goodgovern2

กจิ กรรมการแลกเปลย่ี นเรียนรู้ (Knowledge Management) สาหรับบคุ ลากรคณะบริหารธุรกจิ พเิ ศษ ปั้นรตั น์ หัวหน้าสานักงานเลขานกุ ารคณะบรหิ ารธุรกิจ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์

ความเดิม ระเบียบสานกั นายกรฐั มนตรี ว่าดว้ ยการสร้างระบบริหารกจิ การบ้านเมอื งและสังคมที่ดี พ.ศ.2542 ระบวุ ่าธรรมาภิบาล มี 6 องค์ประกอบ คือ1. หลักนิติธรรม ได้แก่ การตรากฎหมาย กฎ ข้อบังคับต่าง ๆให้ทันสมัยและเป็นธรรม เป็นท่ียอมรับของสังคม ไม่เลอื กปฏบิ ตั ิและสงั คมยนิ ยอมพรอ้ มใจปฏิบัติตามกฎหมายและกฎข้อบงั คับเหลา่ น้ัน โดยถอื ว่าเปน็ การปกครองภายใต้กฎหมาย มิใช่ตามอาเภอใจ หรือตามอานาจของตัวบุคคล

2. หลกั ความโปร่งใส ไดแ้ ก่ การสรา้ งความไว้วางใจซงึ่ กนั โดยมี การให้และการรบั ข้อมูลที่สะดวก เป็นจรงิ ทันการณ์ ตรงไปตรงมา มที มี่ าที่ไปทชี่ ดั เจนและเท่าเทยี ม มีกระบวนการ ตรวจสอบความถูกตอ้ งชัดเจนได้3. หลกั การมสี ่วนร่วม ได้แก่ การเปดิ โอกาสให้ประชาชนมสี ว่ นร่วม รับรู้ และรว่ มคิด รว่ มเสนอความเหน็ ในการตดั สนิ ใจปัญหาสาคญั ของประเทศในดา้ นต่าง ๆ เช่น การแจ้งความเหน็ การไต่ สวนสาธารณะ การประชาพิจารณ์ การแสดงประชามติ นอกจากนยี้ ังรวมไปถงึ การร่วมตรวจสอบ และร่วมรับผดิ ชอบตอ่ ผลของการกระทานนั้

4. หลกั ความรบั ผิดชอบตรวจสอบได้ ไดแ้ ก่ ความรับผิดชอบที่ตรวจสอบได้เป็นการสร้างกลไกใหม้ ีผ้รู ับผิดชอบ ตระหนักในหนา้ ท่ี ความสานกึ ในความรบั ผิดชอบตอ่ สงั คม การใสใ่ จปญั หาสาธารณะของบ้านเมือง และกระตือรอื รน้ ในการแก้ปัญหาตลอดจนการเคารพในความคดิ เห็นทแ่ี ตกตา่ ง และความกลา้ ท่ีจะยอมรับผลจากการกระทาของตน5. หลักความคุม้ ค่า ได้แก่ การบริหารจดั การและการใช้ทรพั ยากรทมี่ จี ากัด ให้เกดิ ประโยชนค์ ้มุ คา่ เพ่อื ใหเ้ กดิ ประโยชน์สูงสุดแก่สว่ นรวม

6. หลกั คณุ ธรรม ได้แก่ การยดึ มนั่ ในความถกู ต้องดีงาม สานกึ ในหนา้ ท่ีของตนเอง มีความซอ่ื สัตยส์ จุ รติ จริงใจ ขยัน อดทน มีระเบยี บวนิ ยั และเคารพในสิทธิของผอู้ ่นื .

 หลงั จากการประกาศใชร้ ัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักร พ.ศ.2540 แล้ว เพ่อื ใหก้ ระบวนการสรา้ งระบบบริหารกิจการ บา้ นเมืองและสังคมท่ดี ี เกิดผลอยา่ งจริงจงั คณะรัฐมนตรีได้มมี ติ ใหค้ วามเหน็ ชอบระเบียบสานกั นายกรฐั มนตรวี ่าด้วยการสรา้ ง ระบบบริหารกจิ การบา้ นเมืองและสังคมทีด่ ี เม่ือวนั ท่ี 11 พฤษภาคม 2542 (สานกั งาน ก.พ.2545) ประกอบดว้ ยหลัก พน้ื ฐาน 6 ประการ และในเวลาต่อมาไดม้ ีการแก้ไขปรับปรงุ มา เปน็ 10 ประการได้แก่

 1. หลักประสทิ ธิผล (Effectiveness) คอื ผลการปฏิบตั ิราชการที่บรรลุวตั ถุประสงคแ์ ละเปา้ หมาย ของแผนการปฏบิ ตั ริ าชการตามท่ไี ด้รบั งบประมาณมาดาเนินการ รวมถงึ สามารถเทยี บเคยี งกบั สว่ นราชการหรอื หนว่ ยงานทมี่ ี ภารกจิ คล้ายคลงึ กนั และมผี ลการปฏิบตั งิ านในระดบั ชน้ั นาของ ประเทศเพอื่ ใหเ้ กิดประโยชน์สขุ ตอ่ ประชาชนโดยการปฏิบัติ ราชการจะตอ้ งมที ศิ ทางยุทธศาสตร์ และเป้าประสงค์ทชี่ ัดเจน มี กระบวนการปฏบิ ัตงิ านและระบบงานท่ีเปน็ มาตรฐาน รวมถึงมี การตดิ ตามประเมินผลและพัฒนา ปรับปรงุ อยา่ งต่อเนอ่ื งและเป็น ระบบ

 2. หลกั ประสิทธภิ าพ (Efficiency) คอื การบริหารราชการตามแนวทางการกากบั ดูแลท่ีดที ม่ี ี การออกแบบกระบวนการปฏิบัตงิ านโดยใช้เทคนคิ และเครอ่ื งมือ การบริหารจดั การทเ่ี หมาะสมใหอ้ งค์การสามารถใชท้ รัพยากรทั้ง ดา้ นต้นทุน แรงงานและระยะเวลาให้เกดิ ประโยชนส์ งู สดุ ต่อการ พฒั นาขีดความสามารถในการปฏิบัติราชการตามภารกจิ เพ่ือ ตอบสนองความตอ้ งการของประชาชนและผู้มีส่วนไดส้ ว่ นเสียทกุ กลุ่ม

 3. หลกั การตอบสนอง (Responsiveness) คอื การใหบ้ รกิ ารทีส่ ามารถดาเนนิ การได้ภายในระยะเวลาที่ กาหนด และสรา้ งความเชอื่ มัน่ ความไว้วางใจ รวมถงึ ตอบสนอง ความคาดหวงั หรือความต้องการของประชาชนผรู้ บั บรกิ าร และผู้ มีสว่ นได้ส่วนเสยี ทีม่ ีความหลากหลายและมีความแตกต่าง 4. หลักภาระรบั ผิดชอบ (Accountability) คือ การแสดงความรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ัตหิ นา้ ทแี่ ละ ผลงานต่อเปา้ หมายทก่ี าหนดไว้ โดยความรับผดิ ชอบนั้นควรอยูใ่ น ระดับท่สี นองตอ่ ความคาดหวงั ของสาธารณะ รวมทงั้ การแสดงถึง ความสานึกในการรับผิดชอบตอ่ ปัญหาสาธารณะ

 5. หลักความโปรง่ ใส (Transparency) คอื กระบวนการเปิดเผยอย่างตรงไปตรงมา ช้ีแจงได้เมอ่ื มี ขอ้ สงสัยและสามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ข่าวสารอันไมต่ อ้ งหา้ มตาม กฎหมายไดอ้ ยา่ งเสรี โดยประชาชนสามารถรทู้ กุ ขัน้ ตอนในการ ดาเนินกิจกรรมหรือกระบวนการต่างๆ และสามารถตรวจสอบได้ 6. หลักการมีสว่ นรว่ ม (Participation) คอื กระบวนการทข่ี ้าราชการ ประชาชนและผมู้ สี ่วนไดส้ ว่ น เสียทุกกลุม่ มีโอกาสได้เขา้ ร่วมในการรบั รู้ เรียนรู้ ทาความเขา้ ใจ ร่วมแสดงทัศนะ ร่วมเสนอปญั หาหรือ ประเดน็ ท่ีสาคญั ทเ่ี ก่ียวข้อง ร่วมคดิ แนวทาง ร่วมการแก้ไขปัญหา ร่วมในกระบวนการตดั สนิ ใจ และร่วมกระบวนการพฒั นาในฐานะหนุ้ สว่ นการพัฒนา

 7. หลักการกระจายอานาจ (Decentralization) คอื การถา่ ยโอนอานาจการตดั สินใจ ทรัพยากร และภารกจิ จากสว่ นราชการสว่ นกลางให้แกห่ นว่ ยการปกครองอืน่ ๆ (ราชการ บริหารสว่ นทอ้ งถ่ิน) และภาคประชาชนดาเนนิ การแทนโดยมี อิสระตามสมควร รวมถึงการมอบอานาจและความรับผดิ ชอบใน การตดั สินใจและการดาเนินการใหแ้ กบ่ ุคลากร โดยมงุ่ เนน้ การ สรา้ งความพงึ พอใจในการให้บริการตอ่ ผู้รบั บรกิ ารและผมู้ ีสว่ นได้ สว่ นเสยี การปรบั ปรุงกระบวนการ และเพิ่มผลติ ภาพเพือ่ ผลการ ดาเนินงานทดี่ ีของส่วนราชการ

 8. หลกั นติ ธิ รรม (Rule of Law) คอื การใช้อานาจของกฎหมาย กฎระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ในการ บรหิ ารราชการด้วยความเป็นธรรม ไมเ่ ลือกปฏิบตั ิ และคานงึ ถงึ สทิ ธเิ สรีภาพของผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี 9. หลกั ความเสมอภาค (Equity) คือ การได้รับการปฏบิ ตั แิ ละได้รับบรกิ ารอย่างเท่าเทียมกัน โดยไม่มกี ารแบ่งแยกด้าน ชายหรือหญิง ถิ่นกาเนดิ เชือ้ ชาติ ภาษา เพศ อายุ ความพกิ าร สภาพทางกายหรอื สุขภาพ สถานะ ของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจและสงั คม ความเชอ่ื ทางศาสนา การศกึ ษา การฝกึ อบรม และอน่ื ๆ

 10. หลักมงุ่ เนน้ ฉนั ทามติ (Consensus Oriented) คือ การหาขอ้ ตกลงทวั่ ไปภายในกล่มุ ผ้มู ีส่วนได้สว่ นเสียท่ี เกี่ยวข้อง ซ่ึงเปน็ ขอ้ ตกลงที่เกดิ จากการใชก้ ระบวนการเพื่อหา ข้อคิดเห็นจากกลุ่มบุคคลท่ไี ดร้ บั ประโยชน์และเสยี ประโยชน์ โดยเฉพาะกลมุ่ ทีไ่ ดร้ ับผลกระทบโดยตรงซง่ึ ต้องไมม่ ีข้อคดั คา้ นท่ี ยตุ ิไม่ไดใ้ นประเด็นที่สาคัญ โดยฉันทามติไมจ่ าเปน็ ตอ้ ง หมายความวา่ เปน็ ความเหน็ พอ้ งโดยเอกฉันท์.

การใช้หลกั ธรรมภิบาลทาให้องค์การสามารถเพม่ิ ประสทิ ธิภาพการบรหิ ารงานได้ อีกทงั้ ยังเป็นกลไกในการควบคมุ ติดตามและตรวจสอบ โดยมีประชาชนหรอื องคก์ ารภายนอกมสี ่วนร่วม ทั้งน้เี พ่ือป้องกันไมใ่ ห้เกิดความเสียหายแก่การบรหิ ารองค์การเพราะการสรา้ งธรรมาภิบาลใหเ้ กิดข้ึนในองค์การ เปน็ การสร้างสานกึ ที่ดใี นการบริหารงาน และการทางานในองคก์ าร และจัดระบบท่สี นบั สนนุ ให้มีการปฏิบัตติ ามสานึกที่ดี ไมว่ า่ จะเปน็ ในเร่ืองของการบรหิ ารงานอยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ ไม่ส้ินเปลอื ง การตดิ ตามการทุจริต ความโปร่งใส โดยคานงึ ถึงผู้ทเ่ี กี่ยวข้องที่จะไดร้ บั ผลกระทบ เนอ่ื งจากผูท้ ีไ่ ด้รับผลกระทบจากการปฏบิ ตั ิงานในหน่วยงานของรฐั นัน้ จะเกย่ี วข้องกบั ประชาชนโดยตรง.

 คณะรฐั มนตรไี ดม้ มี ตใิ หว้ างระเบยี บสานกั นายกรัฐมนตรีว่า ด้วยหลกั นติ ิธรรมแหง่ ชาติ พ.ศ.2554 จัดต้ังเป็นองค์กรอสิ ระ มี วัตถุประสงค์เพือ่ ใหก้ ารปฏบิ ัตหิ นา้ ที่ของรัฐสภา ครม. ศาล องค์กรตามรัฐธรรมนญู และหนว่ ยงานรฐั เป็นไปตามหลักนติ ิ ธรรม โดยมุ่งใหเ้ กิดความเปน็ ธรรม ความชอบธรรม ความเสมอ ภาคของบคุ คลในสงั คม สิทธเิ สรีภาพ ความยุตธิ รรมตามระบบ กฎหมายภายใต้รัฐธรรมนญู โดยไม่มกี ารเลอื กปฏิบตั ิ.

กจิ กรรมการแลกเปลย่ี นเรียนรู้ (Knowledge Management) สาหรับบคุ ลากรคณะบริหารธุรกจิ พเิ ศษ ปั้นรตั น์ หัวหน้าสานักงานเลขานกุ ารคณะบรหิ ารธุรกิจ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์