ม.ค.63 ต.สวนผึ้ง อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี

1

2 คำนำ ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ เป็นส่งิ ที่บรรพบรุ ุษของไทยสร้างสมมาเปน็ ระยะเวลายาวนาน และเปน็ สงิ่ มคี ณุ ค่ายิ่ง ท่ีชุมชนรุ่นหลังควรอนุรักษ์และสืบสานต่อไป ภูมิปัญญาส่วนใหญ่จะเชื่อมโยงสู่การใช้ประโยชน์ ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในท้องถ่ิน เช่น สง่ ดอกไมฉ้ ตั ร (งานโสงเทอเด่ิง) ตน้ ออ่ นผกั บงุ้ (ผกั บงุ้ ในตะกรา้ ) และการจักสานจากไมไ้ ผ่ เป็นต้น ซ่ึงเป็นภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ อาเภอสวนผ้ึงและเป็นภูมิปญั ญาท่ีทรงคณุ ค่าแก่การ จดบนั ทกึ ไว้เป็นการสบื สานและอนุรกั ษภ์ มู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ ท่ีสาคัญและมีประโยชน์ไวไ้ มใ่ ห้สญู หาย กศน.ตาบลสวนผ้ึง ได้ดาเนินการสารวจและจัดทาเอกสารทาเนียบภูมิปัญญาในท้องถิ่นในพื้นที่ตาบล สวนผ้ึง โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ทราบถึงแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถ่ินในพื้นท่ี และจัดทาเป็นทาเนียบเพ่ือ เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ ความรู้ทักษะในภูมิปัญญาต่าง พร้อมท้ังเป็นข้อมูลในการวางแผนการพัฒนาต่อยอด ให้เป็นอาชีพเสริมของประชาชนในพ้ืนที่ต่อไป กศน.ตาบลสวนผึ้ง จึงได้จัดทาเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่น ประจาเดอื นมกราคม 2563 จานวน 3 แห่ง ซ่งึ มคี วามหลากหลายตามบริบทของชุมชน กศน.ตาบลสวนผึ้ง ต้องขอขอบพระคุณผู้ให้ข้อมูลภูมิปัญญาท้องท้องถ่ินทุกคน รวมถึงคณะกรรมการ ดาเนินการสารวจและจัดทาเอกสารฉบับน้ี หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารฉบับน้ีคงมีประโยชน์ต่อผู้อ่านหรือ ผู้สนใจในเรอื่ งภมู ิปญั ญาน้ี กศน.ตาบลสวนผ้ึง

สำรบัญ 3 คำนำ หน้ำ สำรบญั 1 3 กศน.ตำบลสวนผึ้ง 5 - คลังปญั ญา สง่ ดอกไม้ฉัตร (งานโสงเทอเดิ่ง) : นางอาภิกา ขยันการ - คลงั ปัญญา ต้นอ่อนผกั บงุ้ (ผกั บงุ้ ในตะกรา้ ) : นายสมพล สาออ่ น - คลังปัญญา การจักสานจากไม้ไผ่ : นายช้งุ บุญเลิศ

41 แบบบันทึกชุดขอ้ มลู คลังปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถ่ิน ตำบล.....สวนผ้งึ ......อำเภอ.....สวนผ้งึ .......จังหวดั .......ราชบรุ .ี ..... ช่ือภูมิปัญญำ......................สง่ ดอกไม้ฉตั ร …(งานโสงเทอเด่ิง)....…………………………………………………… ข้อมูลพ้ืนฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภมู ิปัญญำท้องถิ่น/บุคคลคลงั ปญั ญำ ชอื่ ........นางอาภกิ า ......นามสกลุ .................ขยนั การ.................วันเดอื นปีเกดิ ....1 กุมภาพันธ์ 2510.....อายุ 53 ป.ี . ทีอ่ ยู่ปัจจุบัน (ที่สามารถตดิ ตอ่ ได้) บ้านเลขท.่ี .......200/1.......หมู่ท.ี่ ...1......ตาบล/แขวง......สวนผึง้ ............................ อาเภอ/เขต.......สวนผง้ึ .........จังหวัด.........ราชบรุ ี...........รหัสไปรษณยี ์...........70180.................................................. โทรศพั ท์...........093-5609331........โทรสาร.........................-............................Line ID……........-...…………..……… E-mail address:………………......………-......………………….…Facebook……….....………..................……….....………….. ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลังปัญญำ นายปุ๊ บุญกร (เสียชีวิตแล้ว) แต่ได้เล่าประวัติความเป็นมา งานโสงเทอเดิ่ง (ส่งดอกไม้ฉัตร) และได้ เขียนประวัติความเป็นมาเป็นตัวหนังสือท้ิงไว้ให้ลูก คือ นางอาภิกา ขยันการ ได้สืบทอดจนถึงทุกวันนี้ การทา ฉัตรดอกไม้ น้ันเราทาคนเดียวไม่ได้ แต่เราต้องช่วยกันทาคนละไม้ละมือ ต้องช่วยกันทา เพราะการทาฉัตรเรา ตอ้ งฝีใช้ฝมี ือการประดับประดาการจดั ดอกไม้ ใชเ้ วลาทาประมาณ 2 วนั จึงจะไดส้ ง่ เขา้ วัดได้ตามความต้องการ ของทกุ คน งานบญุ สง่ ฉตั รดอกไมป้ ระจาเดอื น 11 กลางเดอื น 15 คา่ กลางเดอื น 11 ของทุกปี จดุ เด่นของภูมปิ ัญญำท้องถิ่น เปน็ ประเพณที ี่สบื ทอดทางวฒั นธรรมพืน้ บา้ นของชาวกระเหร่ยี ง ทส่ี บื ทอดกนั มาตั้งแตบ่ รรพบรุ ุษ จนถึงปจั จุบนั ซึ่งเป็นวัฒนธรรมท่ดี งี ามของชาวพุทธ ซึง่ ทากนั ทุกปี ปลี ะครงั้ และทุกหมู่บา้ นจะรวมกันเพ่ือแห่ ไปยงั วัดเพ่ือบวงสรวลเทวดา

52 ภำพถ่ำยบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมอื /สิ่งท่ีประดษิ ฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน)

63 แบบบันทกึ ชดุ ขอ้ มลู คลงั ปัญญำ-ภูมิปญั ญำท้องถ่ิน ตำบล.....สวนผงึ้ ......อำเภอ.....สวนผ้ึง.......จังหวดั .......ราชบรุ ี...... ชอื่ ภมู ิปัญญำ......................ตน้ อ่อนผักบุ้ง…(ผักบุ้งในตะกร้า)……………………………………………………………… ขอ้ มูลพนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภมู ิปัญญำทอ้ งถิ่น/บุคคลคลงั ปัญญำ ช่อื ........นายสมพล ......นามสกลุ .................สาออ่ น.................วันเดอื นปเี กิด......22/ก.ค./ 2528......อายุ 34 ปี……… ท่ีอยูป่ ัจจุบัน (ทสี่ ามารถตดิ ต่อได้) บ้านเลขท.่ี .......459.......หมู่ท.ี่ ...3......ตาบล/แขวง......สวนผึ้ง............................ อาเภอ/เขต.......สวนผึ้ง.........จงั หวัด.........ราชบุร.ี ..........รหสั ไปรษณีย.์ ..........70180.................................................. โทรศัพท์...........064-9740656........โทรสาร.........................-............................Line ID…081-6853041…...……… E-mail address:………………......………-......………………….…Facebook…จาหน่ายมูลไสเ้ ดอื น บุญสมสมไสเ้ ดอื น..... ควำมเป็นมำของบุคคลคลังปัญญำ นายสมพล สาอ่อน จบช้ันประถมที่โรงเรียนสินแร่สยาม เรียนมัธยมศึกษาตอนต้นท่ีโรงเรียนสวนผ้ึง วิทยา จบการศกึ ษาระดบั ปวส. สาขาวิชาชา่ งไฟฟ้าท่วี ิทยาลัยเทคนิคราชบุรี ใช้ชวี ิตทางานในเมอื งจนเกดิ ความ อ่มิ ตัว เลยตัดสินใจกลับมาทาเกษตรทบี่ ้าน โดยการปลูกต้นอ่อนผักบุ้ง ลองผิด ลองถกู มาเรื่อย ๆ เจอปัญหา ต่าง ๆ ดินเป็นรา โคนเน่าบ้าง ก็ค่อย ๆ ปรับมาจนทาต้นอ่อนผักบุ้ง สร้างรายได้ให้กับครอบครัวมาเรื่อย ๆ นอกจากต้นอ่อนผักบุ้ง ก็ยังมีปุ๋ยมูลไส้เดือน ท่ีสร้างรายได้อีกด้วย โดยผลิตทุกอย่างส่งร้ายอาหารม่อนไข่ท่ีอยู่ ไกลบ้ า้ นอีกด้วย จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน - เปน็ การสรา้ งรายไดใ้ ห้กับครอบครัว - เป็นการเพม่ิ มูลคา่ ให้ผลผลิต - เสริมสรา้ งวถิ ีเกษตรแบบพอเพียง - ส่งเสรมิ กรรมวธิ ีเกษตรแบบอนิ ทรยี ์

74 ภำพถ่ำยบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมอื /สิ่งท่ีประดษิ ฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน)

85 แบบบนั ทึกชุดข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถิ่น ตำบล.....สวนผง้ึ ......อำเภอ.....สวนผง้ึ .......จังหวดั .......ราชบรุ .ี ..... ช่ือภูมปิ ัญญำ......................การจกั สานจากไมไ้ ผ่.................………………………………………………………………… ขอ้ มูลพ้นื ฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภมู ิปัญญำท้องถิ่น/บุคคลคลงั ปญั ญำ ช่อื ................นายช้งุ ..............นามสกลุ ...............บุญเลิศ..............วันเดอื นปีเกิด............./-/2492................. ทอ่ี ยปู่ จั จุบนั (ทสี่ ามารถตดิ ต่อได้) บ้านเลขท่ี........242.......หมทู่ .่ี ...1......ตาบล/แขวง......สวนผง้ึ .................. อาเภอ/เขต.......สวนผงึ้ .........จงั หวดั .........ราชบรุ ี...........รหสั ไปรษณยี ์...........70180...................................... โทรศพั ท.์ ...............-.............โทรสาร.........................-............................Line ID……........-...…………..……… E-mail address:………………………-......………………….…Facebook……….....………...........……….....………….. ควำมเปน็ มำของบุคคลคลงั ปญั ญำ นายชุ้ง บญุ เลศิ คือผู้ทีเ่ รียนรกู้ ารสานไมไ้ ผจ่ ากบรรพบรุ ษุ สบื ทอดต่อมาจาก พ่อ แม่ เนื่องจาก สมัยก่อนได้สานใช้งานเพ่ือนาไปจ่ายตลาดเพ่ือซ้ือของ สะดวกต่อการใส่ของ สามารถใชง้ านได้นาน และยังเป็น ที่ใส่ปลา เวลาไปหาปลา และใส่อาหารเวลาไปจ่ายตลาด แต่ปัจจุบันน้ีมีไว้เพ่ือโชว์ มีน้อยมากที่จะเอาไปใช้ ประโยชน์ จดุ เด่นของภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน นายชุ้ง บุญเลศิ เปน็ คนทม่ี ีความสนใจในการสานไมไ้ ผ่ ไมไ้ ผท่ ใ่ี ช้จะเป็นไมน้ วล การเลอื กไมน้ น้ั จะ เลือกเป็นไมท้ ่ลี าแก่ นามาผา่ เปน็ ซกี ๆ เล็ก ๆ (เรยี กว่า การจกั ตอก) เม่ือไดจ้ านวนที่ต้องการแลว้ นาไปแชน่ ้า เพ่อื ใหส้ านงา่ ย ปจั จบุ นั นายชุ้ง บุญเลศิ มรี ายไดจ้ ากการสานไม้ไผ่ เน่ืองจากมคี นส่ังทาอยเู่ รอ่ื ย ๆ เพราะ สามารถนาไปประยุกต์ใชง้ านไดห้ ลายอยา่ ง แตป่ ัจจบุ นั เอาไวโ้ ชวเ์ พือ่ ความสวยงาม และการตกแตง่ สถานที่

96 ภำพถ่ำยบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมอื /สิ่งท่ีประดษิ ฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน)

10 บรรณำนุกรม นางอาภิกา ขยนั การ.สัมภาษณ์, 27 มกราคม 2563 นายสมพล สาออ่ น.สมั ภาษณ์, 27 มกราคม 2563 นายชงุ้ บุญเลิศ.สัมภาษณ์, 28 มกราคม 2563

11 คณะผู้จัดทำ ทีป่ รึกษำ ผ้อู านวยการ สานกั งาน กศน.จงั หวัดราชบุรี นางสาวดารตั น์ กาญจนาภา ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอสวนผ้งึ นางสาวชนากานต์ สายหมี งานภาคีเครือข่าย สานักงาน กศน.จังหวัดราชบรุ ี นางมยรุ า เจรญิ พร ครู กศน.ตาบลสวนผงึ้ คณะผู้สำรวจข้อมูล นางกรรณิกา แจง้ ปกรณก์ จิ ครู กศน.ตาบลท่าเคย ออกแบบปก/เล่ม นายกฤษทร สิงห์พทิ ักษ์