ความรู้พื้นฐานงานใบตอง

หน่วยท่ี 1ความรู้พืน้ ฐานการประดษิ ฐ์งานใบตอง

งานใบตอง

สมยั โบราณคนไทยรจู้ กั นามาใบตองใชป้ ระโยชน์ในชวี ิตประจาวนั และพฒั นาจนสามารถสรา้ งงานประดษิ ฐท์ ่เี ป็ นเอกลกั ษณข์ องชาตสิ ืบตอ่ มาจนทกุ วนั น้ีใบตองนนั้ นามาใชไ้ ดห้ ลายอยา่ ง เชน่ หอ่ ขนม ทาเป็ นภาชนะใสข่ นมคาวหวาน กระทงใสด่ อกไม้ และนามาประดษิ ฐเ์ ป็ นรปู ทรงตา่ งๆหรือ สรา้ งเป็ นงานศิลปะขน้ึใหม่ เชน่ บายศรี

การเตรียมใบตอง

ชนิดของใบตอง - ใบตองตานี เหมาะสาหรบั นามาประดษิ ฐเ์ ป็ นชน้ิ งานเชน่ ถาดใบตอง บายศรี เพราะมชี ว่ งใบกวา้ ง สเี ขยี วเขม้ มีความนมุ่ เหนยี ว ไมฉ่ ีกขาดงา่ ย - ใบตองกลว้ ยน้าวา้ มใี บเปราะ กรอบงา่ ย เหมาะท่ีจะนามาห่ออาหาร

การตดั ใบตอง ควรตดั ชว่ งตอนเย็น แตถ่ า้ ตดั ใบตอง ตอนเชา้ จะตอ้ งรอใหส้ าย ใหใ้ บตองหายกรอบกอ่ นที่ตดั  ตดั ใหเ้ หลอื หใู บตอง เพือ่ จะได้ ชว่ ยทาหนา้ ที่สงั เคราะหแ์ สง  แตถ่ า้ ใบตองยงั สดอยใู่ หน้ ามาผง่ึ ลมกอ่ น เพ่ือใหใ้ บตองหายกรอบ ไมแ่ ตกงา่ ย กอ่ น นามาประดษิ ฐช์ น้ิ งาน

วิธีการเช็ดใบตองเฉือนใบตองออกจากกา้ นกอ่ น ฉีกเป็ นแผน่ กวา้ งพอประมาณ ใชผ้ า้ ฝ้ ายเนอ้ื นมุ่ เช็ดจากโคนถไู ปหาปลายริ้วใบตอง หมายเหต ุ - ถา้ มรี อยเป้ื อนใชผ้ า้ ชบุ นา้ หมาดเช็ดออก - ถา้ มคี ราบฝ่ ุนเกาะทวั่ ทงั้ ใบใหน้ าไปลา้ งนา้ แลว้ ผงึ่ ใหแ้ หง้ แลว้ จงึ นามาเช็ดอีก ครงั้

การฉีกใบตอง  ตดั เสน้ ใบตองออกเสยี กอ่ น จะ ไดฉ้ ีกง่าย  ฉีกใบตองไวเ้ ป็ นแบบช้ินหนึ่ง แลว้ จึงนามาวางบนใบตองช้ิน ใหญ่ ใชเ้ ลบ็ น้ิวหวั แมม่ ือฉีกให้ ไดข้ นาดเท่า ๆ กนั ทกุ ช้ิน

การเจียนใบตอง  นาใบตองมาพบั คร่ึงดา้ นซา้ ยมอื เป็ นสนั ทบแลว้ ใชก้ รรไกร (มดี ปลาย แหลม ) ตดั เจียนจากแนวริมกงึ่ กลาง เสน้ ใบตองดา้ นขวามอื จะตดั ขนึ้ ไปให้ ปลายมน หรือแหลมก็ได้ กลบั ดา้ นท่ียงั ไมไ่ ดเ้ จยี นขน้ึ ขา้ งบน ตดั เจียนจากแนวริมกง่ึ กลางเสน้ ใบตองดา้ นขวามอื จะตดั ขน้ึ ไปใหป้ ลาย มน หรือแหลมก็ได้ แตต่ อ้ งให้ เหมือนกนั ทงั้ 2 ดา้ น •

การตดั ใบตอง  ฉีกใบตองขนาดกวา้ งตามท่ี ตอ้ งการ และวางเรียงซอ้ นกนั หลายๆ แผน่ บนเขยี ง  วางภาชนะประเภทถว้ ยหรืองจาน กระเบื้องกลม เป็ นแบบตดั ใหค้ วา่ ปาก ถว้ ยหรือจานกระเบื้องลง และใช้ ปลายแหลมมดี คมๆ กรีดใบตองตาม ปากภาชนะทเ่ี ป็ นแบบตดั

วสั ดอุ ปุ กรณท์ ่ีใชใ้ นการประดิษฐง์ านใบตอง1. ใบตอง 10. เขม็ หมดุ หวั เล็ก2. กรรไกร (มีด /คตั เตอร์ ) 11. ที่ฉีดนา้3. เขียง 12. กะละมงั ใสน่ า้4. ไมก้ ลดั , ตอก5. ไมบ้ รรทดั6. ดา้ ยสีเขียว/ดา( NO.60)7 . เข็มมือ ( NO. 8,9)8. ผา้ ขาวบาง9. ผา้ เช็ดใบตอง

การดแู ลรกั ษา - ถา้ ตอ้ งการใหใ้ บตองสดทนทาน เม่ือเยบ็ เสรจ็ แลว้ ตอ้ งแช่น้า ใหใ้ บตองสด - คลมุ ดว้ ยผา้ ช้ืน เช่น การทาบายศรใี หญ่ตอ้ งใชเ้ วลาเยบ็หลายวนั เมื่อเยบ็ แต่ละตวั เสรจ็ แลว้ ตอ้ งแชน่ ้าใหส้ ดแข็งเรยี งไวใ้ นกะละมงั คลมุ ไวด้ ว้ ยผา้ ช้ืน ๆ อยไู่ ดห้ ลายวนั รอจนทาครบจึงนามาประกอบกนั กบั ภาชนะท่ีจดั