ข้อควรปฏิบัติในการทำปฏิบัติการเคมี

ข้อควรปฏิบัติ ในการทาปฏบิ ตั กิ ารเคมี รายวิชาเคมพี ้ืนฐาน ว31121 : ครวู ราภรณ์ ปฏิโค

ข้ อ ค ว ร ป ฏิ บั ติ 01 ก่อนทาปฏบิ ัตกิ าร ใ น ก า ร ทา ป ฏิ บั ติ ก า ร เ ค มี การทาปฏบิ ัตกิ ารเคมใี หเ้ กิดความปลอดภยั นอกจากต้องทราบขอ้ มลู ของ สารเคมีทใ่ี ช้แล้วผู้ทาปฏิบตั ิการควรทราบเกี่ยวกับการปฏบิ ัติตนเบ้อื งต้น 02 ขณะทาปฏบิ ตั กิ าร การทาปฏิบตั ิการเคมใี หเ้ กิดความปลอดภยั นอกจากตอ้ งทราบข้อมลู ของ สารเคมีท่ีใชแ้ ล้วผทู้ าปฏบิ ัติการควรทราบเกยี่ วกับการปฏบิ ัตติ นเบ้ืองตน้ 03 หลังทาปฏิบัตกิ าร การทาปฏิบตั ิการเคมใี หเ้ กิดความปลอดภยั นอกจากต้องทราบข้อมลู ของ สารเคมีทใี่ ช้แล้วผู้ทาปฏบิ ตั ิการควรทราบเกยี่ วกับการปฏบิ ตั ิตนเบอื้ งต้น

กอ่ นทาปฏิบตั กิ าร ศกึ ษาขนั้ ตอน วางแผนการทดลอง สอบถามขอ้ สงสยั ศกึ ษาข้อมูลสารเคมี เทคนิคการใช้เครอ่ื งมอื /วัสดอุ ปุ กรณ์ ศกึ ษาวธิ ีการทดลองท่ถี ูกตอ้ งและปลอดภัย แตง่ กายให้เหมาะสม สวมกางเกงหรอื กระโปรงยาว สวมรองเทา้ มดิ ชิดสน้ เตี้ย รวมผมใหเ้ รยี บรอ้ ย หลีกเล่ียงการใส่เคร่อื งประดบั ไม่ควรใส่คอนแทคเลนส์

ขณะทาปฏิบตั ิการ ข้อปฏิบตั ิโดยทว่ั ไป สวมแวน่ ตานริ ภยั สวมเสือ้ คลุมปฏิบตั ิการ สวมถงุ มือ สวมผา้ ปิดปาก ทาปฏบิ ตั กิ ารในท่มี ีอากาศถ่ายเทหรอื ในต้ดู ูดควนั

ขณะทาปฏบิ ตั ิการ ขอ้ ปฏบิ ัติโดยท่ัวไป ไม่ทาการทดลอง ปฏิบัติตามข้ันตอน ในห้องปฏิบัติการ และวิธีการอย่าง ตามลาพงั คนเดยี ว เคร่งครดั ไม่เล่นและรบกวน ไ ม่ ป ล่ อ ย ใ ห้ อุ ป ก ร ณ์ ใ ห้ ไม่เคล่ือนย้ายสารเคมี ผู้อ่ืนในขณะท่ีทา ความรอ้ น ทางานโดยไม่มี เครอื่ งมอื และอุปกรณ์ ปฏบิ ตั ิการ คนดแู ล ส่วนกลาง

ขณะทาปฏบิ ตั ิการ ส่งิ ที่ไมค่ วรปฏบิ ัติ ห้ามนาอาหารและเคร่ืองด่มื ห้ามใช้โทรศพั ท์ เขา้ มาในหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร ขณะทาปฏิบตั กิ าร ห้ามวิง่ เล่น ห้ามรับประทานอาหาร ในห้องปฏบิ ัติการ ในหอ้ งปฏบิ ตั ิการ หา้ มสวมรองเท้าเปดิ ส้น ห้ามสวมใส่ ขณะทาปฏบิ ัตกิ าร เครือ่ งประดับ

ขณะทาปฏิบัตกิ าร การเคล่ือนยา้ ย การแบง่ และถา่ ยเทสารเคมตี อ้ งทาด้วยความระมัดระวงั ➢ ควรใชช้ อ้ นตักสารและบกี เกอรท์ ่ีแห้งและสะอาด ข้อปฏิบัติในการใช้สารเคมี ➢ การเทของเหลวจากขวดบรรจุสารให้เทด้านตรงข้ามฉลาก การทาปฏิกิริยาของสารใน อ่านชอื่ สารเคมีบนฉลาก หลอดทดลอง ต้องหันปาก ใหแ้ นใ่ จก่อนนาสารเคมี หลอดทดลองออกจากตัวเอง ไปใช้ และผู้อน่ื เสมอ

ขณะทาปฏบิ ัตกิ าร ห้ามชมิ หรอื สดู ดมสารเคมีโดยตรง ถา้ จาเปน็ ต้องทดสอบกลิ่นใหใ้ ช้มือโบก ให้ไอของสารเขา้ จมูกเพียงเล็กนอ้ ย ข้อปฏิบัติในการใช้สารเคมี การเจอื จางกรด ห้ามเทน้าลงกรด แตใ่ ห้เทกรดลงนา้ เพื่อให้น้าปรมิ าณมาก ช่วยถา่ ยเทความรอ้ นท่เี กดิ จากการละลาย ไม่เทสารเคมีทเี่ หลือจากการเทหรอื ตกั ออกจากขวดสารเคมีแล้วกลับเขา้ ขวด อยา่ งเด็ดขาด!! ให้เทใส่ภาชนะท้งิ สารท่จี ัดเตรยี มไว้ เมอื่ สารเคมีหกในปรมิ าณเลก็ น้อยใหก้ วาดหรอื เช็ดใหส้ ะอาด

หลงั ทาปฏบิ ัตกิ าร 02 01 ก่อนออกจากห้อง ปฏิบัติการให้ถอด ทาความสะอาดอุปกรณ์ อุ ป ก ร ณ์ ป้ อ ง กั น เคร่ืองแก้ว และโต๊ะทา อันตราย เช่น เสื้อ ปฏิบัติการใ ห้ส ะอาด ค ลุ ม ป ฏิ บั ติ ก า ร เรยี บรอ้ ย แว่นตานิรภัย ถงุ มือ

การกาจัดสารเคมี สารเคมีท่ีเป็นของเหลว สารเคมีที่เป็นของแข็ง ไม่อันตราย ที่ละลายน้าได้และ ไม่อันตราย ปริมาณไม่เกิน 1 กิโลกรัม มี pH เป็นกลาง ปริมาณไม่เกิน สามารถใส่ในภาชนะท่ีปิดมิดชิด พร้อม 1 ลิตร สามารถเทลงอ่างน้าและ ทั้งติดฉลากชื่อให้ชัดเจน ก่อนท้ิงในที่ซึ่ง เปดิ น้าตามมาก ๆ ได้ จัดเตรยี มไว้ สารไวไฟ สารละลายเขม้ ขน้ บางชนิด เช่น HCl, NaOH ไม่ควรท้ิงลงอ่าง ตัวทาละลายทไ่ี มล่ ะลายนา้ สารประกอบ น้าหรือท่อน้าทันที ควรเจือจาง ของโลหะเปน็ พิษ หรือสารท่ีทาปฏิกิริยา ก่อนเทลงอ่างน้า ถ้ามีปริมาณมาก กับน้า ห้ามทิ้งลงอ่างน้า ให้ทิ้งไว้ใน ตอ้ งทาให้เปน็ กลางกอ่ น ภาชนะทจี่ ัดเตรยี มไวใ้ ห้

การปฐมพยาบาลเมื่อร่างกายสมั ผัสสารเคมี ถอดเสื้อผ้าบรเิ วณทเี่ ปื้อนสารเคมีออก กรณีเป็นสารเคมที ไี่ มล่ ะลายน้า 1ซับสารเคมีออกจากรา่ งกายใหม้ ากท่ีสุด 3 ลา้ งบริเวณทสี่ ัมผสั สารเคมดี ้วยนา้ สบู่ กรณีเป็นสารเคมีที่ละลายน้าได้ เช่น 24 หากทราบว่าสารเคมีที่สัมผัสร่างกาย กรดหรือเบส ให้ล้างบริเวณท่ีสัมผัส คือสารใด ให้ปฏิบัติตามข้อกาหนดใน ส า ร เ ค มี ด้ ว ย ก า ร เ ปิ ด น้ า ไ ห ล ผ่ า น อุบัติเหตุจาก เอกสารความปลอดภัยของสารเคมี ปรมิ าณมาก สารเคมี

กรณที ่รี ่างกายสมั ผสั สารเคมี ในปรมิ าณมากหรือมคี วามเขม้ ขน้ สงู ใหป้ ฐมพยาบาลเบอ้ื งต้นแล้วนาสง่ แพทย์

อบุ ัตเิ หตุจากสารเคมี การปฐมพยาบาลเมอื่ สารเคมีเข้าตา ตะแคงศีรษะโดยให้ตาด้านที่สัมผัสสารเคมี อยู่ด้านล่าง ล้างตาโดยการเปิดน้าเบาๆ ไหล ผ่ า น ด้ั ง จ มู ก ใ ห้ น้ า ไ ห ล ผ่ า น ต า ข้ า ง ท่ี โ ด น สารเคมี ดังรูป พยายามลืมตาและกรอกตาในน้าอย่างน้อย 10 นาที หรือจนกว่าแน่ใจว่าชะล้างสารออก หมดแล้ว ระวังไม่ให้น้าเข้าตาอกี ข้างหนึง่

การปฐมพยาบาลเมื่อสดู ดมแก๊สพษิ 01 รีบออกไปยังบริเวณท่ีมีอากาศถ่ายเทสะดวก หากผู้สดู ดมแก๊สพิษหมดสติ ต้องรีบเคลื่อนย้ายออกจากบริเวณน้นั ทันที 02 โดยผู้ท่ชี ว่ ยเหลอื ต้องสวมหน้ากากป้องกนั หรือผา้ ปิดปาก ท่ีเหมาะสม 03 ปลดเสอื้ ผ้าเพื่อใหผ้ ปู้ ระสบอบุ ตั ิเหตุหายใจสะดวกขึน้ หากหมดสตใิ ห้จับนอนควา่ และตะแคงหนา้ ไปดา้ นใดดา้ นหนงึ่ เพ่ือปอ้ งกนั โคนล้ินกีดขวางทางเดนิ หายใจ 04 สงั เกตการเต้นของหัวใจและการหายใจ หากวา่ หวั ใจหยดุ เตน้ และหยดุ หายใจ ให้นวดหัวใจและผายปอด แต่ไมค่ วรใช้วิธเี ป่าปาก (mouth to mouth)

อบุ ตั เิ หตจุ ากสารเคมี การปฐมพยาบาลเมอ่ื โดนความร้อน แชน่ ้าเย็นหรือปิดแผลด้วยผา้ ชบุ น้าจนหาย ปวดแสบปวดรอ้ น แลว้ ทายาข้ผี ง้ึ สาหรบั ไฟ ไหม้และนา้ รอ้ นลวก หากเกิดบาดแผลใหญ่ ใหน้ าสง่ แพทย์ กรณีทส่ี ารเคมเี ขา้ ปากใหป้ ฏิบัติตามคาแนะนาตามเอกสารความปลอดภัย แลว้ นาส่งแพทยท์ กุ กรณี

THANK YOU