แม่เหล็ก

3

นกั เรยี นคดิ วำ่ เหล็กทใี่ ชท้ ำประตูร้วั หรือท่ีใชท้ ำโครงสรำ้ งบำ้ น ? จดั ว่ำเปน็ แมเ่ หล็กหรอื ไม่ เพรำะอะไร ?

แมเ่ หลก็ คือ วตั ถุชนิดหนึง่ ทมี่ สี มบตั ิดงึ ดูดสำรแม่เหลก็ ได้ แมเ่ หลก็ แบ่งออกเปน็ 2 ประเภท ดังน้ี 1 แม่เหลก็ ธรรมชำติ หรอื เรยี กว่า แมกนีไทต์ แหลง่ ทพ่ี บแร่แมเ่ หลก็ ในประเทศไทย ไดแ้ ก่ จังหวัดลพบรุ ี นครสวรรค์ เลย ชลบรุ ี ระยอง กระบ่ี และนครศรีธรรมราช 2 แมเ่ หลก็ ประดิษฐ์ มีรปู รา่ งหลากหลายรปู แบบ เชน่ แม่เหลก็ รูปตวั ยู แมเ่ หลก็ แบบแทง่ แม่เหลก็ รูปวงแหวน แม่เหล็กรปู เกือกมำ้

สำรแม่เหลก็ คือ วัตถทุ ่ีแมเ่ หล็กสำมำรถดึงดดู ได้ วัตถุท่ีไมใ่ ช่สำรแมเ่ หลก็ เชน่ ไม้ แก้ว ยาง กระดาษ และ โลหะบางชนิด ได้แก่ ทองแดง สังกะสี เงิน อลูมเิ นยี ม วตั ถทุ เี่ ป็นสำรแมเ่ หล็ก ไดแ้ ก่ โลหะบางชนิด เชน่ เหลก็ นิกเกลิ และโคบอลต์ ไม้ ยำง พลำสตกิ นอต ตะปู คลิปหนีบกระดำษ ลกู กุญแจ ผำ้ แก้ว

นิกเกิล เป็นสว่ นประกอบของสแตนเลส นำมำทำเครอ่ื งใชใ้ นครวั เรอื น

สังกะสี ทองแดง เงนิ อะลูมเิ นียม

✓✓

✓ ✓✓

แรงแม่เหล็ก แม่เหลก็ มีข้ัว 2 ข้ัว คอื 1. ขว้ั เหนือ (North) ใชส้ ญั ลกั ษณ์ N 2. ข้ัวใต้ (South) ใช้สญั ลักษณ์ S แม่เหลก็ จะมแี รงแม่เหล็กอยูโ่ ดยรอบแทง่ แม่เหลก็ ซงึ่ ตาแหน่งปลายแทง่ แมเ่ หล็กจะมีอานาจ แมเ่ หลก็ สงู สุด และจะลดนอ้ ยลงเมื่อเขา้ มาตรงกึ่งกลางแม่เหลก็ โดยแรงแม่เหลก็ จะวงิ่ ออกจาก ข้ัวเหนอื ไปข้วั ใต้ แรงแม่เหลก็ รูปแท่ง แรงแม่เหลก็ รปู ตัวยู

แรงระหว่ำงแมเ่ หล็ก แมเ่ หล็กแต่ละแทง่ จะมแี รงกระทาต่อกนั และกนั โดยอาจเกดิ แรงดึงดูดหรอื แรงผลักกนั ดงั นี้ เมอ่ื วางแม่เหลก็ ขวั้ ตำ่ งกนั ไวใ้ กล้กนั เมอื่ วางแม่เหลก็ ขว้ั เหมอื นกนั ไว้ใกลก้ นั แรงดึงดูด แรงผลัก แรงดงึ ดดู แรงผลกั

N : ทศิ เหนือ S : ทิศใต้ เขม็ ทศิ คือเครอื่ งมอื ทางภมู ศิ าสตร์ สาหรับใชห้ าทศิ ทาง มีเข็มแม่เหลก็ ทแ่ี กวง่ ไกวได้ อสิ ระในแนวนอนทอดตวั ในแนวเหนอื -ใต้ ตามแรงดึงดดู ของแมเ่ หลก็ โลก และที่ หนา้ ปดั มสี ่วนแบง่ สาหรับหาทศิ ทางโดยรอบ เขม็ ทศิ จงึ มปี ลายชีไ้ ปทางทศิ เหนือเสมอ (อักษร N หรือ น)

เหนอื N ใต้ S



แรงระหวำ่ งแมเ่ หลก็



ประโยชนข์ องแมเ่ หลก็ มนุษย์นาประโยชน์จากสมบัติของแมเ่ หลก็ มาประดิษฐ์ เป็นของเลน่ ของใชต้ ่าง ๆ เชน่ ใชแ้ ม่เหล็กตดิ ที่ประตูตู้เยน็ ติดแผ่นแม่เหล็กไวท้ ีผ่ นงั ของห้องครวั เพื่อทาใหป้ ระตูตเู้ ยน็ ปดิ สนทิ แลว้ นาเครอื่ งครวั ทเี่ ปน็ สารแมเ่ หลก็ มาดูดติด และปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ความเย็นออกจากตูเ้ ย็น กบั แม่เหลก็ เพ่อื ความสะดวกตอ่ การใช้งาน นาแม่เหลก็ มาทาของเล่น ใช้แมเ่ หลก็ ทาเข็มท่อี ยใู่ นเข็มทศิ โดยตดิ แม่เหลก็ ไว้ทีป่ ลายคนั เบด็ เพอ่ื ใชห้ าทศิ ทาง เพอ่ื ใหด้ ึงดูดกบั ตวั ปลาที่มีแผ่นเหลก็ ติดอยู่

? เหลก็ ที่ใช้ทาประตรู ว้ั หรอื ทีใ่ ช้ทาโครงสร้าง บา้ นจัดว่าเปน็ แมเ่ หล็กใช่หรอื ไม่ เพราะอะไร ? - เหล็กทใี่ ช้ทาประตูรัว้ หรือใช้ทาโครงสร้าง บ้านไมใ่ ช่แมเ่ หล็ก แต่เปน็ สารแมเ่ หล็ก เพราะแม่เหลก็ สามารถดงึ ดูดเหล็กท่ใี ชท้ า ประตูรว้ั หรือใช้ทาโครงสรา้ งบา้ นได้ ซ่งึ วตั ถุ ท่ีแม่เหล็กสามารถดึงดูดได้ เราเรยี กวา่ สำรแมเ่ หลก็

คำส่งั : จงตอบคำถำมลงในสมุด 1) แมเ่ หล็กดงึ ดดู วตั ถปุ ระเภทใด ตอบ.................................................................................. 2) เรำตอ้ งวำงแทง่ แม่เหลก็ 2 แท่งอยำ่ งไร จึงจะเกิดแรงดึงดดู ตอบ................................................................................... 3) หำกวำงแท่งแมเ่ หลก็ ขวั้ เดียวกนั 2 แทง่ ไว้ใกลก้ นั จะเกิดลกั ษณะใด ตอบ.................................................................................. 4) ยกตวั อยำ่ งกำรนำแม่เหลก็ ไปใชป้ ระโยชนม์ ำ 3 ข้อ 1. ..................................................................................... 2. ..................................................................................... 3. .................................................................................... ชื่อ......................................................................ชนั้ ...................เลขท.่ี ...........