หน่วย2_การเขียนโปรแกรมอย่างง่ายด้วย Scratch

วิทยาการคานวณSlide PPT61-NEW ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 การเขียนโปรแกรมอย่างงา่ ย SCRATCH

2หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี การเขียนโปรแกรมอยา่ งง่ายดว้ ย Scratch ตัวชวี้ ดั • ออกแบบและเขียนโปรแกรมอย่างง่ายโดยใชซ้ อฟตแ์ วร์หรือสือ่ และตรวจหาขอ้ ผิดพลาดและแกไ้ ข

โปรแกรม Scratch คอื โปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ที่พฒั นาข้ึนในปี ค.ศ. 2007 โดยหอ้ งปฏิบตั กิ ารส่ือ (Media lab) สถาบนั เทคโนโลยีแมสซาชเู ซตส์ (Massachusetts Institute of Technology : MIT) เมืองเคมบรดิ จ์ รัฐแมสซาชเู ซตส์ สหรฐั อเมริกา โปรแกรม Scratch สามารถนามาใชพ้ ัฒนาเชิงสรา้ งสรรคไ์ ด้ โปรแกรม Scratch มีลักษณะเปน็ ก้อนโปรแกรม (Block) นามาต่อกัน เพ่ือสร้างรหสั คาสงั่ (Code) เพื่อสัง่ ให้โปรแกรม Scratch ทางานตามทีไ่ ด้เขียนโปรแกรมไว้

การเขา้ ใชง้ านโปรแกรม Scratch มี 2 วธิ ี 1 เปดิ เว็บเบราเซอร์โครม (Chrome Web Browser) และป้อน https://scratch.mit.edu/ ท่ี ช่องทีอ่ ยเู่ วบ็ กดแป้น Enter จะปรากฏหน้าตา่ งโปรแกรม Scratch

2 คลกิ Join Scratch

3 ปอ้ นชอื่ ผู้ใช้ (Scratch Username) เปน็ ภาษาองั กฤษโดยไมใ่ ชช้ ือ่ จรงิ

4 ปอ้ นรหสั ผา่ น (Password) ไมน่ อ้ ยกว่า 6 ตวั อกั ษร หรอื ตวั เลข

5 ปอ้ นรหสั ผา่ นอกี คร้งั ในชอ่ ง (Confirm Password) และคลกิ ถดั ไป (Next)

6 ปอ้ น เดอื นเกิด ปี ค.ศ. เกิด เพศ และประเทศ และคลิกถดั ไป (Next)

7 ปอ้ นอีเมลของคณุ ครู หรือผปู้ กครอง และยนื ยนั อีเมล และคลกิ ถดั ไป (Next)

8 จะพบหนา้ ตา่ งต้อนรับ ใหค้ ลกิ ป่มุ OK Lets Go! ตามทมี่ อื ช้ี

9 แจง้ คณุ ครู หรือผปู้ กครอง ใหย้ นื ยนั อีเมล โดยใหเ้ ขา้ อีเมลและคลกิ Confirm my email address

10 เมอื่ สมคั รสมาชิกเสรจ็ แล้วจะปรากฏหน้าตา่ งนใ้ี ห้ตรวจสอบชอ่ื ผูใ้ ช้ที่มมุ บนขวา

2 การเขา้ ใชง้ านแบบออฟไลน์ (Offline) 1 เปิดเว็บเบราเซอร์ และป้อน https://scratch.mit.edu/download ทช่ี ่องทอี่ ยู่เวบ็ กดแปน้ Enter จะปรากฏหน้าตา่ งโปรแกรม Scratch ให้ดาวน์โหลด

2 เล่อื นลงมาจะพบใหด้ าวนโ์ หลดโปรแกรม Adobe AIR โดยเลอื กตามระบบปฏิบตั กิ ารทใ่ี ช้

3 คลกิ ปมุ่ Download now

4 เม่อื เสรจ็ ส้ินการดาวน์โหลด ใหค้ ลิกปมุ่ Next ท่อี ยดู่ ้านลา่ งเพ่อื ติดตง้ั Adobe AIR

5 เมอื่ ติดตั้ง Adobe AIR เสร็จแลว้ ให้กลับมาหน้าเวบ็ ไซต์เดมิ จะพบขัน้ ตอนที่ 2 ใหด้ าวน์โหลดโปรแกรม Scratch Offline Editor โดยเลอื ก ตามระบบปฏิบตั กิ ารท่ีใช้

6 เม่อื เสรจ็ สน้ิ การดาวนโ์ หลด ใหด้ บั เบลิ คลกิ ไฟลท์ ่อี ย่ดู ้านล่างเพอ่ื ตดิ ต้งั โปรแกรม Scratch

7 เม่อื คลกิ ตดิ ตง้ั โปรแกรม Scratch จะปรากฏหนา้ ตา่ ง Open File แลว้ ติดตัง้ โปรแกรม จากน้นั คลิกปุม่ Continue

8 รอการตดิ ตง้ั โปรแกรม Scratch เมือ่ เสร็จสิน้ การตดิ ตง้ั จะปรากฏหนา้ ตา่ ง Application Install การเขียนโปรแกรมภาษา Scratch

การเขียนโปรแกรมสงั่ ให้ตัวละครทางาน เปน็ การนาสิง่ ท่ีได้ออกแบบไว้ในการแสดงขัน้ ตอนการแกป้ ัญหามาเขยี นด้วยคาสง่ั ของภาษาคอมพิวเตอร์ ซ่ึงการเขียนโปรแกรมคอมพวิ เตอรเ์ พื่อสง่ั ให้ คอมพวิ เตอร์ ทางานตามข้ันตอนดังกลา่ ว ควรเขยี นในรูปแบบท่ีงา่ ยเพอ่ื ใหผ้ อู้ น่ื สามารถเข้าใจได้ บล็อกคาสั่ง โปรแกรมทางาน moveForward(); บลอ็ กคาสง่ั “ไปขา้ งหนา้ ” ทาใหต้ ัวละครเดนิ

ภาษาคอมพิวเตอร์ คือ ภาษาต่างๆ ทผี่ ้ใู ชง้ านใช้ ในการเขยี นโปรแกรม คาส่งั และ เปน็ ภาษาทใ่ี ช้เปน็ สอ่ื กลางเพอื่ ใช้ สื่อสาร ระหวา่ งผ้ใู ชง้ านกบั คอมพิวเตอร์ ซ่งึ เปน็ การอ่านคาส่งั ด้วยเลขฐานสองเท่าน้นั

หนา้ ตาของโปรแกรม Scratch

มารู้จกั โปรแกรม Scratch SCRATCH คือ โปรแกรมภาษาคอมฯ ซึง่ สามารถนามาใช้ พัฒนาเชิงสรา้ งสรรค์ได้ โปรแกรม SCRATCH มลี กั ษณะ เป็นกอ้ นโปรแกรม (Block) นามาตอ่ กันเพ่ือสรา้ งสรรค์ รหัสคาสง่ั (Code) เพอื่ ส่ังให้โปรแกรมทางาน

สว่ นประกอบของโปรแกรม Scratch

สว่ นประกอบของโปรแกรม Scratch หมายเลข 1 คอื เปลยี่ นภาษา ซง่ึ มีใหเ้ ลอื กถงึ 64 ภาษาดว้ ยกัน หมายเลข 2 คอื เมนูบันทกึ เมนูเรยี กเปดิ งานเกา่ เมนแู ก้ไข และเมนตู วั อย่าง ชิ้นงานของคนอ่ืนที่ได้สรา้ งไว้ หมายเลข 3 คือ หมวดหมูบ่ ล็อกโค้ดคาสั่ง ท่ีภายในถกู บรรจุคาสงั่ ยอ่ ย ๆ เอาไว้

สว่ นประกอบของโปรแกรม Scratch หมายเลข 4 คอื ปรบั แตง่ แกไ้ ขตวั ละคร หรอื พื้นหลังทเี่ ราเลอื ก หมายเลข 5 คอื คาสงั่ การจัดการ หมายเลข 6 คอื พืน้ ที่ในการวางบลอ็ กคาส่งั เกย่ี วกับเสยี ง เชน่ การปรบั แตง่ เสยี ง การบันทึกเสียง การลบ การตัดเสยี ง

ส่วนประกอบของโปรแกรม Scratch หมายเลข 7 คือ ปมุ่ สงั่ ใหโ้ ปรแกรมทางานและสั่งใหโ้ ปรแกรมหยดุ ทางาน หมายเลข 8 คือ เวทแี สดงผล หมายเลข 9 คอื ปมุ่ การแสดงผล การปรับเปลี่ยนรูปแบบการแสดงผล ของโปรแกรม scratch

ส่วนประกอบของโปรแกรม Scratch หมายเลข 10 คือ ป่มุ ยอ่ ขยาย กง่ึ กลางพื้นทวี่ างบล็อกคาสง่ั หมายเลข 11 คือ หมายเลข 12 คอื หมายเลข 13 คือ ตวั ละคร รปู พ้ืนหลัง นาเข้าตวั ละคร นาเขา้ ภาพพนื้ หลงั รปู ภาพ หรือวตั ถทุ ี่ เรานาเขา้ มา

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ Scratch เบ้อื งตน้ คือ การเขียนสคริปตใ์ หต้ วั ละครแตล่ ะตัวรวมทง้ั ฉาก ทางานรว่ มกันโดยที่ตัวละครแตล่ ะตัวรวมท้งั ฉาก สามารถมไี ดห้ ลายสครปิ ต์หรอื ไมม่ ีสคริปตก์ ็ได้ การเขียนโปรแกรม Scratch การกาหนดวตั ถุประสงค์ หรือปญั หา : ต้องการให้ตัวละครพดู วา่ “สวสั ดปี ระเทศไทย” การวางแผนการแกป้ ัญหา : ตอ้ งออกแบบซอฟต์แวรอ์ ยา่ งชัดเจนและนาไปเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ Scratch การออกแบบซอฟตแ์ วร์ : ออกแบบโดยใชผ้ งั งาน เร่มิ ตน้ สวัสดปี ระเทศไทย กาหนดขอ้ ความ “สวสั ดปี ระเทศไทย” ใหแ้ ก่ตัวละคร ตัวละคร (Sprite1) แสดงข้อความ“สวสั ดปี ระเทศไทย” สน้ิ สุด

ข้นั ตอนการเขยี นโปรแกรมดว้ ย Scratch

การเขียนโปรแกรม Scratch ให้มีเสียง การกาหนดวัตถปุ ระสงค์ หรือปัญหา : ต้องการให้ตวั ละครพูดวา่ “สวัสดีประเทศไทย” และมเี สยี ง “เหมยี ว” การวางแผนการแก้ปญั หา : ต้องออกแบบซอฟตแ์ วรอ์ ยา่ งชดั เจนและนาไปเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ Scratch การออกแบบซอฟตแ์ วร์ : ออกแบบโดยใช้ผงั งาน เร่ิมต้น กาหนดข้อความ “สวสั ดปี ระเทศไทย” ให้แก่ตัวละคร สวสั ดปี ระเทศไทย กาหนดเสียง “เหมยี ว” ให้แก่ตัวละคร ตัวละคร (Sprite1) แสดงข้อความ“สวสั ดีประเทศไทย” และเปลง่ เสียง “เหมียว” ส้นิ สุด

นาผงั งานทไี่ ด้ออกแบบไว้มาเขียนโปรแกรมคอมพวิ เตอร์ Scratch 1 เลอื กควบคมุ (Control) และลากบล็อกโปรแกรมวางในพน้ื ท่เี ขยี นโปรแกรม (Script Area)

2 เลอื กบลอ็ กรปู รา่ ง (Looks) และลากบลอ็ ก ตอ่ เขา้ กบั บลอ็ ก

3 แกไ้ ขขอ้ ความในบลอ็ ก เปน็

4 เลอื กเสยี ง (Sound) และเลอื กบลอ็ ก ตอ่ ล่างบลอ็ ก

5 คลกิ ธงเขียว เพือ่ รันโปรแกรม 6 บนั ทกึ โปรแกรม

การสรา้ งฉากประกอบตวั ละครในโปรแกรม Scratch ในฉาก (Stage) มพี ิกัดพนื้ ที่ ดังนี้

เลอื กพิกดั และการสรา้ งฉากประกอบ เลอื กการเคล่อื นที่ เลอื กพิกดั เชน่

เม่อื ไดพ้ ิกัดตัวละครแล้ว เราสามารถใสพ่ ื้นหลังฉากไดโ้ ดยเลอื ก พืน้ หลัง 1 คลิกปมุ่ นาเข้า เพอ่ื เลอื กพนื้ หลงั ฉากจากคลังพืน้ หลัง

2 เลอื กหมวดพนื้ หลงั และคลกิ ปมุ่

3 ปรากฏพน้ื หลังฉากละครแบบตา่ งๆ เลอื กฉากท่ีต้องการและคลิกปมุ่