หลักการพ้นื ฐานของ AND Gate

30 ถ้ากำหนดให้ A และ B แทนตัวแปรอนิ พตุ (Input) เม่ือตัวแปร A มากระทำการ AND กับตัวแปร B ไดผ้ ลลพั ธอ์ อกเปน็ Y สามารถเขยี นสมการลอจิกทางด้านเอาต์พุต (Output) ได้ดงั นี้ Y=A•B จากสมการลอจกิ เครื่องหมาย ( • ) คอื การคณู แบบ AND สามารถเขียนตารางความจริง (truth table) และสญั ลกั ษณ์ได้ดังรูปท่ี 2.2 ABY AY 000 B 010 สัญลักษณข์ อง AND Gate 100 111 ตารางความจริง (truth table) รปู ท่ี 2.2 ตารางความจรงิ และสัญลกั ษณข์ อง AND Gate 2.4.2 หลกั การพน้ื ฐานของ OR Gate ถ้ากำหนดให้ A และ B แทนตัวแปรอินพุตท้งั สอง เม่อื ตวั แปร A มากระทำการ OR กับตัวแปร B ไดผ้ ลลัพธ์เปน็ Y ทำใหส้ ามารถเขียน สมการลอจกิ ทางเอาต์พุตได้ดังน้ี Y =A + B จากสมการลอจิก เคร่ืองหมาย (+) ไม่ใช่การบวกเลขแบบธรรมดาแตจ่ ะเปน็ การบวกแบบ OR ซง่ึ สามารถเขียนตารางความจริง (truth table) และสญั ลกั ษณไ์ ดด้ งั รูปท่ี 2.3 ABY AY 000 B 011 สัญลกั ษณข์ อง OR Gate 101 111 ตารางความจรงิ (truth table)

31 รูปท่ี 2.3 ตารางความจรงิ และสัญลักษณข์ อง OR Gate 2.4.3 หลกั การพืน้ ฐานของ NOT Gate ตัวกระทำ NOT ใช้กบั ตวั แปรอินพุตเดยี ว แตกต่างจากตวั กระทำ OR และ AND เช่น ถา้ ให้ A แทน ตัวแปรที่ป้อนอินพตุ ของตวั กระทำ NOT และได้ผลลพั ธเ์ ป็น Y เขยี นสมการลอจิกทางเอาตพ์ ุต ไดด้ ังนี้ Y=A สญั ลกั ษณ์ขีด (bar) บนตัว A แทนการกระทำ NOT สมการ Y = NOT A หรอื เทา่ กับส่วนกลบั ของ A หรอื เท่ากับ A bar สามารถเขียนตารางความจริงและสัญลกั ษณ์ไดด้ ังรูปที่ 2.4 A Y=A A Y 01 10 ตารางความจรงิ (truth table) รูปท่ี 2.4 ตารางความจริงและสัญลกั ษณ์ของ NOT Gate 2.4.4 หลักการพ้นื ฐานของ NOR Gate NOR Gate ที่มี 2 อินพตุ การกระทำของ NOR Gate จะมคี า่ เทา่ กบั การนำ OR Gate มาต่อ ร่วมกบั NOT Gate สามารถเขยี นสมการลอจิกเอาตพ์ ุตของ NOR Gate ได้ดงั น้ี Y= A+B จากสมการลอจิกจะเหน็ ว่า NOR Gate มกี ารกระทำแรกเป็น OR ของอนิ พุตและการกระทำที่สอง เป็นการกระทำ NOT บนผลบวกแบบ OR สามารถเขยี นตารางความจรงิ และสัญลกั ษณไ์ ด้ดังรูปท่ี 2.5 AB Y=A+B 00 1 AY B 01 0 สัญลักษณ์ของ NOR Gate 10 0 11 0 ตารางความจริง (truth table)

32 รปู ท่ี 2.5 ตารางความจริงและสญั ลกั ษณข์ อง NOR Gate 2.4.5 หลกั การพน้ื ฐานของ NAND Gate NAND Gate ท่ีมี 2 อินพตุ การกระทำของ NAND Gate จะมคี ่าเทา่ กับการนำ AND Gate มาตอ่ ร่วมกบั NOT Gate ดงั นัน้ สมการลอจิกสำหรบั เอาต์พุตของ NAND Gate จงึ เขียนได้ดังน้ี Y= A.B จากสมการลอจิกจะเห็นว่า NAND Gate มกี ารกระทำแรกเป็นการกระทำ AND ของอนิ พตุ และการ กระทำที่สองเปน็ การกระทำ NOT บนผลคูณแบบ AND สามารถเขียนตารางความจริงและสัญลกั ษณ์ไดด้ ัง รูปท่ี 2.6 AB Y=A.B 00 1 AY B 01 1 สัญลกั ษณข์ อง NAND Gate 10 1 11 0 ตารางความจริง (truth table) รปู ท่ี 2.6 ตารางความจริงและสญั ลกั ษณ์ของ NAND Gate 2.4.6 หลักการพน้ื ฐานของExclusive OR Gate เอาต์พตุ ของ Exclusive OR Gate จะมีคา่ เปน็ Logical 1 ก็ต่อเมื่ออินพุต มี Logical ต่างกัน และ เอาต์พตุ จะมคี า่ เปน็ Logical 0 ก็ต่อเม่อื อนิ พุตมี Logical เหมอื นกัน ดงั นั้นสมการลอจิกสำหรบั เอาต์พุต ของ Exclusive OR Gate จึงเขียนได้ดงั นี้ Y= A+B สามารถเขียนตารางความจริงและสญั ลกั ษณ์ของ Exclusive OR Gate ได้ดังรูปที่ 2.7 AB Y=A+B AY 00 0 B 01 1 สัญลักษณข์ อง Exclusive OR Gate

33 10 1 11 0 ตารางความจริง (truth table) รปู ที่ 2.7 ตารางความจริงและสัญลักษณข์ อง Exclusive OR Gate สรุป ข้อมลู ภายในของ PLC จะมีคำจำกัดความในการใชง้ านที่เรียกกนั คือ บิต ไบต์ และเวริ ด์ โดย 1 Digit = 4 บิต , 1 ไบต์ = 8 บิต และ 1 เวิร์ด = 16 บติ ในการใช้งาน PLC มีการใชง้ าน ระบบเลขฐานอยู่ดว้ ยกนั 3 ระบบ คือ 1. เลขฐานสอง (Binary System)ใช้จำนวนนับตัวเลข 0 และ 1 2. เลขฐานสิบ (Decimal System) ใช้จำนวนนบั ตัวเลข 0 – 9 3. เลขฐานสิบหก (Hexadecimal System)ใช้จำนวนนับตัวเลข 0 – 15 และใช้อักษร ภาษาอังกฤษ A – F แทนตวั เลขสองหลัก10 – 15 สรปุ พื้นฐานของลอจกิ เกต (Basic Logic Gate) Gate สัญลักษณ์ สมการลอจิก ตารางความจรงิ AND Gate Y=A•B OR Gate Y =A + B

34 NOT Gate Y=A NOR Gate Y = A +B NAND Gate Y=A.B Y=A+B Exclusive OR Gate แบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 2 ความรู้พ้ืนฐานทางด้านดิจทิ ัล 1. ขอ้ มลู ขนาด 64 บิตถา้ เปลยี่ นขนาดเป็นไบต์ จะมีขนาดกี่ไบต์ ............................................................................................................................. .......................................... 2. ข้อมูลขนาด 32 บิตถา้ เปลีย่ นขนาดเปน็ เวริ ์ด จะมีขนาดก่ีเวริ ด์ .................................................................................................................................................... ................... 3. ระบบเลขฐานสอง (Binary Number System) เปน็ เลขฐานท่ีประกอบดว้ ยตัวเลข ............................................................................................................................. .......................................... 4. ระบบเลขฐานทีป่ ระกอบด้วยตัวเลข 0 – 9 คอื ระบบเลขฐาน.................................................................. 5. ระบบเลขฐานสบิ หก (Hexadecimal Number System) เป็นเลขฐานที่ประกอบด้วยตัวเลข ............................................................................................................................. .......................................... 6. จงแปลงข้อมูลเลขฐานสอง ขนาด 16 Bit ซง่ึ มีคา่ ข้อมูลคือ 1100 1100 1001 00102 เป็นเลขฐานสิบ ............................................................................................................................. .......................................... ........................................................................................ ............................................................................... ............................................................................................................................. .......................................... ..................................................................................................................................... ..................................

35 7. จงแปลงข้อมูลเลขฐานสิบ ซง่ึ มีค่าเทา่ กบั 264510 เป็นเลขฐานสอง .............................................................................................................................................................. ......... ......................................................................................................................... .............................................. ............................................................................................................................. .......................................... ...................................................................................................................................................................... . 8. จงแปลงขอ้ มลู เลขฐานสอง ขนาด 16 บิต ซึ่งมีค่า 0001 1011 0111 01102 เป็นเลขฐานสบิ หก ....................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................... ........................................................................................ ............................................................................... ............................................................................................................................. .......................................... 9. จงแปลงข้อมลู เลขฐานสิบหก ซึ่งมีคา่ เทา่ กับ B4B516 เป็นเลขฐานสอง ............................................................................................................................. .......................................... ......................................................................................................................................................... .............. .................................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. .......................................... 10. จงแปลงขอ้ มูลเลขฐานสิบหก ซ่ึงมคี า่ เท่ากับ ABCD16 เป็นเลขฐานสิบ ................................................................................................................................................. ...................... ............................................................................................................ ........................................................... ............................................................................................................................. .......................................... ......................................................................................................................................................... .............. ............................................................................................................................. .......................................... กิจกรรมเสรมิ ทักษะ กิจกรรมที่ 2 เรือ่ งลอจกิ เกต หน่วยที่ 2 ความรพู้ นื้ ฐานทางดจิ ติ อล สัปดาห์ที่ 2 รหัสวชิ า 2104-2109 วิชาการโปรแกรมและควบคมุ ไฟฟ้า จำนวน 1 ช่วั โมง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ จุดประสงคท์ ั่วไป เพ่อื ให้ผู้เรยี นมีความรเู้ กีย่ วกับ ลอจกิ เกตตา่ งๆ จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม เมื่อผเู้ รยี นเรียนจบหนว่ ยการเรียนนีแ้ ล้วมีความสามารถดังต่อไปนี้ 1. บอกชอ่ื ไอซลี อจิกเกตต่างๆได้ 2. เขียนวงจรภายในของลอจิกเกตต่างๆ ได้

36 เคร่อื งมือและอุปกรณท์ ใี่ ชใ้ นการทดลอง 1. ไอซลี อจกิ เกต ลำดับขัน้ การปฏิบัติงาน ให้นักเรยี นค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับไอซลี อจิกเกตตา่ งๆ และคมู่ ือไอซลี อจิกเกต จากน้ันให้นักเรยี นเขยี น เบอรไ์ อซีของลอจิกเกตต่าง ๆ พร้อมวงจรภายใน ลงในตารางใหส้ มบูรณ์ ช่ือไอซี เบอร์ IC วงจรภายใน 1. 2. 3. 4.

37 ชอื่ ไอซี เบอร์ IC วงจรภายใน 5. 6. 7. 8. 9. 10.

38 แบบประเมินผลกจิ กรรมเสริมทักษะ รหสั วชิ า 2104-2109 หน่วยที่ 2ความรู้พนื้ ฐานทางดิจิตอล วชิ าการโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ กจิ กรรมท2ี่ เร่ืองลอจกิ เกต คะแนนทไี่ ดจ้ ากการประเมิน ........................…….…. ชอื่ -นามสกุล …………………………………..……………………………..ระดบั ชั้น............กลมุ่ ......เลขท่.ี .... ท่ี รายการประเมินผลการปฏบิ ัตงิ าน คะแนน คะแนน หมายเหตุ เตม็ ท่ีได้ 1 กระบวนการปฏบิ ัติงาน 1.1 ปฏบิ ตั ิงานตามขัน้ ตอน 10 2 ผลการปฏิบัตงิ าน 1.1 เขียนรายละเอยี ดครบถ้วน 20 1.2 บอกชอ่ื ไอซีลอจิกเกตถูกต้อง 10 1.3 เขียนวงจรภายในถูกต้อง 50 3 กจิ นิสยั การปฏบิ ัตงิ าน 3.1 ส่งงานตรงเวลา 10 3.2 ปฏิบตั ิงานด้วยความเรียบร้อย 20 รวม 120 หมายเหตุ ให้ครูผูส้ อนนำคะแนนจากแบบประเมินผลการ ลงชื่อ ………………..…………… ครผู สู้ อน ปฏิบัติงานทกุ หน่วยมารวมกนั แลว้ เทยี บบัญญตั ิไตรยางค์เพ่ือ (……………………………………………..) เป็นคะแนนภาคปฏิบัตขิ องผเู้ รียน …………/……………/25………

39 เอกสารอา้ งอิง คยี เ์ อน็ ซ์ (ไทยแลนด์) จำกดั , บรษิ ัท. (ม.ป.ป.). เซนเซอร์วิชันซสิ เตม็ เคร่ืองวัดและไมโครสโคป. กรงุ เทพมหานคร : บรษิ ทั คยี ์เอน็ ซ์ (ไทยแลนด)์ จำกัด. จิรพัฒน์ ลมิ่ ทอง. (2553). ระบบควบคุมในงานอตุ สาหกรรม. นนทบุรี : บริษัท ศนู ย์หนังสอื เมืองไทย จำกดั . ชยั ยุทธ ราษฎรส์ ภา. (ม.ป.ป.). PROGRAMMABLE CONTROLLER. (ม.ป.ท.). ณรงค์ ตันชวี ะวงศ.์ (2541). ระบบ PLC (Programmable Controller). กรุงเทพมหานคร : สมาคม ส่งเสริมไทย–ญี่ปนุ่ . ไวพจน์ ศรธี ญั และ นวภทั ร์ อุทัยรัตน.์ (2552). การโปรแกรมและควบคุมไฟฟา้ . กรงุ เทพ : สำนักพิมพ์วัง อกั ษร. สราวฒุ ิ ศริ ิวงษ์, ภวู ดล ภูเด่นแดน, และ กรรชนม์ ปนิ่ โต. (2548). คล่องแคล่ว PLC. กรงุ เทพมหานคร : บริษทั จูปิตสั จำกดั . อุทยั สุมามาลย์. (ม.ป.ป.). โปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ ภาคทฤษฎี. กรงุ เทพมหานคร : สำนักพิมพ์ ศนู ยส์ ง่ เสริมวชิ าการ. อทุ ยั สุมามาลย์. (ม.ป.ป.). โปรแกรมเมเบิลคอนโทรลเลอร์ ภาคปฏิบตั ิ. กรุงเทพมหานคร : สำนักพมิ พ์ศูนย์ ส่งเสรมิ วชิ าการ.