วิจัยเชิงนวัตกรรม

รูปแบบการวิจยั เชิงนวัตกรรม 1 (R&D, D&D, AR, R2R) โครงการฝึ กอบรม “สร้างนักวิจัยรุ่นใหม”่ (ลูกไก่) รุ่นที5 19 – 23 มิถุนายน 2560 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติยา วงษ์ขันธ์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ ม.อุบลราชธานี [email protected] Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

เนือหา I. ความหมายของการวิจัยเชิงนวัตกรรม II. รูปแบบการวิจัยแบบ R&D, D&D, AR, R2R III. ตัวอย่างงานวิจัย เชิงนวัตกรรมแบบต่างๆ 2 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

“นวัตกรรม (Innovation)” เปน คาํ ท่มี ีรากศพั ทม า จากภาษาลาตินวา Innovare แปลวา to renew หรือ to modify • นวัตกรรม เปนวิธีการปฏิบตั ิใหมที่แปลกไปจากเดมิ อาจมาจากการคดิ คน ปรับปรงุ เสรมิ แตง ของเกา ทไี่ ดร บั การทดลองและพฒั นาจนเปนทีเ่ ช่ือถือ และใชได อยางมปี ระสิทธภิ าพ • นวตั กรรม - การนาํ สง่ิ ใหม ๆ เขา มาเปล่ียนแปลงเพิม่ เติมวธิ ีการท่ีทําอยเู ดิม โดยผานการทดลองเพ่อื ใหใชไดผลดีย่งิ ขน้ึ (adopt/adapt/create) 3 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ประเภทของนวัตกรรม (1) นวตั กรรมประเภทวัตถทุ ่เี ปน ชิน้ อนั (2) นวัตกรรมประเภททเี่ ปนรปู แบบ/วิธกี าร/กระบวนการ/ ระบบปฏิบตั ิการ 4 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

• R&D เปน ลกั ษณะหน่งึ ของการวิจัยเชงิ ปฏบิ ัติการ (AR) ที่ใช กระบวนการศึกษาคน ควาอยางเปนระบบ มุงพฒั นาทางเลอื ก หรอื วิธีการใหมๆ เพ่อื ใชในการยกระดับคุณภาพงานหรือ คุณภาพชวี ิต • R&D เปน การวิจัยเชิงทดลอง - มกี ารพฒั นาตนแบบนวัตกรรม (สอื่ /สงิ่ ประดิษฐ หรอื วิธีการ) - มีการทดลองใช เพ่ือตรวจสอบคณุ ภาพในเชงิ ประจักษ 5 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวจิ ัยและพฒั นา (Research & Development) เปน การวจิ ยั ท่ีมจี ดุ มงุ หมายเพือ่ พัฒนาผลผลิต (product) ซึ่งผลผลิตน้ี ในทางธุรกจิ อาจเรยี กวา “ผลติ ภณั ฑ” ที่เปน ตวั สินคา ในทางการศกึ ษาอาจเรยี กวา “นวัตกรรม” ทอี่ าจเปนวัตถุ (material) หรืออาจเปน หลักการ (principle) แนวคิด (concept) หรอื ทฤษฎี (theory) ที่สะทอนใหเหน็ ถึงเทคนคิ หรอื วธิ ีการเพื่อการปฏิบัตดิ วย 6 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ลกั ษณะของ R&D เพื่อสรางตนแบบ มดี ังนี้ 1. ศึกษาแนวคิด ทฤษฎีทเี่ กีย่ วของกับนวัตกรรม (Review literature) 2. สรางตนฉบับนวัตกรรม (D1) 3. ตรวจสอบประสิทธภิ าพในกลุมตัวอยา งขนาดเล็ก (R1) 4. ปรับปรงุ ตนฉบับ (D2) 5. ทดลองใชใ นกลมุ ตัวอยางท่ีมีขนาดใหญข้นึ (R2) 6. ดําเนนิ การจนไดตนแบบนวตั กรรมท่ีมีคณุ ภาพตามเกณฑทก่ี าํ หนด 7. แนวการปฏิบตั ใิ นการออกแบบวิจัยและพัฒนา 7 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

กระบวนการพัฒนานวัตกรรมจาก R&D มกี ระบวนการพัฒนานวตั กรรมในรปู แบบของ R1D1..R2D2..R3D3..RiDi มขี ั้นตอนสดุ ทา ยใชร ูปแบบการวิจัยกง่ึ ทดลอง (quasi-experimental design) ในภาคสนามจรงิ มีจดุ มุงหมายหลกั เพอ่ื ทดสอบคณุ ภาพของนวัตกรรม ในลกั ษณะ If X…then Y และเพ่ือการปรบั ปรงุ แกไขขอบกพรองของ นวตั กรรมนนั้ ดว ย จากนัน้ จึงมีการเผยแพรเพือ่ 8 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวิจัยและพัฒนานวัตกรรม มขี ันตอนทีสําคัญ ดังนี • ขน้ั ท่ี 1 พฒั นาตนแบบ (อาจเปนการพัฒนาส่ือ อุปกรณ หรอื รปู แบบ การบรหิ ารจดั การ) • ขน้ั ที่ 2 ทดลองใชนวัตกรรม • ข้นั ที่ 3 สรุปผลการทดลอง / เขียนรายงาน 9 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

นวัตกรรม.. บางคณะวิชา...บางสาขาวิชา... บางภาค ธุรกิจ... เพียงนึกภาพ ก็เห็นได้ชัดเจน แต่ทาง การศึกษาหรือทางการบริหารการศึกษา ... ต้องคิด และต้องทําความเข้าใจ... 10 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

จะพฒั นานวตั กรรมอะไรและทําไม • นาํ ไปใชเปนแนวทางการแกปญหาหรือพฒั นาคุณภาพของงาน ที่ มขี อมูลเชิงใหเ หน็ วามี problem/need เกิดขน้ึ • หรอื เกิดจากการปฏบิ ตั ิงานทีไ่ มบรรลผุ ลสาํ เร็จตามที่คาดหวังมา อยา งยืดเยื้อยาวนาน หรืออื่นๆ ใน proporsal ตองชี้ใหเหน็ “ปญหาและความสําคญั จําเปน ในการ วจิ ยั ” เพ่ือยนื ยันวา “ทาํ ไมถึงพัฒนานวตั กรรมน้นั ๆ” 11 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

R&D แตกตางจาก PAR เพราะ การวจิ ัยเชงิ ปฏิบัตกิ าร (Action Research: AR) เปน การวิจยั ท่มี ีจุดมงุ หมายเพ่อื แกปญ หา ใหเ กดิ การเปลย่ี นแปลง ควบคูกับการเรียนรู และการพฒั นาความรูใหมจากการ ปฏิบตั ิงานจรงิ ของผูวิจัยและผรู ว มวิจัย 12 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ผลลัพธจาก R&D เปนผลการวจิ ยั ที่ไดร ับการทดสอบยืนยนั ในคุณภาพ ท่ีสามารถนําไปเผยแพรในวงกวางตอไปได 13 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

“ผลลพั ธจาก PAR มีขอ จํากดั ในการนาํ ไปเผยแพร หรอื อา งองิ เพ่ือใชใ นวงกวา ง เน่ืองจากเปน การวิจัยเพ่ือปฏิบตั จิ ริงในบริบทเฉพาะ แตสามารถนําเอาประเด็นขอ คดิ หรอื เหตุการณสําคญั ที่ เกดิ ขนึ้ เปน ขอ เสนอแนะสาํ หรบั การนาํ ไปใชใ น สถานการณอน่ื ที่มีลกั ษณะคลา ยคลงึ กัน หรอื ทกี่ ําลงั มงุ ให เกิดการเปลี่ยนแปลงในลกั ษณะเดียวกันได” 14 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

กระบวนการหลักของการวิจยั และพัฒนา (R&D) 1) การกาํ หนดนวตั กรรม 2) การพัฒนานวัตกรรมและนําไปทดลองในภาคสนาม โดย พฒั นาบุคลากรใหมี knowledge ในนวตั กรรมเพ่ือนําไปสู action ท่สี งผลตอการพัฒนาทง้ั คนและงาน รวมทัง้ นกั เรียน ทีเ่ ปนเปา หมายสุดทา ยของการจดั การศกึ ษา 3) การเผยแพรน วตั กรรม หากผลการทดลองพบวานวัตกรรม น้นั มีคุณภาพตามเกณฑท่กี ําหนด 15 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Key ของ R&D คือ review วรรณกรรมท่ี เกยี่ วขอ งกับนวตั กรรมที่จะพฒั นานั้น 16 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

คุณลักษณะผวู ิจัย R&D 17 • เปนนักสรา งสรรค (creator) • เปน นักนวัตกรรม (innovator) • เปนนักประดิษฐคิดคน (inventor) • เปน นักพัฒนา (developer) • เปนนกั เปลย่ี นแปลง (change agent) • เปน นกั แกปญ หา (problem solver) • เปน นกั ทดลอง (experimenter) • เปนนกั เผยแพร (distributor) • เปน …………….. Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวิจยั แบบ AR (Action Research) การสอน การวิจัย การ การ การสอน สอน วิจยั การวิจัย เดิม ใหม่ 18 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวจิ ยั ปฏบิ ัติการ (Action Research) เปน กระบวนการทีผ่ ูปฏบิ ัตงิ านศึกษาการปฏิบัตงิ านของ ตนเอง โดยใชร ะเบียบวิธวี ิทยาศาสตรเ พอ่ื คน พบความจรงิ เกย่ี วกบั สงิ่ ทป่ี ฏบิ ตั หิ รือเปน การแกปญหา 19 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Action Research เป็ น วิธีการศึกษาทีมีระเบยี บวิธีการเฉพาะ ประกอบด้วย 1) การกําหนดปัญหาในการปฏิบัตงิ าน 2) การแสวงหาลู่ทางในการแก้ปัญหา 3) การใช้วิธกี ารต่างๆในการแก้ปัญหา 4) การบันทึกรายละเอียดผลการปฏิบตั ิการ 5) การสรุปและเสนอผลการแก้ปัญหา 20 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

จุดเดนและจุดดอยของการวจิ ยั ปฏิบตั ิการ • จดุ เดน - เปนการวจิ ัยที่มชี ีวติ ชีวา เพราะคาํ นึงถึงการมีสว นรวม - ผลการวจิ ัยคือความเจริญกา วหนา ของทกุ ฝาย - ผลการวจิ ัยคอื ความตอ งการของผูเ กย่ี วของ • จดุ ดอย - ผลการวจิ ัยไมสามารถสรปุ อา งอิงไปยงั กลุมอืน่ ๆได เฉพาะเทคนิควิธี เทา น้ันทจ่ี ะนาํ ไปประยุกตก ับกลุมอืน่ ๆได แตอาจไดผลไม เหมอื นกัน 21 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

รปู แบบการวิจยั ปฏบิ ัตกิ าร 22 1. การวจิ ัยแบบแยกทํารายบุคคล (Individual Teacher Research) 2. การวิจัยแบบรว มมือ (Collaborative Action Research) 3. การวิจัยแบบทาํ ทง้ั โรงเรียน (Schoolwide Action Research) Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Action Research แบง Action Research ออกเปน 3 ระดบั ดงั นี้ 1. Technical Action Research (ผวู จิ ยั ทาํ ตัวเปนผูเชีย่ วชาญ) 2. Practical Action Research (ผวู จิ ยั มีสว นรว มกับผรู ว มวิจยั มากขึ้น) 3. Participatory Action Research (ท้ังผูวิจัยและผูรวมวิจัย ตางรวม คดิ รวมปฏิบตั ิ และรวมประเมิน) 23 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

+ความรู้จาก ความรู ้ จากการ = การวิจัย ปฏบิ ตั เิ พือ ปฏิบตั ิการ กระบวน การ แก้ปัญหา วิจัย แนวทางใหม่ภายใต้กระบวนทศั น์การวิจัย เพือการเปลียนแปลง 24 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Ex. ระดับความลกึ ของคาํ ถามวิจยั และการแสวงหาคําตอบ ระดบั ที 1 คําถามเกียวกบั สภาพผู้เรียน (เช่น ปัญหาผู้เรียน ความต้องการ ความสนใจ จดุ เด่น จดุ ด้อย ของผู้เรียน เป็ นต้น) ระดับที 2 คําถามเกียวกบั การวิเคราะห์สาเหตทุ ีทําให้ผู้เรียนเกิด ปัญหา (เช่น นักเรียนเรียนอ่อนเพราะอะไร ทําไมจึงขาด ความรับผิดชอบ ฯลฯ) ระดบั ที 3 คําถามเกียวกบั วิธีแก้ปัญหา (เช่น ใช้เทคนิควิธีสอนอย่างไร กิจกรรมทีนักเรียนควรทําคือ อะไร ฯลฯ 25 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Ex. คําถามสําหรับการเลือกวิธีแก้ปัญหา/นวัตกรรม/เทคนิคการสอน • นักเรียนทีมีปัญหามีมากน้อยเพียงใด(ทั งห้อง /บางกลุ่ม/คน เดยี ว) ? • นักเรียนทีมีปัญหาชอบการเรียนแบบใด ? • ปัญหาของนักเรียนมีสาเหตุหลักมาจากอะไร ? • นวัตกรรม/เทคนิคการสอน ทีเหมาะสมกบั นักเรียนกลุ่มนี มี อะไรบ้าง ? • เทคนิคอะไรบ้างทีน่าสนใจนาํ มาใช้ ? • มีเหตุผลอะไรทีเลือกใช้นวัตกรรม/เทคนิคนัน ? • แนวคดิ หลักการของการใช้นวัตกรรม/เทคนิคนันคืออะไร ? • ฯลฯ 26 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Ex. • ความตังใจ • เจตคติ • การควบคุมตนเอง • เวลาทใี ช้ ภูมิหลัง • ความปรารถนา ผลลัพธ์ • คนดี • ครอบครัว • คนเก่ง • มีความสุข • สตปิ ัญญา ปัจจยั ครู 27 • อายุ ปัจจยั โรงเรียน • คุณวุฒิ • เพศ • ประเภท • เจตคติ โรงเรียน • ภาระการสอน • ค่าใช้จ่าย • วิธีการสอน โครงสร้างความสัมพันธ์เชิงเหตุผลทีทําให้เกิดผลลัพธ์การเรียนรู้ Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวินิจฉัยปัญหา การวางแผน การปรับแผน(Replanning) (Problem Diagnosis) (Planning) การปฏิบตั ิ การทบทวน/สะท้อน (Acting) ความคิด(Reflecting) การสังเกต (Observing) วงจรการวิจัยเชิงปฏิบตั ิการสําหรับคร(ู ปรบั จาก Hitcock and Hughes(1995:29) 28 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

กระบวนการบริหาร กระบวนการพัฒนาคุณภาพ กระบวนการวิจัยปฏิบตั กิ าร 1. การวางแผน(P) 2. การนําแผนไป 1. Plan 1. Planning วางแผน ปฏบิ ัติ(I) 2. Do 3. Check 2. Acting 3. การกํากับ 4. Act ปฏบิ ัติ ประเมนิ ผล(E) 3. Observing สังเกต,บันทึก 4. การย้อนกลับ(F) 4. Reflecting สะท้อนผล ความคล้ายคลึงของกระบวนการวจิ ัย กระบวนการบริหาร และกระบวนการพัฒนาคุณภาพ 29 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

วงจรคุณภาพภายใน การวางแผน(P) การปรับปรุง(A) การปฏิบัต(ิ D) หากยังไม่มวี ิธีการแก้ไขปัญหา การประเมิน(C) จําเป็ นต้องสืบค้นด้วยการวิจัย การวางแผน(P) นําข้อค้นพบจากการวิจัยสู่การปฏิบัตอิ ีก การสะท้อนผล การปฏิบัต(ิ A) และปรับปรุง(R) การสังเกต(O) วงจรการวิจัยปฏิบตั กิ ารในชันเรียน 30 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

QUALITY IN FACT :  DOING THE RIGHT THING  DOING IT THE RIGHT WAY  DOING IT RIGHT THE FIRST TIME  DOING IT RIGH ON TIME RESEARCH 31 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การเรียนรู้มีความหมาย ครอบคลุมทัง กระบวนการเรียนรู้ (ขันตอน, วิธีการเรียน) และ ผลการเรียนรู้ (ความรู้, ทักษะ, ความรู้สึก) 32 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

เครืองมือสําคัญทีใช้ในการวิจยั แผนการสอน นวัตกรรม เครืองมอื วัดผล เครืองมือแต่ละประเภทนําไปพัฒนาเป็ นผลงานทางวิชาการได้ 33 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การวิจยั แบบ R2R (Routine to Research) 34 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

R2R เปน การวจิ ัยเพื่อแกป ญหาอยา งยั่งยืน 35 ลักษณะของ R2R • ผูวิจยั ทํางานน้ันเอง • ทาํ ตอ เนอ่ื ง (> 1 ป) • เกิดการพัฒนา (มีความเช่ียวชาญ) • งานมีคณุ คา ตอ ทุกฝาย • ถูกตองตามหลักกระบวนการวิจัย Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

การทาํ วิจัย R2R • สังเกตและตั้งคาํ ถามจากปญหาทีเ่ กดิ จากงานประจํา แลวแกใ หด ขี ึ้น • หวั ของานวิจัย R2R เปนการสราง specific knowledge และแตกตาง ไปจากงานวิจยั แบบเดิมๆ และเปนการวิจัยทไ่ี มเ ครงครดั เร่อื ง Research methodology • เปล่ียนงาน routine เปน ความทาทาย • เปลีย่ น work hard ใหกลายเปน work smart • สวนทเ่ี พิม่ จาก routine job คอื การเก็บขอ มูลที่มีประโยชน แลว นํามารายงานผล เพ่อื นาํ ไปสูการพฒั นา 36 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ทีมา: เอกสารการฝึ กอบรมการพัฒนานักวจิ ัย รุ่นที16 โดย รศ.นพ.สมชาติ โตรักษา 37 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Research Design 38 ลกั ษณะการวจิ ัยมหี ลากหลาย เชิงพรรณนา เชงิ สาํ รวจ เชิงทดลอง …. มีท้งั แบบมกี ลุมเดียว สองกลุม หลายกลมุ Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ข้นั ตอนการทําวจิ ยั มี 3 ข้นั ตอน  กอ นการทดลอง -- วเิ คราะหก ารดําเนนิ งานเดมิ เพ่อื หา research question  ขณะทดลอง -- ทบทวน ทดลอง ตดิ ตามผล  หลงั การทดลอง -- วิเคราะห สงั เคราะห และสรปุ 39 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ท่ีมา: เอกสารการฝกอบรมการพัฒนานักวิจยั รุนท่ี 16 โดย รศ.นพ.สมชาติ โตรกั ษา 40 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Ex. นวตั กรรม ของการวิจยั แตล ะแบบ 41 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ขอขอบคณุ 42 Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)