ภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์

ความดนั โลหิตสงู ขณะตงั้ ครรภ์ Supparat Wichiantanont

OUTLINE • ความหมาย Gestational hypertension - Preeclampsia - Chronic hypertension - Superimposed preeclampsia - HELLP syndrome • ผลกระทบ • การวนิ จิ ฉยั • กรณศี กึ ษา

Gestational hypertension ความดนั โลหติ สงู แต่ไมม่ โี ปรตนี ในปัสสาวะ เกดิ ความดนั โลหติ สงู หลงั อายคุ รรภ์ 20 สปั ดาห์ และหายไปภายใน 12 สปั ดาหห์ ลงั คลอด มคี วามดนั โลหติ 140/90 mmHg.

Preeclampsia • ความดนั โลหติ สงู หลงั อายคุ รรภ์ 20 สปั ดาห์ • Proteinuria >=300 มลิ ลกิ รมั (เกบ็ ปัสสาวะ 24 ชวั่ โมง ) • protein :creatinine ratio ปัสสาวะ >=0.3 หรอื มากกวา่ • ใชแ้ ถบตรวจปัสสาวะ มรี ะดบั >= 1+

Chronic hypertension • สตรตี งั้ ครรภเ์ ป็นความดนั โลหติ สงู เรอ้ื รงั มาก่อนการตงั้ ครรภ์ • ความดนั โลหติ นนั้ ยงั คงสงู อยตู่ ลอดการตงั้ ครรภจ์ นถงึ ระยะหลงั คลอด • รายทไ่ี มไ่ ดร้ บั การตรวจความดนั โลหติ มาก่อน จะพบความดนั โลหติ สงู กอ่ นอายคุ รรภ์ 20 สปั ดาห์

Superimposed preeclampsia • Chronic hypertension รว่ มกบั preeclampsia • โปรตนี รวั่ ในปัสสาวะทเ่ี กดิ ขน้ึ ใหมใ่ นสตรตี งั้ ครรภท์ ม่ี ี ความดนั โลหติ สงู อยู่ เดมิ แตไ่ มเ่ คยมโี ปรตนี รวั่ ในปัสสาวะมาก่อนอายุครรภ์ 20 สปั ดาห์

ผลต่อมารดา • อนั ตรายจากภาวะชกั อาจเสยี ชวี ติ • ภาวะหวั ใจทางานลม้ เหลว • เกดิ ภาวะ HELLP syndrome

HELLP syndrome • Hemolytic anemia เลอื ดจางจากการแตกของเมด็ เลอื ดเป็นลกั ษณะสาคญั Elevated Liver enzyme ระดบั เอนไซมต์ บั ในเลอื ดเพม่ิ ปรมิ าณ SGOT มากกวา่ คา่ ปกติ • Low Platelet count เกลด็ เลอื ดต่า กวา่ 100,000/ลกู บาศกม์ ลิ ลเิ มตร

ผลต่อทารก • รกเสอ่ื ม (placental insufficiency) • คลอดก่อนกาหนด • รกลอกตวั กอ่ นกาหนด • ทารกเจรญิ เตบิ โตชา้ ในครรภ์ • ทารกทไ่ี ดร้ บั แมกนีเซยี มซลั เฟตมอี าการกลา้ มเน้ือออ่ นลา้ ไม่ หายใจ สง่ ผลคะแนน Apgar score ต่า

การวินิ จฉัย Preeclampsia เกณฑข์ นั้ ตา่ • ความดนั โลหติ systolic >= 140 mmHg. หรอื diastolic >= 90 mmHg. เมอ่ื อายคุ รรภเ์ กนิ 20 สปั ดาหข์ น้ึ ไป • proteinuria >= 0.3 กรมั ในปัสสาวะ 24 ชวั่ โมง • การจุม่ แถบตรวจปัสสาวะ1+ ขน้ึ ไป

การวินิ จฉัย Preeclampsia เกณฑท์ ่ียืนยนั • ความดนั โลหติ systolic >= 160 mmHg. หรอื diastolic >= 110 mmHg. • proteinuria >= 2 กรมั ในปัสสาวะ 24 ชวั่ โมง • การจุม่ แถบตรวจปัสสาวะ 2+ ขน้ึ ไป

การวินิ จฉัย Preeclampsia เกณฑท์ ่ียืนยนั • คา่ Serum creatinine >= 1.2 มก.ตอ่ เดซลิ ติ ร • เกลด็ เลอื ดต่ากวา่ 100,000 ตอ่ ลกู บาศกม์ ลิ ลลิ ติ ร • liver enzyme เพมิ่ มากขน้ึ มกี ารแตกของเมด็ เลอื ดแดง

การวินิ จฉัย Preeclampsia เกณฑท์ ี่ยืนยนั • ปวดศรี ษะ มอี าการทางสมอง หรอื การมองเหน็ ผดิ ปกติ • เจบ็ ทล่ี น้ิ ป่ี Link C:\\Users\\User\\Desktop\\PIH.pdf

ระดบั การบวม ระดบั การบวม • 1+ บวมเลก็ น้อยบรเิ วณขอ้ เทา้ หน้าแขง้ • 2+ บวมขาทงั้ 2 ขา้ ง • 3+ บวมใบหน้า แขน ทอ้ งสว่ นลา่ งและsacrum • 4+ บวมทวั่ ไป และมภี าวะมานน้า (ascitis)

ตวั อย่าง สตรตี งั้ ครรภ์ G2P1 อายุครรภ์ 405 wks ทม่ี าฝากครรภต์ าม นดั ประวตั โิ รคประจาตวั ความดนั โลหติ สงู ประมาณ 5 ปี รกั ษาไม่ ตอ่ เน่ืองขาดยา ตรวจความดนั โลหติ 160/110 mmHg Urine Albumin=negative , Sugar=negative แพทยว์ ินิจฉัย Chronic hypertension

แผนการรกั ษา • 10 % MgS04 4 g เขา้ ฉดี เขา้ หลอดเลอื ด • 50% MgS04 10g + 5%D/W 1000 ml (IV) อตั ราเรว็ 1 g /hr. • Lab : CBC with platelets, PT, PTT, INR,BUN, Cr, LFT, BS, UA • MgSO4 (ค่าปกติ 4.8-8.4 mg/dl)

การดแู ล มีภาวะความดนั โลหิตสงู ขณะตงั้ ครรภ์ S: ผปู้ ่วยบอก “ไมม่ อี าการปวดจกุ แน่นใตล้ น้ิ ป่ี ตาพรา่ มวั ไมป่ วดศรี ษะ” O : ความดนั โลหติ 160/110 มลิ ลเิ มตรปรอท : Albumin=negative , Sugar=negative วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ป้องกนั ไมใ่ หเ้ กดิ อาการชกั

การดแู ล • ดแู ลใหพ้ กั ผอ่ นบนเตยี ง ทากจิ กรรมบนเตยี ง • จดั สงิ่ แวดลอ้ มใหไ้ ดพ้ กั สงบ ไมร่ บกวนผคู้ ลอดโดยไมจ่ าเป็น เพอ่ื ลดการกระตุน้ เพอ่ื ป้องกนั ไมใ่ หค้ วามดนั โลหติ สงู • จดั ใหน้ อนศรี ษะสงู เพอ่ื ลดแรงดนั เลอื ดในสมอง ทาใหค้ วามดนั โลหติ ลดลง • On Electronic fetal monitoring

การดแู ล • บนั ทกึ ความดนั โลหติ ชพี จร หายใจ สญั ญาณชพี ทกุ 1 ชวั่ โมง • สงั เกตอาการนาก่อนการชกั เชน่ ปวดศรี ษะ ตาพรา่ มวั ปวดจุก แน่นใตล้ น้ิ ป่ี • เตรยี มเครอ่ื งใชท้ จ่ี าเป็นใหพ้ รอ้ มใชท้ นั ทที เ่ี ตยี งผคู้ ลอด เชน่ ออกซเิ จน รถ Emergency พรอ้ มทงั้ ยา ฉุกเฉนิ

การดแู ล มีโอกาสเกิด Hypermagnesemia และอาการไมพ่ ึงประสงคจ์ ากการ ได้รบั ยา MgSO4 (MgSO4 toxicity) เกณฑก์ ารประเมิน • อตั ราการหายใจไมน่ ้อยกวา่ 14 ครงั้ /นาที • ปัสสาวะออกไมน่ ้อยกวา่ 30 มลิ ลเิ มตร/ชวั่ โมง • deep tendon reflex absent

การดแู ล • ดแู ลให้ 10% MgSO4 4 กรมั ฉดี เขา้ หลอดเลอื ดชา้ ๆ ภายใน 15 นาที หลงั จากนนั้ ให้ 50% MgSO4 10 กรมั + 5%D/W 1,000 ml (IV) อตั รา 100 มลิ ลลิ ติ ร / ชวั่ โมง • ประเมนิ การหายใจ ทกุ 1 ชวั่ โมง ถา้ อตั ราการหายใจน้อยกวา่ 14 ครงั้ /นาที ตอ้ งหยดุ ใหย้ า และรายงานแพทย์ • คาสายสวนปัสสาวะตวงและบนั ทกึ ปรมิ าณปัสสาวะทกุ 1 ชวั่ โมง ถา้ ปัสสาวะออก น้อยกวา่ 30 มลิ ลลิ ติ ร/ ชวั่ โมง รายงานแพทย์

การดแู ล • ประเมนิ DTR ทุก 1 ชวั่ โมง ถา้ เทา่ กบั 0 ตอ้ งหยดุ ยาทนั ที ตอ้ งรบี รายงานแพทย์ • ตดิ ตามระดบั แมกนีเซยี มในเลอื ด ไดแ้ ก่ อาการ รอ้ นวบู วาบ เหงอ่ื ออก ความดนั โลหติ ลดลง การหายใจชา้ ลง ซมึ ไมม่ แี รง ออ่ นปวกเปียก DTR ลดลง • เตรยี มยาแกไ้ ข 10 % Calcium Gluconate 10 มลิ ลลิ ติ ร ฉีดเขา้ ทาง หลอดเลอื ดดาชา้ ๆ ประมาณ 3-5 นาที

Eclampsia การดแู ล * อยา่ ปลอ่ ยผปู้ ่วยไวต้ ามลาพงั * ตามคนชว่ ย * ใหน้ อนตะแคงซา้ ย * ใหอ้ อกซเิ จน * ประเมนิ ทางเดนิ หายใจ การหายใจ * วดั ความดนั โลหติ จบั ชพี จร * วดั pulse oximetry Link

1. จงบอก สิง่ ทีต่ รวจพบการแบ่งระดบั ความรุนแรงของภาวะ ความดนั โลหิตสูงขณะต้งั ครรภ์ 2. ยากนั ชกั ทีใ่ ชใ้ นผูป้ ่ วย PIH คือ 3. การพยาบาลเพอื่ เฝ้ าระวงั ภาวะพิษหรือผลขา้ งเคียงของยาป้ องกนั การชกั ไดแ้ ก่