book002

บทท่ี 7 การวดั พฤติกรรมด้านจิตพิสยั และทกั ษะพิสยัการวดั พฤติกรรมด้านจิตพิสยั และทกั ษะพิสยัพฤตกิ รรมทางการศกึ ษาด้านจิตพสิ ยั พฤตกิ รรมทางการศกึ ษาด้านจิตพิสยั เป็นเร่ืองเกี่ยวกบั ความรู้สกึ อารมณ์คา่ นิยมคณุ ธรรมและจริยธรรมของบคุ คลพฤตกิ รรมการเรียนรู้ด้านจิตพิสยั สามารถจาแนกได้ 5 ระดบั คือ การรับรู้การตอบสนอง การสร้างคณุ คา่ การจดั ระบบคณุ คา่และการสร้างลกั ษณะนิสยั คณุ ลกั ษณะด้านจิตพิสยั เป็นสิ่งท่ีวดั และประเมินได้คอ่ นข้างยาก1 ธรรมชาตขิ องการวดั ผลด้านจิตพิสยัพฤตกิ รรมด้านจิตพิสยั เป็นเร่ืองที่เกี่ยวกบั อารมณ์และความรู้สกึ ของบคุ คลผ้ทู ี่จะทาการวดั ผลด้านนีจ้ งึ ควรทาความเข้าใจกบัธรรมชาติของการวดั กอ่ น 1 การวดั ด้านจิตพิสยั เป็นการวดั ทางอ้อม การวดั ด้านอารมณ์ และความรู้สกึ ของบคุ คล ไมส่ ามารถวดั ได้โดยตรงจากประสาทสมั ผสั ทงั้ 5 2 คณุ ลกั ษณะด้านจิตพสิ ยั มีลกั ษณะเป็นนามธรรม ไม่สามารถสงั เกตได้โดยตรง เช่น ความคิดสร้างสรรค์ ความสนใจเจตคติ เป็นต้น 3 การวดั ด้านจิตพสิ ยั มีความคลาดเคล่ือนได้งา่ ย 4 การวดั ด้านจิตพิสยั ไม่มีถกู ไมม่ ีผิด 5 การวดั ด้านจิตพิสยั มีวธิ ีการวดั ได้ 2 แบบได้แก่ประเมินตนเองและประเมินโดยผ้อู ่ืน 6 การวดั ด้านจิตพิสยั ต้องใช้สถานการณ์จาลองเป็นเง่ือนไขให้พดู ถกู วดั ตอบ 7 การวดั ด้านจิตพิสยั ผ้ตู อบสามารถบดิ เบือนหรือหลอกผ้ทู าได้ 8 พฤติกรรมการแสดงออกของคณุ ลกั ษณะด้านจิตพสิ ยั มีทิศทางการแสดงออกได้ 2 ทางในทางตรงกนั ข้าม เช่น รัก-เกลียด2 ขนั้ ตอนการสร้างเครื่องมือวดั ด้านจิตพสิ ยัการสร้างเครื่องมือวดั ด้านจิตพิสยั มีขนั้ ตอนสาคญั ดงั นี ้2.1 กาหนดคณุ ลกั ษณะที่ต้องการวดัได้แกค่ ณุ ลกั ษณะด้านความรู้สกึ คา่ นิยม คณุ ธรรมและจริยธรรมตา่ งๆ

2.2 กาหนดพฤตกิ รรมชีบ้ ง่เป็นการนาคณุ ลกั ษณะที่ต้องการ วดั มาวิเคราะห์วา่ จะมพี ฤตกิ รรมใดท่ีจะชีบ้ ง่ คณุ ลกั ษณะดงั กลา่ วให้ชดั เจน2.2.1 ตวั อยา่ งการกาหนดพฤติกรรมท่ีชีบ้ ง่ คณุ ลกั ษณะท่ีต้องการวดั1 นิสยั รักการทางาน จะมีพฤติกรรมที่แสดงออกมาให้เหน็ ได้ เชน่- เอาใจใส่ กระตือรือร้น พยายามปรับปรุงงานให้ก้าวหน้า2 ความรับผิดชอบ-ทางานทไ่ี ด้รับมอบหมายให้เสร็จครบถ้วนในเวลาท่ีกาหนด3 ความขยนั หมน่ั เพียร-ช่วยงานครูและโรงเรียน-สนใจฟังและตอบ4 ความซ่ือสตั ย์-ไมพ่ ดู ปด-ไมล่ กั ขโมย5 การมีวินยั ในตนเอง-ทางานด้วยความตงั้ ใจแม้ไมม่ ีครูอยดู่ ้วย2.3 กาหนดวิธีการวดั และเคร่ืองมือวดัหลงั จากที่ได้กาหนดพฤติกรรมที่ชีบ้ ง่ คณุ ลกั ษณะท่ีต้องการวดั แล้วขนั้ ตอ่ ไปจะต้องพิจารณาวา่ พฤตกิ รรมชีบ้ ง่ ดงั กลา่ วเหมาะที่จะใช้เคร่ืองมือหรือวิธีการวดั ผลแบบใดโดยการเลอื กใช้เคร่ืองมือวดั ต้องคานงึ ถึงคณุ ลกั ษณะเฉพาะของเครื่องมือแตล่ ะประเภทวา่ เหมาะทีจ่ ะวดั คณุ ลกั ษณะใดเหมาะสมกบั บคุ คลที่ต้องการวดั และเป็นเคร่ืองมือที่มีประสทิ ธิภาพในการใช้งาน ได้แก่ ใช้สะดวก รวดเร็วง่ายตอ่ การใช้2.4 สร้างเครื่องมือวดั

เมื่อเลอื กเครื่องมือวดั ที่เหมาะสมได้แล้วก็เป็นขนั้ การลงมือสร้างเคร่ืองมือ โดยการเขียนข้อความในการวดั พฤติกรรมด้านจิตพิสยั จะมี 2 ลกั ษณะคือ ข้อความเป็นบวกและข้อความเป็นลบ2.5 ตรวจสอบคณุ ภาพหลงั จากสร้างเคร่ืองมือเรียบร้อยแล้วกอ่ นท่ีจะนาไปวดั จริงให้ผ้เู ชี่ยวชาญพจิ ารณา โดยนาข้อความที่เก็บรวบรวมไว้แล้ว ไปให้ผ้เู ช่ียวชาญหรือผ้รู ู้เก่ียวกบั เรื่องนนั้ ๆ2.6 ปรับปรุงเครื่องมือเมื่อทราบผลการตรวจสอบคณุ ภาพเครื่องมือผ้สู ร้างความปรับปรุงเคร่ืองมือเพื่อให้ได้ข้อคาถามท่ีมีคณุ ภาพมากที่สดุ2.7 สร้างเกณฑ์การแปลความหมายและ จดั ทาคมู่ ือการใช้ในการสร้างเกณฑ์ในการแปลความหมายจะต้องชดั เจนเข้าใจตรงกนั3 เครื่องมือท่ีใช้ในการวดั พฤตกิ รรมด้านจิตพิสยัเคร่ืองมือที่ใช้ในการวดั พฤติกรรมด้านจิตพิสยั อาจเป็นเครื่องมือที่ผ้ตู อบประเมนิ ตนเอง หรือให้ผ้อู ื่นเป็นผ้ปู ระเมิน มีเครื่องมือและวิธีการหลายประเภท อาจใช้ การสงั เกต สมั ภาษณ์ แบบสอบถามพฤตกิ รรมการศกึ ษาด้านทกั ษะพสิ ยัพฤตกิ รรมทางการศกึ ษาด้านทกั ษะพิสยั เป็นการวดั ความสามารถในการปฏิบตั หิ รือทกั ษะของผ้เู รียนโดยเน้นให้ผ้เู รียนได้แสดงความสามารถในรูปการกระทาจริง1 ธรรมชาตขิ องการวดั ผลด้านทกั ษะพิสยัทกั ษะพิสยั เป็นการวดั ด้านการปฏิบตั ขิ องบคุ คลผ้ทู ่ีจะทาการวดั ด้านนีค้ วรทาความเข้าใจกบั ธรรมชาตขิ องการวดั ดงั นี(้ ภทั รานิคมานนท์.2541:175-177)1 พฤตกิ รรมด้านทกั ษะพิสยั สามารถประเมนิ ได้ทงั้ เป็นกลมุ่ และรายบคุ คล2 งานที่ปฏิบตั แิ ตกตา่ งกนั ยอ่ มมีวธิ ีการวดั ที่แตกตา่ งกนั3 การวดั ภาคปฏิบตั สิ ามารถวดั ได้ 3 แบบ คือ วดั กระบวนการ วดั ผลงาน หรือวดั ทงั้ กระบวนการและผลงานร่วมกนั4 การวดั ผลการปฏิบตั อิ าจแยกออกได้ 3 ระดบั คือ ระดบั พฤตกิ รรม ระดบั ผลลพั ธ์ และระดบั ประสทิ ธิผล2 ลกั ษณะการวดั ภาคปฏิบตั ิการวดั ภาคปฏิบตั สิ ามารถวดั ได้ใน 4 ลกั ษณะดงั นี(้ สมศกั ดิ์ สนิ ธรุ ะเวชญ์.2529)

2.1 การทดสอบการปฏิบตั ิด้วยการเขียนตอบจะแตกตา่ งไปจากการสอบโดยทวั่ ทว่ั ไปเพราะการทดสอบนีม้ งุ่ วดั การใช้ความรู้และทกั ษะ คาถามสว่ นใหญ่เป็นการใช้ความรู้ท่ีมาจากการเรียนรู้ที่ผา่ นมา เชน่ ในรายวิชาการประเมินผลการเรียนอาจจะกาหนดให้ผ้เู รียนปฏบิ ตั กิ ิจกรรมดงั นี ้- สร้างตารางวิเคราะห์หลกั สตู รในหน่วยที่- สร้างข้อสอบตามตารางวิเคราะห์หลกั สตู ร2.2 การทดสอบเชงิ จาแนกเป็นแบบทดสอบท่ีผ้เู รียนจาแนกเคร่ืองมือหรือวิธีการที่ใช้ในการปฏบิ ตั ิ2.3 การปฏบิ ตั ิเชิงสร้างสถานการณ์โดยเน้นให้ผ้เู รียนได้ปฏบิ ตั งิ านในสถานการณ์ท่ีเหมือนจริง เพื่อช่วยปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ผ้เู รียนได้รับอนั ตราย หรือทาเครื่องมือราคาแพงเสียหายระหวา่ งการพฒั นาทกั ษะ2.4 การปฏิบตั ิงานจริงการปฏิบตั ิงานจริงถือวา่ เป็นการวดั ภาคปฏิบตั ทิ ี่มีระดบั ความเป็นจริงสงู สดุ นกั เรียนจะต้องแสดงตวั อยา่ งของงานภายใต้สถานการณ์จริง3 ขนั้ ตอนการสร้างเครื่องมือการวดั พฤติกรรมด้านทกั ษะพสิ ยั3.1 การกาหนดพฤติกรรมการเรียนรู้ซงึ่ ก่อนท่ีผ้สู ร้างเคร่ืองมือ จะกาหนดพฤตกิ รรมการเรียนรู้ได้ต้องศกึ ษาหลกั สตู รโดยละเอียด แล้วพยายามแปลงเปา้ หมายในหลกั สตู รให้เป็นวตั ถปุ ระสงค์เชิงพฤตกิ รรมท่ีสามารถวดั ได้ สงั เกตได้

3.2 การกาหนดคณุ ลกั ษณะของพฤตกิ รรมที่ต้องการวดัเป็นการกาหนดวา่ จะให้ผ้เู รียนปฏิบตั ิอะไร โดยลกั ษณะงานทจ่ี ะให้ปฏิบตั ิต้องสอดคล้องกบั จดุ ประสงค์การเรียนท่ีกาหนดไว้ มีความยากง่ายพอเหมาะกบั ผ้เู รียน ใช้เวลาในการปฏบิ ตั อิ ยา่ งเหมาะสม โดยควรมีการวิเคราะห์งานท่ีต้องปฏิบตั ิ3.3 กาหนดวิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการวดัเป็นการเลือกประเภทของเคร่ืองมือวดั ซง่ึ การวดั ภาคปฏิบตั กิ ารทาได้หลายวธิ ีดงั นี ้3.1.1 ใช้แบบทดสอบข้อเขียนหรือการสอบปากเปลา่ การวดั วธิ ีนีเ้หมาะกบั งานที่ต้องการวดั ความรู้ความสามารถทางทฤษฎีเก่ียวกบั การปฏบิ ตั ิงานเพ่ือตรวจสอบทกั ษะความสามารถในงานที่จะทา3.3.2 การสร้างสถานการณ์จาลองโดยผ้วู ดั ต้องจดั เตรียมสหการให้คล้ายคลงึ กบั สถานการณ์ท่ีเป็นจริง3.3.3 การวดั ผลจากการปฏบิ ตั ิจริงโดยอาจจะวดั ที่กระบวนการวดั ผลงานหรือวดั ทงั้ สองอยา่ งร่วมกนั การกาหนดเครื่องมือที่ใช้ในการวดั ภาคปฏบิ ตั ินนั้ จะต้องสอดคล้องกบั วิธีการวดั3.3.4 สร้างเคร่ืองมือท่ีใช้ในการวดั ผล โดยจะต้องคานงึ ถงึ การเลือกเคร่ืองมือให้เหมาะกบั คณุ ลกั ษณะท่ีต้องการวดั และหลกั ในการสร้ างเคร่ืองมือประเภทนนั ้3.3.5 ตรวจสอบคณุ ภาพ หลงั จากสร้างเครื่องมือเรียบร้อยแล้วกอ่ นท่ีจะนาไปใช้วดั จริง ควรตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือวดัก่อนจนแน่ใจวา่ เคร่ืองมือนนั้ มีคณุ ลกั ษณะท่ีสาคญั ของเครื่องมือที่ดี3.3.6 ปรับปรุงเคร่ืองมือเมื่อทราบผลการตรวจสอบคณุ ภาพเครื่องมือแล้วผ้สู ร้างควรปรับปรุงเครื่องมือให้พร้อมนาไปใช้ในสถานการณ์จริง3.3.7 กาหนดวิธีการประเมินผลเพื่อให้สามารถแปลความหมายของคะแนนให้เข้าใจตรงกนั เกณฑ์การให้คะแนนควรกาหนดวิธีการตรวจให้คะแนนอยา่ งละเอียดให้สามารถเข้าใจได้ตรงกนั4 เคร่ืองมือที่ใช้ในการวดั พฤติกรรมด้านทกั ษะพิสยัเคร่ืองมือที่ใช้ในการวดั พฤติกรรมด้านทกั ษะพสิ ยั จะมีทงั้ การทดสอบแบบเขียนตอบหรือการทดสอบเชิงจาแนกและไมใ่ ช่การทดสอบเป็นการให้ปฏิบตั ิจริงหรือปฏิบตั ิเชิงสถานการณ์ในทนี่ ีจ้ ะยกตวั อยา่ งให้ดทู งั้ สองแบบเพื่อเป็นแนวทางนาไปประยกุ ต์ใช้4.1 เครื่องมือที่เป็นการสอนภาคปฏบิ ตั ิตวั อยา่ ง การสอบภาคปฏิบตั ิในวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง”การทดลองหาปริมาตรของวตั ถ”ุอปุ กรณ์ ได้แก่ 1.น็อตเหลก็