Printmaking

Art Presentation 2022 PRINTMAKING Visit our E-book วาทินี



คำนำ P/ 02 E-book เรื่อง “ภาพพิมพ์” ฉบับนี้จัดทำขึ้ นเพื่ อใช้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รีย น ก า ร ส อ น วิ ช า ศิ ล ป ศึ ก ษ า ร ะ ดั บ มัธยมศึกษาปีที่ 3 ซึ่งเนื้ อหาตรงตามหลักสูตรแกนกลาง ศึกษาขั้นพื้ นฐาน ผลงานศิลปะที่สร้างสรรค์ด้วย ก ร ะ บ ว น ก า ร ท า ง ภ า พ พิ ม พ์ มี เ ท ค นิ ค ม า ก ม า ย ต า ม วิ ธี ก า ร ของการพิมพ์ภาพแต่ละอย่าง ได้แก่ ภาพพิมพ์แกะไม้ ภาพ พิมพ์โลหะ ภาพพิมพ์หิน ภาพพิมพ์ตะแกรงหินไหม เป็นต้น โดยขึ้ นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทำแม่พิมพ์เป็นสำคัญ ผู้จัดหวังเป็นอย่างยิ่งว่า e-book ฉบับนี้จะเป็น ประโยชน์ต่อนักเรียนทุกคน ที่กำลังศึกษาในเรื่อง “ภาพ พิมพ์ “ และสามารถช่วยให้นักเรียนบรรลุตามวัตถุประสงค์ ต า ม ม า ต ร ฐ า น ก า ร เ รีย น รู้ นางสาววาทินี ไพสาร มกราคม 2566



สารบัญ P/ 03 1 . วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ก า ร เ รีย น รู้ P04 2 . ค ว า ม รู้เ กี่ ย ว กั บ ศิ ล ป ะ ภ า พ พิ ม พ์ P05-P10 -อุ ปกรณ์เบื้ องต้นในการทำภาพพิมพ์ P11-P14 P14 3.แบบทดสอบ P15 4.เฉลยแบบทดสอบ P16 5 . บ ร ร ณ า นุ ก ร ม 6 . ป ร ะ วั ติ ผู้ เ ขี ย น วาทินี Visit our E-book



Art Presentation P/ 04 วัตถุประสงค์ 2. นักเรียนสามารถสร้างสรรค์งานภาพพิมพ์ ด้ ว ย แ ม่ พิ ม พ์ วั ส ดุ อ ย่ า ง ง่ า ย ไ ด้ ด้ า น ค ว า ม รู้ ด้ า น คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ 1. นักเรียนสามารถบอกวัสดุอุ ปกรณ์และ เ ท ค นิ ค ใ น ก า ร ส ร้า ง ส ร ร ค์ ง า น ภ า พ พิ ม พ์ อ ย่ า ง 3. นักเรียนมีความมุ่งมั่นในการทำงาน ง่ า ย ไ ด้ ด้ า น ทั ก ษ ะ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร การเรียนรู้ Visit our E-book วาทินี

ภาพพิมพ์ ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับภาพพิมพ์ PRINTMAKING จากการให้ความหมายของนักวิชาการทางศิลปะ และศิลปินภาพ พิมพ์ หลายท่าน ทำให้สามารถทราบลักษณะของศิลปะภาพพิมพ์ เป็นงานศิลปกรรมประเภทหนึ่ งในงานทัศนศิลป์ที่สื่ อความหมาย และการรับรู้ด้วยการเห็น แสดงความหมายหรือร่องรอยปรากฏ ให้เห็นด้วยเครื่องมือ วัสดุ หรือวิธีการทางการสร้างแม่พิมพ์ และ นำมาเป็นผ่านกระบวนการพิมพ์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ อถ่ายทอด จินตนาการ ความคิด อารมณ์ และความรู้สึกออกมาเป็นผลงาน ศิลปะที่มุ่งเน้นคุณค่าทางความงาม เป็นผลงานที่ตอบสนองด้าน จิ ต ใ จ ม า ก ก ว่ า ป ร ะ โ ย ช น์ ใ ช้ ส อ ย P/ 05

ภาพพิมพ์ (Graphic Art) หมายถึง ผลงานศิลปะที่ถูกสร้างขึ้ น มาด้วยวิธีการพิมพ์ กดให้ติดเป็นภาพ บนกระดาษจากแม่พิมพ์ ชนิดต่างๆ เช่น แม่พิมพ์ไม้ แม่พิมพ์โลหะ หรือแม่พิมพ์อื่ นๆ ซึ่ง แม่พิมพ์เหล่านั้นศิลปิน ได้สร้างสรรค์ขึ้ นมาด้วยตัวของเขาเอง ก า ร พิ ม พ์ ภ า พ นั้ น จ ะ ต้ อ ง มี แ ม่ พิ ม พ์ ที่ ใ ช้ เ ป็ น แ บ บ อ ย่ า ง สำ ห รับ ใ น การพิมพ์ ซึ่งสามารถเลือกใช้วัสดุต่างๆ นำมาเป็นแม่พิมพ์ได้ เช่น ใบไม้ กิ่งไม้ ไม้ กระดาษ ไม้ก๊อก กระดุม ขวด ชิ้นเผือก เป็นต้น แต่วัสดุต่างๆ ที่จะนำมาเป็นแม่พิมพ์นั้นต้องมีร่องมีรอย ซึ่งจะเป็นร่องลึกมากหรือลึกน้อยก็ขึ้ นอยู่กับลักษณะแบบอย่าง หรือรูปแบบในการพิมพ์ การพิมพ์ภาพในขั้นตอนแรกจะ ต้อง ออกแบบหรือร่างแบบเสียก่อน เพื่ อที่จะได้ภาพพิมพ์ที่สวยงาม แ ล ะ ถู ก ต้ อ ง ต า ม แ บ บ อ ย่ า ง ที่ ต้ อ ง ก า ร P/ 06 วาทินี

P/ 07 กระบวนการหลัก 4 ประการ ของวิธี วาทินี ก า ร ทำ ภ า พ พิ ม พ์ 1.แม่พพิมพ์ผิวนูน (Relief Process) 2.แม่พิมพ์ร่องลึก (Intaglio Process) 3.แม่พิมพ์ผิวราบ (Planographic Process) 4 . แ ม่ พิ ม พ์ ต ะ แ ก ร ง ไ ห ม (Serigraphy)

P/ 08 วาทินี ภาพพิมพ์ที่ภาษาอังกฤษใช้ว่า Graphic arts มาจากคำสองคำรวมกันคือคำว่า \"Graph\" แปลว่า เขียน เเละ \"Arts\"แปลว่า การทำให้ เกิดความงามหรือรูปทรง เมื่ อรวมคำทั้งสอง เข้าด้วยกันจึงมีความหมายว่า ศิลปะเเห่งการ เขียน โดยจะต้องรวมถึงรูปแบบต่างๆ ขอ งการเเสดงออกในทางศิลปะที่มองเห็นได้ ได้ เเก่ จิตรกรรม งานวาดเส้น งานภาพพิมพ์ ก า ร ถ่ า ย รู ป แ ล ะ ง า น พิ ม พ์ ห นั ง สื อ ภาพพิมพ์ P/ 07

ภาพพิมพ์ในสหรัฐอเมริกาใช้คำว่า “Printmaking” สำหรับเรียกกระบวนการพิมพ์ที่ สร้างสรรค์เพื่อเป็น ศิลปะและใช้คำว่า “Print” สำหรับเรียกกระบวนการพิมพ์ที่เป็นงานพิมพ์ทั่วไป โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับงาน พาณิชย์ต่างๆ (พีระพงษ์ กุลพิศาล, 2531:68) ภาพพิมพ์ คือ กระบวนการถ่ายทอดผลงานจากแม่พิมพ์ชนิดแผ่นโลหะ แผ่นไม้ แท่นหิน ตะแกรงไหม แล้วผ่านกระบวนการพิมพ์ ซึ่งจะได้ผลงานที่เหมือนๆ กัน เป็นจำนวนมากในด้านวิจิตรศิลป์ 2.1ประเภทของภาพพิมพ์ ภาพพิมพ์มีกลวิธีแตกต่างกันขึ้นอยู่กับลักษณะของแม่พิมพ์ ดังนั้นการแบ่งประเภทของภาพพิมพ์จึงพิจารณา จากลักษณะแม่พิมพ์เป็นหลัก สามารถแบ่งออกได้ 4 กระบวนการหลัก คือ ภาพพิมพ์ผิวนูน ภาพพิมพ์ร่องลึก ภาพพิมพ์พื้นราบ และภาพพิมพ์ตะแกรงไหม 2.1.1. ภาพพิมพ์ผิวนูน (Relief Printing) คือ กระบวนการพิมพ์ที่พิมพ์จากผิวส่วนที่อยู่สูงบนแม่พิมพ์ ดังนั้นส่วนที่ถูกแกะเซาะออกไปหรือส่วนที่เป็นร่องลึกลงไปจะไม่ถูกพิมพ์ ซึ่งแม่พิมพ์ในลักษณะนี้ เช่น แม่พิมพ์ แกะไม้ แม่พิมพ์แกะยาง แม่พิมพ์กระดาษแข็ง แม่พิมพ์วัสดุ เมื่อเวลาพิมพ์แม่พิมพ์เหล่านี้จะใช้เครื่องมือประเภท ลูกกลิ้ง ลูกประคบหนัง ทาหมึกลงบนส่วนนูนของแม่พิมพ์ แล้วนำไปพิมพ์ลงบนกระดาษอาจจะพิมพ์ ด้วยมือ หรือแท่นพิมพ์ หมึกก็ติดกระดาษเกิดเป็นรูปขึ้นมา P/ 08 วาทินี

2.1.2.ภาพพิมพ์ร่องลึก (Intaglio Printing) คือ กระบวนการพิมพ์ที่พิมพ์จากส่วนที่อยู่ลึกเป็น วาทินี ร่องของแม่พิมพ์ ซึ่งแม่พิมพ์จะมีส่วนที่นูนและร่องเหมือนกับแม่พิมพ์ผิวนูน แต่เวลาพิมพ์ต้องอุดหมึก ลงไป ในร่องลึกและเช็ดบริเวณที่ไม่ต้องการจะพิมพ์ออก แล้วนำกระดาษเปียกน้ำหมาดๆ วางลงบนแม่ พิมพ์ จากนั้นพิมพ์ด้วยแท่นพิมพ์ที่มีแรงกดสูงเพื่อกดกระดาษให้ไปดูดซับหมึกขึ้นมา ซึ่งกลวิธีที่รวมอยู่ ภายใต้กระบวนการนี้ ได้แก่ ภาพพิมพ์ภาพถ่าย ภาพพิมพ์มัชฌิมรงค์ ภาพพิมพ์อย่างสีน้ำ ภาพพิมพ์จาร เข็ม ภาพพิมพ์แกะลายเส้น ภาพพิมพ์กัดกรด ภาพพิมพ์แบบเขียนถ่าน ภาพพิมพ์ กัดกรดพื้นนิ่ม ภาพ พิมพ์กัดกรดรูปนูน 2.1.3. ภาพพิมพ์พื้นราบ (Planographic Printing หรือ Lithograph) คือ กระบวนการพิมพ์ที่ พิมพ์จากพื้นแบนราบ ส่วนที่ถูกพิมพ์และส่วนที่ไม่ต้องการพิมพ์นั้นจะอยู่ในระนาบแม่พิมพ์ บริเวณทั้ง สองจะต่างกันเพียงส่วนที่ต้องการพิมพ์จะเป็นไขหรือน้ำมัน แต่อีกส่วนที่ไม่ต้องการพิมพ์จะชุ่มด้วยน้ำ เมื่อเวลาพิมพ์จะใช้ลูกกลิ้งที่มีหมึกเชื้อน้ำมันติดอยู่ กลิ้งลงบนแม่พิมพ์ที่มีน้ำหมาดๆ เมื่อกลิ้งหมึกซึ่งเป็น ไขผ่านไปบนแม่พิมพ์ หมึกเชื้อน้ำมันจะติดลงบนส่วนที่เป็นไขของแม่พิมพ์เท่านั้น จากนั้นนำเอากระดาษ มาปิดทับบนแม่พิมพ์ เพื่อรีดกดให้หมึกติดกระดาษเกิดเป็นรูปภาพตามที่ต้องการ กลวิธีที่รวมอยู่ภายใต้ กระบวนการนี้ ได้แก่ ภาพพิมพ์ครั้งเดียว และภาพพิมพ์หิน P/ 09

2.1.4. ภาพพิมพ์ตะแกรงไหม (Silk Screen) คือ กระบวนการพิมพ์ที่พิมพ์ โดยใช้ไม้ปาดสีรีดเนื้อ สีผ่านตะแกรงเนื้อละเอียดลงมาสู่วัสดุที่ต้องการ พิมพ์ ซึ่งบริเวณที่ไม่ถูกพิมพ์จะเป็นบริเวณตะแกรง ที่ ถูกกันเอาไว้ไม่ให้สีลอดผ่านลงมาสู่วัสดุที่ต้องการพิมพ์ P/ 10 วาทินี

แบบทดสอบ P/ 11

1. วัสดุในข้อใด ไม่เหมาะสมที่จะนำมาใช้ทำแม่พิมพ์ 3. ถ้าคุณครูให้ออยพิมพ์ภาพจากวัสดุสังเคราะห์ ออย ก. กาบกล้วย ข. เศษแก้ว ควรเลือกใช้วัสดุในข้อใด ก. เศษผ้า กระดุม ค. ยางลบ ข. ขนนก ใบไม้ ง. ใบไม้ ค. เปลือกไม้ กาบกล้วย ง. ก้อนกรวด ดอกไม้ 2. ถ้าต้องการพิมพ์ภาพจากวัสดุธรรมชาติ ควร 4. ถ้านำวัสดุที่มีผิวมันวาวมาทำแม่พิมพ์ ผลจะเป็น อย่างไร เลือกใช้วัสดุในข้อใด ก. ฝาขวด ก. ได้ภาพที่สวยงาม ข. ไหมพรม ข. ภาพเนียนเรียบ ค. เปลือกหอย ค. ทำสีได้ง่าย ง. กระดาษลัง ง. ไม่ติดสี P/ 12

5. ถ้าต้องการพิมพ์ภาพจากวัสดุธรรมชาติ ควรเลือก 7.ภาพนี้เกิดจากแม่พิมพ์ในข้อใด ใช้วัสดุในข้อใด ก.กระดาษ ก. เปลือกหอย ข.ดอกไม้ ข. กระดาษลัง ค.นิ้วมือ ค. ฝาขวด ง.ก้อนหิน ง. ไหมพรม 6.สิ่งใดเหมาะที่จะทำแม่พิมพ์ในภาพนี้มากที่สุด 8.ข้อใดควรปฏิบัติ ก.ฉีกกระดาษจากสมุดที่ยังไม่ได้ใช้มาทำงานพิมพ์ ก.ใบไม้ ข.นิ้วมือ ภาพ ค.กระดาษ ข.เก็บใบไม้จากต้นมาทำงานพิมพ์ภาพ ง.หัวไช้เท้าแกะ ค.นำผักมาทำแม่พิมพ์โดยไม่บอกคุณแม่ ง.เก็บและทำความสะอาดเมื่อทำงานเสร็จ P/ 13

9. ข้อใดเกี่ยวข้องกับภาพพิมพ์ที่ปรากฏ ข้อที่ 1 ข เฉลย ก.ดินสอ ข้อที่ 6 ง ข.สีเทียน ข้อที่ 2 ค ข้อที่ 7 ค ค.ปากกา ข้อที่ 3 ก ข้อที่ 8 ง ง.สีโปสเตอร์ ข้อที่ 4 ง ข้อที่ 9 ง ข้อที่ 5 ก ข้อที่ 10 ค 10.ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์จากการสร้างสรรค์งานพิมพ์ ก.ทำให้รู้สึกสนุก ตื่นเต้น ข.พิมพ์ซ้ำได้หลายครั้ง ค.ทำให้วาดภาพระบายสีได้คล่อง ง.ทำให้เกิดภาพที่สวยงาม แปลกตา P/ 14

P/ 15 บรรณานุกรม อิทธิพล ตั้งโฉลก. ทศวรรษภาพพิมพ์. กรุงเทพมหานคร: (ม.ป.ท. , ม.ป.พ. ,2535) https://artooday.wordpress.com/เทคนิคการเรียนรู้ศิลปะ/ อุปกรณ์ ในงานศิลปะ/ เรื่อง อุปกรณ์ในงานศิลปะ http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/15770-027661 เรื่อง วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในงานทัศนศิลป์

Thank You 2566 END P/ 16 PRESENTATION วาทินี นางสาววาทินี ไพสาร สาขาทัศนศิลป์ ปี3 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี Art

Thank You 2566 Printmaking วาทินี Art