แผนการจัดการเรียนรู้ที่-4

75 แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 4 รายวชิ างานเช่ือมโลหะเบอื้ งต้น ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ า เวลา 12 ชั่วโมง เรื่อง การเชื่อมเดินแนวเชื่อม เวลา 2 ช่ัวโมง ผ้สู อน นาย ทกั ษณิ นะที วนั ท่ี…… เดอื น……………….พ.ศ. ................... _____________________________________________________________________________________ 1. เป้ าหมายการเรียนรู้ 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ง 4.1 เขา้ ใจ มีทกั ษะท่ีจาเป็น มีประสบการณ์ เห็นแนวทางในงานอาชีพ ใชเ้ ทคโนโลยเี พอ่ื พฒั นาอาชีพ มีคุณธรรม และมีเจตคติท่ีดีต่ออาชีพ 1.2 สาระสาคญั การใชเ้ คร่ืองเช่ือมไฟฟ้ าและสามารถเดนแนวเชื่อมได้ 1.3 ตัวชี้วดั ของหลกั สูตร 1.3.1 ง 4.1 ม4/1 อภิปรายแนวทางสู่อาชีพท่ีสนใจ 1.3.2 ง 4.1 ม4/2 เลือก และใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งเหมาะสมกบั อาชีพ 1.3.3 ง 4.1 ม4/3 มีประสบการณ์ในอาชีพที่ถนดั และสนใจ 1.3.4 ง 4.1 ม4/4 มีคุณลกั ษณะที่ดีตอ่ อาชีพ 1.4 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.4.1 ดา้ นความรู้ (K) -นกั เรียนมีความรู้ความเขา้ ใจในเร่ือง การเช่ือมเดินแนวเชื่อม 1.4.2 ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ (P) -นกั เรียนสามารถเชื่อมไฟฟ้ าโดยการเดินแนวเช่ือมได้ 1.4.3 ดา้ นเจตคติ (A) -นกั เรียนมีความใฝ่ เรียนรู้และมีคุณธรรม จริยธรรม

76 1.5 ตัวชี้วดั แผนจัดการเรียนรู้ 1.5.1 นกั เรียนสามารถทาแบบทดสอบหลงั เรียนไดไ้ ม่ต่ากวา่ ร้อยละ 70 1.5.2 นกั เรียนสามารถเช่ือมไฟฟ้ าโดยการเดินแนวเชื่อมอยา่ งถูกตอ้ งในระดบั คุณภาพไม่ ต่ากวา่ พอใช้ 1.5.3 มีความรับผดิ ชอบ ใฝ่ เรียนรู้ มีคุณธรรม จริยธรรม ในระดบั คุณภาพดี 1.6 เนือ้ หา/สาระ - การเชื่อมเดินแนวเช่ือม 1.7 ส่ือการสอน - ใบความรู้ เร่ือง การเชื่อมเดินแนวเชื่อม 1.8 ภาระงาน / ชิ้นงาน - ใบงาน เร่ือง การเชื่อมเดินแนวเช่ือม 2. การวดั ผลประเมินผล 2.1 การวดั ผล ดา้ นความรู้ จากใบงาน 12 คะแนน ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ จากแบบประเมินผลงาน 9 คะแนน ดา้ นคุณลกั ษณะ จากแบบสังเกตพฤติกรรมการทางาน 9 คะแนน จากแบบพฤติกรรมอนั พึงประสงค์ 9 คะแนน รวม 39 คะแนน 2.2 การประเมินผล ระดบั คุณภาพ หมายถึง ดี (3) หมายถึง พอใช้ (2) ต้งั แต่ 32 คะแนนข้ึนไป หมายถึง ควรปรับปรุง (1) ต้งั แต่ 20 – 31 คะแนน ต้งั แต่ 1 – 19 คะแนน

77 แบบประเมนิ ผลงาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ า เรื่อง การเชื่อมเดนิ แนวเช่ือม ท่ี ช่ือ – สกุล ความถูกต้องของแนวเ ื่ชอม ผลการ หมายเหตุ ความสวยงาม รวม ประเมิน การทาความสะอาด ิ้ชนงาน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไมผ่ า่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

78 ลงช่ือ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมนิ ใส่เครื่องหมาย / ลงในช่องหมายเลขท่ีประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินการประเมิน ใส่เครื่องหมาย / ลงในช่องผา่ น ไม่ผา่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

79 แบบประเมนิ ผลงาน กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 เทคนิคการเช่ือมไฟฟ้ า เรื่อง การเชื่อมเดนิ แนวเชื่อม ประเด็นการประเมนิ เกณฑ์การให้คะแนน ระดับ 3 (ด)ี ระดับ 2 (พอใช้) ระดับ 1 (ปรับปรุง) ความถูกตอ้ งของแนว แนวของงานเช่ือม แนวเช่ือมไมต่ รงแนว แนวเช่ือมไมต่ รงกนั เลย เชื่อม ตรงกนั อยา่ งเป็นระเบียบ เล็กนอ้ ย แนวเชื่อมมีความต่อเนื่อง แนวเช่ือมมีความต่อเน่ือง แนวเช่ือมไมม่ ีความ ความสวยงาม และแนวเช่ือมเรียงต่อกนั แตแ่ นวเชื่อมรียงต่อกนั ตอ่ เน่ืองและแนวเช่ือมไม่ อยา่ งสวยงาม เรียงต่อกนั เลย การทาความสะอาด รอยเช่ือมสะอาด เงางาม รอยเชื่อมมีตามดกบั ไมท่ าความสะอาดชิ้นงาน ชิ้นงาน ไม่มีตามดและแสลก เลย เกาะติดกบั ชิ้นงานเลย แสลกติดกบั ชิ้นงาน เล็กนอ้ ย

80 แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการทางาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ า เร่ือง การเช่ือมเดนิ แนวเชื่อม ที่ ช่ือ – สกลุ ความ ัรบผิดชอบการทางาน ผลการ หมายเหตุ ความ ่รวม ืมอในการทางาน รวม ประเมิน ทักษะในการทางาน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไมผ่ า่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

81 ลงชื่อ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมิน ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องหมายเลขท่ีประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินการประเมิน ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องผา่ น ไม่ผา่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

82 แบบประเมินพฤติกรรมการทางาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เทคนิคการเช่ือมไฟฟ้ า เร่ือง การเช่ือมเดินแนวเชื่อม ประเด็นการประเมนิ เกณฑ์การให้คะแนน ระดบั 3 (ดี) ระดบั 2 (พอใช้) ระดบั 1 (ปรับปรุง) ความรับผดิ ชอบ ทางานที่ไดร้ ับ ทางานท่ีไดร้ ับ ทางานท่ีไดร้ ับ มอบหมายเสร็จตรงเวลา มอบหมายเสร็จแตไ่ ม่ มอบหมายไม่เสร็จและ ตรงเวลาท่ีกาหนด ไมต่ รงเวลาที่กาหนด ท่ีกาหนด ความร่วมมือในการ ใหค้ วามร่วมมือกบั ใหค้ วามร่วมมือกบั ไมใ่ หค้ วามร่วมมือกบั ทางาน เพื่อนในการทางาน ไม่ เพ่อื นในการทางาน แต่ เพอ่ื นในการทางาน ชวนเพื่อนคุยหรือเล่น ชวนเพอ่ื นคุยหรือเล่น ชวนเพื่อนคุยหรือเล่น เป็ นบางเวลา ตลอดเวลา ทกั ษะในการทางาน มีความคล่องแคล่วใน ไมค่ ่อยมีความ ขาดความคล่องแคล่วใน การทางาน คล่องแคล่วในการ การทางาน ทางานเลก็ นอ้ ย

83 แบบประเมนิ พฤติกรรมอนั พงึ ประสงค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 เทคนิคการเช่ือมไฟฟ้ า เรื่อง การเชื่อมเดินแนวเช่ือม ท่ี ช่ือ – สกุล ใ ่ฝเ ีรยน ู้ร ผลการ หมายเหตุ ีมวินัยในการเ ีรยน รวม ประเมิน ความ ัรบผิดชอบในการทางาน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไม่ผา่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

84 ลงช่ือ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมนิ ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องหมายเลขที่ประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตัดสินการประเมิน ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องผา่ น ไมผ่ า่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

85 แบบประเมินพฤติกรรมอนั พงึ ประสงค์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ า เร่ือง การเช่ือมเดนิ แนวเชื่อม ประเด็นการประเมนิ เกณฑ์การให้คะแนน ระดบั 3 (ดี) ระดบั 2 (พอใช้) ระดบั 1 (ปรับปรุง) ใฝ่ เรียนรู้ ต้งั ใจฟังครูสอนและ ไมต่ ้งั ใจฟังครูสอนแต่ ไม่ต้งั ใจฟังครูสอนและ ปฏิบตั ิงานจนสาเร็จ ปฏิบตั ิงานจนสาเร็จ ไม่ปฏิบตั ิงาน มีระเบียบ ในการเรียน ไม่คอ่ ยมีระเบียบ และ ไม่มีระเบียบและ ไม่ส่งเสียงดงั รบกวน มีวนิ ยั ในการเรียน เพ่อื น ในเวลาเรียน ส่งเสียงดงั รบกวนเพื่อน ส่งเสียงดงั รบกวนเพ่ือน ความรับผดิ ชอบในการ ทางานที่รับมอบหมาย ในเวลาเรียน บางคร้ัง ในเวลาเรียน ทางาน จนสาเร็จตามเป้ าหมาย และตรงเวลาที่กาหนด บ่อยคร้ัง ทางานท่ีรับมอบ ไม่ทางานที่รับมอบ หมายจนสาเร็จตาม หมายและไม่เสร็จตรง เป้ าหมายแตไ่ มต่ รงเวลา เวลาท่ีกาหนด ท่ีกาหนด

86 3. กจิ กรรมการเรียนการสอน 3.1 ข้นั นาเข้าสู่บทเรียน (5 นาท)ี ครูซกั ถามนกั เรียนในเรื่อง การเชื่อมไฟฟ้ า 3.2 ข้นั สอน (45นาท)ี 3.2.1 ครูทาการทดลองการเช่ือมไฟฟ้ าใหน้ กั เรียนไดด้ ู 3.2.2 ครูอธิบายเรื่องการเช่ือมไฟฟ้ า 3.3 ข้ันปฏิบตั ิ (50 นาท)ี 3.3.1 ครูแจกใบความรู้เร่ือง เทคนิคการเชื่อมไฟฟ้ า 3.3.2 ครูแจกใบงาน เร่ือง เทคนิคการเช่ือมไฟฟ้ า 3.3.3 ใหน้ กั เรียนทาการเชื่อมไฟฟ้ าโดยการทดลองเช่ือมไฟฟ้ า การเชื่อมเดินแนวเช่ือม 3.4 ข้ันสรุป (15นาที) ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปถึงการเช่ือมไฟฟ้ า เรื่อง การเชื่อมเดินแนวเชื่อม

87 บันทกึ หลงั สอน 1.ผลการเรียนการสอน .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... 2.ปัญหาอุปสรรคในการสอน .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... 3.การแกป้ ัญหา .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... ลงชื่อ....................................................(ผสู้ อน) (นายทกั ษิณ นะที)

88 ข้อเสนอแนะผ้บู ริหาร ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ลงชื่อ__________________________(ผบู้ ริหารสถานศึกษา) (__________________________) _________/________/________

89 ใบความรู้ เร่ือง เทคนิคในการอาร์ก การเร่ิมต้นอาร์ก การอาร์กสาหรับงานเช่ือมดว้ ยลวดเชื่อมหุม้ ฟลก๊ั ซ์ โดยทว่ั ไปนิยมใชก้ นั 2 วธิ ี คือ 1. แบบแตะสัมผสั (Tapping Method) ผทู้ ่ีมีความชานาญแลว้ จะใชว้ ธิ ีน้ี เพราะวธิ ีการเริ่มตน้ อาร์กแบบน้ี สามารถจะกระทาไดโ้ ดยตาแหน่งท่ีเราตอ้ งการเช่ือมนนั่ คือ ใชล้ วดเช่ือมแตะลงบนผวิ หนา้ ของชิ้นงานเพียงเบา ๆ ตรงตาแหน่งที่เราตอ้ งการแลว้ ยกข้ึนเพอ่ื ใหเ้ กิดการอาร์กจากน้นั จึงกดลวดเช่ือมลงมาเพ่ือหาระยะอาร์กท่ี ถูกตอ้ ง ดงั แสดงในรูป รูปแสดงเทคนิควธิ ีการเร่ิมตน้ อาร์กแบบแตะสมั ผสั 2. แบบเข่ียสัมผสั (Scratch Method) ผเู้ ริ่มตน้ ฝึกงานเช่ือมควรใชว้ ธิ ีน้ีเพราะการเขี่ยแบบน้ีโอกาสลวดเช่ือมดูด ติดกบั ชิ้นงานมีนอ้ ยเพราะเป็ นการลากเข่ียแลว้ ยกข้ึนเพ่อื ใหเ้ กิดการอาร์ก หลงั จากน้นั จึงรักษาระยะอาร์กให้ ถูกตอ้ งและคงท่ี การเร่ิมตน้ อาร์กแบบน้ีทาใหก้ ารอาร์กอยไู่ กลจากตาแหน่งท่ีเร่ิมตน้ บางคร้ังอาจเกิดหลอม ละลายของลวดเชื่อมหยดลงระหวา่ งทาง หรืออาจหาจุด ตน้ เช่ือมไมพ่ บทาใหแ้ นวเชื่อมไม่สมบรู ณ์ได้ ดงั แสดง ในรูป

90 รูปแสดงเทคนิควธิ ีการเร่ิมตน้ อาร์กแบบเขี่ยสัมผสั องค์ประกอบในการควบคุมแนวเช่ือม กรรมวธิ ีการเชื่อมโลหะดว้ ยลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์ (Shielded Metal ArcWelding ; SMAW) น้นั จะมีตาแหน่งใน การเชื่อม ชนิดของรอยเช่ือม และรอยต่อเหมือนกบั กรรมวิธีการเชื่อมโลหะดว้ ยแก๊สออ๊ กซีอะเซทิลีน (Oxy Acetylene Welding ; OAW) ดงั ท่ีกล่าวมาแลว้ ส่วนเทคนิคการเช่ือมโลหะดว้ ยลวดเชื่อมหุม้ ฟลกั ซ์จะมีองคป์ ระกอบในการควบคุมแนวเชื่อมจะแตกต่างกนั ดงั น้ี 1.1การเลือกชนิดของลวดเชื่อมใหเ้ หมาะสม (Correct Electrode) การเลือกลวดเช่ือมใหเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะงาน ควรพิจารณาองคป์ ระกอบ ดงั ต่อไปน้ี 1.1.1 ความแขง็ แรงของงาน ก่อนเชื่อมจะตอ้ งรู้สมบตั ิเชิงกล ของ โลหะงาน และเลือกลวดเช่ือมท่ีมีสมบตั ิเชิงกล ใกลเ้ คียงกนั มากท่ีสุดในการเชื่อม เช่น ถา้ เป็ นเหลก็ กลา้ ละมุน (Mild Steels) ควรเลือกลวดเช่ือมในกลุ่ม EXXXX เช่น E6013 ซ่ึงเป็นลวดเช่ือมท่ีมีสมบตั ิเชิงกลใกลเ้ คียงกบั โลหะงาน 1.1.2ส่วนผสมของโลหะงาน จะตอ้ งเลือกลวดเชื่อมที่มีส่วนผสม เหมือนกบั โลหะงาน ถา้ เป็นเหล็กกลา้ แรงดึง สูงและเหล็กกลา้ ชนิดต่าง ๆ ควรเลือกลวดเชื่อม ในกลุ่ม EXXXX BX เช่น E 8018 B8 ซ่ึงเป็นลวดเช่ือมหุม้ ฟ ลกั ซ์ด่างผงเหลก็ 1.1.3ท่าเช่ือมใหด้ ูจากสญั ลกั ษณ์ที่กาหนดในลวดเช่ือม เช่น ระบบ AWS จะกาหนดตวั เลขตวั ที่ 3 เป็นการบอก ถึงตาแหน่งทา่ เชื่อม ซ่ึงจะสามารถเชื่อมไดใ้ นตาแหน่งใดบา้ ง เช่น E 6010 ซ่ึงเช่ือมไดท้ ุกตาแหน่ง 1.1.4ชนิดของกระแสไฟท่ีใช้ ควรเลือกให้เหมาะสมกบั กระแสไฟเช่ือม เพราะลวดเชื่อมบางชนิดจะเช่ือมไดผ้ ลดี กบั ไฟกระแสตรงเทา่ น้นั หรือบางชนิดจะเช่ือมไดผ้ ลดีกบั ไฟกระแสสลบั เทา่ น้นั ใหพ้ จิ ารณาตวั เลขตวั ท่ี 4

91 สาหรับมาตราฐาน AWS เช่น E 6013 ซ่ึงเช่ือมไดท้ ้งั กระแสไฟสลบั และกระแสตรง 1.1.5ลกั ษณะของรอยต่อ ในกรณีต่อชนไมบ่ ากหนา้ งาน ควรเลือก ลวดเชื่อมที่มีการอาร์กน่ิมนวล เพอื่ ช่วย ป้ องกนั งานทะลุ ส่วนการเชื่อมต่อชนบากหนา้ งานควรใชล้ วดเช่ืมที่มีการอาร์กรุนแรง เพอื่ ตอ้ งการการกินลึก เช่น E 7016 ซ่ึงจะพจิ ารณาตวั เลขตวั ท่ี 4 1.2 การเลือกชนิดและปริมาณกระแสไฟ (Correct Current) การเลือกชนิดของกระแสไฟ ใหพ้ จิ ารณาจากขา้ งกล่องลวดเชื่อมท่ี กาหนดให้ ซ่ึงจะบอกถึงกระแสไฟที่ เหมาะสมกบั งานแตล่ ะขนาด เช่น E 6010 ใชก้ ระแส DCEP ส่วน E6012 ใชก้ ระแส AC และ DCEN เป็นตน้ ส่วนปริมาณกระแสไฟน้นั ไม่มีขอ้ กาหนดกฎเกณฑต์ ายตวั เน่ืองจากมีองคป์ ระกอบอื่น ๆ เขา้ มาเกี่ยวขอ้ งอีกมาก เช่น ทกั ษะของช่างเช่ือม ท่าเช่ือม ขนาดของลวดเชื่อม ชนิดของงานท่ีจะเชื่อม ดงั น้นั ผปู้ ฏิบตั ิการเชื่อมควรปรับ กระแสไฟเชื่อม โดยใชค้ ่าเฉลี่ยตามตารางขา้ งกล่องลวดเช่ือมระบุไว้ ดงั ตวั อยา่ งจากขอ้ มลู ใน ตารางไดจ้ ากกล่อง ลวดเชื่อม 1.3 การต้งั มุมลวดเชื่อมที่เหมาะสม (Correct Angle of Electrode) ขนาดมุมที่เหมาะสมจะข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะของ รอยต่อและตาแหน่งท่าเช่ือมจะเป็นตวั กาหนด มุมลวดเชื่อมท่ีกระทาต่อชิ้นงานจะมีอิทธิพลตอ่ คุณภาพของแนว เชื่อม ตาแหน่งของการเติมโลหะหลอมละลาย การลอยตวั ของสแลก และรูปร่างลกั ษณะของแนวเช่ือม มุมเชื่อม ประกอบดว้ ย 1.3.1 มุมนาและมุมงาน (Lead Angle and work Angle) มุมนาคือมุม เอียงของลวดเชื่อมวดั จากแนวด่ิง 90 องศา เอียงไปในทิศทางเดียวกนั กบั ทิศทางของการเดินแนวเช่ือม 10 – 15

92 องศา ส่วนมุมงาน คือ มุมเอียงของลวดเชื่อมวดั จากแนวระดบั กบั ชิ้นงาน 75 – 80 องศา เฉพาะในตาแหน่งทา่ ราบและท่าเหนือศีรษะ ส่วนทา่ อ่ืน ๆ มุมนาและมุมงานลวดเช่ือมก็จะเปลี่ยนไป 1.3.2 มุมดา้ นขา้ ง (Side Angle) คือมุมท่ีวดั จากแนวแกนลวดเช่ือมเขา้ หาตวั ผเู้ ชื่อม โดยในการเชื่อมทา่ ราบและ ท่าเหนือศีรษะน้นั มุมขา้ งจะต้งั ฉาก (90 องศา) กบั ชิ้นงาน ส่วนรอยเชื่อมตวั ทีน้นั มุมดา้ นขา้ งจะเอียงไปตาม ตาแหน่งของการเช่ือม เช่น การเช่ือมต่อตวั ทีทา่ ขนานนอน (2F) เฉพาะแนวแรกมุมดา้ นขา้ งจะเอียง 45 องศา 1.4 การใชร้ ะยะอาร์กท่ีถูกตอ้ ง (Correct Arc Length) หมายถึง ระยะห่างระหวา่ งปลายลวดเชื่อม ขณะทาการ เชื่อมกบั ชิ้นงาน ขนาดของระยะอาร์กข้ึนอยกู่ บั เส้นผา่ ศูนยก์ ลางลวดเชื่อม โดยทว่ั ไประยะอาร์กจะเท่ากบั ความ โตของแกนลวดเชื่อมหรือนอ้ ยกวา่ เล็กนอ้ ย ซ่ึงอิทธิพลของระยะอาร์กจะ มีผลต่อคุณภาพของแนวเช่ือม ดงั น้ี 1.4.1 ระยะอาร์กห่างมากเกินไป จะมีผลทาให้ อาร์กรุนแรง การควบคุมแนวเชื่อมหรือแอง่ หลอมเหลวทาไดย้ าก และทาใหค้ วามแขง็ แรงของแนวเชื่อมลดลง 1.4.2 ระยะอาร์กส้ันเกินไป จะมีผลทาใหป้ ลายลวดเช่ือมติดกบั โลหะงานการอาร์กดบั ง่ายและความแขง็ แรงแนว เช่ือมลดนอ้ ยลง 1.4.3 ระยะอาร์กที่ถูกตอ้ ง จะช่วยป้ องกนั ไมใ่ หอ้ ากาศภายนอกเขา้ มารวมตวั ในแอ่งหลอมเหลว ทาใหก้ ารอาร์ก เกิดข้ึนสม่าเสมอ เมด็ โลหะกระเดน็ นอ้ ย และแนวเช่ือมมีความแขง็ แร

93 1.5 การใชค้ วามเร็วในการเดินลวดเชื่อมที่ถูกตอ้ ง (Correct Travel speed) การใชค้ วามเร็วในการเดินลวดเชื่อม ถูกตอ้ งน้นั ใหส้ ังเกตดูน้าโลหะที่กาลงั หลอมเหลวติดต่อกนั อยา่ งต่อเน่ืองและเป็นระเบียบ ซ่ึงในการควบคุม ความเร็วน้นั อาจจะใชจ้ งั หวะหายใจเขา้ –ออก เป็ นจงั หวะในการเดินลวดเชื่อมในระยะเร่ิมตน้ ฝึกการเชื่อม ความเร็วในการเชื่อมน้นั จะมีผลตอ่ ความแขง็ แรงของแนวเชื่อม เช่น ในกรณีเดินเร็วเกินไปจะทาใหบ้ ่อ หลอมเหลวแคบและต้ืน ทาใหแ้ นวเชื่อมขาดความแขง็ แรงหรือหากเดินลวดเช่ือมชา้ เกินไปจะไดแ้ นวเช่ือมท่ีนูน และกวา้ งเกินความจาเป็นและทาใหเ้ กิดความร้อนสะสมในชิ้นงานมาก ซ่ึงอาจจะทาใหช้ ิ้นงานบิดงอได้ 1.6 เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ า (Welding Machine) เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าเป็นอีกองคป์ ระกอบหน่ึงท่ีจะทาใหก้ ารเช่ือมที่มี ประสิทธิภาพ เพราะเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าสมยั ใหมส่ ามารถปรับเปล่ียนกระแสเช่ือมใหเ้ หมาะสมตามลกั ษณะอาร์ก ท่ีเกิดข้ึน โดยการอาร์กหรือการส่งถ่ายน้าโลหะจากลวดเช่ือมเขา้ สู่ชิ้นงานก่อตวั เป็นแนวเช่ือมจะเกิดข้ึนแตกต่าง กนั ไปตามชนิดของฟลกั ซ์ (ถา้ เป็นลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์) และชนิดของเน้ือโลหะงาน รวมท้งั กรรมวธิ ีการเช่ือม ดงั น้นั เครื่องเชื่อมจึงเป็ นองคป์ ระกอบหน่ึงในการควบคุมแนวเชื่อม เพราะถา้ เคร่ืองเช่ือมที่ดีจะทาใหก้ ารควบคุม การอาร์กและแนวเชื่อมไดง้ ่าย ทาใหค้ ุณภาพของรอยเชื่อมดีข้ึน เช่น เคร่ืองเชื่อมบางยีห่ อ้ จะ มีระบบการควบคุมกระแสเช่ือม ซ่ึงเป็นตวั แปรพ้ืนฐานท่ีช่างเช่ือมโลหะตอ้ งปรับต้งั เพ่อื อาร์กหลอมโลหะงาน ดงั น้ี 1.6.1 ฮอทสตาร์ท (Hot Start) เป็นกระแสเชื่อมเริ่มตน้ อาร์ก ใชใ้ นกรณีที่ตอ้ งการใหจ้ ุดอาร์กไดง้ ่ายข้ึน โดยการปรับต้งั คา่ ตวั แปร ดงั น้ี 1 ) คา่ กระแสเชื่อมเริ่มตน้ (แอมป์ )

94 2 ) ช่วงเวลาของกระแสเช่ือมเร่ิมตน้ (วินาที) โดยทว่ั ไปจะปรับคา่ กระแสเชื่อมเริ่มตน้ ใหส้ ูงกวา่ กระแสเช่ือมปกติ สาหรับเดินแนวเชื่อม (ประมาณ 50 % ) และปรับช่วงเวลาใหเ้ หมาะสม (ประมาณ 0.3 – 0.5 วนิ าที) ดงั แสดงใน รูป ท่ี 128 จะทาใหจ้ ุดอาร์กไดง้ ่ายเหมาะสาหรับลวดเชื่อมฟลกั ซ์ด่างหรือไฮโดรเจนต่า เช่น E7016 , E7018 เป็นตน้ 1.6.2 อาร์กฟอร์ซ (Arc Force) เป็นค่าของกระแสเชื่อมท่ีจา่ ยเพ่มิ ข้ึนอยา่ ง รวดเร็วและทนั ทว่ งที ในขณะท่ีแรงดนั อาร์ก (Arc Voltage) ลดลงถึงระดบั หน่ึง (ข้ึนอยกู่ บั การออกแบบของผผู้ ลิต) จากรูปที่ 129 แสดงใหเ้ ห็นถึง กระแสเช่ือมอาร์กฟอร์ซจะอยใู่ นช่วงแรงดนั อาร์ก 15 - 0 โวลท์ (เส้น A-B) ซ่ึงเป็นกระแสเชื่อมท่ีเพมิ่ ข้ึนอยา่ ง รวดเร็ว ในกรณีท่ีช่างเช่ือมกาลงั เดินแนวเช่ือมและลดระยะอาร์กใหต้ ่าลงจนถึง 15 โวลทห์ รือต่ากวา่ จะทาให้ อุณหภูมิของ การหลอมเหลวเพิ่มข้ึนทนั ที ป้ องกนั ไม่ใหน้ ้าโลหะตรงปลายลวดเชื่อมแขง็ ตวั และดูดติดกบั ชิ้นงาน

95

96 ใบงาน คาชี้แจง : ใหน้ กั เรียนเช่ือมไฟฟ้ าแบบเช่ือมแบบเดินแนวเชื่อม ลงบนแผน่ เหล็กแบนขนาดความยาว 15 ซม. ภายในเวลา 20 นาที ( 12 คะแนน)