f

งบการเปลย่ี นแปลงฐานะทางการเงนิ

งบการเปล่ียนแปลงฐานะทางการเงิน เป็ นรายงานการเงินที่แสดงให้เห็นรายละเอียดของรายการต่าง ๆ ที่ทาให้ฐานะการเงินของกิจการเปลี่ยนแปลง ซ่ึงรายการเหล่าน้นั อาจเกิดจากการดาเนินงาน และการลงทุนในด้านต่าง ๆ ระหว่างงวดบัญชีที่ผ่านมา งบน้ีเรียกได้อีกอย่างหน่ึงว่า“งบเงินทุน”

เงินทุน (Funds)มีความหมายหลายอย่าง การเตรียมงบเงินทุน (FundsStatement) จะต้องอาศัยคาจากัดความของเงินทุน ในความหมายใดความหมายหน่ึงคาจดั กดั ความของเงนิ ทุน เงนิ ทุน มีความหมายได้ 3 ประเภท คือ1.เงินสดที่กิจการมีอยู่ (Cash)2.ทุนหมุนเวียนสุทธิ (Net Working Capital = NWC)3.สินทรัพยท์ ้งั หมดที่กิจการมีอยู่ (Assets)

สาหรับบทน้ีจะกล่าวถึงการเตรียมงบเงินทุน ในความหมายของเงินทุนหมุนเวียนสุ ทธิ ซ่ึ งเรี ยกอี กชื่ อหน่ึ งว่า “งบแสดงที่มาและการ ใช้เงินทุน”(Statement of Sources and Uses of Funds) สาหรับงบเงินทุนในค ว า ม ห ม า ย ข อ ง เ งิ น ส ด เ รี ย ก อี ก ห น่ึ ง ว่ า “ ง บ ก ร ะ แ ส เ งิ น ส ด ”(Statement of Cash Flow)

เงินทุนหมุนเวียนสุทธิ หมายถึง ส่วนของสินทรัพยห์ มุนเวียนที่มีมากกวา่ หน้ีสินหมุนเวยี น ซ่ึงจะเขียนเป็นสมการไดด้ งั น้ี ทุนหมุนเวียนสุทธิ = สินทรัพยห์ มุนเวยี น – หน้ีสินหมนุ เวียน ในการเปรียบเทียบงบดุล 2 งวด จะคานวณเงินทุนหมุนเวียนสุทธิไดว้ า่ เงินทุนหมุนเวียนสุทธิเพมิ่ ข้ึนหรือลดลงเท่าไร และเพิ่มข้ึนหรือลดลงน้นั เนืองมาจากสาเหตุใด

ซ่ึงสรุปไดว้ า่ ถา้ พจิ ารณาจากเงินทุนหมุนเวียน (Current Items) จะไดด้ งั น้ีเงินทุนหมุนเวยี นเพ่มิ ข้ึน สินทรัพยห์ มุนเวียนเพิ่มข้ึน หน้ีสินหมุนเวยี นลดลงเงินทุนหมุนเวียนลดลง สินทรัพยห์ มุนเวียนลดลง หน้ีสินหมุนเวยี นเพ่มิ ข้ึน

งบแสดงการเปล่ียนแปลงฐานะการเงินจึงเป็ นรายงานทางการเงินท่ีจะตอ้ งจดั ทางบแสดงการเปลี่ยนแปลงเงินทุนข้ึนก่อนที่จะจดั ทางบแสดงแหล่งที่มาและใชไ้ ปของแหล่งเงินทุนหมุนเวยี น

ประโยชน์ของการทางบแสดงการเปลย่ี นแปลงฐานะการเงนิ ประโยชน์จะเกิดกบั ผบู้ ริหารโดยตรง 1.ช่วยใหผ้ บู้ ริหารทราบสาเหตุท่ีทาใหท้ ุนหมุนเวยี นสุทธิของกิจการเปล่ียนแปลง 2.ช่วยผบู้ ริหารในการวางแผนทางการเงิน 3.แสดงใหเ้ ห็นนโยบายทางการเงิน

ประเภทของรายการในงบดุล งบดุลแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ 1.รายการที่เป็ นเงินทุน ไดแ้ ก่ รายการท่ีเป็ นสินทรัพยห์ มุนเวียน และรายการท่ีเป็ นหน้ีสินหมุนเวยี น เช่น เงินสด ลูกหน้ี เจา้ หน้ี ฯลฯ 2.รายการท่ีไม่เป็ นเงินทุน หมายถึง รายการอ่ืน ๆ ในงบดุล ที่ไม่ใช่สินทรัพย์หมุนเวียนและหน้ีสินหมุนเวียน ไดแ้ ก่ เงินลงทุนระยะยาว สินทรัพยถ์ าวร หน้ีสินระยะยาว

การเปลยี่ นแปลงของรายการในงบดลุ ทกี่ ระทบต่อทุนหมุนเวยี นสุทธิ รายการในงบดุลแบ่งเป็น 2 ประเภท คือรายการท่ีเป็นเงินทุน และรายการที่ไม่เป็ นเงินทุน ดังน้ันเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นถ้าเป็ นการเปลี่ยนแปลงเฉพาะรายการทเี่ ป็ นเงินทุนหมุนเวยี นสุทธิเปลยี่ นแปลง

ธุรกิจมีเงินสดเป็นซ่ึงเป็นสินทรัพยห์ มุนเวียนอยู่ 1,000 บาท และมีเจา้ หน้ีการคา้ ซ่ึงเป็ นหน้ีสินหมุนเวียนอยู่ 500 บาท ธุรกิจก็จะทุนหมุนเวียนสุทธิเท่ากบั 500 บาท ทุนหมนุ เวียนสุทธิ = สินทรัพยห์ มุนเวยี น – หน้ีสินหมุนเวียน 1,000 – 500 = 500

ถา้ ธุรกิจนาเงินสด ไปซ้ือสินคา้ 300 บาท ทาใหเ้ งินสดเหลือ 700 บาท แต่ก็ได้สินค้าซ่ึงเป็ นสินทรัพย์หมุนเวียนประเภทหน่ึงเพ่ิมข้ึนมา 300 บาทเพราะฉะน้ันสินทรัพยห์ มุนเวียนก็ยงั คงเป็ น 1,000บาท (เงินสด700+สินคา้300) และทางดา้ นหน้ีสินหมุนเวียนก็ไม่ไดเ้ ปลี่ยนแปลงตามรายการท่ีเกิดข้ึนยงั คงมีจานวน 500 บาท ดงั น้ันธุรกิจจึงยงั มีทุนหมุนเวียนสุทธิเท่ากบั 500บาท เท่าเดิม

แต่ถา้ เหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนทาให้รายการท่ีเป็ นเงินทุนและรายการที่ไม่เป็ นเงินทุนเปลี่ยนแปลงท้ัง 2 ประเภท มีผลทาให้เงินทุนหมุนเวียนสุ ทธิจะเปล่ียนแปลงไปดว้ ย เช่น ธุรกิจตอ้ งการมีเงินทุนดาเนินงานเพ่ิมข้ึน จึงกูเ้ งินจากธนาคารท่ีมีกาหนดชาระเกินกว่า 1 ปี จานวนเงิน 10,000 บาท ทาให้มีหน้ีสินระยะยาวเพ่ิมข้ึนในงบดุล 10,000 บาท และเงินสดซ่ึงเป็ นสินทรัพยห์ มุนเวียนเพ่ิมเป็ น 11,000 บาท ดงั น้นั รายการน้ีทาให้ทุนหมุนเวียนสุทธิเปลี่ยนแปลงเป็ นดงั ต่อไปน้ี ทุนหมุนเวียนสุทธิ = สินทรัพยห์ มุนเวยี น – หน้ีสินหมุนเวียน 10,500 = 11,000- 500

จะเห็นไดว้ ่า การเปลี่ยนแปลงรายการท่ีไม่เป็ นเงินทุน และเกี่ยวขอ้ งกับรายการที่เป็ นเงินทุน เป็ นสาเหตุทาใหเ้ งินทุนหมุนเวียนสุทธิเพ่ิมข้ึนหรือลดลงถ้ารายการทไ่ี ม่เป็ นเงินทุนเปลย่ี นแปลงแล้ว ทาให้เงินทุนหมุนเวยี นสุทธิเพมิ่ ขึน้ถือว่ารายการน้ันเป็ นแหล่งที่มาของเงินทุน และเช่นเดียวกัน รายการท่ีไม่มีเงินทุนเปลี่ยนแปลงแล้วทาให้ทุนหมุนเวียนสุทธิลดลง ถือว่ารายการน้ันเป็ นแหล่งใช้ไปของเงนิ ทุน

สาเหตุการณ์เพมิ่ ขนึ้ หรือลดลงของเงินทุนหมุนเวยี นเงนิ ทุนหมุดเวยี นเพมิ่ ขนึ้ เงนิ ทุนหมุนเวยี นลดลง- ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ (สินทรัพย์ - ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์ (สินทรัพย์ถ า ว ร ) ห รื อ สิ น ท รั พ ย์อื่ น ท่ี ไ ม่ ใ ช่ ถ า ว ร ) ห รื อ สิ น ท รั พ ย์อ่ื น ที่ ไ ม่ ใ ช่ สินทรัพยห์ มุนเวยี นเพม่ิ ข้ึนสินทรัพยห์ มุนเวียนลดลง- หน้ีสินระยะยาวและส่วนของเจา้ ของ - หน้ีสินระยะยาวและส่วนของเจา้ ของเพิ่มข้ึน ลดลง

แหล่งทมี่ าและแหล่งทใี่ ช้ไปของเงนิ ทุนแหล่งทม่ี าของเงนิ ทุน ได้มาจาก 1. จากการดาเนินงาน ไดแ้ ก่กาไรสุทธิประจาปี ภายหลงั จากการปรับปรุงรายการที่ไม่เก่ียวกบั เงินทุน หรือ ไม่เกี่ยวกบั ซ้ือขายสินคา้ โดยตรง เช่น ค่าเสื่อมราคา ค่านิยม กาไร หรือขาดทุนจากการขายสินทรัพยท์ ี่ไม่หมุนเวียน 2.จากการขายสิ นทรัพย์ถาวร หรื อการขายเงินลงทุนระยะยาว เช่นหลกั ทรัพย์ ฯลฯ 3. จากการเพิ่มหน้ีสินระยะยาว เช่น ออกหุน้ กู้ หรือกเู้ งินจากธนาคาร เป็นตน้ 4.จากการเพิ่มทุนหรือหุ้น เช่น การขายหุ้นสามญั เป็ นเงินสดและการลงทุนเพิ่ม

แหล่งทใ่ี ช้ไปของเงนิ ทุน ไดแ้ ก่ 1.จากการดาเนินงาน ไดแ้ ก่ ขาดทุนสุทธิของกิจการ การจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด ซ่ึงไม่รวมหุน้ ปันผล 2. จากการซ้ือสินทรัพยถ์ าวร หรือจากการลงทุนระยะยาวเพิ่มเติม เช่น การลงทุน ซ้ือหุน้ บริษทั อ่ืน การซ้ือพนั ธบตั รรัฐบาลระยะยาว เป็นตน้ 3. จากการชาระหน้ีระยะยาว เช่น การชาระหน้ีเงินกรู้ ะยะยาว การไถ่ถอนหุน้ กู้ 4. จากการลดทุนเรือนหุน้

การเตรียมข้อมูลทใ่ี ช้ในการทางบ 1.งบดุลเปรียบเทียบ 2 งวด 2.งบกาไรขาดทุนงวดที่สอง 3.รายละเอียดของการดาเนินงานท่ีไม่ปรากฎในงบดุลหรืองบกาไรขาดทุน

วธิ ีเตรียมงบการเปลย่ี นแปลงฐานะการเงนิ สามารถทาได้ 3 วธิ ี ดงั น้ี วิธีที่ 1 พิจารณายอดการเปลี่ยนแปลงของแต่ละรายการในงบดุล วิธีน้ีเหมาะกับกิจการท่ีมีรายการไม่มาก และปรับปรุงนอ้ ย วิธีท่ี 2 ใช้ T- Account เป็นการเปิ ดบญั ชีแยกประเภทสาหรับบนั ทึกรายการท่ีทาทุนหมุนเวียนสุทธิเพิ่มข้ึนหรือลดลง ดา้ นเดบิต และดา้ นเครดิตจะเท่ากบั ทุนหมุนเวียนสุทธิที่เพมิ่ ข้ึนหรือลดลง วิธีท่ี 3 ใชก้ ระดาษทาการเหมาะกบั งบดุลท่ีมีรายการจานวนมากและปรับปรุงหลายรายการ

ข้ันตอนในการเตรียมงบการเปลยี่ นแปลงฐานะทางการเงิน 1.คานวนทุนหมุนเวียนสุทธิ 2 งวดและเปรียบเทียบว่าเพ่ิมข้ึนหรือลดลงเป็ นจานวนเท่าใด 2.เตรียมรายงานอีกหน่ึงงบ คือ งบแสดงรายละเอียดการเปล่ียนแปลงทุนหมุนเวียนสุทธิโดยใชข้ อ้ มูลจากงบดุล 2 งวด เพื่อดูว่ารายการน้ันเปลี่ยนแปลงอย่างไร มีการเพิ่มข้ึนหรือลดลง ซ่ึงจะตอ้ งเท่ากบั ที่คานวนไดใ้ นขอ้ (1) 3. พิจารณเฉพาะการเปลี่ยนแปลงรายการท่ีไม่เป็ นเงินทุนวา่ การเปล่ียนแปลงน้นั ทาให้ไดเ้ งินทุนหรือใชเ้ งินทุนเป็นจานวนเท่าใด

4.พิจารณารายละเอียดเพิ่มเติมรายการระหว่างงวดว่าทาให้ไดเ้ งินทุนหรือใชเ้ งินทุนเป็ นจานวนเท่าใด 5.คานวนเงินทุนท่ีไดจ้ ากการดาเนินงาน จากกาไรขาดทุน (กาไรสุทธิ + รายจ่ายท่ีไม่เก่ียวขอ้ งกบั เงินทุน – รายไดท้ ี่ไม่เก่ียวขอ้ งกบั เงินทุน) 6.เตรียมงบแสดงแหล่งที่มาและใชไ้ ปของเงินทุนหมุนเวียน โดยใชข้ อ้ มูลท่ีคานวนได้ตามขอ้ (2) ,(3)และ(4) 7.ผลต่างระหว่างแหล่งที่มาและแหล่งที่ใชไ้ ปจะตอ้ งเท่ากบั ทุนหมุนเวียนสุทธิท่ีได้จากขอ้ (1)





ใหท้ า 1. คานวณทุนหมุนเวยี นสุทธิเพิ่มข้ึนหรือลดลงเท่าใด 2. งบแสดงรายละเอียดการเปล่ียนแปลงทุนหมุนเวยี นสุทธิประจาปี เพียงวนั ท่ี 31ธนั วาคม 25x3 3. งบแสดงการเปลี่ยนแปลงเงินทุนหมุนเวียนประจาปี เพียงวนั ที่ 31 ธันวาคม25x3

วธิ ีทา 1. คานวณทุนหมุนเวยี นสุทธิเพมิ่ ขนึ้ หรือลดลงเท่าไรทุนหมุนเวยี นสุทธิ ( NWC ) = สินทรัพยห์ มุนเวยี น ( CA ) – หน้ีสินหมุนเวยี น ( CL )ทุนหมุนเวยี นสุทธิปี 25x2 = ( 1,000 + 1,200 + 3,000 ) – ( 1,100 + 100 ) = 5,200 – 1,200 = 4,000ทุนหมุนเวยี นสุทธิปี 25x3 = ( 2,500 + 2,000 + 1,800 ) – ( 700 + 250 ) = 6,300 – 950 = 5,350เพราะฉะน้นั ทุนหมุนเวยี นสุทธิเพิ่มข้ึน = 5,350 – 4,000 = 1,350 บาท



3.พิจารณาการเปลี่ยนแปลงของรายการที่ไม่เป็นเงินทุนเกี่ยวขอ้ งกบั เงินเงินลงทุนระยะยาวลดลง เป็นการจาหน่ายออกไป เงินทุนไดม้ าอาคารเพ่มิ ข้ึน มีการตอ่ เติมอาคาร เงินทุนใชไ้ ปคา่ เสื่อมราคาสะสม- อาคารเพม่ิ ข้ึน การคิดค่าเสื่อมราคาไม่เก่ียวกบั เงินทุนเงินกรู้ ะยะยาวเพม่ิ ข้ึน มีการกเู้ งินเพิ่มข้ึน เงินทุนไดม้ าทุนหุน้ สามญั เพ่มิ ข้ึน มีการออกหุน้ เพิ่มข้ึน เงินทุนไดม้ ากาไรสะสมเพ่มิ ข้ึน มีกาไรสุทธิประจาปี และมีการจ่ายเงินปันผล



งบแสดงแหล่งทม่ี าและใช้ไปของเงนิ ทุนหมุนเวยี นประจาปี เพยี งวนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x3แหล่งทม่ี าจากการดาเนินงาน : เงินทุนจากการดาเนินงาน 3,600จากการจาหน่ายเงินลงทุนระยะยาว 1,000จากการกเู้ งินระยะยาวเพิม่ ข้ึน 1,500จากการออกหุน้ สามญั เพมิ่ ข้ึน 1,000รวมเงินทุนไดม้ า 7,100แหล่งใช้ไปจากการดาเนินงาน : จ่ายเงินปันผล 750ต่อเติมอาคาร 5,000รวมเงินทุนใชไ้ ป 5,750เพราะฉะน้นั เงินทุนหมุนเวยี นสุทธิเพิม่ ข้ึน = 7,100 – 5,750 = 1,350 บาท

ข้ันตอนในการเตรียมการเปลย่ี นแปลงฐานะการเงนิ โดยใช้ T –account 1.เปรียบเทียบทุนหมุนเวยี นสุทธิของ 2 งวด วา่ เพ่ิมข้ึนหรือลดลงเท่าใด 2.เปิ ดบญั ชีแยกประเภททุนหมุนเวียนสุทธิ ใส่จานวนทุนหมุนเวียนสุทธิไวส้ ่วนบนถา้ เพม่ิ ข้ึนจะบนั ทึกทางเดบิต และถา้ ลดลงจะบนั ทึกทางเครดิต 3.บนั ทึกรายการทุกรายการท่ีมีผลกระทบหมุนเวียนสุทธิ ถา้ ผลต่างของรายการที่บนั ทึกดา้ นเดบิตกบั ดา้ นเครดิต เท่ากบั ทุนหมุนเวียนสุทธิที่เพิ่มข้ึนหรือลดลง ก็แสดงว่าการคานวณถูกตอ้ ง 4.เตรียมงบรายละเอียดแสดงการเปลี่ยนแปลงทุนหมุนเวยี นสุทธิ 5.เตรียมงบการเปล่ียนแปลงฐานะการเงิน

วธิ ีที่2 วธิ ี T-ACCOUNT (ให้เปิ ดบญั ชีแยกประเภท)1. เปรียบเทยี บ NWC 2 งวด ว่าเพม่ิ ขนึ้ หรือลดลงเท่าใด จากขอ้ มูลเดิมในตวั อยา่ งท่ี 1 NWC 1,350 บาท2.ให้เปิ ดบัญชีแยกประเภทในชื่อบญั ชี “ทุนหมุนเวยี นสุทธิ”โดยใหพ้ ิจารณาวา่ ผลลพั ธ์ของ NWC จากการคานวณในข้นั ท่ี 1 เขา้ เงื่อนไขใด ถา้ NWC จะบนั ทึกดา้ น Dr. ถา้ NWC จะบนั ทึกดา้ น Cr.

ทุนหมุนเวยี นสุทธิDr. Cr.

3. บนั ทึกรายการทุกรายการ ท่ีมีผลต่อ NWC ในบญั ชีแยกประเภท Cr.(โดยบนั ทึกแหลง่ ท่ีมาและแหลง่ ใชไ้ ปไวใ้ นบญั ชี “ทุนหมุนเวยี นสุทธิ” ท่ีเปิ ดไว)้ รายการที่ระบุวา่ เป็น แหล่งทม่ี า บนั ทึกดา้ น Dr. รายการท่ีละบุวา่ เป็น แหล่งใช้ไป บนั ทึกดา้ น Cr. ทุนหมุนเวยี นสุทธิ Dr.

นอกจากน้ีใหเ้ ปิ ดบญั ชีแยกประเภทอื่นๆที่เกี่ยวขขอ้ งท้งั หมด (รายการที่ไม่ใช่เงินทุน)ไดแ้ ก่

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป ทาไดด้ งั น้ีDr. เงินสด 1,000Cr.เงินลงทุนระยะยาว 1,000 เงนิ ลงทุนระยะยาว

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป ทาไดด้ งั น้ีDr. อาคาร 5,000Cr. เงินสด 5,000 อาคาร

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป ทาไดด้ งั น้ีDr. คา่ เสื่อมราคา-อาคาร 1,400Cr. ค่าเส่ือมราคาสะสม-อาคาร 1,400 ค่าเสื่อมราคาสะสม-อาคาร

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป ทาไดด้ งั น้ี Dr. เงินสด 1,500 Cr. เงินกรู้ ะยะยาว 1,500 เงนิ ก้รู ะยะยาว

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป ทาไดด้ งั น้ี Dr. เงินสด 1,000 Cr. ทุน-หุน้ สามญั 1,000 ทุน-หุ้นสามญั

การบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทว่ั ไป เม่ือมีการจ่ายเงินปันผล ทาไดด้ งั น้ีDr. กาไรสะสม 750Cr. เงินสด 750 กาไรสะสม

ข้ันท่ี 4 จดั ทางบแสดงรายละเอยี ด ของการเปลยี่ นแปลงของ NWC

ข้ันท6่ี จัดแสดงการเปลย่ี นแปลงฐานะทางการเงนิ (งบแสดงแหล่างทม่ี าและแหล่งใช้ไปของเงนิ ทุน)แหล่งทม่ี า: หน่วย:บาทแหล่งทม่ี าจากการดาเนินงาน 3600แหล่งทม่ี าจากการขายเงนิ ทุนระยะยาว 1000เงนิ ก้รู ะยะยาว(แหล่งทม่ี าจากการกย็ ืม) 1000จากการขายหุ้นสามญั (แหล่งทม่ี าจากการเพมิ่ ทุนห้นสามญั ) 1000 รวมแหล่งทมี่ า 7100แหล่งทีใ่ ช้ไป:ต่อเติมอาคาร 5,000จ่ายเงนิ ปันผล 750 รวมแหล่งทใ่ี ช้ไป 5,750



รายชือ่ สมาชกิ1.รหสั นกั ศึกษา594459003 นายกติ ติวินท์ เจยี มกรี ตกิ านนท์2.รหสั นกั ศึกษา594459014 นางสาวชตุ ภิ า สายรวมญาติ3.รหสั นักศกึ ษา594459017 นางสาวพกิ ลุ หว้ ยหงษท์ อง4.รหสั นักศึกษา594459019 นางสาวเพชรรัตน์ ธรรมศริ ิ5.รหัสนักศึกษา594459030 นางสาววลั ลภา กล่ินเกษร6.รหสั นักศึกษา594459055 นางสาวนศิ ารัตน์ ศรีสังวาลย์7.รหัสนกั ศึกษา594459060 นางสาวเปลแกว้ อาจคงหาญ8.รหัสนักศึกษา594459083 นางสาววภิ าวี มงั่ ประสิทธิ์ หมู่เรยี น 59/71