แผนการจัดการเรียนรู้ที่-2

24 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 รายวชิ างานเชื่อมโลหะเบอื้ งต้น ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เร่ือง ความปลอดภัยในงานเชื่อมโลหะ เวลา 6 ชั่วโมง เรื่อง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลักษณะพนื้ ฐาน เวลา 4 ช่ัวโมง ผ้สู อน นาย ทกั ษิณ นะที วนั ท่ี…… เดือน……………….พ.ศ. ................... _____________________________________________________________________________________ 1.เป้ าหมายการเรียนรู้ 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ เขา้ ใจการทางาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทกั ษะกระบวนการทางาน ทกั ษะการจดั การ ทกั ษะ กระบวนการแกป้ ัญหา ทกั ษะการทางานร่วมกนั และทกั ษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และลกั ษณะ นิสยั ในการทางาน มีจิตสานึกในการใชพ้ ลงั งาน ทรัพยากร และส่ิงแวดลอ้ ม เพอื่ การดารงชีวิตและ ครอบครัว 1.2 สาระสาคัญ การใช้ การตรวจสอบ และการดูแลอุปกรณ์ในเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ าและลกั ษณะพ้นื ฐานได้ 1.3 ตวั ชี้วดั ของหลกั สูตร 1.3.1 ง 4.1 ม4/1 อภิปรายแนวทางสู่อาชีพท่ีสนใจ 1.3.2 ง 4.1 ม4/2 เลือก และใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งเหมาะสมกบั อาชีพ 1.3.3 ง 4.1 ม4/3 มีประสบการณ์ในอาชีพท่ีถนดั และสนใจ 1.3.4 ง 4.1 ม4/4 มีคุณลกั ษณะท่ีดีต่ออาชีพ 1.4 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.4.1 ดา้ นความรู้ (K) - นกั เรียนมีความรู้ในเรื่อง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพ้ืนฐาน 1.4.2 ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ (P) - นกั เรียนสามารถเขา้ ใจเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ าและลกั ษณะพ้นื ฐานได้ 1.4.3 ดา้ นเจตคติ (A) - นกั เรียนมีความใฝ่ เรียนรู้และมีคุณธรรม จริยธรรม

25 1.5 ตัวชี้วดั แผนจัดการเรียนรู้ 1.5.1 นกั เรียนสามารถทาแบบทดสอบหลงั เรียนไดไ้ มต่ ่ากวา่ ร้อยละ 70 1.5.2 นกั เรียนสามารถใบงานเรื่องเครื่องเช่ือมไฟฟ้ าและลกั ษณะพ้ืนฐานไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งใน ระดบั คุณภาพไมต่ ่ากวา่ พอใช้ 1.5.3 มีความรับผดิ ชอบ ใฝ่ เรียนรู้ มีคุณธรรม จริยธรรม ในระดบั คุณภาพดี 1.6 เนือ้ หา/สาระ - เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้นื ฐาน 1.7 สื่อการสอน -ใบความรู้ เร่ือง เครื่องเช่ือมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้ืนฐาน 1.8 ภาระงาน / ชิ้นงาน - ใบงาน เรื่อง เครื่องเช่ือมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้นื ฐาน - แบบฝึกหดั

26 2. การวดั ผลประเมินผล 2.1 การวดั ผล ดา้ นความรู้ จากใบงาน 7 คะแนน จากแบบฝึ กหดั 5 คะแนน ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ จากแบบประเมินผลงาน 9 คะแนน จากแบบสังเกตพฤติกรรมการทางาน 9 คะแนน ดา้ นคุณลกั ษณะ จากแบบพฤติกรรมอนั พงึ ประสงค์ 9 คะแนน รวม 39 คะแนน 2.2 การประเมินผล ระดบั คุณภาพ ต้งั แต่ 32 คะแนนข้ึนไป หมายถึง ดี (3) ต้งั แต่ 20 – 31 คะแนน หมายถึง พอใช้ (2) ต้งั แต่ 1 – 19 คะแนน หมายถึง ควรปรับปรุง (1)

27 แบบประเมนิ ผลงาน กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 ความปลอดภยั ในงานเชื่อมไฟฟ้ า เร่ือง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ความถูกต้องของ ผลการ เ ้ืนอหา ที่ ชื่อ – สกุล รวม ประเมิน หมาย เ ้ืนอหาครอบค ุลม ความสวยงาม 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไม่ เหตุ ผา่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ลงช่ือ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมนิ ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องหมายเลขท่ีประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตดั สินการประเมนิ ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องผา่ น ไมผ่ า่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

28 แบบประเมนิ ผลงาน กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 ความปลอดภัยในงานเช่ือมไฟฟ้ า เรื่อง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ประเด็นการประเมนิ ระดับ 3 (ด)ี เกณฑ์การให้คะแนน ระดบั 1 (ปรับปรุง) ความถูกตอ้ งของ เน้ือหาสาระตรงกบั เน้ือ เน้ือหาสาระตรงกบั เน้ือ เร่ืองท่ีกาหนดและเขียน ระดับ 2 (พอใช้) เรื่องท่ีกาหนดและเขียน เน้ือหา ตรงประเดน็ ไดด้ ีมาก เน้ือหาสาระตรงกบั เน้ือ เร่ืองท่ีกาหนดและเขียน ไมไ่ ดใ้ จความ เน้ือหาครอบคลุม ครอบคลุมเน้ือหามี ตรงประเดน็ ไดพ้ อใช้ ครอบคลุมเน้ือหามี รายละเอียดดีมาก รายละเอียดนอ้ ย ความสวยงาม ครอบคุลมเน้ือหามี มีการจดั วาง รายละเอียดพอใช้ ขาดการจดั วาง องคป์ ระกอบของเน้ือหา องคป์ ระกอบเน้ือหาที่ดี มีการจดั วาง ที่ดี สวยงาม และ องคป์ ระกอบของเน้ือหา น่าสนใจ ท่ีดี

29 แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการทางาน กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ความปลอดภัยในงานเช่ือมไฟฟ้ า เร่ือง เครื่องเช่ือมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ความ ัรบผิดชอบ ผลการ การทางาน ที่ ชื่อ – สกุล รวม ประเมิน หมาย ความ ่รวม ืมอใน การทางาน ทักษะในการ ทางาน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไม่ เหตุ ผา่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ลงช่ือ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมนิ ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องหมายเลขที่ประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตดั สินการประเมนิ ใส่เครื่องหมาย / ลงในช่องผา่ น ไมผ่ า่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

30 แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการทางาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ความปลอดภัยในงานเช่ือมไฟฟ้ า เรื่อง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ประเด็นการประเมิน ระดบั 3 (ดี) เกณฑ์การให้คะแนน ระดบั 1 (ปรับปรุง) ความรับผดิ ชอบ ระดบั 2 (พอใช้) ทางานที่ไดร้ ับ ทางานท่ีไดร้ ับ ทางานท่ีไดร้ ับ มอบหมายเสร็จตรงเวลา มอบหมายไม่เสร็จและ มอบหมายเสร็จแตไ่ ม่ ไม่ตรงเวลาท่ีกาหนด ท่ีกาหนด ตรงเวลาที่กาหนด ความร่วมมอื ในการ ใหค้ วามร่วมมือกบั ใหค้ วามร่วมมือกบั ไม่ใหค้ วามร่วมมือกบั ทางาน เพ่อื นในการทางาน ไม่ เพ่ือนในการทางาน แต่ เพอื่ นในการทางาน ชวนเพื่อนคุยหรือเล่น ชวนเพ่ือนคุยหรือเล่น ชวนเพื่อนคุยหรือเล่น เป็ นบางเวลา ตลอดเวลา ทกั ษะในการทางาน มีความคล่องแคล่วใน ไม่คอ่ ยมีความ ขาดความคล่องแคล่วใน การทางาน คล่องแคล่วในการ การทางาน ทางานเล็กนอ้ ย

31 แบบประเมินพฤตกิ รรมอนั พงึ ประสงค์ กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 ความปลอดภัยในงานเช่ือมไฟฟ้ า เร่ือง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ความ ัรบผิดชอบ ผลการ การทางาน ท่ี ช่ือ – สกุล รวม ประเมิน หมาย ความ ่รวม ืมอใน การทางาน ทักษะในการ ทางาน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 9 ผา่ น ไม่ เหตุ ผา่ น 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ลงชื่อ..............................................ผปู้ ระเมิน (นายทกั ษิณ นะที) เกณฑ์การประเมนิ ใส่เคร่ืองหมาย / ลงในช่องหมายเลขท่ีประเมิน 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง เกณฑ์การตดั สินการประเมนิ ใส่เครื่องหมาย / ลงในช่องผา่ น ไม่ผา่ น ผา่ น หมายถึง มีผลการประเมินระดบั 4 คะแนนข้ึนไป

32 แบบประเมินพฤติกรรมอนั พึงประสงค์ กล่มุ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 4 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 ความปลอดภัยในงานเชื่อมไฟฟ้ า เร่ือง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าและลกั ษณะพนื้ ฐาน ประเดน็ การประเมิน ระดับ 3 (ด)ี เกณฑ์การให้คะแนน ระดบั 1 (ปรับปรุง) ใฝ่ เรียนรู้ ต้งั ใจฟังครูสอนและ ไม่ต้งั ใจฟังครูสอนและ ปฏิบตั ิงานจนสาเร็จ ระดบั 2 (พอใช้) มีวนิ ยั ในการเรียน มีระเบียบ ในการเรียน ไม่ต้งั ใจฟังครูสอนแต่ ไมป่ ฏิบตั ิงาน ไม่ส่งเสียงดงั รบกวน ปฏิบตั ิงานจนสาเร็จ ไม่มีระเบียบและ ความรับผดิ ชอบในการ เพ่ือน ในเวลาเรียน ไม่ค่อยมีระเบียบ และ ส่งเสียงดงั รบกวน ทางาน ส่งเสียงดงั รบกวน เพ่ือน ในเวลาเรียน ทางานท่ีรับมอบหมาย เพื่อน ในเวลาเรียน จนสาเร็จตามเป้ าหมาย บอ่ ยคร้ัง และตรงเวลาที่กาหนด บางคร้ัง ไม่ทางานท่ีรับมอบ ทางานท่ีรับมอบ หมายและไมเ่ สร็จตรง หมายจนสาเร็จตาม เป้ าหมายแตไ่ มต่ รงเวลา เวลาที่กาหนด ท่ีกาหนด

33 3. กจิ กรรมการเรียนการสอน 3.1 ข้ันนาเข้าสู่บทเรียน (5 นาท)ี ครูซกั ถามนกั เรียนในเร่ือง เคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ า 3.2 ข้นั สอน (35 นาท)ี 3.2.1 ครูนาสื่อของจริง อนั ไดแ้ ก่ ตวั อยา่ งเครื่องเช่ือมไฟฟ้ า 3.2.2 ครูอธิบายเรื่องการใช้ งานเครื่องเชื่อมไฟฟ้ าและอุปกรณ์ท่ีใชใ้ นงานเช่ือมไฟฟ้ า 3.3 ข้ันปฏบิ ัติ (50นาท)ี 3.3.1 ครูแจกใบงาน เร่ือง เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้นื ฐาน 3.3.3 จากน้นั ครูแจกแบบฝึกหดั เร่ือง เคร่ืองมือเคร่ืองใชใ้ นบา้ น 3.3.4 ใหน้ กั เรียนทาแบบฝึกหดั เรื่องเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้นื ฐาน แลว้ ส่งแบบฝึกหดั ครูแนะนาอยา่ งใกลช้ ิด 3.4 ข้ันสรุป (10นาท)ี ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปถึงเร่ือง เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้นื ฐาน

34 บันทกึ หลงั สอน 1.ผลการเรียนการสอน .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... 2.ปัญหาอุปสรรคในการสอน .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... 3.การแกป้ ัญหา .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................... ลงช่ือ....................................................(ผสู้ อน) (นายทกั ษิณ นะที) วนั ท่ี เดือน พ.ศ. 2562

35 ข้อเสนอแนะผ้บู ริหาร ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ลงชื่อ__________________________(ผบู้ ริหารสถานศึกษา) (__________________________) _________/________/________

36 ใบความรู้ เร่ือง เครื่องเช่ือมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้ืนฐาน การเชื่อมไฟฟ้ ามีชื่อเรียกเต็มวา่ การเชื่อมไฟฟ้ าดว้ ยลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์ใชส้ ัญลกั ษณ์ SMAW……… ( Shield Metal Arc Welding ) หมายถึงกระบวนการเชื่อมที่ไดร้ ับความร้อนจากการอาร์กระหวา่ งลวดเชื่อมกบั ชิ้นงานความร้อนที่เกิดจากการอาร์กสูงประมาณ 6,000°F ( 3,316 °C ) เพื่อหลอมเหลวโลหะให้ติดกนั ทาให้ ชิ้นงานกบั ลวดเช่ือมที่บริเวณการอาร์กรวมตวั กนั เป็ นเน้ือเดียวกนั คือรอยเชื่อม ส่วนสารพอกหุม้ หรือที่เรียกวา่ ฟลกั ซ์ ( Flux) เมื่อไดร้ ับความร้อนจะกลายเป็ นควนั ปกคลุมรอยเช่ือมป้ องกนั แก๊สออกซิเจนเขา้ ไปรวมตวั กบั น้า โลหะเหลวและฟลกั ซ์จะทาหน้าท่ีอีกอย่างคือดึงส่ิงสกปรกหรือสารมลทินข้ึนมาจากน้าโลหะเม่ือเย็นตวั จะ กลายฟลกั ซ์จะแขง็ และเปราะเรียกวา่ สแลก ( Slag ) ดงั แสดงในรูปที่ 1.15 รูปที่ 1.15 แสดงลกั ษณะการเชื่อมแบบลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์ (SMAW) 5.2.1 เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพนื้ ฐาน เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าที่ใชใ้ นงานเชื่อมปัจจุบนั มีมากมายหลายชนิดแต่ละชนิดมีประสิทธิภาพในการทางาน ที่แตกต่างกนั ผใู้ ชง้ านจาเป็ นที่จะตอ้ งเรียนรู้ในดา้ นเทคนิคเพ่ือที่จะไดใ้ ชง้ านใหถ้ ูกตอ้ งเหมาะสมกบั การใชง้ าน รวมท้งั การประหยดั ไฟฟ้ า โดยทวั่ ไปเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ าควรมีลกั ษณะดงั น้ี 1. ขนาดแรงเคลื่อนไฟฟ้ าอยรู่ ะหวา่ ง 50 - 80 โวลต์ 2. กระแสไฟเช่ือมสูงแตแ่ รงเคลื่อนไฟฟ้ าต่า 3. สามารถควบคุมขนาดของกระแสเชื่อมได้ ปัจจุบนั เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าไดถ้ ูกออกแบบและพฒั นาไปอยา่ งมากมายท้งั รูปร่างและความสามารถในการ ใชง้ านถา้ พิจารณาตามลกั ษณะพ้ืนฐานสามารถแบ่งเคร่ืองเช่ือมออกเป็ น 2 ชนิด

37 5.2.1.1 เครื่องเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้ าคงท(่ี Constant Current ) เครื่องเช่ือมชนิดน้ีใชก้ บั เคร่ืองเชื่อมธรรมดาที่ใชล้ วดเช่ือมท่ีมีฟลกั ซ์หุม้ เครื่องเช่ือมทิก ( Tig ) เครื่องเช่ือมที่ใชก้ บั ลวดเช่ือมคาร์บอนอาร์ก เคร่ืองเช่ือมที่ใชก้ บั ลวดเชื่อมเซาะร่องและเคร่ืองเชื่อมที่ใชก้ บั การ เช่ือมสลกั อาร์ก (Arc Stud Welding ) เคร่ืองเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้ าคงที่จะมีแรงเคลื่อนไฟฟ้ าสูงสุดเมื่อไม่มี กระแสไฟฟ้ า ( กระแสไฟฟ้ าเป็นศนู ย์ ) และแรงเคล่ือนไฟฟ้ าจะลดลงเม่ือกระแสไฟเชื่อมเพม่ิ ข้ึนภายใตก้ ารเชื่อม ปกติแรงเชื่อมภายในวงจรอยใู่ นช่วง 20 – 40 โวลตใ์ นขณะท่ีแรงเคล่ือนไฟฟ้ าวงจรเปิ ดในช่วง 60 – 80 โวลต์ เคร่ืองเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้ าคงที่มีท้งั ชนิดกระแสไฟฟ้ าตรงและกระแสไฟฟ้ าสลบั หรือมีท้งั กระแสไฟฟ้ าตรง และกระแสไฟฟ้ าสลบั รวมกนั เครื่องเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้ าคงที่น้ีเม่ือนาไปใช้กบั กระบวนการเชื่อมแบบลวด เช่ือมท่ีมีฟลกั ซ์หุ้มสามารถเปล่ียนแปลงกระแสไฟเชื่อมได้โดยการเปลี่ยนแปลงระยะอาร์กโดยไม่ต้องต้งั กระแสไฟเชื่อมท่ีเครื่องเช่ือมใหม่ความสัมพนั ธ์ของแรงเคล่ือนไฟฟ้ าและกระแสไฟเชื่อมดงั แสดงในรูปที่ 1.16 รูปท่ี 1.16 ลกั ษณะความสัมพนั ธ์ของแรงเคลื่อนไฟฟ้ าและกระแสไฟเช่ือมเคร่ืองเชื่อมชนิดกระแสคงที่ 5.2.1.2 เคร่ืองเชื่อมชนิดแรงเคลอื่ นไฟฟ้ าคงท(ี่ Constant Voltage ) เป็ นเคร่ืองเชื่อมท่ีให้แรงเคลื่อนไฟฟ้ าเรียบคงท่ีซ่ึงแรงเคลื่อนไฟฟ้ าจะไม่เปล่ียนแปลงตาม ขนาดของกระแสไฟเชื่อมใชก้ บั เครื่องเช่ือมก่ึงอตั โนมตั ิและอตั โนมตั ิและผลิตเฉพาะกระแสไฟฟ้ าตรงเท่าน้นั ซ่ึง อาจเป็นชนิดของเคร่ืองเชื่อมแบบหมอ้ แปลงของกระแสไฟฟ้ าเคร่ืองเชื่อมเรียงกระแสไฟฟ้ าหรือชนิดขบั เคลื่อน ดว้ ยเคร่ืองยนตห์ รือมอเตอร์ไฟฟ้ าดงั แสดงความสัมพนั ธ์ของแรงเคล่ือนไฟฟ้ าและกระแสไฟเชื่อมในรูปท่ี 1.17 รูปท่ี 1.17 ลกั ษณะความสัมพนั ธ์ของแรงเคล่ือนไฟฟ้ าและกระแสไฟเช่ือม

38 เครื่ องเช่ือมชนิดแรงเคลื่อนไฟฟ้ าคงท่ี เครื่ องเชื่อมไฟฟ้ าชนิดกระแสไฟฟ้ าคงที่และชนิด แรงเคลื่อนไฟฟ้ าคงที่ตอ้ งมีตน้ กาลงั ในการผลิตกระแสไฟฟ้ าและแรงเคล่ือนไฟฟ้ าท่ีใชใ้ นการเช่ือมปัจจุบนั ไดม้ ี การพฒั นาเครื่องเช่ือมไฟฟ้ าใหเ้ หมาะกบั การใชง้ านในแตล่ ะประเภทของงานซ่ึงแบง่ ออกเป็น 4 ประเภทดงั น้ี 1. เคร่ืองเช่ือมแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้ า( Transformer Welding Machine ) 2. เคร่ืองเชื่อมแบบเจอเนเรเตอร์( Generator Welding Machine ) 3. เคร่ืองเช่ือมแบบหมอ้ แปลง-เคร่ืองเรียงกระแส(Transformer RectifierWeldingMachine) 4. เคร่ืองเชื่อมแบบอินเวอร์เตอร์( Inverter Welding Machine ) 1. เคร่ืองเช่ือมแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้ า( Transformer Welding Machine ) เคร่ืองเช่ือมแบบน้ีเป็ นเคร่ืองที่ผลิตกระแสไฟฟ้ าสลบั ออกมาใช้ในการเช่ือมโดยมีหมอ้ แปลงไฟฟ้ า( Transformer ) เป็นส่วนประกอบที่สาคญั นิยมใชก้ นั มากเนื่องจากมีราคาถูกน้าหนกั เบาและมีขนาดเล็กกวา่ เคร่ือง เช่ือมแบบอ่ืนๆดงั แสดงในรูปที่ 1.18 หลกั การทางานของเคร่ืองเช่ือมแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้ าโดยนากระแสไฟฟ้ า ที่มีแรงเคล่ือนไฟฟ้ าสูงป้ อนเขา้ สู่ขดลวดปฐมภูมิ ( Primary ) และจ่ายออกทางขดลวดทุติยภูมิ( Secondary ) ซ่ึง จะเป็ นแรงเคลื่อนไฟฟ้ าต่า กระแสไฟเช่ือมสูง ส่วนหมอ้ แปลงในเครื่องเชื่อมก็เหมือนกนั กบั หมอ้ แปลงไฟฟ้ า ทวั่ ไปลกั ษณะภายในของเคร่ืองเชื่อมดงั แสดงในรูปท่ี 1.18 - 1.19 รูปท่ี 1.18 ลกั ษณะเครื่องเช่ือมหมอ้ แปลงไฟฟ้ า รูปที่ 1.19 ลกั ษณะภายในเคร่ืองเช่ือม ส่วนประกอบทส่ี าคญั ของเคร่ืองเช่ือมแบบหม้อแปลงไฟฟ้ า มดี ังนี้ แกนเหลก็ เป็ นแผน่ เหล็กที่ผสมสารซิลิกอนบางๆ อดั เป็ นช้นั มีฉนวนซ่ึงทาจากกระดาษหรือวานิชก้นั ระหวา่ งแผน่ เพ่ือไมใ่ หเ้ ส้นแรงแม่เหลก็ ท่ีเกิดข้ึนเรียงกนั ไดด้ ีไม่ใหเ้ กิดกระแสไหลวนและทาให้ไม่เกิดความร้อน ในตวั เคร่ืองเช่ือม

39 ขดลวดปฐมภูมิ เป็ นขดลวดขนาดเล็กพนั อยรู่ อบแกนเหล็กซ่ึงมีจานวนรอบมากปลายขดลวดท้งั สอง เส้นจะต่อเขา้ กบั แหล่งกระแสไฟฟ้ าจากภายนอกเมื่อกระแสไฟฟ้ าไหลผา่ นขดลวดจะทาให้เกิดเส้นแรงแม่เหล็ก ไหลวนรอบแกนเหลก็ น้นั ขดลวดทุติยภูมิ เป็ นขดลวดเส้นโตกวา่ มีจานวนพนั รอบแกนนอ้ ยกวา่ ขดลวดปฐมภูมิที่ขดลวดทุติยภูมิ ท่ีพนั รอบอยู่น้ันจะมีเส้นแรงแม่เหล็กซ่ึงเกิดจากการเหนี่ยวนาของขดลวดปฐมภูมิไหลผ่านทาให้เกิดความ ตา้ นทานในตวั นาต่าและมีกระแสไฟฟ้ าสูงซ่ึงเป็นกระแสไฟฟ้ าที่ใชใ้ นการเชื่อม การปรับกระแสไฟของเครื่องเชื่อมแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้ ามีดว้ ยกนั 2 แบบคือการปรับดว้ ยวิธีกลโดยมี เคร่ืองปรับกระแสไฟแบบต่อเน่ือง( Continuous Output Control ) ซ่ึงเป็ นแบบเคลื่อนที่แกนเหล็กหรือเคล่ือนท่ี ขดลวดในหมอ้ แปลงอีกวิธีหน่ึงคือการปรับดว้ ยอุปกรณ์ไฟฟ้ าวิธีน้ีเป็ นวธิ ีท่ีทนั สมยั โดยต่อวงจรไฟฟ้ าควบคุม เขา้ กบั หมอ้ แปลงไฟฟ้ าซ่ึงวงจรน้ีจะควบคุมกระแสไฟที่ออกการปรับกระแสไฟทาไดโ้ ดยการหมุนป่ ุมขนาดเล็ก ที่หนา้ ปัดของเครื่องเช่ือมสามารถปรับกระแสไฟไดอ้ ยา่ งต่อเนื่องจากต่าสุดถึงสูงสุดดงั แสดงในรูปที่ 1.20 รูปท่ี 1.20 ลกั ษณะการปรับกระแสไฟเช่ือมเครื่องเช่ือมชนิดหมอ้ แปลงไฟฟ้ า 2. เคร่ืองเชื่อมแบบเจนเนเรเตอร์(Generator Welding Machine) เครื่องเช่ือมแบบเจอเนเรเตอร์คือเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าที่ผลิตกระแสไฟฟ้ าตรงมาใชใ้ นการเชื่อมกระแสไฟ เช่ือมที่ผลิตไดแ้ ตกต่างกนั ตามขนาดของเคร่ืองแบ่งเป็ น 2 แบบคือแบบที่ใชม้ อเตอร์ไฟฟ้ าเป็ นตน้ กาลงั และแบบ ท่ีใชเ้ คร่ืองยนตเ์ ป็ นตน้ กาลงั โดยเครื่องยนตท์ ่ีใชน้ ้ีมีท้งั เครื่องยนตแ์ ก๊สโซลีนและเคร่ืองยนตด์ ีเซลเหมาะสาหรับ การใชง้ านในท่ีไมม่ ีกระแสไฟฟ้ าใชส้ ามารถเคล่ือนยา้ ยไดส้ ะดวกเครื่องยนตจ์ ะระบายความร้อนดว้ ยอากาศหรือ น้าซ่ึงจะมีท้งั กระแสไฟฟ้ าตรงและกระแสไฟฟ้ าสลบั ในปัจจุบนั มีเคร่ืองเชื่อมจานวนมากใชก้ บั ระบบไฟฟ้ า 220 โวลต์ แสดงในรูปที่ 1.21

40 รูปที่ 1.21 ลกั ษณะเคร่ืองเช่ือมเจนเนเรเตอร์โดยใชม้ อเตอร์ไฟฟ้ าและเคร่ืองยนต์ 3. เคร่ืองเช่ือมแบบผสมหมอ้ แปลง-เคร่ืองเรียงกระแส (Transformer –Rectifier Welding Machine) เป็นเคร่ืองเช่ือมแบบหมอ้ แปลงจะผลิตเฉพาะกระแสไฟฟ้ าสลบั เทา่ น้นั ซ่ึงจะใหป้ ระสิทธิภาพการเชื่อมดี เฉพาะลวดเช่ือมบางชนิดเท่าน้ันแต่ไม่เหมาะกับลวดเช่ือมอีกหลายชนิด เคร่ืองเชื่อมชนิดน้ีจะมีเคร่ืองเรียง กระแส ( Rectifier ) ซ่ึงทาหนา้ ท่ีเปล่ียนกระแสไฟฟ้ าสลบั ให้เป็ นกระแสไฟฟ้ าตรงซ่ึงเป็ นส่วนหน่ึงของเครื่อง เช่ือมไดแ้ ก่ ไดโอด ( Diode ) ทาหนา้ ท่ีจากดั ใหอ้ ิเล็กตรอนไหลไปในทิศทางเดียวกนั คือจากข้วั ลบไปข้วั บวก เคร่ืองเรียงกระแสที่ใช้กบั เคร่ืองเชื่อมมีท้งั แบบซิลิกอนไดโอดเรกติไฟร์และซิลิเนียมไดโอดเรกติไฟร์ซิลิกอน ไดโอดจะมีเกลียวติดแน่นกบั แผน่ ระบายความร้อนซ่ึงมีขนาดเล็กและนิยมใชก้ นั มากดงั แสดงในรูปที่ 1.22 รูปท่ี 1.22 ลกั ษณะซิลิกอนไดโอดเรกติไฟร์ สาหรับซีลีเนียมจะเป็ นแผ่นเหล็กหรือแผ่นอะลูมิเนียมเคลือบดว้ ยซีลีเนียมซ้อนกนั อยู่เป็ นช้นั ๆซ่ึงใช้ พ้ืนท่ีนอ้ ยกวา่ ซิลิกอนไดโอดดงั แสดงในรูปที่ 1.23 รูปท่ี 1.23 ลกั ษณะซีลีเนียมไดโอดเรกติไฟร์ 4. เคร่ืองเช่ือมแบบอินเวอร์เตอร์(Inverter Welding Machine)

41 เป็ นเครื่องเชื่อมที่ได้พฒั นาล่าสุดขนาดเล็ก น้าหนกั เบาเคล่ือนยา้ ยได้สะดวกการทางานของระบบ อินเวอร์เตอร์คือแปลงกระแสไฟฟ้ าสลบั มาเป็ นกระแสไฟฟ้ าตรงแลว้ เปลี่ยนความถี่จาก 50 เฮิร์ต เหลือเพียง 5– 20 เฮิร์ต เป็นกระแสไฟฟ้ าสลบั เมื่อกระแสไฟฟ้ าสลบั ที่มีความถี่สูงผา่ นหมอ้ แปลงแลว้ จึงเรียงกระแสไฟฟ้ าสลบั ให้เป็ นกระแสไฟฟ้ าตรงและทาให้เดินเรียบด้วยเครื่องเช่ือมแบบอินเวอร์เตอร์มีท้งั กระแสไฟฟ้ าตรงและ กระแสไฟฟ้ าสลบั ลกั ษณะของเคร่ืองเชื่อมแบบอินเวอร์เตอร์ดงั แสดงในรูปท่ี 1.24 รูปท่ี 1.24 ลกั ษณะเคร่ืองเชื่อมแบบอินเวอร์เตอร์ เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าที่ผลิตกระแสไฟฟ้ าตรงสามารถเปล่ียนข้วั สายเชื่อมจากข้วั หน่ึงเป็ นอีกข้วั หน่ึงเพ่ือ คุณภาพของการใชง้ านเช่ือมการเปลี่ยนข้วั สายเชื่อมทาไดโ้ ดยการเปล่ียนข้วั สายเช่ือมท่ีเคร่ืองเชื่อมแต่เครื่องรุ่น ใหม่ไม่จาเป็ นตอ้ งเปล่ียนข้วั สายเชื่อมใชเ้ ปล่ียนดว้ ยสวติ ช์ที่อยดู่ า้ นหนา้ ของเครื่องเช่ือมแทนกระแสไฟฟ้ าสลบั ไมจ่ าเป็นเปล่ียนข้วั สายเช่ือมเน่ืองจากกระแสไฟฟ้ าสลบั มีการเปล่ียนข้วั ในหลายๆคร้ังต่อวนิ าทีดงั น้นั จึงไม่ตอ้ ง คานึงถึงข้วั สายเช่ือมเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าท่ีผลิตกระแสไฟฟ้ าตรงมีการเปลี่ยนข้วั 2 แบบดงั น้ี 1. ชนิดกระแสไฟฟ้ าตรงลวดเช่ือมต่อข้วั ลบ (Direct Current Electrode Negative:DCEN) 2. ชนิดกระแสไฟฟ้ าตรงลวดเชื่อมต่อข้วั บวก (Direct Current Electrode Positive:DCEP) 1. ชนิดกระแสไฟฟ้ าตรงลวดเช่ือมต่อข้วั ลบ (Direct Current Electrode Negative: DCEN) วงจรกระแสไฟฟ้ าตรงต่อข้วั ตรงโดยต่อลวดเช่ือมเป็ นข้วั ลบ (-) และต่อชิ้นงานเป็ นข้วั บวก (+) การ เช่ือมชนิดน้ีความร้อนท่ีเกิดจากการอาร์ก ประมาณ 2 ใน 3 จะอยทู่ ่ีชิ้นงานและอีก 1 ใน 3 จะอยทู่ ่ีปลายลวดเช่ือม เหมาะสาหรับการเชื่อมเหล็กที่มีความหนามากลกั ษณะของเคร่ืองเช่ือมและการต่อข้วั สายเชื่อมดงั แสดงในรูปที่ 1.25

42 รูปท่ี 1.25 ลกั ษณะเครื่องเช่ือมและการตอ่ ข้วั สายเช่ือมแบบ DCEN 2. ชนิดกระแสไฟฟ้ าตรงลวดเชื่อมต่อข้วั บวก (Direct Current Electrode Positive:DCEP) วงจรกระแสไฟฟ้ าตรงต่อสลบั ข้วั โดยต่อลวดเชื่อมเป็ นข้วั บวก (+) และต่อชิ้นงานเป็ นข้วั ลบ(-) ทาให้ การป้ อนน้าโลหะจากลวดเช่ือมสู่ชิ้นงานสม่าเสมอดีกวา่ การต่อข้วั ตรงความร้อนเกิดข้ึนประมาณ 2 ใน 3 อยทู่ ี่ ปลายลวดเชื่อมและอีก 1 ใน 3 จะอยทู่ ่ีชิ้นงานเหมาะสาหรับการเชื่อมชิ้นงานที่มีความหนาไม่มากลกั ษณะของ เครื่องเชื่อมและการต่อข้วั สายเช่ือมดงั แสดงในรูปท่ี 1.26 รูปท่ี 1.26 ลกั ษณะเครื่องเช่ือมและการตอ่ ข้วั สายเช่ือมแบบ DCEP

43 รอบทางาน ( Duty Cycle ) ของเคร่ืองเช่ือม รอบทางาน ( Duty Cycle ) หมายถึงความสามารถของเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าในการอาร์กกบั เวลาท้งั หมดได้ กาหนดเวลาท้งั หมดไวเ้ ป็ นมาตรฐาน 10 นาที ตวั อยา่ งเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าขนาด 250 แอมป์ ท่ี 60 % ดิวต้ีไซเคิล (Duty Cycle ) หมายถึงเครื่องเช่ือมไฟฟ้ าสามรถเช่ือมแบบต่อเน่ืองได้ 6 นาทีและหยุดพกั 4 นาทีโดยใช้ กระแสไฟเช่ือมสูงสุดท่ีกาหนดไว้ 250 แอมป์ โดยทว่ั ไปเครื่องเช่ือมไฟฟ้ าท่ีเป็นอตั โนมตั ิจะใชด้ ิวต้ีไซเคิล 100 % ส่วนเครื่องเชื่อมไฟฟ้ าที่ใช้กบั ลวดเช่ือมหุ้มฟลกั ซ์จะใช้ดิวต้ีไซเคิล 60 %ถา้ ตอ้ งการทราบค่าดิวต้ีไซเคิลของ เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าสามารถคานวณไดโ้ ดยใชส้ ูตรดงั น้ี ตัวอย่าง เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ ามีดิวต้ีไซเคิล 60 % ท่ีกระแสไฟ 250 แอมป์ จงคานวณหาเปอร์เซ็นต์ ดิวต้ีไซเคิลของ เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าเม่ือตอ้ งการใชก้ ระแสเช่ือม 300 แอมป์ วธิ ีทา เปอร์เซ็นตด์ ิวต้ีไซเคิล = 2502× 60 3002 = 41.67 % ≈ 42 % เครื่องเช่ือมไฟฟ้ าท่ีใชก้ ระแสเช่ือม 300 แอมป์ มีดิวต้ีไซเคิล 42 % นอกจากสามารถหาเปอร์เซ็นตด์ ิวต้ีไซเคิลโดยการคานวณจากสูตรแลว้ ยงั ใชว้ ิธีการอ่านชาร์ต ( Chart ) ความสมั พนั ธ์เปอร์เซ็นตด์ ิวต้ีไซเคิลกบั กระแสไฟท่ีใช้ ดงั แสดงในรูปท่ี 1.27 รูปท่ี 1.27 ชาร์ตแสดงการหาเปอร์เซ็นตด์ ิวต้ีไซเคิล

44 หลกั การพจิ ารณาเลอื กเครื่องเชื่อม การเลือกเคร่ืองเชื่อมเพือ่ นาไปใชง้ านต่างๆ ผใู้ ชจ้ าเป็ นตอ้ งเลือกใชใ้ หม้ ีความเหมาะสมซ่ึงมีหลกั ในการ พจิ ารณาดงั น้ี 1. ขนาดของกระแสไฟเช่ือมท่ีตอ้ งการใชง้ าน 2. ชนิดของกระแสไฟฟ้ าที่สามารถจดั หามาใชก้ บั เคร่ืองเช่ือมได้ 3. องคป์ ระกอบเก่ียวกบั ความสะดวกและการประหยดั ค่าใชจ้ า่ ย 5.3 อปุ กรณ์ในการเช่ือมไฟฟ้ า การเช่ือมไฟฟ้ ามีอุปกรณ์ประกอบท่ีตอ้ งใชก้ บั การเช่ือมไฟฟ้ าหลายอยา่ งนอกจากเครื่องเชื่อมไฟฟ้ าท่ีใช้ ในการเช่ือมไฟฟ้ าแลว้ ยงั มีอุปกรณ์ที่ตอ้ งใช้อีกหลายชนิดแต่ละชนิดก็มีหน้าที่ในการใช้งานท่ีแตกต่างกนั ไป ผูป้ ฏิบตั ิงานตอ้ งมีความรู้เก่ียวกบั อุปกรณ์ท่ีใชเ้ พ่ือให้ใช้งานไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพอุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการเช่ือม ไฟฟ้ ามีดงั น้ี 1. อุปกรณ์จบั ลวดเชื่อม(ElectrodeHolder) 2. สายเชื่อม(Cables) 3. อุปกรณ์จบั ยดึ สายดิน(GroundClamp) 4. อุปกรณ์ที่ใชใ้ นการป้ องกนั อนั ตราย 5. อุปกรณ์ทาความสะอาด 1. อุปกรณ์จับลวดเช่ือม (Electrode Holder) เป็ นอุปกรณ์สาคญั ของเครื่องเชื่อมไฟฟ้ ามีหน้าที่จบั ลวดเช่ือมไฟฟ้ าและเป็ นมือถือขณะทาการเชื่อม นอกจากน้ียงั เป็ นตวั นากระแสไฟฟ้ าจากสายเชื่อมไปสู่ลวดเช่ือมไฟฟ้ าอีกดว้ ยอุปกรณ์จบั ลวด-เช่ือมไฟฟ้ ามีอยู่ หลายแบบหลายขนาดภายในทาดว้ ยทองแดงและบางส่วนของปากคีบทาด้วยทองเหลืองการใช้ทองแดงและ ทองเหลืองทาเพือ่ ใหเ้ ป็นตวั นากระแสไฟฟ้ าท่ีดีและใหเ้ กิดการถ่ายเทความร้อนป้ องกนั ไม่ให้หลอมละลายติดกบั แกนลวดขณะเกิดความร้อนในปากคีบของอุปกรณ์จบั ลวดเชื่อมจะมีร่องจบั ลวดเชื่อมไฟฟ้ าซ่ึงเป็ นตวั กาหนดมุม ของลวดเชื่อมไฟฟ้ าตามตอ้ งการส่วนภายนอกที่เป็ นมือจบั หุ้มดว้ ยฉนวนกนั ความร้อนและไฟฟ้ าเพ่ือป้ องกนั อนั ตรายที่จะเกิดกบั ผูป้ ฏิบตั ิงานในขณะเชื่อมอุปกรณ์จบั ลวดเชื่อมจะต่อเขา้ กบั ปลายสายเชื่อมโดยมีปลอก ทองแดงหุม้ ปลายสายเชื่อมและสอดเขา้ ไปในดา้ มจบั ของตวั จบั ลวดเชื่อมเพื่อให้การขนั สกรูยดึ ติดระหวา่ งตวั จบั ลวดเช่ือมกบั สายเชื่อมแน่นเป็นการป้ องกนั ไมใ่ หเ้ กิดความร้อนเนื่องจากความตา้ นทานของกระแสไฟฟ้ าที่ขอ้ ต่อ อุปกรณ์จบั -ลวดเชื่อมแสดงในรูปท่ี 1.28

45 รูปท่ี 1.28 ลกั ษณะอุปกรณ์จบั ลวดเชื่อม 2. สายเช่ือม( Cables ) สายเช่ือมมีหนา้ ที่นากระแสไฟเชื่อมที่ผลิตจากเคร่ืองเชื่อมไปสู่บริเวณการอาร์กสายเช่ือมที่ใชใ้ นวงจร เช่ือมน้นั มีอยู่ 2 สายคือสายดินและสายเช่ือมส่วนปลายสายดินจะตอ่ เขา้ กบั ท่ีจบั ยดึ ชิ้นงานเชื่อม ( Ground Clamp ) ส่วนสายเช่ือมจะต่อกบั ตวั จบั ลวดเช่ือมดงั แสดงในรูปท่ี 1.29 รูปที่ 1.29 ลกั ษณะการตอ่ สายเชื่อม สายเช่ือมโดยทวั่ ไปทาจากลวดทองแดงที่เป็นเส้นขนาดเล็กเหมือนเส้นผมพนั รวมกนั ไวเ้ ป็ นจานวนมาก แลว้ จึงใช้เส้นใยพนั ทบั ไวเ้ พ่ือรักษารูปทรงของลวดทองแดงขนาดเล็กเอาไวส้ ่วนช้นั นอกจะหุ้มด้วยยางเป็ น ฉนวนไฟฟ้ าลกั ษณะของสายเชื่อมดงั แสดงในรูปท่ี 1.30 รูปท่ี 1.30 ลกั ษณะภายในสายเชื่อมไฟฟ้ า

46 3. อุปกรณ์จับยดึ สายดิน( Ground Clamp ) เป็ นอุปกรณ์ท่ีจบั ยึดชิ้นงานให้ต่อกับสายดินอุปกรณ์จับยึดสายดินน้ีทาด้วยวสั ดุตวั นาไฟฟ้ า เช่น ทองแดงเป็ นตน้ โดยทว่ั ไปอุปกรณ์จบั ยดึ สายดินจะประกอบดว้ ยสปริงเพื่อจบั ยึดชิ้นงานให้แน่นเพราะถา้ จบั ยึด ชิ้นงานไม่แน่นจะทาใหเ้ กิดความตา้ นทานและเกิดความร้อนหรือการอาร์กข้ึนนอกจากใชส้ ปริงยึดใหแ้ น่นแลว้ บางชนิดยงั ทาเป็นซีแคมป์ หรือใชเ้ กลียวขนั จบั ยดึ กบั ชิ้นงานใหแ้ น่นดงั แสดงในรูปที่1.31 รูปที่ 1.31 ลกั ษณะอุปกรณ์จบั ยดึ ชิ้นงาน 4. อปุ กรณ์ทใ่ี ช้ในการป้ องอนั ตราย ในการปฏิบตั ิงานเชื่อมไฟฟ้ ามีอนั ตรายท่ีเกิดข้ึนหลายอยา่ งจากการปฏิบตั ิงานเช่ือมไฟฟ้ าหลายอยา่ งเช่น ควนั ความร้อนสะเกด็ ไฟไฟฟ้ าดูดเป็นตน้ ดงั น้นั ในการปฏิบตั ิงานเช่ือมไฟฟ้ าทุกคร้ังจะตอ้ งมีอุปกรณ์ที่ใชใ้ นการ ป้ องกนั อนั ตรายจากการเชื่อมไฟฟ้ าซ่ึงอุปกรณ์ท่ีช่วยป้ องกนั อนั ตรายจากการเช่ือมไฟฟ้ ามีดงั น้ี 4.1 หน้ากากเชื่อม( Welding Helmet ) เป็นอุปกรณ์ที่ใชป้ ้ องกนั ดวงตาและใบหนา้ จากแสงเช่ือมความร้อนและรังสีที่เกิดจากการเช่ือม คือรังสีอลั ตร้าไวโอเลตและรังสีอินฟราเรดรวมท้งั เม็ดโลหะ ( Spatter ) ท่ีกระเด็นออกมาซ่ึงหนา้ กากเช่ือมไฟฟ้ า แบง่ ออกเป็น 2 แบบคือ 4.1.1 แบบมือถือ( Hand Shield ) ซ่ึงแบบน้ีมือขา้ งหน่ึงจะถือหนา้ กากเชื่อมอีกขา้ งหน่ึงถือหวั เชื่อมไฟฟ้ าเหมาะกบั การเชื่อมบนพ้ืนในท่าราบตวั หน้ากากทาด้วยไฟเบอร์กลาส หรือกระดาษอดั ข้ึนอยู่กบั บริษทั ผผู้ ลิตดงั แสดงในรูปท่ี 1.32 รูปที่ 1.32 ลกั ษณะหนา้ กากเชื่อมชนิดมือถือ

47 4.1.2 แบบสวมหัว( Helmet ) มือขา้ งหน่ึงจะเป็นอิสระสามารถช่วยจบั ส่ิงตา่ งๆไดเ้ หมาะสาหรับการเชื่อมงานใน ที่สูงตวั หนา้ กากส่วนใหญ่จะทาดว้ ยไฟเบอร์กลาส จุดหลอมละลายสูง น้าหนกั เบาดงั แสดงในรูปที่ 1.33 รูปที่ 1.33 แสดงลกั ษณะหนา้ กากเชื่อมแบบสวมหวั ในหนา้ กากเช่ือมจะมีช่องที่สาหรับใส่เลนส์เชื่อมซ่ึงเลนส์เช่ือมจะทาใหม้ องเห็นการอาร์ก ก่อนท่ีจะใส่ เลนส์เชื่อมจะมีกระจกใสใส่ไวด้ า้ นหนา้ เลนส์เชื่อมเพ่ือป้ องกนั ไม่ใหเ้ ม็ดโลหะ (Spatter)กระเด็นมาติดกบั เลนส์ เชื่อมจะทาใหม้ องไมเ่ ห็นการอาร์กเพ่อื เป็นการป้ องกนั ไมใ่ หเ้ ปล่ียนเลนส์เช่ือมบอ่ ยๆซ่ึงเลนส์เช่ือมมีราคาแพงจึง ใส่กระจกใสซ่ึงราคาถูกกวา่ ไวข้ า้ งหนา้ เลนส์เช่ือมเวลามองไม่เห็นการอาร์กก็เปล่ียนแค่กระจกใสความเขม้ ของ เลนส์เช่ือมจะบอกเป็นเบอร์ตามมาตรฐานของ AWS ( American Welding Society ) ดงั ตารางท่ี 1.1 ตารางที่ 1.1 เบอร์ความเขม้ ของเลนส์เช่ือม เบอร์ กระแสไฟทใี่ ช้ 6 – 7 กระแสไฟไม่เกิน 30 แอมแปร์ 8 กระแสไฟต้งั แต่ 31 – 75 แอมแปร์ 10 กระแสไฟต้งั แต่ 76 – 200 แอมแปร์ 12 กระแสไฟต้งั แต่ 201 – 400 แอมแปร์ 14 กระแสดไฟต้งั แต่ 401 แอมแปร์ข้ึนไป

48 4.2 ชุดปฏบิ ัติงานเช่ือมไฟฟ้ า ชุดปฏิบตั ิงานเชื่อมไฟฟ้ ากค็ ลา้ ยกบั ชุดปฏิบตั ิงานเช่ือมแก๊สประกอบไปดว้ ยเส้ือหนงั ( Apron ) ถุงมือหนงั ( Gloves ) ปลอกแขน ( Sleeves ) ปลอกขา ( Leggings ) ดงั แสดงในรูปท่ี 1.34 รูปที่ 1.34 ลกั ษณะชุดปฏิบตั งิ านเช่ือมไฟฟ้ า 5. อุปกรณ์ทาความสะอาด อุปกรณ์ที่ใชใ้ นการทาความสะอาดงานเช่ือมท้งั ก่อนและหลงั การเชื่อมมีความจาเป็นตอ้ งนามาใชเ้ พื่อให้ งานเชื่อมมีคุณภาพอุปกรณ์ทาความสะอาดมีดงั น้ี 5.1 ค้อนเคาะสแลก (Chipping Hammer) มีลกั ษณะแบนคลา้ ยสกดั ท่ีปลายขา้ งหน่ึงอีกดา้ นหน่ึง แหลมเพอื่ ใชส้ าหรับเคาะสแลกที่ปกคลุมบนรอยเช่ือมและท่ีฝังในรอยเชื่อม ดงั รูปที่ 1.35 รูปท่ี 1.35 แสดงลกั ษณะคอ้ นเคาะสแลก 5.2 แปรงลวด (Wire Brush )ดา้ มทาดว้ ยไมข้ นแปรงทาดว้ ยเส้นลวดเรียงเป็ นแถวต้งั แต่ 2 แถวข้ึน ไปอยบู่ นดา้ มไมม้ ีหนา้ ที่ทาความสะอาดชิ้นงานก่อนหรือหลงั การเช่ือมดงั แสดงในรูปท่ี 1.36

49 รูปท่ี 1.36 แสดงลกั ษณะแปรงลวด 5.3 คมี จับชิ้นงานร้อน ( pliers ) ทาจากเหล็กมีดา้ มยาวเพื่อสะดวกในการจบั ชิ้นงานท่ีร้อนและ เคล่ือนยา้ ยไปทาความสะอาดไดง้ ่ายดงั แสดงในรูปที่ 1.37 รูปที่ 1.37 แสดงลกั ษณะคีมจบั ชิ้นงานร้อน ลาดบั ข้นั ในการทางาน ลาดบั ข้นั ในการเตรียมงานตา่ งๆเป็นพ้นื ฐานที่ตอ้ งปฏิบตั ิในการเช่ือมไฟฟ้ าผปู้ ฏิบตั ิจะตอ้ งทาความ เขา้ ใจและนาไปปฏิบตั ิมีดงั น้ี 1. ทาความสะอาดโตะ๊ เช่ือม 2. จดั เตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์ 2.1 จดั เตรียมอุปกรณ์ป้ องกนั อนั ตรายเช่นหนา้ กากเชื่อมถุงมือปลอกแขนฯลฯตรวจสภาพเรียบร้อย 2.2 จดั แปรงลวดคีมคอ้ นเคาะสแลกไวท้ ี่โตะ๊ เช่ือม 2.3 ที่เคร่ืองเช่ือมตรวจดูวา่ สายเชื่อมและสายดินตอ่ กบั เครื่องเชื่อมหรือยงั ถา้ ต่อแลว้ ต่อแบบใดเช่น DCEP หรือ DCEN หรือกระแสสลบั ท้งั น้ีข้ึนอยกู่ บั ผปู้ ฏิบตั ิงานที่ตอ้ งการเช่ือมแบบไหน 2.4 ต้งั กระแสไฟเชื่อมกระแสไฟเช่ือมที่ต้งั มีคา่ เป็ นแอมแปร์การต้งั ค่ากระแสไฟเชื่อมแตล่ ะเครื่อง เชื่อมจะไม่เหมือนกนั แตว่ ธิ ีการคลา้ ยๆกนั การต้งั กระแสไฟเชื่อมใหด้ ูจากขอ้ มูลท่ีกล่องลวดเชื่อมรวมท้งั ความ หนาของชิ้นงานมีผลต่อการต้งั กระแสไฟเช่ือมดว้ ย 2.5 ต่อสายดินกบั โตะ๊ หรือชิ้นงานที่ตอ้ งการเช่ือม 2.6 เปิ ดเครื่องเชื่อมก่อนเปิ ดเครื่องเชื่อมตรวจดูวา่ ตวั จบั ลวดเชื่อมไม่ติดอยกู่ บั สายดินหรือโตะ๊ งาน ก่อนท่ีจะเปิ ดเคร่ืองเช่ือมตอ้ งใส่ลวดเชื่อมกบั ตวั จบั ลวดเชื่อม

50 2.7 ปิ ดเครื่องเชื่อมเม่ือเชื่อมงานเสร็จปิ ดเคร่ืองเชื่อมท่ีสวติ ช์เคร่ืองเชื่อมและปิ ดท่ีสวติ ช์ตดั ตอน อตั โนมตั ิ( Circuit Breaker )เกบ็ มว้ นสายเช่ือมใหเ้ รียบร้อยทาความสะอาดโตะ๊ งานและเครื่องเชื่อม

51 ใบงาน เร่ือง เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าตามลกั ษณะพ้ืนฐาน คาชี้แจง : ใหน้ กั เรียนแยกอธิบายเครื่องเชื่อมไฟฟ้ ามา 1 อยา่ งพร้อมวาดภาพประกอบ ภายในเวลา 15 นาที ( 7 คะแนน) ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ………………………………………………………………………………………………………………….

52 แบบฝึ กหดั หลงั เรียน คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง สมบูรณ์ ภายในเวลา 5 นาที ( 5 คะแนน ) 1. การเช่ือมไฟฟ้ ามีอุปกรณ์ประกอบท่ีตอ้ งใชก้ บั การเชื่อมไฟฟ้ า มีอะไรบา้ ง จงอธิบายพอสงั เขป ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….. 2. ชุดปฏิบตั ิการในการเช่ือมไฟฟ้ าประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

53 แบบฝึ กหัดหลงั เรียน คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง สมบูรณ์ ภายในเวลา 5 นาที ( 5 คะแนน ) 1. การเชื่อมไฟฟ้ ามีอุปกรณ์ประกอบท่ีตอ้ งใชก้ บั การเชื่อมไฟฟ้ า มีอะไรบา้ ง จงอธิบายพอสังเขป ( 3 คะแนน) อุปกรณ์ในการเชื่อมไฟฟ้ า การเชื่อมไฟฟ้ ามีอุปกรณ์ประกอบที่ตอ้ งใชก้ บั การเชื่อมไฟฟ้ าหลายอยา่ งนอกจาก เครื่องเชื่อมไฟฟ้ าที่ใช้ ในการเชื่อมไฟฟ้ าแลว้ ยงั มีอุปกรณ์ที่ตอ้ งใชอ้ ีกหลายชนิดแต่ ละชนิดกม็ ีหนา้ ท่ีในการใชง้ านท่ีแตกตา่ งกนั ไปผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งมีความรู้เกี่ยวกบั อุปกรณ์ที่ใช้ เพอ่ื ใหใ้ ชง้ านไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพอุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการเช่ือมไฟฟ้ ามีดงั น้ี 1. อุปกรณ์จบั ลวดเชื่อม(ElectrodeHolder) 2. สายเชื่อม(Cables) 3. อุปกรณ์จบั ยดึ สายดิน(GroundClamp) 4. อุปกรณ์ที่ใชใ้ นการป้ องกนั อนั ตราย 5. อุปกรณ์ทาความสะอาด 2. ชุดปฏิบตั ิการในการเช่ือมไฟฟ้ าประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง ( 2 คะแนน) 1. เส้ือหนงั 2. ปลอกแขน 3. ถุงมือ 4. ปลอกขา