ความรพู้ นื้ ฐานเกยี่ วกบั การฟงั และการดู
ความหมาย การฟงั หมายถึง การท่มี นุษยร์ บั รู้เรือ่ งราวตา่ งๆ จากแหล่งของเสยี ง (ผูพ้ ูดโดยตรง ผา่ นอุปกรณ์ ที่ช่วยบนั ทึกเสยี งแบบต่างๆ) โดยเสยี งนน้ั ส่งผ่าน ประสาทสัมผสั ทางหู แล้วผูฟ้ งั เกดิ การรบั รู้ ความหมายของเสยี ง พจิ ารณา ประเมินคา่ สาร สงั เคราะห์
การฟงั ทม่ี ปี ระสทิ ธิภาพ พจิ ารณาจาก การตอบสนองการฟงั ในแตล่ ะครง้ั อยา่ ง ถกู ต้องและเหมาะสมเปน็ สาคญั
ความสาคญั ของการฟงั 1. เพอื่ เพม่ิ ความรแู้ ละประสบการณ์ “การสนทนากบั คนฉลาด ปราดเปรอ่ื งเพยี งหนเดยี ว ไดค้ วามรู้ มากกวา่ การอา่ นหนงั สอื นาน 10 ป”ี เฮนรี่ วาดส์เวิร์ธ
ความสาคญั ของการฟงั 2. เพื่อพฒั นาสมรรถภาพทางความคดิ การฟังท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพช่วยพัฒนาความคดิ ทีซ่ ับซอ้ นให้กระจา่ งชัดไดง้ ่าย และนาไปสกู่ าร คดิ สรา้ งสรรค์ คนรมู้ ากพดู นอ้ ย คนรนู้ อ้ ยพดู มาก
ความสาคญั ของการฟงั 3. เพือ่ สรา้ งมนุษยสมั พนั ธท์ ดี่ ี ทุกคนตอ้ งการใหผ้ อู้ นื่ เขา้ ใจตนเอง เมื่อใครบางคนพดู แสดงวา่ เขาตอ้ งการคนฟงั ถา้ เรารบั ฟงั เขาจะรสู้ กึ ดี และจะเกดิ มติ รภาพขน้ึ โดยทมี่ ติ รภาพนอ้ี าจยงิ่ ใหญก่ วา่ ความรแู้ ละ ประสบการณใ์ หมๆ่ หลายเทา่ นกั
ความสาคญั ของการฟงั 4. เพอื่ พฒั นาสมรรถภาพการใชภ้ าษา การฟงั ชว่ ยใหเ้ กดิ การเรยี นรู้ กระบวนการพดู ของผอู้ น่ื ไดด้ ี รวมทง้ั เปน็ ชอ่ งทางแสวงหา “วตั ถดุ บิ ” เพอื่ พฒั นาการอา่ นและการเขยี นอยา่ งสาคญั
ความสาคญั ของการฟงั 5. เพื่อพฒั นาประชาธปิ ไตย การเปน็ นกั ฟงั ทด่ี แี สดงวา่ สามารถ ยอมรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ทแี่ ตกตา่ งของผู้อนื่ และยอมรบั เชอ่ื ถอื ดว้ ยเหตผุ ลอนั ชอบธรรม วญิ ญาณของการเปน็ นกั ประชาธปิ ไตย ข้ันพ้นื ฐานจงึ เรม่ิ จากการเปน็ นกั ฟังทด่ี เี ปน็ อนั ดับแรก (นภิ าพร นเุ สน. 2554:83)
ประโยชนข์ องการฟงั - มคี วามคิดกว้างไกล - มีความเหน็ ที่เฉียบคม - เขา้ ใจสง่ิ ต่างๆทเ่ี กิดขนึ้ รอบตวั - ประพฤตติ นได้เหมาะสมกับสถานการณต์ ่างๆ - ปรับตัวเขา้ กบั ผู้อนื่ ไดด้ ี มมี นุษยสัมพนั ธ์ - ได้รบั การยกย่องว่าใชภ้ าษาได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ - เกดิ ความเข้าใจกนั ระหว่างคนในสงั คม
กจิ กรรม 1 ให้นักศึกษาฟังและดคู ลิปเพลงจากเว็บไซด์ Youtube โดยอาจารยผ์ สู้ อนเปน็ ผู้เตรียมให้ ตอบคาถามต่อไปน้ี - เนื้อหาของเพลงนคี้ ืออะไร - ผเู้ ขียนเพลงนี้ตอ้ งการจะสอื่ สารเรอื่ งใดแก่ ผู้ฟงั - ผูฟ้ ังชอบหรือไม่ชอบเพลงน้ี เพราะอะไร
กจิ กรรม 2 ให้นักศึกษาเลอื กฟังและดคู ลิปเพลงจากเวบ็ ไซด์ Youtube ต้องเป็นเพลงท่นี กั ศึกษาชื่นชอบทีส่ ดุ ณ ชว่ งเวลานี้ โดยอย่าใหเ้ พ่ือนรว่ มช้นั ร้ชู ่ือเพลง ตอบคาถามต่อไปน้ี - เนอื้ หาของเพลงนีค้ ืออะไร - ผเู้ ขยี นเพลงนต้ี อ้ งการจะสื่อสารเรื่องใดแก่ ผูฟ้ งั - ผู้ฟงั ชอบเพลงนี้ เพราะอะไร
กจิ กรรม 2 (ต่อ) ในชัว่ โมงถัดไปผสู้ อนเปิดเพลงท่ลี ะเพลงให้นกั ศึกษาทุก คนฟงั พรอ้ มกนั แลว้ เปิดโอกาสใหเ้ จ้าของเพลงพูดถงึ เพลง ทีต่ นเองเลือกมาภายหลงั สรุปสงิ่ ท่ไี ดจ้ ากกจิ กรรมรว่ มกนั
ระดบั การฟงั
ระดบั การฟงั
ประเภทของการฟงั
ประเภทของการฟงั ฟัง ฟงั ฟงั จาก แบบมี แบบไม่ สื่อ ส่วน มสี ่วน อิเล็กทร รว่ ม ร่วม อนิกส์
ประเภทของการฟงั 1. การฟังโดยมสี ว่ นรว่ มในกระบวนการสอื่ สาร : เปน็ การฟงั ข้ันพนื้ ฐานในชีวิตประจาวัน เป็นการฟงั เพอื่ สือ่ สารระหวา่ งบุคคล เช่น การปรึกษาหารือ การสนทนา การทักทาย การประชุม การสัมมนาที่มกี ารปรึกษาหารือ หรอื เสนอความคิดเหน็ เพือ่ หาข้อสรปุ รว่ มกัน เป็นต้น
ประเภทของการฟงั 2. การฟงั โดยไมม่ สี ว่ นรว่ มในกระบวนการสอื่ สาร : เช่น การฟังการกล่าวเปิดงาน การกล่าวรายงาน การกลา่ วคาปราศรัย การฟังสุนทรพจน์ การกลา่ วสดุดี เปน็ ตน้
ประเภทของการฟงั 3. การฟังโดยผา่ นสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ : เช่น การฟงั รายการกระจายเสียงจากสถานวี ทิ ยุ การ ฟงั และชมรายการจากวิทยุ โทรทัศน์ การชมการถ่ายทอดสด รายการผ่านสือ่ สารดาวเทียม เป็นตน้
องค์ประกอบของการฟงั
องคป์ ระกอบของการฟงั ส •เวช่วงเว ผ• ู้ ต้อ ลลา ฟั งมี ถ าต้อง ง ปร า• ควรเลือก เหมา ะส สถานท่ีให้ ะสม บก กบั าร นเหมาะสมกบั เนือ้ ห ณ์ าของ หรื เน้ือหาของเรอ่ื ง เรอื่ ง อมี ทจี ะ ข้อ ที่ท่จี ะฟัง ฟงั มูล ควา มรู้ เก่ยี วกั บ
วเิ คราะห์ ตย. องคป์ ระกอบของการฟงั ดนตรี สถา เวล ผูฟ้ ั นท่ี- ลานโล่งแจง้ า- ไม่ควรจัดเร็ว ง- เปน็ ผทู้ ่ชี ่ืน - หอ้ งปิด หรือคา่ จนเกนิ ไป ชอบดนตรแี ละ เกบ็ เสียงได้ รอบบา่ ย เสยี งเพลง 14.00 – - มคี วามรู้ 16.00 น. เรอ่ื งดนตรบี า้ ง รอบค่า 19.30- - พร้อมทจ่ี ะ 22.00 น. รบั ฟงั ดว้ ย ความช่ืนชอบ
จดุ มุ่งหมายของการฟงั
จดุ มงุ่ หมายของการฟงั การฟังแต่ละครั้งควรตง้ั จุดมงุ่ หมาย ของการฟังตามประเภทของการพดู ผฟู้ ังจึงจะไดร้ ับประโยชนจ์ ากการฟัง อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ เม่อื มกี ารกาหนด จุดมุ่งหมายของการฟงั กอ่ น ทาให้ผู้ฟังได้เตรียม ความพรอ้ มกอ่ นการฟัง
จดุ มุ่งหมายของการฟงั (ต่อ) แบ่งไดเ้ ปน็ 5 ประเภท (หน่วยศึกษานเิ ทศก์ 2525) ไดแ้ ก่ 1. การฟงั เพื่อจับใจความสาคญั 2. การฟังเพอ่ื จบั ใจความโดยละเอียด 3. การฟังเพ่ือหาเหตุผลมาโต้แย้งหรือคล้อยตาม
จดุ มุ่งหมายของการฟงั (ตอ่ ) 4. การฟังเพื่อให้เกิดแบ่งไดเ้ ปน็ 5 ประเภท (หนว่ ยศึกษานเิ ทศก์ 2525) ไดแ้ ก่ ความซาบซึ้ง 5. การฟงั เพ่อื สง่ เสริม จนิ ตนาการและความคิด สร้างสรรค์
จดุ มุง่ หมายของการฟงั (รายละเอยี ด) : เป็นการฟงั เพื่อจับประเดน็ สาระสาคัญของสารท่ไี ด้ ยินว่ามีอะไรบ้าง ต้องใช้ความตง้ั ใจและมสี มาธใิ นการฟัง พิจารณาเร่อื งท่ฟี งั ตลอดระยะเวลาในการฟัง เชน่ การฟังคาวนิ จิ ฉัยโรค การฟังคาสั่งจากหวั หนา้ งาน เปน็ ต้น
จดุ มุ่งหมายของการฟงั (รายละเอยี ด) 2. การฟังเพื่อจับใจความโดยละเอียด : เปน็ การฟังเพือ่ ประมวลสาระสาคัญของ รายละเอยี ดในส่วนใจความสาคัญว่ามีอะไรบ้าง เพอ่ื นาไป ปฏบิ ตั ไิ ด้อยา่ งถกู ต้อง ต้องอาศยั ความเข้าใจและสมาธิ ความคิดคลอ้ ยตามไปด้วยในขณะทีฟ่ ัง เชน่ การฟงั การ ประชมุ เพือ่ แกไ้ ขข้อกาหนด การฟงั การปฏิบตั ิการผ่าตัด ทางการแพทย์ ฯลฯ
จดุ มงุ่ หมายของการฟงั (รายละเอยี ด) 3. การฟังเพอื่ หาเหตุผลมาโต้แย้งหรอื คลอ้ ยตาม : เป็นการฟังผ้มู ีความรู้ในเร่อื งน้ันๆอย่างลกึ ซ้งึ สามารถอธิบายด้านดี ดา้ นเสียของเร่อื งนน้ั ๆได้ พร้อมทง้ั ใหค้ าแนะนาไดอ้ ีกด้วย เช่น การพจิ ารณาหลกั เกณฑแ์ ละ เงอ่ื นไขการกาหนดข้นั เงนิ เดือน การปรบั เปลีย่ นหลกั สูตร การเรยี นการสอน ฯลฯ
จดุ มุ่งหมายของการฟงั (รายละเอยี ด) 4. การฟงั เพื่อให้เกิดความซาบซึ้ง : เป็นการฟังเพอ่ื ความเพลดิ เพลนิ และความ จรรโลงใจ ผู้ฟังไม่จาเปน็ ตอ้ งใช้สมาธิและความตงั้ ใจมาก นกั เพยี งแต่ปล่อยอารมณใ์ หค้ ล้อยตามเรื่องทฟี่ งั ได้ เชน่ การบรรยายความงามของธรรมชาติ บรรยากาศต่างๆ บทรอ้ ยกรองของกวี เป็นตน้
จุดมุ่งหมายของการฟงั (รายละเอยี ด) 5. การฟังเพอ่ื สง่ เสริมจนิ ตนาการและความคดิ สรา้ งสรรค์ : เปน็ การฟงั เพื่อนาสารทไ่ี ด้ยินไปสร้างความคิด รเิ ริม่ สรา้ งสรรค์ในสงิ่ ท่ผี ูฟ้ งั ไดว้ างแผนไวอ้ ยู่แลว้ เช่น งานประพนั ธ์ บทรอ้ ยกรอง การบรรยายภาพจิตรกรรม การบรรยายการออกแบบเครอื่ งแตง่ กายของตัวละครใน ประวตั ศิ าสตรแ์ ละวรรณคดี การบรรยายการออกแบบ ก่อสร้าง ตกแตง่ อาคารสถานท่ี ปราสาท ราชวัง เป็นตน้
กจิ กรรม 1 ➢ นกั ศกึ ษาดคู ลปิ ต่างๆ ต่อไปน้ี แลว้ ตอบวา่ การฟงั คลปิ นนั้ ๆ ต้องมจี ดุ ม่งุ หมายของการฟัง ขอ้ ใด
ลกั ษณะของการฟงั ทด่ี ี
ลักษณะของการฟงั ทดี่ ี 1. ตงั้ จุดมุ่งหมายในการฟงั ให้ชัดเจน 2. ฟังด้วยความต้ังใจ มสี มาธิ ร้จู ักสงั เกตและใช้ วจิ ารณญาณพิจารณารายละเอียดของเรอ่ื ง 3. เตรยี มตวั กอ่ นฟงั เช่น หากตอ้ งฟงั เพอ่ื ความรู้ก็ควร ศึกษาเอกสารที่ได้รบั ก่อนการบรรยาย ปิดเสยี ง โทรศพั ท์มือถอื ฯลฯ 4. สนใจผูพ้ ูดโดยต้ังใจฟังตลอด ไมท่ ากิจธรุ ะอน่ื ๆ
ลักษณะของการฟงั ทด่ี ี 5. ฟังโดยปราศจากอคตติ อ่ ผู้พดู ละเวน้ การจับผิดผ้พู ดู เช่น เรอื่ งการแตง่ กาย การใชน้ ้าเสียง การเว้นวรรค ตอน 6. ฟงั แล้วจับใจความสาคญั หรือสรุปความคดิ รวบยอดได้ 7. ซกั ถามข้อสงสยั โดยใช้คาพดู สภุ าพ ไมถ่ ามนอกเร่อื ง หรอื ถามลองภูมิ 8. ฟังโดยใช้วิจารณญาณ ใช้ความคิดในเชงิ วิพากษว์ จิ ารณว์ า่ ควรเชอ่ื หรือไมค่ วร จงึ สรปุ ความให้ ชดั เจน
ลกั ษณะของการฟงั ทดี่ ี 9. ผฟู้ งั ตอ้ งสารวมกิริยาอาการ สบตาผู้พดู อย่างพอเหมาะ แตไ่ มถ่ ึงกบั จอ้ งหนา้ 10. การฟังในที่สาธารณะ เชน่ โรงภาพยนต์ โรงละคร หรือในทชี่ มุ ชน ควรรกั ษาความสงบ ไม่ วิพากษ์วจิ ารณ์ เรื่องทีก่ าลังดูหรือฟงั ไมน่ าอาหารทม่ี ีกลน่ิ รุนแรงเขา้ ไป ในสถานท่นี ัน้ และไม่ควรเดนิ เขา้ ออกบอ่ ยๆ
มารยาทในการฟงั
มารยาทในการฟงั 1. ฟงั ดว้ ยความสุภาพเรยี บร้อย สารวมกริ ยิ า 2. การฟังในท่ีประชุมควรไปถึงกอ่ นผูพ้ ดู เริม่ พูด โดยนั่ง แถวหน้าใหเ้ ตม็ ก่อน และต้ังใจฟังจนจบเร่อื ง 3. จดบันทกึ ขอ้ ความท่สี นใจหรือข้อความสาคญั 4. หากมีขอ้ สงสยั ใหถ้ ามเมอ่ื ผพู้ ูดพูดจบ และถามด้วย กิริยา สภุ าพ หรือยกมือข้นึ ขออนญุ าต ไมพ่ ดู สอดแทรก ขณะที่ ฟัง 5. มองสบตาผพู้ ูดอย่างพอเหมาะ ไม่นาหนังสอื ไปอ่าน ขณะทีฟ่ งั หรอื นาอาหารเครอ่ื งดื่มมารับประทาน
มารยาทในการฟงั 6. ฟงั ด้วยใบหน้าย้มิ แยม้ แจม่ ใส ไมแ่ สดงกริ ิยาเบ่อื หนา่ ย หรือลกุ ออกจากท่ีนงั่ โดยไม่จาเป็น 7. ฟังด้วยความสขุ มุ ไมก่ ่อความราคาญให้ผู้พดู และผูฟ้ ัง ท่านอื่นๆ 8. ฟงั ดว้ ยความใจกว้าง รบั ฟงั อยา่ งสงบ แม้จะมคี วามคดิ เหน็ ไมต่ รงกับผ้พู ูด 9. ให้เกียรติวทิ ยากรดว้ ยการปรบมือทั้งชว่ งแนะนาตัวผู้พูด และภายหลงั การพูดจบ
อปุ สรรคในการฟงั
อปุ สรรคในการฟงั เกิดจากผพู้ ดู เกิดจากผูฟ้ ัง เกดิ จากสาร เกดิ จาก ทฟ่ี ัง สภาพแวดลอ้ ม เกิดจากสอื่
อปุ สรรคในการฟงั : เกดิ จากผฟู้ งั ❖ ขาดสมาธิ ขาดการใฝร่ ู้ ไมม่ แี รงจงู ใจท่จี ะฟัง ❖ ขาดพน้ื ฐานความร้ทู ่จี าเป็นต่อการรบั สารน้ัน ❖ ขาดความเปน็ กลาง ขาดความอดทน และการควบคมุ อารมณเ์ ท่าท่ีควร ❖ ขาดความพรอ้ มทางด้านรา่ งกาย
อปุ สรรคในการฟงั : เกดิ จากผพู้ ดู ❖ ขาดทกั ษะการสง่ สาร ❖ ประหม่า ตืน่ เตน้ หรือกลวั จนพูดไมอ่ อก ❖ กงั วลกบั เนื้อหาท่ีจะพูดจนพูดไม่ออก ทาให้การพดู ขาด ความน่าเชอ่ื ถอื ❖ ขาดบุคลกิ ภาพทด่ี ีขณะพดู ❖ ไมว่ เิ คราะหผ์ ู้ฟงั ก่อนการพูด
อปุ สรรคในการฟงั : เกดิ จากสารทฟ่ี งั ❖ เป็นสารท่เี ข้าใจยาก มคี วามซับซอ้ น ลกึ ซ้งึ มาก หรอื มีข้อมูลมากจนเกนิ ไป ทาใหผ้ ู้ฟงั ไมเ่ ข้าใจ หรอื เขา้ ใจ สารผิด ❖ ภาษาทป่ี รากฏมีความยากเกนิ ความสามารถของผฟู้ ัง เชน่ มีคาศัพทภ์ าษาต่างประเทศมากเกนิ ไป
อปุ สรรคในการฟงั : เกดิ จากสภาพแวดลอ้ ม ❖ แสงสว่างน้อยเกนิ ไป เสียงดงั เกินไป ร้อนหรือหนาว เกินไป ❖ อากาศถา่ ยเทไมส่ ะดวก ❖ สถานท่ีแคบหรอื กว้างเกนิ ไป ❖ เครื่องมืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์เกดิ ขดั ขอ้ ง
กจิ กรรม 2 ➢ นักศกึ ษาดูคลิป “ไอห้ นมุ่ ตนี เปล่า” ➢ ตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. จุดมุง่ หมายของการฟงั คลปิ นคี้ อื อะไร 2. สาระสาคญั ของเรอ่ื งทฟ่ี งั คืออะไร 3. การฟังครัง้ นีด้ ี/ไมด่ ี อย่างไร (ประเมินตนเอง พิจารณาอุปสรรคระหว่างการฟงั รว่ มด้วย)
แนวทางการแกป้ ญั หา ในการฟงั
แนวทางการแกป้ ญั หาในการฟงั ➢ ฝกึ ใหม้ ีสมาธิ : เริม่ จากการฟงั ระยะเวลาสั้นๆ และ พยายามจับสาระสาคญั ใหไ้ ด้ แลว้ คอ่ ยๆเพม่ิ เวลาออกไป ➢ ฝกึ นสิ ัยใหเ้ ปน็ ผรู้ ักการฟัง : เร่มิ จากฟงั บทสนทนา ระหวา่ งบคุ คล การฟังในกลมุ่ การฟงั คาบรรยาย อภปิ ราย ปาฐกถา ฟังจากสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ข้ึนอยู่กับความชอบ แลว้ พยายามจับสาระสาคญั ใหไ้ ด้
แนวทางการแกป้ ญั หาในการฟงั ➢ ฝึกใหเ้ ป็นผู้ทีเ่ ข้าได้กบั ทุกสภาวะแวดลอ้ ม : สถานที่ อากาศ บรรยากาศ และบริเวณทมี่ ีเสียงดงั รบกวน ➢ ไมม่ อี คตติ อ่ ผพู้ ดู และเรือ่ งท่ฟี ัง : ยอมรับฟงั ความคิดเหน็ และข้อเสนอในเรอื่ งตา่ งๆของผู้พูดทุกคน ➢ ศกึ ษาเรอ่ื งท่จี ะฟงั ลว่ งหน้า : ค้นคว้าจากหนังสือตารา วารสาร หรอื การสนทนากบั ผทู้ ่ีมคี วามรใู้ นเรอ่ื งนั้นๆ ก่อน การฟงั เรอื่ งดงั กล่าว
แนวทางการแกป้ ญั หาในการฟงั ➢ ฝกึ นิสัยใหเ้ ปน็ ผ้ทู ีร่ ักการอ่าน : การอา่ นมากทาให้ มีความร้มู าก และสามารถเข้าใจเร่ืองราวที่ไดฟ้ ังได้อยา่ ง รวดเร็ว - ถ้าไม่มพี ้ืนความรเู้ กย่ี วกบั เรื่องที่ฟัง ก็ควรหา หนังสอื อ่านเพิม่ เติม - ใช้อุปกรณ์ในการชว่ ยฟัง - ฝกึ จับใจความสาคัญจากเรื่องทฟ่ี งั อยู่เสมอ - ฝกึ ตนเองให้มีความอดทน อดกลน้ั ในการฟงั ให้ ได้
Search
