บทที่ 2 ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา

เงอ่ื นไขการหักลดหย่อนคู่สมรส 1. จะต้ องเป็ นสามีหรือภริยาชอบด้ วยกฎหมาย คอื จดทะเบยี นสมรสระหว่างปี ภาษี 2. สามีหรือภริยาของผู้มีเงินได้ที่จะนามาหักลดหย่อนจะต้องไม่มีเงินได้พึงประเมินหรือมีแต่ไม่ได้แยกคานวณภาษี

หลกั เกณฑ์การหักลดหย่อนผู้มเี งนิ ได้และคู่สมรส ฐานะการสมรสและการยนื่ รายการ จานวนลดหย่อนในการคานวณภาษี1. โสด/ม่าย ผ้มู เี งนิ ได้ คู่สมรส รวม2. ผู้มเี งนิ ได้มคี ู่สมรสๆ ไม่มเี งนิ ได้ 30,000.- - 30,000.- 2.1 อย่รู ่วมกนั ตลอดปี ภาษี 2.2 ไม่ได้อยู่ร่วมกนั ตลอดปี ภาษี 60,000.- - 60.,000.-3. ผู้มเี งนิ ได้มคี ู่สมรส ๆ มเี งนิ ได้ 60,000.- - 60.,000.- 3.1 อย่รู ่วมกนั ตลอดปี ภาษี รวมคานวณภาษี 3.2 อยู่ร่วมกนั ตลอดปี ภาษี แยกคานวณภาษี 60,000.- - 60.,000.- ของเงนิ ได้ 40(1) 30,000.- 30,000.- 60,000.- 3.3 ไม่ได้อยู่ร่วมกนั ตลอดปี ภาษี แยกคานวณภาษี 30,000.- 30,000.- 60,000.-

หลกั เกณฑ์การหักลดหย่อนผู้มเี งนิ ได้และคู่สมรสฐานะการสมรสและการยน่ื รายการ จานวนลดหย่อนในการคานวณภาษี นาย A นางสาว B รวม1. โสด 30,000(ผู้) 30,000(ผู้) 60,0002. สมรส นาย A นาง B 30,000(ผู้) 30,000(คู่) 60,000 2.1 สามที างาน ภรรยาแม่ศรีเรือน 30,000(คู่) 30,000(ผู้) 60,000 2.2 ภรรยาทางาน สามชี าวเกาะ 30,000(ผู้) 30,000(คู่) 60,0003. สมรส ต่างคนต่างมเี งนิ ได้ 30,000(ผู้) 30,000(ผู้) 60,000 3.1 ยนื่ รวม ภรรยารวมกบั สามี 3.2 แยกยน่ื ภรรยาขอแยกยน่ื และสามารถแยกยน่ื ได้เฉพาะมาตรา 40(1) เท่าน้นั

การหักลดหย่อนในกรณีท่วั ไป 3. บุตร หักลดหย่อนได้คนละ 15,000 บาท แต่ถ้าบุตรศึกษาในประเทศให้หักลดหย่อนได้คนละ 17,000 บาทเงอื่ นไขดงั นี้ 15,000 +2,000

เงอื่ นไขการหักลดหย่อนบุตร 1. หักได้รวมไม่เกนิ 3 คน 2. อายตุ ้องไม่เกนิ 25 ปี 3. ต้องเป็ นผู้เยาว์ (ไม่เกนิ 20 ปี ) ถ้าเกนิ ผู้เยาว์ต้องศึกษา 4. เสียชีวิตในปี ภาษีหรือหลังปี ภาษียังมีสิทธิหักค่าลดหย่อนได้ 5. ต้องไม่มเี งนิ ได้พงึ ประเมิน

ตวั อย่างท่ี 1 การหักลดหย่อนบุตรบุตรอายุ 24 20 18 16 14 มีสิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น3 คน คอื บุตรอายุ 24 20 และ 18

ตัวอย่างที่ 2 การหักลดหย่อนบุตรบุตรอายุ 27 25 19 17 10 มสี ิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น 2 คน คอื บุตรอายุ 25 และ 19

ตวั อย่างท่ี 3 การหักลดหย่อนบุตร บุตรอายุ 26 152,0400 2171,00020บุตรคนที่ 2 และ 4 เรียนต่างประเทศทเี่ หลอื เรียนในประเทศ มสี ิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น กบี่ าท 2 คน คอื บุตรอายุ 24 ได้ 15,000 บาท และ อายุ 21 ได้ 17,000 บาท รวม 32,000 บาท

จากตัวอย่างที่ 3 การหักลดหย่อนบุตร บุตรอายุ 26 152,0400 21 20 ถ้าบุตรคนที่ 3 ไม่เรียนมสี ิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น กบี่ าท 1 คน คอื อายุ 24 ได้ 15,000 บาท

จากตัวอย่างที่ 3 การหักลดหย่อนบุตร บุตรอายุ 26 24 172,0100 20บุตรคนท่ี 2 ตาย 12 มกราคม 2552 (เสียภาษีปี 2553)มีสิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น กบ่ี าท 1 คน คอื อายุ 21 ได้ 17,000 บาท

จากตัวอย่างที่ 3 การหักลดหย่อนบุตร บุตรอายุ 26 152,0400 2171,00020บุตรคนท่ี 2 ตาย 12 มกราคม 2553 (เสียภาษปี ี 2553)มสี ิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น กบ่ี าท2 คน คอื บุตรอายุ 24 ได้ 15,000 บาท และอายุ 21 ได้ 17,000 บาท รวม 32,000 บาท

จากตัวอย่างที่ 3 การหักลดหย่อนบุตร บุตรอายุ 26 152,0400 2171,00020บุตรคนท่ี 2 ตาย 12 มกราคม 2554 (เสียภาษปี ี 2553)มสี ิทธิหักลดหย่อนได้กค่ี น กบ่ี าท2 คน คอื บุตรอายุ 24 ได้ 15,000 บาท และอายุ 21 ได้ 17,000 บาท รวม 32,000 บาท

การหักลดหย่อนในกรณีทว่ั ไป 4.บดิ ามารดาหักลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท เงอื่ นไขดงั นี้

เง่อื นไขการหักลดหย่อนบิดามารดา 1. บิดามารดามีอายุ 60 ปี ขึ้นไป และอยู่ในความอุปการะเลยี้ งดูของผู้มเี งนิ ได้ (ไม่จาเป็ นต้องมชี ่ืออยู่ในทะเบียนบ้านเดยี วกนักบั ผู้มเี งนิ ได้) 2. บิดามารดามเี งนิ ได้พงึ ประเมนิ ไม่เกนิ 30,000 บาท 3. ผู้มีเงินได้ต้องเป็ นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของบิดามารดา คือ บิดามารดาจดทะเบียนสมรส / บิดาจดทะเบียนรับรองบุตร (หมายเหตุ บุตรบุญธรรม ไม่สามารถหักลดหย่อนบิดามารดาบุญธรรมได้)

เงื่อนไขการหักลดหย่อนบิดามารดา 4. หากผู้มเี งนิ ได้มไิ ด้เป็ นผู้อยู่ในประเทศไทยให้หักลดหย่อนได้เฉพาะบิดามารดาทอ่ี ยู่ในประเทศไทย 5. ผู้มเี งนิ ได้ต้องระบุเลขประจาตวั ประชาชนของบิดามารดาในแบบแสดงรายการฯ ด้วย 6. มหี ลกั ฐานการหักลดหย่อนบิดามารดา คอื หนังสือรับรองการหักลดหย่อนค่าอุปการะเลยี้ งดูบิดามารดา (แบบ ลย.03) 7. กรณบี ิดามารดามบี ุตรหลายคน ให้บุตรเพยี งคนเดยี วทม่ี ีหนังสือรับรองฯ (ลย.03) เป็ นผู้มสี ิทธิหักลดหย่อน

การหักลดหย่อนในกรณีทว่ั ไป 5.เบีย้ ประกนั ชีวติหักได้ตามจริงแต่ไม่เกนิ 100,000 บาท เงือ่ นไขดังนี้

เง่อื นไขการหักลดหย่อนเบีย้ ประกนั ชีวติ 1. เบี้ยประกันชีวิตไว้กับบริษัทซ่ึงประกอบกิจการในประเทศ ไทย ไม่ว่าบริษัทน้ันจะต้ังขึน้ ตามกฎหมายไทยหรือกฎหมาย ต่างประเทศ 2. กรมธรรม์ประกนั ชีวติ มอี ายุต้งั แต่ 10 ปี ขนึ้ ไป 3. จานวนท่ีหักลดหย่อนได้เท่ากับจานวนเบี้ยประกันท่ีจ่ายไป จริงในปี ภาษีน้ัน แต่ไม่เกิน 10,000 บาท ส่วนที่เกิน 10,000 บาท แต่ไม่เกิน 90,000 บาท สามารถนามาหักเป็ นรายการ ยกเว้นไม่เกนิ จานวนเงนิ ได้หลงั จากหักค่าใช้จ่ายอกี ด้วย

การหักลดหย่อนในกรณีทั่วไป 6.ประกนั สุขภาพบิดามารดาหักได้ตามจริงไม่เกนิ คนละ 15,000 บาท

การหักลดหย่อนในกรณีทัว่ ไป7.เงนิ สะสมกองทุนสารองเลยี้ งชีพ มีเง่ือนไขและวธิ ีการดงั นี้

กองทุนสารองเลยี้ งชีพ บริษทั A มี สมคั รเป็ นสมาชิกพนักงาน 50 คน กองทุนฯ กบั สถาบันการเงนิบริษทั A จะหักเงนิ เดอื นพนักงานทุกคนในอตั รา นาส่ งให้ สถาบันการเงนิ 2% ถึง 15% พร้อม สมทบให้

กองทุนสารองเลยี้ งชีพ นาย ก. เป็ นพนักงาน นาย ก. จะได้เงนิ คนื คนหน่ึงในบริษทั มี ต่อเมอ่ื ออกงานไม่ว่าเงนิ เดอื นๆ ละ 10,000บาท หัก ในอตั รา 3% กรณใี ดๆคอื เดอื นละ 300 บาท ปี นาย ก. จะได้เงนิ คนื 2 ส่วน คอื เงนิ ละ 3,600 บาท สะสม และเงนิ ตอบแทน ท่ี นาไปเป็ นค่าลดหย่อน สถาบันการเงนิ ตอบแทนให้ ซ่ึงปกตจิ ะมากกว่าดอกเบยี้ เงินฝาก

เงอ่ื นไขการหักลดหย่อน กองทุนสารองเลยี้ งชีพหักลดหย่อนได้ตามจานวนท่ีจ่ายจริง แต่ไม่เกิน 10,000บาท ส่วนทเ่ี กิน 10,000 บาท แต่ไม่เกนิ 490,000 บาท เป็ นเงินท่ีได้รับยกเว้นภาษี โดยนาจานวนเงินส่ วนท่ีเกินดังกล่าวหักจากเงินได้พึงประเมิน ก่อนหักค่าใช้จ่ายตามจานวนที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 490,000 บาท ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ตัวอย่าง 1 นายปองคุณ เป็ นคนโสด มีเงินเดือนท้ังปี300,000 บาท จ่ายเงินสะสมเข้ากองทุนสารองเลีย้ งชีพเดือนละ 400 บาทเป็ นเวลา 12 เดือน เท่ากับ4,800 บาท ในการคานวณภาษเี งินได้ นายปองคุณสามารถนาเงนิ สะสมเข้ากองทุนสารองเลยี้ งชีพมาใช้ในการคานวณดงั นี้

เงนิ เดอื นท้งั ปี 300,000หัก ค่าใช้จ่าย 40% แต่ไม่เกนิ 60,000เงนิ ได้หลงั หักค่าใช้จ่าย 240,000หัก ค่าลดหย่อน- ผู้มเี งนิ ได้ 30,000- เงนิ สะสมกองทุนฯ ตามจริง 4,800.- 34,800เงนิ ได้สุทธิ 205,200

ตัวอย่าง 2 นายปองคุณ เป็ นคนโสด มีเงินเดือนท้ังปี600,000 บาท จ่ายเงินสะสมเข้ากองทุนสารองเลี้ยงชีพเดือนละ 5,000 บาท เป็ นเวลา 12 เดือน เท่ ากับ60,000 บาท ในการคานวณภาษเี งินได้ น า ย ป อ ง คุ ณ ส า ม า ร ถ น า เ งิน ส ะ ส ม เ ข้ า ก อ ง ทุ นสารองเลยี้ งชีพมาใช้ในการคานวณดังนี้

เงนิ เดอื นท้งั ปี 600,000หัก เงนิ ได้ที่ได้รับการยกเว้น (60,000-10,000) 50,000 550,000หัก ค่าใช้จ่ายตามเหมาจ่าย 40% แต่ไม่เกนิ 60,000เงนิ ได้หลงั หักค่าใช้จ่าย 490,000หัก ค่าลดหย่อน--ผเงู้มินเี งสนิ ะไสดม้ กองทุนสารองเลยี้ งชีพ 3100,,000000 40,000เงนิ ได้สุทธิ 450,000เงนิ สะสมกองทุนสารอง 10,000 บาท แรกเลยี้ งชีพตามจ่ายจริง ส่วนทีเ่ หลอื 50,000 บาท =60,000 บาท (60,000 – 10,000) แต่ไม่เกนิ 490,000

การหักลดหย่อนในกรณีทว่ั ไป 8.ดอกเบยี้ เงนิ ก้ยู มืตามจานวนเงินที่ได้จ่ายไปจริง แต่ไม่ เกนิ 100,000 บาท มเี งอ่ื นไขดงั นี้

เงอ่ื นไขการหักดอกเบีย้ เงนิ ก้ยู มื1. เป็ นดอกเบีย้ เงินก้ยู มื ตามสัญญาก้ยู มื เงินเพอื่ ซื้อ เช่าซื้ออาคารพร้อมทด่ี นิ หรือห้องชุดในอาคารชุด หรือเพอื่ สร้างอาคารใช้ อยู่อาศัยบนที่ดินของตนเองหรือบนท่ีดินท่ีตนเองมสี ิทธิครอบครอง2. เป็ นดอกเบี้ยเงินกู้ยืม สาหรับการกู้ยืมจากผู้ประกอบกจิ การในราชอาณาจกั รเฉพาะทก่ี าหนดไว้

การหักลดหย่อนในกรณที ัว่ ไป 9.กองทุนประกนั สังคมตามจานวนเงนิ ทไ่ี ด้จ่ายไปจริง แต่ไม่ เกนิ 9,000 บาทปกติ หน่วยงานจะหักจากเงนิ เดอื นในอตั รา 5% แต่ไม่เกนิ เดอื นละ 750 บาท

แบบฟอร์มทางบัญชีในการคานวณภาษเี งินได้พงึ ประเมนิ (ภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดา)

40 (1 ) + ( 2 ) XXหัก เงินยกเว้นในการคานวณภาษีเงนิ ได้ XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 40% XX XX XX40 ( 3 ) ค่าลขิ สิทธ์ิ XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 40% XX XX40 ( 3 ) ยกเว้น ค่าลขิ สิทธ์ิ XX XX XX40 ( 4 ) XX XX XX40 ( 5 ) XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 30% , 20% , 15% , 30% , 10% และ 20% XX XX XX40 ( 6 ) XX เงินได้จากโรคศิลป์ (หมอ) XX หัก ค่าใช้จ่าย 60% เงินได้จากวชิ าชีพอสิ ระอน่ื ๆ หัก ค่าใช้จ่ายเป็ น 30%40 ( 7 )หัก ค่าใช้จ่าย 70%40 ( 8 )หัก ค่าใช้จ่ายตามพระราชกฤษฎกี า XXเงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าใช้จ่าย

เงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าใช้จ่าย (ยกมา) 30,000 XX 30,000หัก ค่าลดหย่อน : XX - ผู้มเี งนิ ได้ XX XX - คู่สมรส XX - บุตร 15,000 หรือ 17,000 XX - บดิ ามารดา XX - เบยี้ ประกนั ชีวติ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX - เบยี้ สุขภาพบดิ ามารดา ไม่เกนิ 15,000 บาท XX - กองทุนเลยี้ งชีพไม่เกนิ 10,000 บาท - ดอกเบยี้ เงนิ กู้ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX - เบยี้ ประกนั สังคม ไม่เกนิ 9,000 บาทเงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าลดหย่อน

การหักลดหย่อนในกรณีทัว่ ไป 10.การบริจาคตามจานวนเงนิ ทไี่ ด้จ่ายไปจริง แต่ ตามเงือ่ นไขดงั นี้

เงอ่ื นไขการหักบริจาคการบริจาคแบ่งเป็ น 2 กรณี คอื 1. การศึกษา 2. อน่ื ๆ

เงอื่ นไขการหักบริจาค การศึกษา สามารถหักได้ 2 เท่าของรายจ่ายท่ีจ่ายไปเป็ นค่าใช้จ่าย แต่ไม่เกนิ ร้อยละ 10 ของเงินคงเหลือหลังจากหักค่ าใช้ จ่ ายและค่ าลดหย่อนอน่ื ๆ

เง่ือนไขการหักบริจาค อน่ื ๆ สามารถหักตามจริงของรายจ่ายท่ีจ่ายไปเป็ นค่าใช้จ่าย แต่ไม่เกนิ ร้อยละ 10 ของเงินคงเหลือหลังจากหักค่ าใช้ จ่ ายและค่ าลดหย่อนอน่ื ๆ และบริจาคการศึกษา

ตวั อย่างบริจาค

เงนิ ได้พงึ ประเมินหลงั หักค่าลดหย่อน 60,000 หัก บริจาคการศึกษา 600,000 จ่ายจริง 25,000 หักได้ 2 เท่า = 50,000 50,000 ไม่เกนิ 10% ของ 50,000เงินได้หลงั หักค่าลดหย่อนและบริจาคการศึกษา 550,000

เงนิ ได้หลงั หักค่าลดหย่อน 600,000 50,000หัก บริจาคการศึกษา 550,000เงินได้หลงั หักค่าลดหย่อนและบริจาคการศึกษา 55,000 หัก บริจาคอน่ื ๆ 60,000 จ่ายจริง 60,000 หักได้ตามจริง = 60,000 55,000 ไม่เกนิ 10% ของ 495,000เงนิ ได้สุทธิ

เงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าใช้จ่าย (ยกมา) 30,000 XX 30,000หัก ค่าลดหย่อน : XX - ผู้มเี งนิ ได้ XX XX - คู่สมรส XX - บุตร 15,000 หรือ 17,000 XX XX - บดิ ามารดา XX - เบยี้ ประกนั ชีวติ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX XX - เบยี้ สุขภาพบดิ ามารดา ไม่เกนิ 15,000 บาท XX - กองทุนเลยี้ งชีพไม่เกนิ 10,000 บาท XX - ดอกเบยี้ เงนิ กู้ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX - เบยี้ ประกนั สังคม ไม่เกนิ 9,000 บาท XXเงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าลดหย่อนหัก เงนิ บริจาค การศึกษาหัก เงนิ บริจาคอน่ื ๆเงนิ ได้สุทธิ



แบบฟอร์มทางบัญชีในการคานวณภาษเี งินได้พงึ ประเมนิ (ภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดา)

40 (1 ) + ( 2 ) XXหัก เงินยกเว้นในการคานวณภาษีเงนิ ได้ XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 40% XX XX XX40 ( 3 ) ค่าลขิ สิทธ์ิ XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 40% XX XX40 ( 3 ) ยกเว้น ค่าลขิ สิทธ์ิ XX XX XX40 ( 4 ) XX XX XX40 ( 5 ) XX XX XXหัก ค่าใช้จ่าย 30% , 20% , 15% , 30% , 10% และ 20% XX XX XX40 ( 6 ) XX เงินได้จากโรคศิลป์ (หมอ) XX หัก ค่าใช้จ่าย 60% เงินได้จากวชิ าชีพอสิ ระอน่ื ๆ หัก ค่าใช้จ่ายเป็ น 30%40 ( 7 )หัก ค่าใช้จ่าย 70%40 ( 8 )หัก ค่าใช้จ่ายตามพระราชกฤษฎกี า XXเงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าใช้จ่าย

เงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าใช้จ่าย (ยกมา) 30,000 XX 30,000หัก ค่าลดหย่อน : XX - ผู้มเี งนิ ได้ XX XX - คู่สมรส XX - บุตร 15,000 หรือ 17,000 XX XX - บดิ ามารดา XX - เบยี้ ประกนั ชีวติ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX XX - เบยี้ สุขภาพบดิ ามารดา ไม่เกนิ 15,000 บาท XX - กองทุนเลยี้ งชีพไม่เกนิ 10,000 บาท XX - ดอกเบยี้ เงนิ กู้ ไม่เกนิ 100,000 บาท XX - เบยี้ ประกนั สังคม ไม่เกนิ 9,000 บาท XXเงนิ ได้พงึ ประเมนิ หลงั หักค่าลดหย่อนหัก เงนิ บริจาค การศึกษาหัก เงนิ บริจาคอน่ื ๆเงนิ ได้สุทธิ

หมายเหตุ ต้งั แต่ในปี พ.ศ. 2545 รัฐบาลได้ประกาศให้สาหรับผู้มีเงินได้สุทธิไม่ถึง 50,000 บาท ไม่ต้องเสียภาษี

หมายเหตุ แต่ในปี พ.ศ.2552 รัฐบาลได้เพม่ิ เป็ น 150,000 บาท ไม่ต้องเสียภาษี หรือยกเว้นภาษีให้ 10,000บาท

ภาษอี ากรธุรกจิ (Taxation)อตั ราภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดา (อตั ราก้าวหน้า ปี 2552)เงนิ ได้สุทธิ(บาท) อตั ราภาษี (%)ต้งั แต่ 1 บาท ไม่เกนิ 100,000 0ต้งั แต่ 100,001 บาท ไม่เกนิ 150,000 0ต้งั แต่ 150,001 ไม่เกนิ 500,000 10ต้งั แต่ 500,001 ไม่เกนิ 1,000,000 20ต้งั แต่ 1,000,001 ไม่เกนิ 4,000,000 30ส่วนทีเ่ กนิ 4,000,001 ขนึ้ ไป 37

ตวั อย่าง1. เงนิ ได้สุทธิ 40,000 บาท 40,000 X 0% = 0 บาท

ตัวอย่าง2. เงนิ ได้สุทธิ 250,000บาท

ตวั อย่าง2. เงนิ ได้สุทธิ 250,000บาท 100,000 X 0% = 0 50,000 X 0% = 0 100,000 X 10% = 10,000 ภาษปี ี 51ท่ตี ้องชาระ 10,000