ภาคอีสาน

หนงั สืออิเลก็ ทรอนกิ ส์ เร่ือง ศลิ ปะ และ วฒั นธรรมภาคอสี าน แบบ ฝึ กหั

๑. ศิลปะและวฒั นธรรมภาคอสี าน ๒. วิถคี นอสี าน ๓. ศิลปะอีสาน ๔. ประเพณอี ีสาน ๕. ความเช่ือทเ่ี กดิ จากการจดั ประเพณี ๖. ภาษาและการแตง่ กายของชาวอีสาน Welcome ๗. เครือ่ งดนตรอี ีสาน ๘. อาหารประจาถ่นิ อสี าน

๑. ศลิ ปะและ วฒั นธรรมภาคอีสาน ภ า ค อี ส า น เ ป็ น ภู มิ ภ า ค ที่ มี ค ว า ม หลากหลายทางศิลปวัฒนธรรมและประเพณี แ ต ก ต่ า ง กั น ไ ป ใ น แ ต่ ล ะ ท้ อ ง ถ่ิ น แ ต่ ล ะ จั ง ห วั ด ศิลปวฒั นธรรมเหล่านเี้ ป็นตวั บง่ บอกถึงความเชื่อ ค่านิยม ศาสนาและรูปแบบการดาเนินชีวิต ตลอดจนอาชีพของคนในท้องถิ่นน้ันๆได้เป็น อย่างดี สาเหตุที่ภาคอีสานมีความหลากหลาย ทางศิลปวัฒนธรรมประเพณีส่วนหนึ่งอาจจะเป็น ผลมาจาก การเป็นศูนย์รวมของประชากร หลากหลายเชื้อชาติ และมีการติดต่อสังสรรค์กับ ประชาชนในประเทศใกล้เคียง จนก่อให้เกิดการ แลกเปล่ียนทางวัฒนธรรมข้ึน ซึ่งเราสามารถ สังเกตรูปแบบวัฒนธรรมท่ีดีงามของชาวอีสาน ผ่านทางประเพณีต่างๆท่ีชาวอีสานจัดขึ้นซ่ึง สามารถถ่ายทอดวัฒนธรรมอีสานได้เปน็ อย่างดี

๒. วิถีคนอีสาน การสร้างบ้านของชุมชน ในภมู ภิ าคตะวนั ออกเฉยี งใต้ตั้งแต่ สมัยโบราณมักเลือกทาเลท่ีต้ังอยู่ ตามที่ราบลุ่มท่ีมีแม่สาคัญ ๆ ไหลผ่าน เช่น แม่น้าโขง แม่น้ามูล แ ม่น้ าชี แ ม่ น้า ส ง ค รา ม ฯล ฯ รวมทั้งอาศัยอยู่ตามริมหนองบึง ถ้าตอนใดน้าท่วมถึงก็จะขยับไป ตั้งอยู่บนโคกหรือเนินสูง ดังน้ันชื่อ หมู่บ้านในภาคอีสานจึงมักข้นต้น ด้วยคาว่า \"โคก โนน หนอง\" เป็น ส่วนใหญ่ลักษณะหมู่บ้านทางภาค ต ะ วั น อ อ ก เ ฉี ย ง เ ห นื อ ห รื อ ภ า ค อี ส า น นั้ น มั ก จ ะ อ ยู่ ร ว ม กั น เ ป็ น กระจุก

๓. ศลิ ปะอีสาน ศิลปะของชาวอีสานมีพัฒนาการมาต้ังแต่ ครั้งโบราณกาล ดังจะเห็นได้จากหลักฐานทาง ประวัติศาสตร์ต่างๆที่ค้นพบ ไม่ว่าจะเป็นที่อุทยาน ประวัติศาสตร์บ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี อุทยาน แห่งชาติผาแต้ม จังหวัดอุบลราชธานี หรือถ้าผ่ามือ แดง จังหวดั มุกดาหาร ฯลฯ (ซึ่งบางแห่งเชื่อกันว่ามี ความเก่าแก่ท่ีสุดในโลก) ล้วนแสดงให้เห็นว่าบรรพ บุรุษของชาวอีสานรู้จักใช้งานศิลปะพวกภาพและ สั ญ ลั ก ษ ณ์ ต่ า ง ๆ เ ป็ น ตั ว สื่ อ ค ว า ม ห ม า ย ม า เ ป็ น เวลานาน และยังรู้จักเลือกใช้สีและวัสดุท่ีมีความ คงทนสามารถทนต่อสภาพดินฝ้าอากาศและการกัด กร่อนได้เป็นอย่างดีตราบถึงปัจจุบัน ท่ียังคงบอก เร่ืองราวการดาเนินชีวิตของบรรพบุรุษของชาว อีสานยคุ กอ่ นประวัตศิ าสตรท์ ผี่ ่านมาไดเ้ ป็นอย่างดี ถา้ ผา่ มอื แดง จงั หวดั มกุ ดาหาร จงั หวดั มกุ ดาหาร อทุ ยานแห่งชาติ ผาแตม้ จงั หวดั อบุ ลราชธานี อทุ ยาน ประวตั ศิ าสตรบ์ า้ น เชยี ง จงั หวดั อดุ รธานี

๔. ประเพณีอีสาน ป ร ะ เ พ ณี ข อ ง ช า ว อี ส า น มี ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย แ ล ะ มี ค ว า ม เ ป็ น เ อ ก ลั ก ษ ณ์ เฉพาะตัวที่แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น ประเพณีส่วนใหญ่จะเกิดจากความเชื่อ ค่านยิ ม และส่งิ ทีม่ อี ิทธพิ ลต่อการดารงชีวิต และการประกอบอาชีพของคนในท้องถ่ิน และอิทธิพลของศาสนาที่มีต่อคนในท้องถิ่น ประเพณีต่างๆถูกจัดขึ้นเพื่อให้เกิดขวัญ ก า ลั ง ใ จ ใ น ก า ร ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ แ ล ะ เ พ่ื อ ถ่ายทอดแนวความคิด ค่านิยมท่ีมีอยู่ใน ทอ้ งถิน่ นั้นๆ

๕. ความเชื่อท่ีเกิดจาก การจดั ประเพณี ป ร ะ เ พ ณี บุ ญ บ้ั ง ไ ฟ จังหวัดยโสธร เกิดจากการท่ี คนในท้องถ่ินน้ีส่วนใหญ่เป็น เกษตรกร เชื่อว่าการจุดบั้งไฟ จะทาให้ผญาแถนดลบนั ดาลให้ ฝนตกตามฤดูกาล และเป็น การบวงสรวงบูชาเทวดารักษา บ้านรักษาเมอื ง

ความเช่ือท่ีเกิดจาก การจดั ประเพณี ประเพณีไหลเรือไฟ จังหวัด นครพนม เพราะจังหวัดนี้ติดแม่น้าโขง และใช้ประโยชน์จากแม่น้าโขงมาตลอด จึงอยากขอบคณุ พ ร ะ แ ม่ ค ง ค า ป ร ะ จ า ล า น้ า โ ข ง ที่ ไ ด้ ใ ห้ ความอดุ มสมบรู ณแ์ กส่ งั คมรมิ ฝงั่ โขง

๖. ภาษาและการแต่งกาย ของชาวอสี าน ภาษาพูดของคนอีสานในแต่ละท้องถ่ินนั้น จะมีสาเนียงท่ีแตกต่างกันออกไป ตามสภาพทาง ภูมิศาสตร์ที่มีอาณาเขตติดต่อกับถิ่นใดรวมทั้ง บรรพบุรุษของท้องถิ่นนั้นๆด้วย เช่น แถบจังหวัด ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ มีชายแดนติด กับเขมร สาเนียงและรากเหง้าของภาษาก็จะมีคาของภาษา เขมรปะปนอยู่ด้วย ทางด้านจังหวัด สกลนคร นครพนม มุกดาหาร หนองคาย เลย ที่ติดกับ ประเทศลาวและมีชาวเวียดนามเข้ามาอาศัยอยู่ ค่อนข้างมากก็จะมีอีกสาเนียงหน่ึง ถึงแม้ชาวอีสาน จะมีภาษาพูดท่ีมีความแตกต่างกันในแต่ละท้องถ่ิน แต่ในภาษาอีสานก็มีสิ่งหน่ึงท่ียังคงมีความคล้ายกัน กค็ อื ลกั ษณะของคาและความหมายต่างๆ ที่ยงั คง สอื่ ความถงึ กันได้ท่วั ทั้งภาค

การแตง่ กาย ลักษณะการแตง่ กาย ผ้ชู าย สว่ นใหญ่นิยมสวมเส้ือแขนสั้นสี เข้มๆ ทเ่ี ราเรยี กว่า \"ม่อหอ่ ม\" สวม กางเกงสเี ดยี วกับเสื้อจรดเข่า นิยมใชผ้ า้ คาดเอวด้วยผ้าขาวม้า ผ้หู ญิง การแตง่ กายส่วนใหญ่นยิ มสวมใส่ ผ้าซิ่นแบบทอทง้ั ตวั สวมเส้ือคอเปิดเลน่ สีสนั ห่มผ้าสไบเฉยี ง สวมเคร่ืองประดบั ตามขอ้ มือ ขอ้ เท้าและคอ

๗. เครื่องดนตรอี สี าน เครอ่ื งดนตรี อีสาน เครอื่ งเปา่ ได้แก่ แคน โหวด และ ปไี สล เคร่อื งดีด ได้แก่ พณิ ,กระจบั ปี่ และเครอ่ื งสี เช่น ซอ กนั ตรึม เปน็ ต้น

๘. อาหารประจาถ่นิ อีสาน อาหารประจาถิ่นภาค อสี าน อาหารประจาถน่ิ ยอด นยิ มภาคอีสานคอื ส้มตา , ปลาร้า, ไสก้ รอกอีสาน, ลาบ,กอ้ ย, แกงผักหวาน, แกงอ่อม, ผัด หม่โี คราช เป็นตน้