วัสดุศาสตร์

46 50. “สุดสวย สังเกตเหน็ วา่ ภายในบ้านมีกระดาษหนังสือพมิ พ์ทอี่ า่ นแลว้ อยจู่ าํ นวนมาก จึงคดิ หาวิธีทจ่ี ะนาํ มาใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์ โดยการศกึ ษาคน้ ควา้ และหาขอ้ มูลมาเปรยี บเทียบเพอ่ื หา รปู แบบสิง่ ประดษิ ฐ์จากส่อื อนิ เตอรเ์ น็ต” จากขอ้ ความขา้ งตน้ เป็นการเรยี นรตู้ ามข้อใด ก. การสืบเสาะหาความรู้ ข. การสรา้ งสรรคช์ น้ิ งาน ค. การเรยี นร้โู ดยใชโ้ ครงงานเปน็ ฐาน ง. เชือ่ มโยงเนอื้ หาวทิ ยาศาสตร์ คณติ ศาสตร์ เทคโนโลยี สโู่ ลกจรงิ 51. ระบบการเผาไหม้มวล หมายถงึ ข้อใด ก. การเผาทาํ ลายมลู ฝอยในสภาพทีร่ บั เข้ามาโดยไมต่ อ้ งมีกระบวนการจัดการ เบอ้ื งตน้ กอ่ น ข. การเผาทาํ ลายมูลฝอยโดยมกี ระบวนการจัดการเบ้อื งต้นก่อน ค. การเผาทาํ ลายมูลฝอยประเภทกระดาษ ง. การเผาทาํ ลายมูลฝอยประเภทไม้ 52. ข้อดีของการกําจดั วสั ดุท่ีใชแ้ ลว้ โดยใชเ้ ตาเผา คือข้อใด ก. เปน็ ระบบทีไ่ ม่ยุง่ ยากซบั ซ้อน ข. ไมม่ เี ศษเหลอื ตกคา้ งทจ่ี ะตอ้ งนําไปกาํ จดั ต่อไป ค. สว่ นท่เี หลอื จากการเผาไหม้ (ขเี้ ถ้า) สามารถนาํ ไปถมที่ดินได้ หรือทาํ วัสดกุ อ่ สร้างได้ ง. สามารถกาํ จัดวัสดุได้ทุกประเภท ทุกขนาด ยกเว้นของเสียอันตรายและของเสียติดเชอ้ื 53. ข้อเสยี เปรียบของการกาํ จดั ขยะดว้ ยเตาเผาแบบตะกรับเคลอ่ื นทค่ี อื ข้อใด ก. เงินลงทุนและบำรุงรักษาคอ่ นขา้ งสูง ข. ให้คา่ ประสทิ ธภิ าพเชงิ ความรอ้ นไดส้ ูง ค. ไมต่ อ้ งการคัดแยกหรือบดตัดมูลฝอยก่อน ง. สามารถจัดการกบั มลู ฝอยท่มี คี า่ ความร้อนทเี่ ปลย่ี นแปลงตลอดเวลา

47 54. เตาเผาแบบหมนุ มีหลักการทาํ งานแบบใด ก. กระบวนการทาํ ให้มลู ฝอยเป็นกา๊ ซโดยการทําปฏกิ ริ ยิ าสันดาปแบบไมส่ มบรู ณ์ ข. เปน็ การเผาไหม้ โดยอาศัยหลกั การทีอ่ นุภาคของแขง็ รวมตวั ในเตาเผา ผสมเข้ากับมูล ฝอยท่ที าํ หน้าทเี่ ป็นเชือ้ เพลงิ สาํ หรบั การเผาไหม้ถูกทาํ ให้ลอยตัวขน้ึ ค. เป็นการเผาไหม้ มวลของมลู ฝอยโดยใชห้ ้องเผาไหมท้ รงกระบอกซง่ึ สามารถ หมุนได้ รอบแกน มลู ฝอยจะเคลือ่ นตวั ไปตามผนังของเตาเผาตามการหมนุ ของเตาเผา ง. เปน็ การเผาไหม้มวล ซ่ึงประกอบด้วยตะกรับทีส่ ามารถเคลอ่ื นที่ได้และมี การเผาไหม้ บนตะกรบั โดยจะเคลอ่ื นที่และลําเลียงมลู ฝอยจากจุดเรมิ่ ต้นถึงจดุ สุดทา้ ย 55. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชน์ท่ีไดร้ บั จากการเผาไหม้มลู ฝอยในเตาเผา ก. การนาํ เอาพลังงานทม่ี ีอยูใ่ นมลู ฝอยกลบั มาใช้ประโยชน์ใหม่ ข. สามารถลดปรมิ าณการปลดปลอ่ ยก๊าซมแี ทนได้ ค. ไมท่ ําให้เกดิ ปรากฎการณภ์ าวะเรอื นกระจก ง. สามารถใชท้ ดแทนเช้ือเพลิงฟอสซลิ ได้ 56. เศษวัสดทุ ไ่ี ม่สามารถเผาไหม้ได้ คอื ขอ้ ใด ก. เศษแกว้ ข. ถุงมือยาง ค. ผ้าขนหนู ง. รองเท้าหนงั 57. ปริมาณและคุณภาพของกา๊ ซชีวภาพจากระบบยอ่ ยสลายแบบไม่ใชอ้ อกซิเจน ข้ึนอยกู่ บั องคป์ ระกอบทุกขอ้ ยกเวน้ ข้อใด ก. เศษวสั ดุ ข. การควบคมุ ระบบของการหมัก ค. การควบคุมอุณหภมู ขิ องการหมัก ง. การควบคุมสภาพแวดล้อมของการหมัก

48 58. หากเรากล่าวถงึ กา๊ ซท่ีเกดิ จากการหมกั ชีวภาพจะหมายถงึ กา๊ ซในขอ้ ใด ก. มีเทน ข. ออกซิเจน ค. คารบ์ อนไดออกไซด์ ง. ไฮโดรเจนซลั ไฟด์ 59. ข้อใด ไม่ใช่ วธิ ีการปรับปรุงคุณภาพก๊าซชวี ภาพ ก่อนการนาํ ไปใชง้ าน ก. การดกั นา้ํ ในทอ่ สง่ กา๊ ซชวี ภาพ ข. การปรับลดก๊าซออกซิเจน(O) ค. การปรบั ลดกา๊ ซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H2S) ง. การปรับลดปรมิ าณกา๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) 60. การปรับลดก๊าซไฮโดรเจนซลั ไฟด์ (H2S) ทปี่ นเป้ือนในกา๊ ซชีวภาพเพือ่ วัตถปุ ระสงค์ขอ้ ใด ก. ชว่ ยยดื อายุการใชง้ านของอปุ กรณ์ ข. ป้องกนั อนั ตรายจากปรมิ าณของกา๊ ซทส่ี ะสม ค. ชว่ ยใหร้ ะบบการทาํ งานของอปุ กรณ์มีประสิทธภิ าพมากย่ิงขน้ึ ง. ปอ้ งกนั การกลน่ั ตัวเปน็ หยดนํา้ ซง่ึ จะเป็นอุปสรรคในการส่งก๊าซไปตามท่อ

49 เฉลยกจิ กรรมการเรียนรหู้ นว่ ยท่ี 1 หลักวัสดุศาสตร์ กจิ กรรมที่ 1 1. อธบิ ายความหมายของวสั ดศุ าสตร์ ตอบ การศกึ ษาท่ีเก่ียวขอ้ งกบั วัตถุ เป็นการนาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์ เพอ่ื อธิบายถึงความสมั พันธ์ระหว่างองค์ประกอบพื้นฐานของวสั ดุ และการจัดเรยี งตวั ในระดบั อะตอม และสมบตั ิของวสั ดุ ซ่ึงความรดู้ งั กล่าว จะนามาผลติ หรือสรา้ งเปน็ ผลิตภัณฑ์ เพอื่ แกป้ ัญหาหรืออธบิ ายส่ิงต่างๆ ทีเ่ กย่ี วเนื่องกับวัสดุและสมบตั ทิ สี่ นใจ 2. บอกประเภทของวัสดศุ าสตร์ พรอ้ มยกตัวอยา่ งวัสดแุ ตล่ ะประเภทท่พี บในชวี ิตประจาวนั มาพอสังเขป ตอบ วสั ดุศาสตร์ แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท ไดแ้ ก่ 1 โลหะ( Metallic materials) เช่น เหล็ก ทองคา 2 พลาสติก หรอื พอลิเมอร์ (Polymeric materials) เชน่ ตะกรา้ กล่อง 3 เซรามกิ ส์ (Ceramic materials) เช่น จาน แจกัน แกว้ กิจกรรมท่ี 2 บอกสมบตั ิของวสั ดศุ าสตร์ประเภทต่าง ๆ มาพอสงั เขป 1. สมบตั ิของโลหะ ตอบ โลหะท่ีมีโครงสร้างเปน็ ผลึกซ่งึ อะตอมจะมกี ารจัดเรยี งตวั อย่างเปน็ ระเบยี บและเฉพาะ จึงมีสมบตั ิ เปน็ ตวั นาไฟฟ้าได้ดี นาความรอ้ นไดด้ ี โลหะตีแผเ่ ปน็ แผน่ หรือดงึ ออกเปน็ เสน้ ได้ ผวิ เป็นมันวาว และมจี ดุ หลอมเหลวสูง 2. สมบัตขิ องพอลิเมอร์ ตอบ วสั ดุพอลิเมอร์ส่วนใหญ่ไม่มีรูปรา่ งผลกึ แต่บางชนิดประกอบด้วยของผสมของสว่ นที่มี รปู ร่างผลึกและสว่ นมากไมม่ รี ปู รา่ งผลกึ ความแขง็ แรงและความอ่อนเหนียวของวสั ดุพอลิเมอรม์ ี ความหลากหลาย เนอื่ งจากลักษณะของโครงสรา้ งภายใน ทาให้วัสดุพอลเิ มอรส์ ่วนมากเป็น

50 ตวั นาไฟฟ้าทไี่ มด่ ี บางชนิดเปน็ ฉนวนไฟฟ้าที่ดี โดยทั่วไปวัสดุพอลิเมอร์ มคี วามหนาแนน่ ตา่ และมีจุดออ่ นตวั หรอื อุณหภูมิของการสลายตวั ค่อนข้างตา่ 3. สมบตั ขิ องเซรามิกส์ ตอบ วัสดเุ ซรามิกสม์ ีโครงสรา้ งเปน็ ไดท้ ้ังแบบมีรูปร่างผลึก และไม่มรี ูปร่างผลึกหรือเปน็ ของ ผสมของทงั้ สองแบบ วัสดุเซรามิกสส์ ว่ นใหญ่มีความแขง็ สงู และคงความแขง็ แรงไดท้ ี่อุณหภมู ิสูง แตม่ กั จะเปราะ ในชว่ งหลังวัสดเุ ซรามกิ ส์ ไดม้ ีการพัฒนาข้นึ เพื่อใช้สร้างเครื่องยนต์ ข้อได้เปรียบ ของวสั ดุเซรามกิ ส์ สาหรับนามาใช้สรา้ งเคร่อื งยนต์ คือ น้าหนกั เบา มีความแข็งแรงสงู มีความ แขง็ สูง ทนความร้อนและทนต่อการขัดสีไดด้ ี ลดการเสียดทานและยงั มีสมบัตเิ ปน็ ฉนวนอีกดว้ ย กิจกรรมที่ 3 ลูกโป่งยางพารา ให้ผู้เรียนทาการทดลองประดษิ ฐ์ลูกโป่งยางพารา เพ่ืออธิบายสมบตั ิของพอลิเมอร์ ตอบ สรปุ ผลการทดลอง ลกู โป่งทีเ่ คลือบดว้ ยยางพาราจนท่ัวและหนาพอเม่อื ตกกระทบพืน้ จะเกดิ การสะทอ้ น ยิง่ เคลือบด้วยยางพาราหนา ลกู โป่งย่งิ สะทอ้ นกับพื้นไดเ้ พ่มิ มากข้ึน

51 เฉลยกจิ กรรมการเรยี นรหู้ นว่ ยที่ 2 การใช้ประโยชน์และผลกระทบจากวัสดุ กิจกรรมท่ี 1 จงอธบิ ายถึงประโยชนข์ องวสั ดปุ ระเภทตา่ ง ๆ 1.1 วสั ดปุ ระเภทโลหะ ตอบ โลหะเขา้ มาเปน็ ส่วนหนงึ่ ในชวี ิตประจาวนั ของมนษุ ยจ์ นขาดไม่ได้ ทง้ั เคร่อื งใช้ ครวั เรือน ภาชนะบรรจุภัณฑ์ เครอื่ งประดบั เฟอรน์ ิเจอร์ อุปกรณไ์ ฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ ยานพาหนะ ส่งิ ก่อสร้าง ผลงานศิลปะ หรือแมก้ ระทั่งอาวุธยุทโธปกรณ์ กล็ ว้ นแตท่ าขึ้นด้วยมี โลหะเปน็ สว่ นประกอบท้งั ส้นิ โลหะสามารถนามาใช้ประโยชน์ท้ังในรูปของโลหะบริสทุ ธ์ิ โลหะ ผสมประเภทต่างๆ และสารประกอบโลหะ 1.2 วัสดปุ ระเภทพอลิเมอร์ ตอบ ผลิตภณั ฑ์พอลิเมอร์ท่นี ามาใชป้ ระโยชนม์ ีหลายประเภท ซึง่ มีทงั้ พอลิเมอรธ์ รรม ชาติ และพอลิเมอร์สังเคราะห์ พอลเิ มอร์ทนี่ ามาขึ้นรปู เป็นผลิตภณั ฑ์เพ่ือใช้งานในรูปแบบตา่ ง ๆ เชน่ ถ้วย จาน ชาม เก้าอี้ รองเท้าดา้ มปากกาถุงใสข่ อง ภาชนะ เรียกรวมวา่ ผลิตภณั ฑ์พลาสติก 1.3 วสั ดปุ ระเภทเซรามิกส์ ตอบ ผลติ ภณั ฑ์เซรามิกส์ที่พบหรอื ใช้ในชวี ติ ประจาวันมีมากมายหลายชนิด ตัวอยา่ ง ผลิตภณั ฑ์เซรามกิ ส์ตามลักษณะการใชง้ าน ผลติ ภัณฑ์เซรามกิ ส์ทีใ่ ช้เป็นภาชนะรองรบั หรอื ปรุงอาหาร เชน่ ถว้ ย ชาม ผลิตภณั ฑ์เครอ่ื งสุขภัณฑ์ เช่น โถสว้ ม อ่างล้างหน้า ที่วางสบู่ ผลิตภัณฑ์กระเบ้อื ง เช่น กระเบ้อื งปพู ้ืน กระเบอ้ื งกรุฝาผนัง ผลติ ภณั ฑ์ที่ใช้งานดา้ นไฟฟา้ เช่น กล้องฟวิ ส์ ฐานและมือจับสะพานไฟฟ้า ผลิตภณั ฑท์ ีใ่ ช้เปน็ วัสดุทนไฟ เช่น อฐิ ฉนวนทนไฟ ผลติ ภณั ฑแ์ กว้ เชน่ แกว้ กระจก

52 กจิ กรรมท่ี 2 ใหผ้ ู้เรียนยกตวั อยา่ งการใชง้ านวัสดปุ ระเภทต่าง ๆ ที่เปน็ ที่นิยมในปจั จบุ นั โลหะ การใชง้ าน เหลก็ และเหลก็ กลา้ อตุ สาหกรรมการก่อสร้างอาคาร ถนน สะพาน อตุ สาหกรรม บรรจภุ ณั ฑ์ อตุ สาหกรรมเครื่องจกั รกล อตุ สาหกรรมยานยนต์ โคบอลต์ อตุ สาหกรรมไฟฟ้า และใช้ผลิตเครือ่ งใช้ในครวั เรอื นต่าง ๆ โครเมยี ม อตุ สาหกรรมผลติ เคร่อื งจักรอากาศยานต์ เคร่ืองจักรกล ใช้ผลิต แคดเมียม แมเ่ หลก็ ถาวร และเครือ่ งกรองไอเสีย เงิน อุตสาหกรรมเหลก็ แผ่นเคลอื บ อุตสาหกรรมฟอกหนัง ใชผ้ ลิต ซลิ กิ อน เทปสเตอริโอ วดี ีโอ และเปน็ สว่ นผสมในวัสดุทนไฟ แบตเตอรีช่ นิดประจไุ ฟฟ้าใหม่ได้ ใช้เคลือบผิวสกรแู ละน็อต นกิ เกลิ เปน็ สารประกอบในการผลติ เม็ดสแี ดงและเขียว ดบี ุก ใช้ผลติ เคร่ืองประดบั กระจกเงา ฟิล์มถ่ายภาพ กระดาษอัดภาพ อตุ สาหกรรมการผลิตเซลล์แสงอาทติ ย์ อุตสาหกรรมแกว้ กระจก ตะกัว่ อุตสาหกรรมก่อสร้าง ใช้เป็นโลหะผสมในอตุ สาหกรรมเหล็ก ทองคา และอุตสาหกรรมอะลมู เิ นียม ทองแดง ใชผ้ ลติ เหรยี ญกษาปณ์ เครอ่ื งใช้ในครัวเรือน และแบตเตอร่ชี นิด ประจไุ ฟฟา้ ใหม่ได้ อตุ สาหกรรมไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนกิ ส์ อตุ สาหกรรมเหล็กแผน่ เคลอื บ ใช้ผลิตเครือ่ งใชใ้ นครวั เรอื น บรรจภุ ณั ฑ์ และ เครื่องประดบั อตุ สาหกรรมแบตเตอร่ี อุตสาหกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ และเปน็ ฉนวนปอ้ งกนั รงั สี ใชผ้ ลิตเครอื่ งประดบั ใชใ้ นงานทันตกรรม และอุปกรณ์ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ อตุ สาหกรรมไฟฟา้ อุตสาหกรรมก่อสร้าง ใช้ผลติ เครอื่ งใช้ เครอ่ื งประดับ และงานประติมากรรมต่าง ๆ

53 พอลิเมอร์ การใชง้ าน พอลิเอทลิ ีน ขวดใส่สาร เคมี ขวดใส่น้า ลงั หรือกล่องบรรจสุ ินค้า ภาชนะ ต่าง ๆ เครอ่ื งเลน่ ของเดก็ ถงุ เยน็ ถาดทาน้าแข็ง ชิน้ สว่ นของ พอลโิ พรไพลีน แบตเตอร่ี ช้นิ ส่วนอิเล็กทรอนกิ ส์ ฉนวนไฟฟ้า ถงุ ใสข่ อง พอลไิ วนลิ คลอไรด์ แผน่ ฟิลม์ สาหรับหอ่ ของ กล่องเครอ่ื งมอื กระเปา๋ ปกแฟม้ เอกสาร กล่องและตลบั พอลิไวนลิ อะซเิ ตต เคร่อื งสาอาง กล่องบรรจุอาหาร อุปกรณ์ของรถยนต์ เครอื่ งใช้ ในครัวเรือน อุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ อุปกรณ์ทางการแพทย์ พอลิสไตรีน หนงั เทยี ม ซ่งึ มีความอ่อนนมุ่ กว่าหนังแท้ สาหรับหุ้มเบาะเก้าอี้ หรอื ปโู ต๊ะ เคลอื บกระดาษและผา้ กระเป๋าถือ ของสตรี กระเปา๋ พอลิอะคริเลต เดินทาง กระเป๋าใส่สตางค์ รองเทา้ เข็มขัด หุม้ สายไฟฟ้า สาย พอลคิ าร์บอเนต เคเบลิ หุ้มด้ามเครอื่ งมอื หุ้มลวดเหลก็ ทอ่ น้า ท่อร้อยสายไฟฟา้ อา่ งน้า ประตู เรซินชนิดนี้ใช้ทากาวในรูปของอมี ัลชัน สาหรับติดไม้ กระดาษ ผา้ และหนงั เทียม มกั เรยี กกาวชนดิ น้วี ่า \"กาวลาเท็กซ์\" ใชเ้ ปน็ สารเหนียวในหมากฝรงั่ ทาสี และเคลือบหลอดไฟแวบ็ สาหรบั ถ่ายรปู ในสมัยกอ่ น ถว้ ยจาน แกว้ นา้ ชอ้ นส้อมท่ใี ช้แลว้ ทิ้ง กลอ่ งบรรจุอาหาร และ ผลไม้ ไมบ้ รรทัด อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ของเล่น ดา้ มลกู อม ขนมเด็ก ขวดหรอื กระปกุ ใส่ยาเฟอรน์ เิ จอรบ์ างอยา่ ง ชน้ิ ส่วนใน ตเู้ ย็น โฟมกนั แตก สาหรับบรรจุภณั ฑ์ และฉนวนความรอ้ น กล่องพลาสติก กระจกกนั ลมสาหรับเรือเร็ว กระจกบงั ลม สาหรับหมวกนิรภยั ชน้ิ ส่วนทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ เส้นใยนาแสง (Fiber optics) กระจกโคมไฟรถยนต์ แผ่นปา้ ยและป้ายโฆษณา การฉดี เข้าแมพ่ มิ พ์ หรือเอกซท์ รูชัน ใช้ทาโคมไฟฟ้า กระจก เลนส์โคมไฟหนา้ ของรถยนต์ กระจกแว่นตาภาชนะ และขวด พลาสตกิ ใบพดั เรือ และชิ้นส่วนอิเลก็ ทรอนิกส์

54 พอลิเมอร์ การใชง้ าน ไนลอน เครือ่ งมอื ชา่ ง ฝาครอบไฟฟ้าภายในรถยนต์ อุปกรณ์ไฟฟ้า รอก และเชือกราวมา่ น อวน แห หวี เฟอื งเกียร์ ลกู ปืนใน พอลเิ ททระฟลอู อโร เครอ่ื งจกั รกลทไ่ี ม่ตอ้ งใชน้ ้ามนั หลอ่ ล่นื ผ้าไนลอน และใบเรือ เอทลิ นี หมุ้ สายไฟฟ้า แหวนลกู สูบของเครือ่ งยนต์ ลกู ปืนที่ใช้ใน เครอื่ งจกั รกลท่ไี มต่ ้องการสารหลอ่ ลนื่ ภาชนะและอุปกรณ์ที่ใช้ ฟีนอลฟอรม์ าลดีไฮด์ ในการทดลองทางเคมี เช่น หลอดทดลอง บีกเกอร์ แกนคอยล์ในเคร่ืองรับวิทยุ และโทรทัศน์ เปลือกเครือ่ งโทรศพั ท์ สมยั โบราณ ดา้ มเครื่องมอื ชา่ ง หหู ม้อ หูกระทะ ดา้ มมีด ลูกบิลเลยี ด แผงวงจรและอุปกรณอ์ ิเล็กทรอนิกส์ กาว สารเคลอื บผิว ตลอดจนใช้เปน็ สารเติมแต่ง ในอุตสาหกรรมยาง เซรามกิ ส์ การใชง้ าน เซรามกิ แบบดั้งเดมิ กระเบือ้ งแกรนติ กระเบอ้ื งปูพ้นื กระเบือ้ ง เซรามิกสาหรบั งานโครงสรา้ ง บุผนัง กระเบ้ืองหลังคา ต๊กุ ตาและของตกแต่ง ลูกปนื วาลว์ สลกั ลกู สบู เบรคสาหรบั รถยนต์ อเิ ลก็ โทรเซรามกิ ท่ีเปน็ และ ใบพดั ของเทอรโ์ บชาร์จเจอร์ ผิวของยานกระสวยอวกาศ เซรามกิ สาหรบั งานทางด้านการแพทย์ ตวั เกบ็ ประจไุ ฟฟ้า ชุดโหลดเซลส์สาหรบั เครื่อง ชั่งขนาดใหญ่ ตวั จดุ เตาแก๊ส การ์ดวนั เกดิ ท่เี ม่อื เปดิ แลว้ มีเสียงเพลง กระดูกเทียม ฟันปลอม ข้อตอ่ เทียม

55 กจิ กรรมท่ี 3 จงอธิบาย สาเหตุของมลพิษจากการผลิตและการใช้งานวัสดุ มาพอสังเขป ตอบ สาเหตุทท่ี าให้เกดิ มลพิษจากการผลติ 1) กระบวนการหลอม เป็นการนาวตั ถุดบิ ทงั้ ในรปู วสั ดุใหมแ่ ละเศษวสั ดทุ ี่ใช้ แล้วมาให้ความร้อนเพอื่ ให้หลอมละลาย และทาการปรับปรุงคุณภาพด้วยสารตา่ ง ๆ มลพิษ หลกั ทเี่ กดิ ขน้ึ ในกระบวนการหลอม คือ ฝุ่นควัน ไอโลหะ และกา๊ ซพิษต่าง ๆ 2) กระบวนการหลอ่ วัสดเุ หลวจะถกู เทใสใ่ นแมแ่ บบ แลว้ ปล่อยใหแ้ ขง็ ตัวระยะ หนงึ่ จากน้นั ร้ือแบบแยกออกเอาชิ้นงานออกแบบหล่อ แลว้ เอาไปทาความสะอาดตกแต่งชิ้นงาน ใหไ้ ด้คุณภาพตามต้องการ มลพษิ หลกั ๆ ที่เกดิ ข้นึ ระหวา่ งการทาแมแ่ บบ ไส้แบบและการนา ช้ินงานออกจากแบบหลอ่ ซึ่งควรมกี ารจัดการอย่างเหมาะสมเช่นเดยี วกนั 3) กระบวนรดี มกั ใชอ้ ตุ สาหกรรมโลหะ เป็นการนาแท่งโลหะผา่ นการรดี ลด ขนาดทีว่ างต่อกันหลายชดุ จนได้ขนาดตามต้องการ ซึง่ การรดี โลหะมีทงั้ การรีดร้อนและรีดเยน็ ขน้ึ อยกู่ ับผลิตภณั ฑ์ทีต่ อ้ งการ มลพษิ ท่ีเกิดขนึ้ โดยทั่วไปในกระบวนการรดี ร้อนคอื ฝนุ่ ควัน ไอ โลหะ กา๊ ซพิษ และน้าเสีย สาเหตทุ ี่ทาให้เกดิ มลพษิ จากการใชง้ าน 1) จานวนประชากรทเี่ พิ่มมากขนึ้ เม่อื มปี ระชากรเพิ่มมากขนึ้ ความต้องการ ดา้ นตา่ ง ๆ ที่เก่ยี วขอ้ งกบั วิถกี ารดาเนินชีวิตประจาวัน กม็ ากขึน้ ไมว่ ่าจะอยใู่ นรูปของสนิ คา้ เคร่อื งใชไ้ ฟฟา้ เครอื่ งใช้ในครัวเรอื น ดังนนั้ จานวนวัสดทุ ี่ใชแ้ ล้วจึงเพมิ่ ทวีคณู มากข้ึนเรื่อย ๆ 2) คนท่ัวไปไมม่ คี วามรู้ ความเข้าใจ ในการจัดการกบั เศษวัสดุทใี่ ชแ้ ลว้ สว่ น ใหญ่มกั จัดการกับเศษวสั ดุดว้ ยวธิ ีการเผาซง่ึ เปน็ สาเหตุให้เกิดมลพษิ ทางอากาศ 3) ความมักง่ายและขาดจิตสานึก ไมค่ านงึ ถึงผลเสียทีจ่ ะเกดิ ข้ึน เช่น การทง้ิ เศษวัสดใุ ชแ้ ล้วลงแมน่ า้ ลาคลอง เปน็ สาเหตใุ ห้เกิดนา้ เสยี 4) การผลติ หรอื ใชส้ ่งิ ของมากเกินความจาเปน็ เช่น การผลิตสนิ ค้าทีม่ กี ระดาษ หรือพลาสติกหมุ้ หลายชน้ั การซ้อื สนิ คา้ โดยหอ่ แยกและใส่ถงุ พลาสติกหลายถุง ทาให้เศษวัสดุใช้ แล้วมปี รมิ าณมากข้ึน

56 กจิ กรรมที่ 4 จงอธบิ ายว่าการทิง้ วัสดทุ ี่ใช้แล้ว ทไ่ี ม่ถกู วธิ ีสง่ ผลกระทบตอ่ การดาเนนิ ชวี ติ และ สงิ่ แวดลอ้ มอย่างไรบ้าง ตอบ การทิง้ วสั ดุท่ีใช้แล้ว ท่ีไมถ่ ูกวธิ ีสง่ ผลกระทบตอ่ การดาเนินชวี ติ และสิ่งแวดล้อมดังน้ี 1 ด้านสุขภาพ มลพิษในอากาศทม่ี ผี ลกระทบตอ่ สุขภาพ 1. ฝนุ่ ละออง สามารถเข้าไปในระบบทางเดนิ หายใจผ่านโพรงจมกู เขา้ ไปถึงถุงลมใน ปอด ทาใหเ้ กดิ การอกั เสบ และการระคายเคอื งเรื้อรัง และฝุ่นละอองจะมพี ษิ มากขนึ้ หากฝนุ่ ละอองนน้ั เกิดจากการรวมตวั ของก๊าซบางชนิด เชน่ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน เขา้ ไปในอนุภาคของฝุ่น โดยกอ่ ใหเ้ กดิ การแพ้ และระคายเคืองผวิ หนัง ทางเดินหายใจ และ ดวงตาได้ 2. สารตะก่ัว มฤี ทธิ์ทาลายระบบประสาท และมผี ลตอ่ กระบวนการรับรู้ และการ พัฒนาสตปิ ัญญาของมนุษย์ 3. ก๊าซคารบ์ อนมอนอกไซด์ เมื่อหายใจเอาก๊าซชนดิ นเี้ ขา้ ไป จะไปแย่งจับกับ ฮีโมโกลบินในเลอื ด เกดิ เป็นคารบ์ อกซีฮโี มโกลบิน ทาให้ความสามารถของเลือดในการเป็น ตวั นาออกซเิ จนจากปอดไปยังเน้ือเยอ่ื ตา่ ง ๆ ลดลง ทาให้เลอื ดขาดออกซเิ จนไปเลี้ยงเซลลต์ า่ ง ๆ ในรา่ งกาย และหัวใจทางานหนักขนึ้ หากมนุษย์ ไดร้ บั ก๊าซนี้ในปรมิ าณมาก จะทาให้ร่างกายเกดิ ภาวะขาดออกซเิ จน และจะเป็นอนั ตรายถงึ แก่ชีวติ ได้ 4. ก๊าซซลั เฟอรไ์ ดออกไซด์ มีฤทธกิ์ ัดกร่อน ทาให้เกิดการระคายเคืองตอ่ ระบบ ทางเดินหายใจ ผวิ หนัง และเยอ่ื บุตา ทาให้เกดิ การแสบจมูก, หลอดลม, ผวิ หนงั และตา 5. กา๊ ซออกไซด์ของไนโตรเจน เนอ่ื งจากจมกู เป็นสว่ นต้นของระบบทางเดนิ หายใจ เมอื่ ผู้ปว่ ยโรคจมูกอกั เสบภมู แิ พ้ มีอาการคดั จมูก จะทาให้เกิดปญั หาการอดุ กั้นทางเดนิ หายใจ ขณะหลับได้ อาจเปน็ มากถึงเกดิ ภาวะหยุดหายใจขณะหลบั ตามมาได้ 6. ก๊าซโอโซน มฤี ทธกิ์ ัดกร่อน ก่อให้เกิดการระคายเคืองตา และเยื่อบรุ ะบบ ทางเดินหายใจ 7. สารอนิ ทรียร์ ะเหยงา่ ย มผี ลโดยตรงตอ่ ระบบทางเดินหายใจ โดยทาให้เกิดการ อกั เสบ และการระคายเคืองเร้ือรงั

57 2 ผลกระทบตอ่ ระบบนิเวศ เศษวสั ดุใชแ้ ลว้ เป็นสาเหตุสาคัญท่ที าให้เกดิ มลพษิ ของน้า มลพษิ ของดิน และมลพษิ ของอากาศ เนื่องจากขยะสว่ นท่ขี าดการเก็บรวบรวม หรือไมน่ ามากาจดั ใหถ้ กู วิธี ปล่อยทงิ้ ค้างไว้ในพ้นื ที่ของชมุ ชน เมื่อมฝี นตกลงมาจะไหลชะนาความสกปรก เช้ือโรค สารพิษ จากขยะไหลลงส่แู หลง่ นา้ ทาใหแ้ หล่งน้าเกิดเน่าเสียได้ หากสารอนั ตรายซมึ หรือไหลลงสู่พ้ืนดิน หรือแหลง่ น้า จะไปสะสมในห่วงโซอ่ าหาร เปน็ อันตรายตอ่ สัตว์น้าและพืชผกั เมอื่ เรานาไป บรโิ ภคจะได้รบั สารนั้นเขา้ ส่รู า่ งกายเหมือนเรากนิ ยาพิษเข้าไปอย่างชา้ ๆ 3 ผลเสียหายต่อเศรษฐกจิ และสังคม เกิดความเสยี หายตอ่ ทรัพยส์ นิ สารอนั ตรายบางชนดิ นอกจากทาใหเ้ กดิ โรค ตอ้ งเสียค่าใช้จา่ ยในการรักษาพยาบาล แลว้ อาจทาให้เกิดไฟไหม้ เกดิ การกัดกร่อนเสียหายของวสั ดุ เกดิ ความเสอ่ื มโทรมของ สิง่ แวดล้อม ทาใหต้ อ้ งเสยี คา่ ใช้จา่ ยในการบารุงรกั ษาสภาพแวดลอ้ มและทรพั ยส์ ินอีกด้วย เกิดการสูญเสียทางเศรษฐกิจ ขยะมูลฝอยปริมาณมาก ๆ ยอ่ มต้องสิ้นเปลืองงบประมาณในการจดั การเพอ่ื ให้ได้ ประสิทธภิ าพ นอกจากน้ีผลกระทบจากขยะมลู ฝอยไม่ว่าจะเป็นน้าเสยี อากาศเสยี ดนิ ปนเป้ือน เหล่านี้ย่อมสง่ ผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ ทาให้ขาดความสงา่ งาม การเก็บขนและกาจัดท่ีดีจะช่วยใหช้ ุมชนเกดิ ความสวยงาม มคี วามเปน็ ระเบยี บ เรียบร้อยอันสอ่ แสดงถึงความเจริญและวัฒนธรรมของชมุ ชน ฉะน้ันหากเกบ็ ขนไม่ดี ไม่หมด กาจัดไม่ดี ย่อมกอ่ ใหเ้ กดิ ความไม่นา่ ดู ขาดความสวยงาม บ้านเมืองสกปรก และความไมเ่ ปน็ ระเบยี บ ส่งผลกระทบตอ่ อุตสาหกรรมการท่องเทีย่ ว

58 เฉลยกจิ กรรมการเรยี นรหู้ นว่ ยที่ 3 การคัดแยกขยะและรีไซเคลิ กจิ กรรมท่ี 1 โยงเส้นจับคู่สญั ลักษณก์ ับรูปภาพพอลิเมอรร์ ีไซเคิลตอ่ ไปนใี้ หต้ รงกัน 1. ก. 2. ข. 3. ค. 4. ง. 5. จ. 6. ฉ. 7. ช.

59 กจิ กรรมที่ 2 ยกตวั อยา่ ง การคดั แยกขยะเพื่อเพิม่ มูลคา่ และวธิ ีการรวบรวมขยะตามประเภท 2.1 ขยะประเภทโลหะ ตอบ โลหะหลากหลายชนิดสามารถนามารีไซเคลิ ได้โดยการนามาหลอมและแปรรปู เป็นผลติ ภัณฑอ์ ่ืนๆ สามารถแบ่งโลหะออกได้ 3 กลุ่มใหญ่ คอื - โลหะประเภทเหล็ก เหลก็ สามารถนามารไี ซเคิลได้ทุกชนดิ สามารถแบง่ ได้เป็น 3 ประเภท คอื เหลก็ หลอ่ เหล็กหนา และเหลก็ บาง ราคราซ้อื ขายจะตา่ งกนั ตามประเภทของ เหล็ก ซึง่ พ่อค้ารับซ้ือของเก่าจะทาการตดั เหล็กตามขนาดต่างๆ ตามที่ทางโรงงานกาหนดเพอ่ื สะดวกในการเขา้ เตาหลอมและการขนสง่ - โลหะประเภทอะลูมิเนยี ม แบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ประเภทคอื (1) อะลมู ิเนียมหนา เช่น อะไหร่เคร่อื งยนต์ ลกู สบู อะลมู เิ นียมอลั ลอย ฯลฯ (2) อะลูมิเนียมบาง เชน่ หมอ้ กะละมังซักผา้ ขนั น้า กระปอ๋ งเครื่องดื่ม ฯลฯ ราคาซ้อื ขายโลหะประเภทอะลมู ิเนยี มมีราคาตงั้ แต่ 10 บาท ถึง 45 บาท แลว้ แตป่ ระเภท อะลมู เิ นียมหนาจะมีราคาแพงกว่าอะลูมเิ นียมบาง - โลหะประเภททองเหลือง ทองแดง และ สแตนเลส โลหะประเภทนม้ี รี าคาสูง ประมาณ 30 - 60 บาท โดยทองเหลืองสามารถนามากลบั มาหลอมใหม่ โดยนามาสร้างพระ ระฆัง อปุ กรณ์สขุ ภณั ฑ์ต่างๆ สว่ นทองแดงกน็ ากลับมาหลอมทาสายไฟได้ใหม่ 2.2 ขยะประเภทพอลิเมอร์ ตอบ พอลิเมอร์ได้กลายเป็นผลิตภัณฑส์ าคัญอย่างหนึง่ และมีแนวโนม้ ท่จี ะเขา้ มามี บทบาทในชวี ติ ประจาวันเพ่มิ มากขึ้นเน่อื งจากพอลิเมอร์มรี าคาถกู น้าหนกั เบาและมีขอบขา่ ย การใชง้ านไดก้ วา้ ง พอลิเมอร์ได้กลายเป็นผลิตภณั ฑ์สาคัญอย่างหนง่ึ และมแี นวโนม้ ทจ่ี ะเขา้ มา มีบทบาทในชีวิตประจาวันเพิม่ มากข้นึ โดยการนามาใชแ้ ทนทรัพยากรธรรมชาติไดห้ ลายอยา่ ง ไมว่ ่าจะเป็นไม้ เหลก็ เนื่องจากพอลิเมอร์มีราคาถูก มีน้าหนักเบา และมีขอบข่ายการใช้งาน ได้กว้าง

60 2.3 ขยะประเภทเซรามิกส์ ตอบ วสั ดุท่สี ามารถนามา รไี ซเคิลได้มีหลายชนดิ อาทิ โลหะชนดิ ต่างๆ พลาสติก เป็น ตน้ อยา่ งไรก็ตาม กลบั พบวา่ ได้มีการนาวัสดเุ ซรามกิ ส์ เช่น กระเบ้อื งปูพ้ืนและผนงั ถ้วยชาม ตลอดจนเครือ่ งสุขภัณฑ์ต่างๆ มาผ่านกระบวนการรีไซเคิล เพอื่ นากลบั มาใชใ้ หม่นอ้ ยมาก ยกเว้นแกว้ และกระจก ทั้งทว่ี สั ดเุ หล่านี้มีปริมาณ การผลติ และการใชง้ าน ตลอดจน ผลิตภัณฑท์ ่ี เสีย ทง้ั ในระหว่างการผลติ และการใชง้ านที่ตอ้ งกลายเป็นขยะปหี นึง่ ๆ เป็นจานวนมาก

61 เฉลยกิจกรรมการเรียนรหู้ นว่ ยท่ี 4 ทศิ ทางการพฒั นาวัสดใุ นอนาคต กจิ กรรมที่ 1 จงอธิบายถึงแนวโน้มการใชว้ ัสดใุ นอนาคต ของวัสดปุ ระเภทต่าง ๆ 1.1 วัสดปุ ระเภทโลหะ ตอบ โลหะผสมท่ีได้รับการพัฒนาข้ึนใหม่เพื่อใช้ในโครงการอวกาศ เช่น โลหะผสม นกิ เกิล ที่ทนทานต่ออุณหภูมิสูงกาลังได้รับการค้นคว้าวิจัยอย่างต่อเนื่อง เพื่อเพ่ิมความแข็งแรง เมื่อใชอ้ ุณหภมู สิ ูงและทนทานตอ่ การกัดกร่อนย่ิงข้ึน โลหะผสมเหล่าน้ีได้นาไปใช้สร้าเครื่องยนต์ ไอพน่ ที่มปี ระสทิ ธิภาพสงู ข้นึ และสามารถทางานไดท้ ่ีอณุ หภมู สิ งู ขน้ึ ไปอีก กระบวนการผลิตที่ใช้ เทคนิคใหม่ เช่น ใช้การดึงยืดด้วยความร้อนสูง สามารถช่วยยืดอายุของการเกิดความล้าของ โลหะผสมทใ่ี ชก้ บั เครื่องบนิ นอกจากน้ยี ังมีการใช้เทคนิคการถลุงโลหะด้วยโลหะผง ทาให้สมบัติ โลหะผสมมกี ารปรบั ปรุงใหด้ ีข้ึน 1.2 วัสดปุ ระเภทพอลิเมอร์ ตอบ วัสดุพอลิเมอร์ (พลาสติก) มีอัตราการเติบโตอย่างรวดเร็วมาก ด้วยอัตราการ เพิ่มขึ้น 9% ต่อปี โดยน้าหนัก แม้ว่าอัตราการเติบโตของพลาสติกจากปี ค.ศ.1995 ได้มีการ คาดหมายว่าโดยเฉล่ียแล้วจะลดลงต่ากว่า 5% การลดลงนี้ก็เพราะว่าพลาสติกได้ถูกนามาใช้ แทนโลหะ แก้วและกระดาษ ซ่ึงเป็นผลิตภัณฑ์หลักในตลาด เช่น ใช้ทาบรรจุภัณฑ์ และใช้ใน การกอ่ สรา้ ง ซึ่งพลาสติกเหมาะสมกว่า พลาสติกทใี่ ช้งานทางวิศวกรรม เช่น ไนลอน ได้รับความ คาดหมายว่าน่าจะเป็นคู่แข่งกับโลหะได้อย่างน้อยจนถึง ค.ศ.2000 แนวโน้มที่สาคัญในการ พัฒนาพลาสติกวิศวกรรม คือ การผสมผสานพลาสติกต่างชนิดกันเข้าด้วยกันให้เป็นพลาสติก ผสมชนดิ ใหม่ (synergistic plastic alloy) ตัวอย่างเช่น ในช่วงปี ค.ศ.1987 ถึง ค.ศ. 1988 ได้ มกี ารผลิตพลาสตกิ ชนดิ ใหม่ๆพลาสตกิ ผสมและสารประกอบตวั ใหม่ 1.3 วัสดปุ ระเภทเซรามิกส์ ตอบ เซรามกิ ส์วศิ วกรรมตระกลู ใหมไ่ ด้ผลติ ขึ้น ซ่ึงเปน็ สารประกอบพวก ไนไตรต์คาร์ไบด์ และออกไซด์ ปรากฏวา่ วัสดุเหล่านี้ไดน้ าไปประยกุ ตอ์ ยา่ งต่อเนอ่ื ง โดยเฉพาะ ใชก้ ับอณุ หภูมสิ ูง ๆ และใชก้ ับเซรามกิ อิเลก็ ทรอนกิ ส์

62 กิจกรรมท่ี 2 จงบอกทศิ ทางการพฒั นาวสั ดใุ นอนาคต ตอบ 1. วัสดุทีม่ ีความเป็นมติ รตอ่ สง่ิ แวดล้อม 2. พลาสติกจากพืชทีแ่ ข็งแรงทนทาน (Durable Bioplastic) เปน็ วัสดุทางเลือกท่ไี มไ่ ด้ ผลิตจากน้ามันเหมือนพลาสตกิ รปู แบบเดิมทใ่ี ช้กันอยู่อย่างแพรห่ ลายตัง้ แต่อดตี จนถึงปัจจบุ นั 3. วัสดุลูกผสม (Hybrid Material) เป็นการผสมผสานและทางานร่วมกันของวัสดุสอง ประเภทเพื่อให้ได้คณุ สมบัตแิ ละตอบโจทย์การใชง้ านท่ีกวา้ งขน้ึ เชน่ เทคโนโลยีท่สี วมใสไ่ ด้ (wearable technology) 4. การลดค่าใช้จ่าย วัสดทุ ี่มรี าคาสูงถูกแทนท่ดี ว้ ยวสั ดทุ รี่ าคาถกู ลงเพอ่ื ลดคา่ ใช้จา่ ย ดเู หมือนจะเป็นเทรนด์ท่เี กิดขน้ึ อย่างถาวรไปแล้ว 5. วัสดทุ ่ชี ว่ ยทาให้สุขภาพดีขึน้ เรายอมเสียเงินซ้ือเสื้อผา้ ทีส่ ามารถชว่ ยทาใหส้ ขุ ภาพดขี ึ้น เชน่ เส้ือผา้ ทีใ่ ชเ้ ทคโนโลยีนาโนซลิ เวอรใ์ นการฆ่าเชอื้ โรคและกาจัดกล่นิ 6. รไี ซเคลิ สนิ แรห่ ายาก (mining landfill) สินแร่หายากเปน็ วัตถดุ ิบสาคัญทใ่ี ช้ในสนิ คา้ Hi-tech หลายประเภทเช่นโทรทศั นจ์ อแบนหรือโทรศพั ท์มอื ถือ Smart phone โดยทจี่ นี เปน็ ผูผ้ ลติ 97% ของโลก 7. โซลาร์เซล บริษัทต่าง ๆ พยายามพัฒนาโซลาร์เซลให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น มีขนาด เลก็ ลง ใช้งานไดห้ ลากหลายข้นึ ในรปู ของฟลิ ม์ ที่ยดื หยุ่นได้ จากรูปแบบเดิมที่เป็นแผ่นแข็ง และ มีราคาถูกลง เมื่อโซลาร์เซลมีคุณภาพดีข้ึน เราจะสามารถชาร์จอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ และโทรศพั ทม์ ือถือไดส้ ะดวกขึ้น โซลารเ์ ซลทาให้พ้ืนท่ีห่างไกลมีไฟฟ้าใช้ ช่วยให้คนจานวนมาก มีชีวติ ทีด่ ีขึน้

63 เฉลยกิจกรรมการเรียนรหู้ น่วยท่ี 5 สิ่งประดิษฐ์จากวสั ดตุ ามหลกั สะเตม็ ศึกษา กจิ กรรมที่ 1 คดั แยกเศษวัสดทุ ่พี บโดยเลอื กเศษวัสดุ แล้วนำมำประดษิ ฐ์เป็นของใช้ หรอื ของตกแต่ง จำนวน 1 ชน้ิ พรอ้ มอธบิ ำยตำมหวั ขอ้ ที่กำหนดให้ ตอบ 1.1 ชื่อส่งิ ประดษิ ฐ์ แมลงจำกกระปอ๋ งนำ้ อดั ลม ...................................................................................................................................................... 1.2 รปู ภาพสิง่ ประดิษฐ์ 1.3 วัสดุอปุ กรณท์ ีใ่ ช้ 1 กระดำษแกว้ 2 กระปอ๋ งน้ำอัดลม 3 เทปใส 4 แบบตวั แมลง คณุ อำจวำดเปน็ อย่ำงอ่นื ก็ไดค้ รับ 5 ดินสอ 6 กรรไกรสำหรับตัดกระป๋อง ควรใช้กรรไกรที่สำมำรถใช้ตดั โลหะได้ 7 ภกู่ ันขนำดใหญ่ 8 คมี ปำกแหลม

64 1.4 ผงั มโนทศั น์ 1.5 ขน้ั ตอนการประดษิ ฐ์ 1 ลอกลำยทใี่ หม้ ำลงบนกระดำษแลว้ ตัดออกมำเปน็ รปู แมลง จำกนน้ั นำไปปดิ ลงบน แผน่ กระป๋องทไี ด้ตดั เตรียมไว้แล้ว จดั ให้ส่วนลำตวั ให้ตรงกบั บำรโ์ คด๊ (เพอื่ ให้เปน็ ลำยทีล่ ำตัว แมลง) ตดิ ด้วยเทปใสกันไมใ่ ห้เลอ่ื น ใชก้ รรไกรตดั ออก ขั้นตอนน้ีต้องใจเยน็ หนอ่ ยครับ ใช้เวลำ พอสมควร 2 นำแมลงทตี่ ัดไดม้ ำวำงทำบลงบนปลำยภู่กันด้ำนแหลมแล้วใช้นิว้ ดัดให้โค้งลง ปลำยหำงจะต้องเรียวเล็กกวำ่ สว่ นหวั จำกน้ันก็ดัดปกี ขน้ึ มำเหนอื กว่ำลำตวั 3 ใช้คมี ปำกแหลม คดั หนวดให้โคง้ เป็นเกลียว เกบ็ ปลำยหนวดให้เรยี บร้อยด้วยครับเพรำะคอ่ นข้ำงคม

65 1.6 คานวณหาตน้ ทุน / ราคาขาย . “ต้นทุนกำรของส่ิงประดิษฐ์” ถ้ำตน้ ทนุ สง่ิ ประดษิ ฐ์ เท่ำกับ 50 บำท ทำได้ 10 ชนิ้ ผ้เู รยี นจะกำหนดรำคำขำยหรอื ตอ้ งกำรขำยชิน้ ละกี่บำท เพ่อื ใหไ้ ดก้ ำไรและกำรตั้งรำคำ ในกำรขำย ผูเ้ รียนจะไดก้ ำไรจำกกำรขำย กี่เปอร์เซน็ ต์ ตอบ ถ้ำตน้ ทุนสง่ิ ประดษิ ฐ์ เท่ำกับ 50 บำท ทำได้ 10 ชนิ้ ดงั นน้ั ต้นทนุ (50/10) เท่ำกับ 5 บำทตอ่ ชิ้น ต้องกำรขำยชนิ้ ละ 10 บำท จะไดก้ ำไร กี่เปอร์เซ็นต์ ต้นทุน 5 บำท ขำย 10 บำท คอื ไดก้ ำไร 5 บำท ตอ่ ชนิ้ ถ้ำตน้ ทุน 100 บำท ได้กำไรจำกกำรขำย (100 X 5 )/ 5 = เท่ำกบั 100 % 1.7 ประโยชนแ์ ละการนาไปใช้ ตอบ เศษกระปอ๋ ง บำงครง้ั อำจไมม่ คี ำ่ หำกเรำนำมำออกใช้โดยใช้แนวคิดเรือ่ ง สะเตม็ ศกึ ษำ เข้ำมำช่วยสำมำรถออกแบบและเพ่มิ มลู คำ่ ให้กระปอ๋ งน้ำอัดลมได้

66 เฉลยกจิ กรรมการเรยี นรหู้ นว่ ยท่ี 6 เทคโนโลยีการกาจัดวสั ดุ กิจกรรมท่ี 1 1. จงอธิบายถงึ ประโยชน์ เทคโนโลยการเผาวสั ดุใช้แลว้ ตอบ การเผาเศษวัสดุเหลือท้งิ เปน็ การจัดการเศษวัสดเุ หลือทิ้ง เป็นวิธท่ได้รบั ความนิยม สามารถกาจดั ของเสยทม่ าจากการรักษาพยาบาลและของเสยทม่ พษิ ได้ ดกว่าการกาจดั เศษวสั ดุ เหลอื ทิ้งโดยวธิ ฝังกลบและอาจนาสว่ นทเ่ หลือนไ้ ปใช้ประโยชนไ์ ด้ ผลกระทบทางระบบนิเวศน์ กน็ อ้ ยกวา่ 2. จงเปรยบเทยบขอ้ ได้เปรยบและข้อเสยเปรยบของเตาเผา มา 1 ชนดิ ตอบ เตาเผา แบบตะกรับเคลื่อนที่ ข้อไดเ้ ปรยี บ ขอ้ เสยี เปรียบ 1. เงนิ ลงทุนและบำรงุ รักษา 1. ไมต่ ้องการคดั แยกหรอื บดตัดมูลฝอยกอ่ น ค่อนขา้ งสูง 2. เปน็ เทคโนโลยท่มใชก้ ันอย่างแพรห่ ลายและได้รับ การทดสอบแล้วสำหรับการเผาทำลายมูลฝอยและ มสมรรถนะตรงตามวัตถุประสงค์ 3. สามารถจดั การกับมลู ฝอยท่มองคป์ ระกอบและค่า ความรอ้ นท่เปล่ยนแปลงตลอดเวลาไดเ้ ปน็ อยา่ งด 4. สามารถให้ค่าประสิทธิภาพเชิงความร้อนได้สูงถงึ รอ้ ยละ 85 3. จงบอกชนิดและประโยชน์ทไ่ ด้จากการเผาแบบเตาปฏกิ รณ์ ตอบ การนาเอาพลังงานท่มอยู่ในมูลฝอยกลับมาใช้ประโยชนใ์ หม่ โดยการเผาทาลายขยะ มูลฝอยในเตาเผาสามารถลดปรมิ าณการปลดปลอ่ ยกา๊ ซมแทนจากหลุมฝังกลบและสามารถใช้ ทดแทนเชอ้ื เพลิงฟอสซิลได้ นอกจากน้ยงั เป็นการลดการปลดปลอ่ ยกา๊ ซเรือนกระจกได้

67 4. จงบอกขนั้ ตอนการผลิตพลังงานจากเศษวัสดใุ ช้แล้ว ตอบ 1. การดกั นา้ ในท่อสง่ ก๊าซชวภาพ ปกติแล้วก๊าซชวภาพท่ผลิตได้มักจะมความชื้นสูงเกือบถึงจุดอิ่มตัว เม่ือก๊าซ ชวภาพไหลผ่านท่อส่งก๊าซท่ฝังอยู่ในดินท่มอุณหภูมิต่ามักจะทา ให้ความช้ืน(ไอน้า) ในก๊าซ ชวภาพกล่ันตวั เป็นหยดนา้ และสะสมจนเกิดเป็นอปุ สรรคในการส่งกา๊ ซไปตามท่อได้ ดังนั้นต้องม การติดตัง้ ชุดดักน้ากอ่ นนาก๊าซชวภาพไปใช้งาน 2. ปรบั ลดปริมาณก๊าซคารบ์ อนไดออกไซด์ (CO2) การปรับลดปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) จากก๊าซชวภาพน้จะ ปฏิบัติก็ต่อเม่ือมความจาเป็น เช่น ในกรณท่ก๊าซชวภาพท่ได้มสัดส่วนของก๊าซมเทน (CH4) ต่า มากจนอยู่ในระดับท่จุดไฟติดยาก คือประมาณเปอร์เซ็นต์ CH4 น้อยกว่า 45 เปอร์เซ็นต์ แต่ใน ระบบผลิตก๊าซชวภาพสาหรับฟาร์มสุกรนั้นไม่มปัญหาในเร่ืองน้ ดังน้ันการลดปริมาณก๊าซ คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) จึงไมจ่ าเปน็ 3. การปรบั ลดก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H2S) การปรบั ลดกา๊ ซไฮโดรเจนซลั ไฟด์ (H2S) ทป่ นเป้อื นในกา๊ ซชวภาพนน้ั มคุณสมบัติ เป็นก๊าซพิษและเมื่อสมั ผสั กบั น้า หรอื ไอน้าจะเปลย่ นสภาพเปน็ กรดซลั ฟูริค (H2SO4) ซึง่ เป็น สาเหตขุ องฝนกรดหรือไอกรดทส่ ามารถกดั กร่อนโลหะและวัสดอุ ปุ กรณ์ได้ ดังนั้นการลดปริมาณ ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H2S) ในกา๊ ซชวภาพก่อนการนาไปใช้ประโยชนน์ นั้ จะเป็นผลดต่อ สงิ่ แวดลอ้ มโดยทว่ั ไป และจะชว่ ยยดื อายกุ ารใชง้ านของอุปกรณใ์ ช้ก๊าซดว้ ย การผลิตพลงั งานไฟฟ้าจาก กา๊ ซชวภาพสามารถกระทาไดด้ ว้ ยวิธหลัก ๆ 3 วธิ กล่าวคือ 3.1 ระบบกังหันไอน้า 3.2 ระบบกังหันกา๊ ซเดินคู่กบั ระบบกงั หันไอน้า 3.3 ระบบเคร่ืองยนตก์ า๊ ซสนั ดาปภายใน

68 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น 1. ง. เป็นการศึกษาองคค์ วามรูท้ เ่ี กี่ยวขอ้ งกบั วัสดุ ทีน่ ามาใชป้ ระกอบกันเปน็ ช้ินงาน ตามการออกแบบ มีตวั ตน สามารถสมั ผัสได้ 2. ก. โลหะ พอลิเมอร์ เซรามิกส์ 3. ข. โลหะผสม 4. ข. คาร์บอน 5. ค. พจิ ารณาตามสมบัตเิ ฉพาะตัว 6. ข. ควอตซ์ 7. ข. จุดหลอมเหลวตา่ 8. ค. มอี ิเลก็ ตรอนเคล่อื นทไ่ี ด้งา่ ยไปท่ัวทั้งก้อนของโลหะ 9. ข. ทาฉนวนกนั ความรอ้ น 10. ข. เตาหลอมเหล็กกลา้ 11. ง. ยารกั ษาโรค 12. ข. ทองแดงกับดบี กุ 13. ง. อะลมู ิเนียม 14. ก. เสอื้ ผ้า 15. ง. มีความโปร่งใสมาก 16. ค. กระเบือ้ งบผุ นงั , กระเบ้อื งหลงั คา, ตุ๊กตาและของตกแตง่ 17. ก. อนงค์ท้ิงแบตเตอร์รีโ่ ทรศัพท์ลงในถงั สแี ดง 18. ค. สมหวงั เหน็ ขยะตกลงพ้ืน จงึ รีบไปเกบ็ และคดั แยกกอนทง้ิ 19. ค. สารตะก่วั 20. ข. สารหนู 21. ค. หลกั การจดั การวัสดุเพ่ือลดปรมิ าณวัสดทุ ีใ่ ชแ้ ล้ว 22. ค. เบนซ์นาขวดน้าพลาสตกิ ไปทากบั ดักแมลงวันทอง 23. ง. นา้ นาขวดแก้วทใี่ ช้แล้วไปหลอมใหม่ เพื่อขนึ้ รูปเป็นแกว้ ใบใหม่ 24. ก. สฟี ้า 25. ค. ไมค่ วรท้งิ กน้ บุหรล่ี งในขวดแกว้ ต้องทาความสะอาดกอ่ นรวบรวม 26. ก.

69 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น (ต่อ) 27. ข. ใช้การแยกดว้ ยแมเ่ หลก็ 28. ค. ทนต่อความเย็นไดด้ ี 29. ก. เทอร์โมพอลเิ มอร์ มีต้นทุนการผลิตท่ีต่า 30. ก. Reuse 31. ข. พฒั นาใหม้ ขี นาดใหญ่ 32. ค. การดึงยืดดว้ ยความร้อนสูง 33. ข. มีความหนา 34. ข. พอลเิ มอร์ 35. ง. การใช้วสั ดเุ ลียนแบบธรรมชาตมิ ากที่สุด 36. ก. ของเลน่ ทท่ี าจากพลาสตกิ ทว่ั ไปมโี ลหะหนักและสารก่อมะเร็ง 37. ก. กระเปา๋ ทาเลียนแบบหนงั สตั วช์ ่วยลดการเบียดเบียนธรรมชาติ 38. ค. จากขยะอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 39. ค. ใช้ในการผลิตแบตเตอรี่พลังงานนวิ เคลยี ร์ 40. ค. การผลิตหน้าจออปุ กรณอ์ เิ ลก็ ทรอนกิ สแ์ บบทึบแสง 41. ค. ศิลปะศาสตร์ 42. ง. Technology 43. ค. เปน็ แนวทางการจัดการศกึ ษาทบี่ ูรณาการความรู้แบบสหวทิ ยาการ โดยเน้นการนา ความรไู้ ปใช้แก้ปญั หาในชีวติ จริง 44. ข. เน้นการพัฒนาทักษะการดาเนินชวี ิตประจาวนั 45. ง. ส่งเสรมิ ใหผ้ ู้เรยี นรักและเห็นคณุ คา่ ของการเรยี น และเห็นว่าวิชาเหลา่ นั้นเป็นเร่ือง ใกลต้ วั ทีส่ ามารถนามาใชไ้ ด้ทุกวัน 46. ง. จอยกาหนดหวั ขอ้ เรือ่ งขนึ้ มาให้นักศึกษาไปศึกษาคน้ คว้า และออกแบบกิจกรรมการ เรียนรู้ 47. ก. ผู้เรียนเปน็ คนดีและคนเก่ง 48. ก. การสืบเสาะหาความรู้ 49. ข. วัสดุประเภทกระดาษ 50. ก. พรมเชด็ เท้า

70 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น (ตอ่ ) 51. ก. การเผาทาลายมูลฝอยในสภาพทีร่ ับเข้ามาโดยไม่ตอ้ งมี กระบวนการจดั การเบ้อื งตน้ ก่อน 52. ค. สว่ นท่เี หลือจากการเผาไหม้ (ขเี้ ถ้า) สามารถนาไปถมทดี่ ินได้ หรอื ทาวัสดกุ ่อสร้างได้ 53. ก. เงนิ ลงทุนและบารุงรกั ษาค่อนขา้ งสงู 54. ค. เปน็ การเผาไหม้ มวลของมูลฝอยโดยใช้หอ้ งเผาไหมท้ รงกระบอกซึ่งสามารถ หมนุ ได้ รอบแกน มลู ฝอยจะเคลอ่ื นตวั ไปตามผนงั ของเตาเผาตามการหมุน ของเตาเผา 55. ค. ไมท่ าให้เกดิ ปรากฎการณภ์ าวะเรือนกระจก 56. ค. การควบคุมอุณหภูมิของการหมัก 57. ก. เศษแก้ว 58. ก. มีเทน 59. ข. การปรบั ลดก๊าซออกซิเจน(O) 60. ก. ช่วยยืดอายกุ ารใช้งานของอปุ กรณ์

71 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 1. ง. เป็นการศึกษาองคค์ วามร้ทู ่ีเก่ยี วข้องกับวสั ดุ ทน่ี ามาใชป้ ระกอบกนั เปน็ ช้นิ งาน ตามการออกแบบ มตี ัวตน สามารถสมั ผัสได้ 2. ก. โลหะ พอลิเมอร์ เซรามิกส์ 3. ข. คาร์บอน 4. ข. พิจารณาตามสมบตั เิ ฉพาะตัว 5. ข. โลหะผสม 6. ข. ควอตซ์ 7. ข. จดุ หลอมเหลวต่า 8. ค. มอี เิ ลก็ ตรอนเคลื่อนท่ไี ด้งา่ ยไปทั่วทั้งกอ้ นของโลหะ 9. ข. ทาฉนวนกันความรอ้ น 10. ข. เตาหลอมเหลก็ กล้า 11. ข. ทองแดงกบั ดีบกุ 12. ง. อะลมู ิเนียม 13. ง. ยารกั ษาโรค 14. ง. เส้อื ผ้า 15. ก. มคี วามโปรง่ ใสมาก 16. ค. กระเบื้องบผุ นัง, กระเบื้องหลงั คา, ต๊กุ ตาและของตกแต่ง 17. ก. อนงค์ทง้ิ แบตเตอร์รี่โทรศัพทล์ งในถงั สีแดง 18. ค. สมหวัง เห็นขยะตกลงพ้นื จงึ รบี ไปเก็บและคัดแยกกอนท้งิ 19. ข. สารหนู 20. ค. สารตะกว่ั 21. ค. หลกั การจัดการวัสดเุ พ่ือลดปรมิ าณวัสดทุ ีใ่ ชแ้ ลว้ 22. ค. เบนซ์นาขวดน้าพลาสติกไปทากบั ดักแมลงวันทอง 23. ง. น้านาขวดแกว้ ทใ่ี ช้แลว้ ไปหลอมใหม่ เพอื่ ขึ้นรูปเป็นแกว้ ใบใหม่ 24. ค. ไม่ควรท้ิงกน้ บุหรี่ลงในขวดแกว้ ต้องทาความสะอาดก่อนรวบรวม

72 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ ) 25. ก. 26. ก. สฟี ้า 27. ข. ใชก้ ารแยกด้วยแมเ่ หลก็ 28. ค. ทนตอ่ ความเยน็ ไดด้ ี 29. ง. เทอร์โมพอลิเมอร์ มตี น้ ทนุ การผลติ ที่ต่า 30. ก. Reuse 31. ข. พัฒนาให้มขี นาดใหญ่ 32. ข. มีความหนา 33. ข. พอลเิ มอร์ 34. ค. การดึงยดื ดว้ ยความรอ้ นสูง 35. ค. จากขยะอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 36. ค. การผลติ หน้าจออปุ กรณ์อเิ ล็กทรอนิกส์แบบทึบแสง 37. ก. การใช้วัสดเุ ลียนแบบธรรมชาตมิ ากที่สดุ 38. ง. ของเลน่ ท่ีทาจากพลาสติกทั่วไปมโี ลหะหนักและสารกอ่ มะเรง็ 39. ก. กระเปา๋ ทาเลียนแบบหนังสตั วช์ ่วยลดการเบยี ดเบียนธรรมชาติ 40. ค. ใชใ้ นการผลิตแบตเตอร่ีพลงั งานนิวเคลียร์ 41. ค. เปน็ แนวทางการจดั การศกึ ษาท่บี ูรณาการความรู้แบบสหวทิ ยาการ โดยเนน้ การนา ความรู้ไปใช้แก้ปัญหาในชีวติ จรงิ 42. ง. Technology 43. ค. ศลิ ปะศาสตร์ 44. ข. เนน้ การพฒั นาทกั ษะการดาเนินชีวติ ประจาวัน 45. ง. สง่ เสริมใหผ้ ู้เรียนรกั และเห็นคุณคา่ ของการเรียน และเห็นว่าวชิ าเหล่านั้นเป็นเรื่อง ใกลต้ วั ทสี่ ามารถนามาใช้ไดท้ ุกวนั 46. ง. จอยกาหนดหวั ขอ้ เรอื่ งขนึ้ มาใหน้ ักศกึ ษาไปศกึ ษาคน้ ควา้ และออกแบบกิจกรรมการ เรยี นรู้

73 เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น (ต่อ) 47. ก. ผู้เรยี นเปน็ คนดีและคนเกง่ 48. ข. วสั ดปุ ระเภทกระดาษ 49. ข. พรมเช็ดเท้า 50. ก. การสืบเสาะหาความรู้ 51. ก. การเผาทาลายมูลฝอยในสภาพทีร่ ับเขา้ มาโดยไมต่ ้องมี กระบวนการจัดการเบ้อื งต้น ก่อน 52. ค. ส่วนท่เี หลอื จากการเผาไหม้ (ขเ้ี ถา้ ) สามารถนาไปถมทีด่ นิ ได้ หรอื ทาวสั ดกุ อ่ สรา้ งได้ 53. ก. เงินลงทุนและบารงุ รักษาคอ่ นขา้ งสูง 54. ค. เปน็ การเผาไหม้ มวลของมลู ฝอยโดยใช้ห้องเผาไหมท้ รงกระบอกซงึ่ สามารถ หมนุ ได้ รอบแกน มลู ฝอยจะเคล่ือนตัวไปตามผนงั ของเตาเผาตามการหมนุ ของเตาเผา 55. ค. ไมท่ าใหเ้ กดิ ปรากฎการณภ์ าวะเรอื นกระจก 56. ก. เศษแก้ว 57. ค. การควบคมุ อุณหภูมขิ องการหมกั 58. ก. มีเทน 59. ข. การปรับลดก๊าซออกซเิ จน(O) 60. ก. ช่วยยืดอายกุ ารใช้งานของอุปกรณ์

74 คณะผจู้ ัดทำ ที่ปรกึ ษำ ผอู้ านวยการสถาบนั กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ นายวเิ ชียรโชติ โสอบุ ล รองผูอ้ านวยการสถาบนั กศน. ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื นายทรงเดช โคตรสนิ ผเู้ ชี่ยวชำญเนอ้ื หำ อาจารย์ประจาวชิ าฟิสกิ ส์ คณะวิทยาศาสตร์ ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ฐิติพงษ์ อุน่ ใจ มหาวิทยาลยั ราชภฎั อุบลราชธานี ผเู้ ชย่ี วชำญด้ำนเทคโนโลยี ครู วิทยฐานะครชู านาญการพเิ ศษ นายสทิ ธิพร ประสารแซ่ สถาบัน กศน. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ครู วิทยฐานะครูชานาญการพเิ ศษ นายไพจิตร ผุดเพชรแก้ว สถาบัน กศน. ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ครู วทิ ยฐานะครูชานาญการพิเศษ นายสชุ าติ สุวรรณประทีป สถาบัน กศน. ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ครู วิทยฐานะครชู านาญการพิเศษ นายสมชาย คาเพราะ สถาบัน กศน. ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื ผู้เชี่ยวชำญดำ้ นวัดและประเมนิ ผล ครู วิทยฐานะครชู านาญการพิเศษ นางสาวนาลีวรรณ บุญประสงค์ สถาบนั กศน. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ครู วิทยาฐานะครูชานาญการพเิ ศษ นางสาวฉันทลักษณ์ ศรีผา สถาบนั กศน. ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ครู วทิ ยฐานะครูชานาญการพิเศษ นางแสงจนั ทร์ เขจรศาสตร์ สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื

75 คณะบรรณำธกิ ำร ตรวจสอบควำมถูกต้องและพสิ จู น์อกั ษร ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ฐิตพิ งษ์ อ่นุ ใจ อาจารยป์ ระจาวชิ าฟสิ กิ ส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั อุบลราชธานี นางลดั ดา คัมภีระ ครู วทิ ยฐานะครชู านาญการพิเศษ สถาบนั กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ นางสาวสกุลตรา ขอสขุ ครู วทิ ยฐานะครชู านาญการพิเศษ สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื นางแสงจนั ทร์ เขจรศาสตร์ ครู วทิ ยฐานะครชู านาญการพิเศษ สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ นายสุรพงษ์ ลาตวงษ์ ครู ศนู ยว์ ทิ ยาศาสตร์เพอื่ การศกึ ษา อุบลราชธานี นางศรญั ญา โนนคูเ่ ขตโขง ครู สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื นางอรัญญา บวั งาม ขา้ ราชการบานาญ สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ผู้เขียน/รวบรวม/เรยี บเรียง ครู นายสรุ พงษ์ ลาตวงษ์ ศูนย์วทิ ยาศาสตร์เพอ่ื การศกึ ษา อบุ ลราชธานี ผอู้ อกแบบปก กลุม่ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบและ นายศภุ โชค ศรีรตั นศลิ ป์ การศึกษาตามอธั ยาศัย