หน่วยที่ 4 ระบบขับถ่ายปัสสาวะ

ระบบต่างๆ ของมนุษย์ ระบบขบั ถ่ายปัสสาวะ (Urinary System)

ระบบขบั ถ่ายปัสสาวะ ประกอบดว้ ยอวยั วะต่างๆดงั น้ี • ไต จานวน 1 คู่ • ท่อไต จานวน 1 คู่ • กระเพาะปัสสาวะ จานวน 1 กระเพาะ • ท่อปัสสาวะท่ีนาน้าปัสสาวะ ออกจากร่างกาย จานวน 1 ท่อ

กระบวนการขบั ถ่ายปัสสาวะ การทางานของระบบขบั ถา่ ยปัสสาวะเริ่มข้ึนเม่ือโลหิตหรือพลาสมาไหลผา่ นไตและ หน่วยไตซ่ึงในบริเวณน้ีจะมีการกรองและการดูดซึมสารท่ีมีประโยชนแ์ ละน้าบางส่วนกลบั เขา้ ไปใชใ้ หม่ในร่างกาย ในขณะที่สารซ่ึงร่างกายไม่ไดใ้ ชป้ ระโยชนแ์ ละน้าบางส่วนจะถูก ขบั ออกจากไตในรูปของปัสสาวะ ไปเกบ็ ยงั กระเพาะปัสสาวะ โดยผา่ นทางท่อไต เม่ือ ปริมาณของน้าปัสสาวะภายในกระเพาะปัสสาวะมีจานวนมากพอ ระบบประสาทที่ควบคุม การขบั ถา่ ยปัสสาวะจะกระตุน้ ใหร้ ่างกายมีการขบั น้าปัสสาวะออกมาทางท่อปัสสาวะต่อไป

การสร้างเสริมและดารงประสิทธิภาพการทางานของระบบขบั ถ่ายปัสสาวะ 1. ดื่มน้าสะอาดในปริมาณที่เพียงพอตอ่ ความตอ้ งการของร่างกายคือ อยา่ งนอ้ ย วนั ละ 8-10 แกว้ เพือ่ ทดแทนปริมาณน้าท่ีขบั ออกมาทางปัสสาวะ 2.ไม่ควรรับประทานผกั ท่ีมีปริมาณของสารออกซาเลต (Oxalate) สูง เช่น ใบชะพลู ยอดผกั หน่อไม้ ในปริมาณมาก ๆ เน่ืองจากผกั เหล่าน้ีจะทาให้เกิดการ ส ะ ส ม ข อ งผ ลึ ก ส า ร แ ค ลเ ซี ย ม อ อก ซ าเ ลต ( CalciumOxalate) ใ นไ ตห รื อ กระเพาะปัสสาวะ ซ่ึงส่งผลอาจทาใหเ้ กิดเป็น นิ่ว ได้ 3. ควรรับประทานอาหารประเภทโปรตีน เช่น เน้ือสัตว์ นม ไข่ ถว่ั ตา่ งๆ ซ่ึงมี ปริมาณของสารฟอสเฟตสูง จะช่วยลดอตั ราการเกิดนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะได้

การสร้างเสริมและดารงประสิทธิภาพการทางานของระบบขับถ่ายปัสสาวะ 4. ออกกาลงั กายเป็ นประจาสม่าเสมอ เพราะการออกกาลงั กายจะช่วยทาให้ระบบ ขบั ถา่ ยทางานอยา่ งมีประสิทธิภาพยง่ิ ข้ึน 5. ควรทากิจกรรมนนั ทนาการ เพ่ือผ่อนคลายความเครียด เพราะความเครียดมีผลต่อ การทางานของระบบร่างกายทุกระบบ ซ่ึงรวมไปถึงระบบขบั ถา่ ยปัสสาวะดว้ ย 6. ลดอาหารเคม็ การกินเคม็ ทาใหอ้ ตั ราการกรองของเสียเพ่ือขบั ถ่ายออกทางปัสสาวะ มากข้ึน ทาใหไ้ ตทางานมากข้ึน 7. ไม่ควรกล้นั ปัสสาวะเป็ นเวลานาน เพราะจะทาให้มีโอกาสเกิดการอกั เสบติดเช้ือ ในระบบทางเดินปัสสาวะไดโ้ ดยง่าย 8. เมื่อมีอาการผิดปกติท่ีเกิดข้ึนระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะขดั ปัสสาวะ กะปริบกะปรอย ปัสสาวะมีสีผิดปกติ ควรรีบปรึกษาแพทยเ์ พือ่ ทาการรักษาทนั ที