ภูมิปัญญาภาคเหนือเตย1

ภมู ิปัญญาภาคกลาง น.ส.จิณณพตั รอดเมือง ม.5/3 เลขท่ี 20

ภูมิปัญญา โอง่ มงั กร ปลาตะเพยี นใบลาน พดั สาน

โอ่งมงั กร โอง่ มงั กรไดถ้ ือกำเนิดขนึ้ บนแผน่ ดนิ ไทยมำกวำ่ 80 ปีแลว้ ณ ดินแดนฝ่ังตะวนั ตกของ ประเทศไทย ท่ไี ดช้ ่ือวำ่ ดินดีเหมำะแก่กำรทำโอง่ เม่อื ปี 2476 นำย ฮง แซเ่ ต่ยี และ นำย จือเหมง็ แซอ่ งึ้ เป็นชำวจีนจำกเมืองปั้งโคย ไดอ้ พยพมำตงั้ ถ่ินฐำนในประเทศ ไทย และไดพ้ บวำ่ แหลง่ ดนิ ท่จี งั หวดั รำชบรุ เี หมำะแกก่ ำรปั้นโอง่ จงึ หุน้ กนั ก่อตงั้ โรง โอง่ จนเป็นท่มี ำของโรงโอง่ เกำ้ แซไถ่ และ เถำ้ ฮงไถ่ โดย โรงโอง่ เถำแซไถ่เนน้ ผลติ โอง่ และกระถำงตน้ ไม้ สว่ น โรงโอง่ เถำ้ ฮงไถ่ เนน้ เครอ่ื งเซรำมกิ และเครอ่ื งประดบั ตกแตง่ ปัจจบุ นั ของสมยั กอ่ น

ปลาตะเพยี นใบลาน กำรสำนปลำตะเพียนใบลำนเป็นอำชพี เกำ่ แกท่ ่ที ำสืบตอ่ กนั มำตง้ั แตบ่ รรพบรุ ุษนำนกว่ำ 100 ปี โดย สนั นิษฐำนวำ่ ชำวไทยมสุ ลิมซง่ึ ลอ่ งเรอื ขำยเคร่อื งเทศอยตู่ ำมแมน่ ำ้ เจำ้ พระยำและอำศยั อย่ใู นเรอื เป็นผู้ ประดษิ ฐป์ ลำตะเพียนสำนดว้ ยใบลำนขนึ้ เป็นครง้ั แรก แรงบนั ดำลใจอำจจะมำจำกควำมรูส้ กึ ผกู พันอยกู่ บั ทอ้ ง นำ้ ส่ิงแวดลอ้ มรอบๆ ตวั และควำมคนุ้ เคยกบั รูปรำ่ งหนำ้ ตำของปลำตะเพียนเป็นอยำ่ งดี โดยใชว้ สั ดจุ ำก ทอ้ งถ่ิน เชน่ ใบมะพรำ้ ว ใบลำน ใบตำล ปลำตะเพียนท่สี ำนดว้ ยใบลำนในสมยั กอ่ นนน้ั ไม่สวยงำมและมีขนำด ใขหนญำด่โต1เ-ช3น่ ตปวััจเจทบุำ่ นนั นนั้ ี้ ปปลลำำตตะะเเพพียียนนใรบุน่ ลแรำกนทม่ีสกั รทำ้ ำงดขว้นึ้ ยเรสยี ีเหกลว่ำอื ง?ซปีดลๆำโทบ่ที รำำดณว้ ?ยวโดตั ยถจดุ ะบิ ทตำำเมป็ธนรตรวัมปชลำำตขทิ น่เี รำยีดกเลวก็่ำๆ? รงค?์ ผสมกบั นำ้ มนั วำนิช แลว้ นำไปเสียบไมส้ ำหรบั หอ้ ยแขวนเลยและปลำตะเพียนใบลำนในสมัยก่อนยงั มี จำนวนนอ้ ยมำกถำ้ เทยี บกบั ปัจจบุ นั

พดั สาน พดั สำน เป็นของใชส้ ำหรบั โบกเตำไฟของคนไทยในสมยั ก่อน หรอื ใชส้ ำหรบั โบกพดั รำ่ งกำยใหห้ ำยคลำยจำกควำมรอ้ นได้ สำมำรถท่ีจะนำติดตวั ไปไหนมำ ไหนไดอ้ ยำ่ งสะดวก วสั ดทุ ่ใี ชพ้ ดั สำนเป็นผลผลติ จำกพชื พรรณธรรมชำตใิ นทอ้ งถ่ินคือ ไมไ้ ผ่ สำนหำ้ เหกลำ่ยี รมสเำหนมพำดะั สผำสู้หำรนบั นโพิยกมพสำดั นเตเปำ็ไนฟรูปพลดั กั ยษกณลำะยตดำ่ องกๆสมำงุ่นเเนปน้็นปลรวะดโยลชำยนตก์ ำ่ำงรใๆชง้พำดั นลมะเกี อำยี รดปรรูปบั ใปบรโุงพพธฒั ิ์หนรอื ำรรูปูปหแวับใบจใแหลม้ ะคี รวูปำตมำสลวปยัตงำรมประณีต เชน่ พดั พดั สำนบำ้ นแพรกเป็นงำนหตั ถกรรมพนื้ บำ้ นอนั ทรงคณุ คำ่ ทีเ่ กิดจำกภมู ปิ ัญญำชำวบำ้ นอำเภอบำ้ นแพรก จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยำ ชำวอำเภอ บำ้ นแพรกรเิ รม่ิ กำรสำนพดั มำเป็นเวลำนบั ๔๐ ปี มีกำรประยกุ ตป์ รบั ปรุงรูปแบบตลอดเวลำ กำรสำนพดั เป็นอำชพี เสรมิ ทำรำยไดด้ ีภำยในครวั เรอื น ชำวบำ้ นจะสำนพดั ในชว่ งวำ่ งเวน้ จำกกำรทำนำ เป็นสินคำ้ พนื้ เมืองท่สี ำคญั อยำ่ งหนึง่ ของชำวอำเภอบำ้ นแพรก พดั สำยจงึ กลำยมำเป็นงำนหตั ถกรรม พนื้ บำ้ นทมี่ ีชื่อเสียง และไดร้ บั กำรยกยอ่ งใหเ้ ป็นเอกลกั ษณข์ องอำเภอบำ้ นแพรก ดงั ปรำกฏในคำขวญั ท่ีวำ่ “หลวงพอ่ เขียว หลวงพอ่ ขำว หลวงพอ่ เภำคบู่ ำ้ น พดั สำนคเู่ มือง พิพธิ ภณั ฑล์ ือเล่ือง รุง่ เรอื งเกษตรกรรม เลศิ ลำ้ หตั ถศิลป์ ดนิ แดนถ่ินลเิ ก บำ้ นเกิด ของหอมหวล นำคศิริ รำชำลิเกแหง่ เมอื งไทย”