ณํฐกานต์ สิงหรณ์

หนังสือเรียนอิ เล็ กทรอนิกส์ เรือง ถนิ อสี าน

คํานํา หนังสือเรยี นอเิ ล็กทรอนิกส์เรอื ง ถินอสี าน จัดทําขนึ โดยมีวตั ถุประสงค์ เพอื ถ่ายทอดประเพณี และภาษาของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ โดยมีเนือหาเกียวกับ ประเพณี และภาษา ของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ หวงั วา่ หนังสือเรยี นอเิ ล็กทรอนิกส์เล่มนีมีประโยชน์กับ นักเรยี น นักศึกษา และบุคคลทัวไปทุกท่าน คณะผูจ้ ัดทํา

สารบญั หน้า เรอื ง ๑ ๔ ขอ้ มูลภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ๗ ประเพณีทีน่าสนใจ เรยี นรูภ้ าษาอสี าน

19 ภาคอสี านหรอื ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือของไทย มีลักษณะเปนพนื ทีราบสูง อาณาเขตด้านเหนือและตะวนั ออก มีแม่นําโขงเปนแนวกันอาณาเขต ด้าน ใต้จรดเขตชายแดน กัมพูชา ส่วนทางด้านตะวนั ตกมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ และเทือกเขาดงพญาเยน็ กันแยกจากอาณาเขตภาคกลางและภาคเหนือ ยอด เขาทีสูงทีสุดของอสี านคือ ยอดเขาภูกระดึง ซึงเปนต้นกําเนิดแม่นําสายสําคัญ ต่างๆ ของภาคอสี าน คือ แม่นํามูล แม่นําชี และ ลําตะคอง พนื ทีของภาค อสี านประมาณหนึงในสามของพนื ทีประเทศไทย อสี าน มีอะไรใหค้ ุณตืนเต้นมากกวา่ ทีคิด

19 ภาคอีสาน ประกอบด้วย๒๐จังหวัด ได้แก่ กาฬสินธุ์ ขอนแก่น ชัยภูมิ นครพนม นครราชสีมา บุรีรัมย์ มหาสารคาม มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอ็ด เลย ศรีสะเกษ สกลนคร สุรินทร์ หนองคาย หนองบัวลําภู อาํ นาจเจริญ อุดรธานี อุบลราชธานี บึงกาฬ อสี าน มีอะไรใหค้ ุณตืนเต้นมากกวา่ ทีคิด

19 ภาษาอสี าน เรยี กวา่ เปนภาษาถินทีมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และยงั เรยี กวา่ เปนภาษาทีโดดเด่นมากๆ ในประเทศไทยเลยทีเดียว ด้วยความทีตัวของภาษานันมีการออกเสียงทีแตกต่างไปจากภาษาในภาคอนื รวมถึงการใส่สําเนียงทีไม่เหมือนใคร จึงทําใหภ้ าษาอสี านเปนอกี หนึงภาษา ทีน่าเรยี นรูม้ ากๆ เลยทีเดียว อสี าน มีอะไรใหค้ ุณตืนเต้นมากกวา่ ทีคิด

ประเพณีของชาวอสี านมีอะไรน่าสนใจบา้ ง19 ? เทศกาลงานประเพณีบุญหลวงและการละเลน่ ผีตาโขน | จังหวดั เลย งานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผตี าโขน เปนการนําเอา ฮีตทัง ๔ (ประเพณที ัง๔) คอื ฮีตเดอื น ๔ (บุญเผวส) ฮีตเดือน ๕ (บุญสงกรานต์) ฮีตเดอื น ๖ (บญุ บังไฟ) และ ฮีต เดอื น ๗ (บญุ ซาํ ฮะ) มาจัดพร้อมกันในช่วงเดือน ๘ ของทุกป (นับตามปฎทิ ินโบราณ) วตั ถปุ ระสงค์ในการเพอื บชู าบวงสรวงหลักเมอื ง และดวงวญญานสงิ ศักดิสทิ ธิ ประเพณีนีไมป่ รากฏหลกั ฐานแต่มกี ารเลา่ ขานและจัดงานประเพณีนตี ดิ ตอ่ กันมารุ่นสรู่ ุ่น จนปจจบุ นั โดยปจจบุ ันกิจกรรมภายในงานเปนทรี ู้จักอย่างแพร่หลาย เนอื งด้วยความเปนเอกลักษณ์ของงาน โดยการนาํ หวดนงึ ขา้ วเหนียวมาทําเปนลวดลาย สีสนั เปนรูปร่างภูตผีปสาจ และได้รับความนิยมจากนกั ทอ่ งเทยี วเปนจํานวนมาก

ประเพณีของชาวอสี านมีอะไรน่าสนใจบา้ ง19 ? เทศกาลงานประเพณีบุญบงั ไฟ | จังหวดั ยโสธร เทศกาลงานประเพณีบุญบังไฟ เปนเทศกาลประเพณีทีเกดิ ขนึ เพราะชาวอสี าน มคี วามเชือเรองเทพยดาฟาดิน โดย ทาํ การบูชาพระยาแถน เพอื ขอนําฝนใหต้ กต้องตามฤดูกาลเพอื การเกษตร และใชใ้ นการดําเนินชวี ตของชาวบา้ น ซึงเปนภูมปิ ญญาชาวบ้านทจี ดั ทําบงั ไฟขึน ในปจจุบันไดม้ กี ารประกวดขบวนแหบ่ ังไฟ และการละเลน่ บังไฟ ซงึ ทีจงั หวดั ยโสธรคอื เปนเมืองหลวงแหง่ เทศกาลนีเลยทเี ดียว เพราะจดั ยิงใหญอ่ ลังการมาก

ประเพณีของชาวอสี านมีอะไรน่าสนใจบา้ ง19 ? เทศกาลงานประเพณีบุญบงั ไฟ | จังหวดั ยโสธร เทศกาลงานประเพณีบุญบังไฟ เปนเทศกาลประเพณีทีเกดิ ขนึ เพราะชาวอสี าน มคี วามเชือเรองเทพยดาฟาดิน โดย ทาํ การบูชาพระยาแถน เพอื ขอนําฝนใหต้ กต้องตามฤดูกาลเพอื การเกษตร และใชใ้ นการดําเนินชวี ตของชาวบา้ น ซึงเปนภูมปิ ญญาชาวบ้านทจี ดั ทําบงั ไฟขึน ในปจจุบันไดม้ กี ารประกวดขบวนแหบ่ ังไฟ และการละเลน่ บังไฟ ซงึ ทีจงั หวดั ยโสธรคอื เปนเมืองหลวงแหง่ เทศกาลนีเลยทเี ดียว เพราะจดั ยิงใหญอ่ ลังการมาก

เรยี นรูค้ ําศัพท์ \"ภาษาอสี าน\" ภาษาชคิ ๆ ทีพูดแล้วม่วนมาก เด้อ แปลวา่ : นะ ตาแซบ แปลวา่ : น่าอรอ่ ย มึนตึบ แปลวา่ : งงมาก จักหน่อย แปลวา่ : เล็กน้อย ลืมคาว แปลวา่ : หลงลืมชวั ครู่ ตาฮกั แปลวา่ : น่ารกั เปนตาซังคักๆ แปลวา่ : น่าเกลียดมากๆ เอานําไปถอกทิม แปลวา่ : เอานําไปเททิง งดึ หงาย แปลวา่ : อศั จรรย์มาก ออนซอนเด๊ แปลวา่ : ทึงมาก เมิดป แปลวา่ : ทังป บดั ทีนี แปลวา่ : คราวนี

อา้ ย แปลวา่ : พชี าย ขอ่ ย แปลวา่ : ฉัน , ผม , ขาดเคิง แปลวา่ : ขาดครงึ ฮอ้ น แปลวา่ : รอ้ น ปลากะเดิด แปลวา่ : ปลากระดี ปลาแดก แปลวา่ : ปลารา้ บกั หุง่ แปลวา่ : มะละกอ กุด (ขา) แปลวา่ : ด้วน , ขาด ก่อง แปลวา่ : โน้มลง , ยอ้ ยลง เก่าเหงิ แปลวา่ : ของเก่านมนาน เกือยแก้ แปลวา่ : แก้ไข เกือย (ตัก)แปลวา่ : ตัก , ตักออก เกีย (อุม้ ) แปลวา่ : อุม้ ,แบก

กก แปลวา่ : แรก, ทีแรก, เรมิ แรก กลางเวน็ แปลวา่ : กลางวนั กวด แปลวา่ : ตรวจ,ตรวจตรา เกิบ แปลวา่ : รองเท้า จําปอก แปลวา่ : มิดด้าม,สุด กดทรง แปลวา่ : วางมาด, ขเี ต๊ะ ,เก๊กหล่อ ขาโขง แปลวา่ : ขางอ,ขาโค้ง ขาโต้ย แปลวา่ : หน้าขา , ขาออน่ , โคนขาขาบ แปลวา่ : กราบ (เปนคําเก่า) ขา้ วกํา แปลวา่ : ขา้ วเหนียวดํา

\"พนี ้องเอย เพนิ วา่ เมืองอสี านนีดินดํานําซุ่ม ปลากุ่มบอ้ นคือแขแ้ กวง่ หางปลานางบอ้ นคือ ขางฟาลันจักจันฮอ้ งคือฆอ้ งลันยามคนมีศีล ดินมีนํา บห่ อ่ นขาดเขนิ บกฝูงหมู่สกุณานก บนิ ซวนซมปลายไม้ไทเมืองไกล เมืองใกล้ ไปมา ได้จอดแวน้ ําใจหลายดีแท้น้อ หมู่เฮาซาว อสี าน ซันแล้ว\"