บ้านหนังสือชุมชน ตำบลหนองน้ำใส

สารบญั หนา้ คำนำ 1 บทท่ี 1 บทนำ 2 2 ความเปน็ มา 3 ความหมาย 3 หลักการ 4 วตั ถุประสงค์ 4 พืน้ ที่เปา้ หมาย 6 บทท่ี 2 การดำเนนิ งานบ้านหนงั สอื ชมุ ชน 8 การเตรยี มความพร้อมของบ้านหนงั สอื ชมุ ชน 12 ศนู ยส์ ง่ เสริมการศกึ ษาตามอัธยาศัย 13 ศูนย์สง่ เสรมิ การศกึ ษาตอ่ เนื่อง 13 บทที่ 3 บทบาทหน้าทใี่ นการดำเนนิ งานบา้ นหนงั สอื ชมุ ชนและหนว่ ยงานที่เกีย่ วขอ้ ง 13 บทบาทของ ครูอาสาสมัครฯ/ครู กศน.ตำบล/ครู ศรช./องค์กรนกั ศึกษา/นักศึกษา 14 บทบาทของอาสาสมคั รบ้านหนังสือชุมชน/อาสาสมัคร กศน. 14 บทบาทของภาคเี ครอื ขา่ ย/คณะกรรมการบา้ นหนังสอื ชมุ ชน 15 บทท่ี 4 การนิเทศ ตดิ ตามและรายงานผล 16 การนเิ ทศติดตามและประเมินผลบ้านหนังสอื ชุมชน 17 ภาคผนวก บรรณานุกรม คณะผจู้ ดั ทำ

คำนำ ตามที่ สำนักงาน กศน.ได้กำหนดยุทธศาสตร์และจุดเน้นการดำเนินงานประจำปีงบประมาณ พ.ศ 2558 เกี่ยวกับการปรับรูปแบบกิจกรรมและวิธีดำเนินการจาก“บ้านหนังสืออัจฉริยะ” ไปสู่“บ้านหนังสือ ชุมชน” และขยายการให้บริการกระจายให้ครบทุกหมู่บ้าน/ชุมชนทั่วประเทศโดยคำนึงถึงความต้องการทาง คำนงึ ถึงความตอ้ งการทางการศึกษา/การเรยี นรู้ของประชาชนในพ้ืนท่ีและบริบทเฉพาะของหมบู่ ้าน/ชุมชนแต่ล ะพ้ืนทเ่ี พอ่ื สง่ เสริมการรูห้ นงั สอื การเสริมสร้างนิสยั รักการอา่ นและการเขา้ ถึงขา่ วสารข้อมลู ความรู้ของประชาชน อย่างเชื่อมโยงทำงานเป็นเครือข่ายกับ กศน.ตำบล/ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนในพื้นที่เพื่อสร้างกระบวนการเรียน อย่างต่อเนื่องโดยจัดตั้งบ้านหนังสือชุมชน เพ่ือส่งเสริมการรู้หนังสือ การเสริมสร้างนิสัยรักการอ่านและการ เข้าถึงข่าวสารข้อมูลและความรขู้ องประชาชนอย่างทว่ั ถึง เพอ่ื สรา้ งกระบวนการเรียนร้อู ยา่ งตอ่ เนื่องในชมุ ชน คณะผู้จัดทำหวังเปน็ อย่างย่ิงว่า รายงานการดำเนนิ งาน “บ้านหนงั สือชุมชน” เล่มนจ้ี ะเปน็ ประโยชน์ สร้างความรู้ ความเขา้ ใจแก่ผู้ปฏบิ ตั ิงานอาสาสมคั รบ้านหนังสือชุมชนและผ้ทู เี่ กี่ยวข้องต่อไป ครู กศน.ตำบลหนองน้ำใส

บทที่ 1 บทนำ ความเปน็ มา “การอ่าน” เป็นทักษะจำเป็นต่อการเรียนรู้พัฒนากระบวนการคิด และภูมิปัญญานาไปสู่การ พัฒนาคุณภาพคน สังคมและประเทศ แต่คนไทยยังไม่ค่อยรักการอ่านซึ่งผลสำรวจพฤติกรรมการอ่านหนังสือ ของคนไทย พบว่าคนไทยอ่านหนังสือเฉลี่ยเพียงปีละ 5 เล่มต่อคน นับว่าต่ำมากเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศ สมาชิกอาเซียนอย่างเช่น ประเทศมาเลเซีย มีสถิติการอ่านหนังสือ ปีละ 40 เล่มต่อคน หรือประเทศสิงคโปร์ เฉลยี่ ปีละ 70 เลม่ ต่อคน แมแ้ ต่เวยี ดนาม ที่มีการอา่ นหนงั สือปีละ 60 เลม่ ตอ่ คน กระทรวงศึกษาธิการได้กำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศที่มุ่งส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี11(พ.ศ.2555-2559) โดยมุ่งสร้างกระแสสังคมให้การ เรียนรู้ เป็นหน้าท่ีของคนไทยทกุ คนมวี นิ ยั ใฝ่รู้รกั การอา่ นตง้ั แต่วยั เด็กและส่งเสริมเรยี นรูค้ วบคู่กับการส่งเสริมให้องค์กร กลุ่มบุคคล ชุมชน ประชาชน และสื่อทุกประเภทเป็นแหล่งเรียน สร้างสรรค์ สื่อสารด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย ร่ว มถึงส ่งเส ริมการศึกษาทางเลือกที่ส อดคล้องกับความ ต้องการของ ผู้เรียนและส ร้ างส ังคมแห่งการ เรียนรู้ท่มี ีคณุ ภาพ และสนับสนุนปจั จัยท่กี ่อใหเ้ กิดการเรยี นรู้ จากแนวทางดังกล่าว กระทรวงศึกษาธิการจึงได้มีหนังสือถึงกองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี สำนักราชเลขาธิการขอให้นำความกราบบังคมทูลสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีขอพระราชทานพระราชานุญาตให้ กระทรวงศึกษาธิการดำเนินการ “โครงการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี:คูปองสร้างเสริมอัจฉริยะ” เนื่องในโอกาสที่จะทรงเจริญพระชนมายุค 5 รอบ ในปี 2558 ซึ่งกองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี สำนักราชเลขาธิการได้มีหนังสือแจ้งได้นำความกราบบังคมทูล ทราบฝ่าละอองพระบาทแล้วมีพระราชกระแสขอเปลี่ยนจากการจัดโครงการดังกล่าวเป็นการจัดซื้อหนังสือให้ ห้องสมุดต่างๆรวมทั้งมีการจัดอบรมให้กับผู้ที่จะมาใช้ห้องสมุดได้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับระเบียบวินัย และข้อพึงปฏิบัติในการเข้าใช้ห้องสมุดการเคารพสิทธิ์ผู้อื่น ตลอดจนการช่วยดูแลรักษาห้องสมุดร่วมกันเห็น ว่าจะทำให้เกิดประโยชน์ต่อเดก็ และประชาชนจะดีกว่า เพื่อเป็นการสนองตอบต่อพระราชกระแสของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี กระทรวงศึกษาธิการ จึงได้ขออนุมัติปรับเปลี่ยน“โครงการคูปองสร้างเสริมอัจฉริยะ” ตามที่บรรจุไว้ใน..บพ. งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ.พ.ศ.2556 เป็น“โครงการบ้านหนังสืออัจฉริยะ” โดยใช้ระยะเวลา และงบประมาณในการดำเนินการโครงการคงเดิม คือ ต.ค. 2555 - ก.ย. 2556 ในการประชุม คณะรัฐมนตรี วันที่ 25 ธันวาคม ๒๕๕๕ เพื่อจัดหาหนังสือพิมพ์ วารสารนิตยสาร รายสัปดาห์ รายปักษ์ หนังสือ สำหรับห้องสมุดประชาชน“เฉลิมราชกุมารี” ตลอดจนบ้านหนังสือ:ห้องสมุดประชาชนหมู่บ้านที่ตั้ง อยู่ในหมู่บ้านเป็นการกระตุ้นและส่งเสริมการอ่านให้กับประชาชนทั่วไปและสร้างโอกาสในการอ่านให้เกิด ขึ้นกับประชาชนในระดับรากหญ้าที่อยู่ในหมู่บ้าน ที่ด้อยโอกาสในการอ่านที่มีสาเหตุมาจากปัญ ประการ อาทิห้องสมุดอยู่ห่างไกลบ้านพัก เดินทางไม่สะดวก หนังสือราคาสูงไม่มีเงินเหลือพอที่จะซื้อหนังสือ อ่าน การจัดหาหนังสือให้กับบ้าน:ห้องสมุดประชาชนหมู่บ้านนังสือ ที่อยู่ในหมู่บ้าน และห้องสมุดประ “เฉลมิ ราชกมุ ารี” เป็นการสรา้ งโอกาสใหเ้ กิดข้ึนกับทุกคนไดอ้ ยา่ งแทจ้ ดังพระราชปณิธานของสมเด็จ

พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยโครงการบ้านหนังสือชุมชน มีวัตถุประสงค์เพื่อเทิดพระ สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทจี่ ะเจรญิ พระชนมายุครบ 5 รอบ ในปี พ.ศ. 2558 และเพื่อกระตุ้นและเสริมสร้างนิสัยรักการอ่านให้กับประชาชนโดยเฉพาชนะผู้ที่อยู่ในถิ่นทุรกันดาร ห่างไกลรวมทั้งเพื่อสร้างโอกาสให้ประชาชนได้เข้าถึงแหล่งเรียนรู้ในรูปแบบบ้านหนังสือชุมชนหรือห้องสมุด ประชาชนหมู่บ้าน/ชุมชน ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” และองค์ความรู้ที่สนใจได้อย่าง ต่อเนื่อง กำหนดเป้าหมายให้มีบ้านหนังสืออัจฉริยะหรือห้องสมุดประชาชนหมู่บ้าน/ชุมชนในพื้นที่ปกติ ทั่วประเทศ จำนวน 40,000 แห่ง บ้านหนังสืออัจฉริยะในพื้นท่ี 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ประกอบด้วย จังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส สตูล และใน 4 อำเภอของจังหวัดสงขลา จำนวน 1,800 แห่ง และห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” จำนวน 87 แหง่ ความหมาย “บ้านหนังสือชุมชน” หมายถึง บ้านที่เจ้าของบ้านหรือสถานที่ได้อุทิศให้ใช้เป็นห้องสมุด ของชุมชน ได้แก่ ร้านอาหารและเครื่องดื่ม ร้านค้า ร้านขายของ บ้านผู้มีจิตอาสา บ้านผู้นำชุมชน ประกอบการ ศาลาเอนกประสงค์ โรงพยาบาล มีเจ้าของบ้านเป็น ผู้มีจิตอาสาให้บริการดูแลเอาใจใส่ ดูแลเป็น สถานทเ่ี ปน็ ศนู ย์กลางของชุมชนท่ีมีคนในชุมชนมาพบปะพูดคุยแลกเปล่ยี นความคิดเหน็ วัตถุประสงค์เพื่อกระตุ้ นและส่งเสรมิ นสิ ยั รกั การอา่ นให้กับประชาชนและเพ่ือสร้างโอกาสให้ประชาชนไดเ้ ข้าถงึ แหล่งเรียนรโู้ ดยจัดต้ังบ้ านหนังสือชุมชนให้เป็นห้องสมุดประชาชนของชุมชนเป็นธนาคารความรู้ใกล้บ้านและมีข้อมูลข่าวสาร ใกล้ตวั ที่ประชาชนสามารถเขา้ ถึงได้งา่ ย “อาสาสมัครบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน” หมายถงึ เจา้ ของบ้านและผู้ท่มี ีจติ อาสาท่ที ำหน้าที่ใน ดำเนินงานโครงการบ้านหนงั สือชุมชน ในการจัดกจิ กรรมใหก้ บั กลุม่ เป้าหมายที่หลากหลาย โดยไมร่ บั ค่าตอบแทน หลกั การ หลักการทำงานบา้ นหนังสือชุมชนเพ่ือใหเ้ ปน็ หอ้ งสมุดหมบู่ ้านสำหรบั ศกึ ษาแหล่งเรยี นรู้อยใู่ นชมุ ชน ใกล้บ้านสำหรับเป็นช่องทางให้ประชาชนสามารถเข้าถึงองค์ความรู้ได้อย่างทั่วถึงและจัดหาสื่อสิ่งพิมพ์สื่อการ เรียนรู้ต่างๆเป็นการเพิ่มโอกาสให้ประชาชนในชนบทมีความสามารถและโอกาสเข้าถึงองค์ความรู้ได้อย่างเป็น ธรรม

วตั ถปุ ระสงค์ บ้านหนงั สือชุมชน จดั ต้ังข้ึนโดยมวี ัตถปุ ระสงคเ์ พื่อ 1. เพื่อเทดิ พระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสท่จี ะเจริญ พระชนมายุครบ 5 รอบ ในปี พ.ศ. 2558 2. เพ่ือกระตุ้นและเสริมสร้างนสิ ยั รกั การอ่านใหก้ บั ประชาชน โดยเฉพาะผ้ทู ่ีอยใู่ นถิน่ ท่ี หา่ งไกล 3. เพื่อสรา้ งโอกาสให้ประชาชนได้เข้าถงึ แหลง่ เรยี นรโู้ ดยการจัดต้งั บา้ นหนงั สอื ชุมชนให้เป็น หอ้ งสมดุ ประชาชนของชุมชนเป็นธนาคารความร้ใู กล้บ้าน และมขี ้อมูลขา่ วสารใกล้ตัวท่ีประชาชนสาม เขา้ ถึงได้ง่าย พน้ื ทเี่ ปา้ หมาย บ้านอาสาสมคั รสง่ เสริมการอ่าน บา้ นหนังสือชมุ ชนตำบลหนองน้ำใส นางสำรวย ชูชาติ เลขท่ี 6 หมู่ 6 ตำบลหนองน้ำใส อำเภอภาชี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทที่ 2 การดำเนนิ งานบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน การเตรยี มความพรอ้ มของบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน 1. ชมุ ชน มีความสนใจกจิ กรรมส่งเสรมิ การอ่าน การเรียนรู้สงิ่ ใหม่ๆ มคี วามพร้อม เพื่อทจ่ี ัด กิจกรรมความรตู้ ่างๆ ในชมุ ชนให้มกี ารพัฒนาต่อไป 2. สถานที่ บ้านหนงั สอื ชมุ ชนควรมโี ครงสรา้ ง ดงั ตอ่ ไปนี้ 2.1 สถานทีท่ เี่ หมาะสมสำหรับการเป็นบ้านห งั สอื ชมุ ชน ควรเปน็ จดุ ศนู ยก์ ลางหมบู่ ้าน พบปะพดู คุยกนั ระหวา่ งคนในชุมชนซึง่ เปน็ สถานทท่ี ี่คนในชุมชนยอมรับหรอื มคี วามเหน็ ชอบร่วมกัน เช่น บ้าน ผู้ มีจิตอาสา บ้านผูน้ ำชุมชน อาคารอเนกประสงค์ ศาลากลางหมบู่ ้าน รา้ นค้า ร้านขายของ รา้ นชา ร้านถา่ ย เอกสาร รา้ นเสรมิ สวย ศาลาประชาคมหมู่บ้าน สหกรณ์ประจำหมบู่ ้านฯลฯ 2.2 มีบริเวณในการจัดกิจกรรมสง่ เสรมิ การอา่ นสามารถจดั บรรยากาศภายในบา้ นให้เหมาะแก่ การอ่าน 2.3 มกี ารจดั มุมตา่ งๆ มหี นังสอื อ่านหลากหลาย มที ส่ี ำหรบั น่ังอา่ นอยา่ งเหมาะสม 2.4 การเดนิ ทางไปมาสะดวก 2.5 ไม่อยู่ในที่ลับตาคนมคี วามปลอดภยั 2.6 มไี ฟฟ้า มีแสงสว่างเพียงพอ 2.7 มคี วามสะอาดมีอากาศถ่ายเท 2.8 ไมม่ ีเสยี งดัง ไม่มกี ล่นิ รบกวน 2.9 มชี ั้นวางหนังสอื /สื่ สิง่ พิมพ์ต่างๆ วารสาร เพื่อความสวยงาม เป็นระเบยี บเรียบร้อย

3. บคุ คลและหนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง 3.1 เจา้ ของบา้ น และอาสาสมคั รบ้านหนงั สอื ชุมขน นางสำรวย ชชู าติ 1. เป็นสมาชกิ บ้านหนังสือชุมชน 2. เปน็ ผทู้ ม่ี ีความรู้ ความเขา้ ใจในโครงการบ้านหนงั สือชมุ ชนเป็นอยา่ งดี 3. เป็นผู้ท่ีมจี ติ อาสาตอ้ งการทำประโยชน์ใหแ้ กส่ งั คมสว่ นรวมโดยไม่หวงั ผลตอบแท 4. เปน็ ผทู้ ่ีมีจิตอาสาตอ้ งการชว่ ยเหลือและพฒั นาให้ชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลงไป 5. เจา้ ของบ้านเปน็ ผู้มจี ิตอาสา เสียสละบริเวณบา้ นเพ่ือใช้ดำเนินการในการจัดกิจกรรม บา้ นหนงั สอื ชุมชน 6. เป็นผู้มีจิตอาสาให้บริการดแู ลเอาใจใส่แกผ่ รู้ ับบริการ สถานท่ี และการจัดกิจกรรม สง่ เสริมการอ่านอยา่ งตอ่ เน่ืองสมำ่ เสมอ 7. เปน็ ผ้ทู ่ีเหน็ ความส าคัญของการอา่ น สง่ เสริมและสนับสนนุ การจัดกจิ กรรมส่งเสรมิ การ อา่ นใหก้ ับผู้รับบริการ 8. เป็นผู้ที่ไดร้ บั การยอมรับ และไวว้ างใจจากคนในชมุ ชน/หมู่บา้ น 3.2 ภาคเี ครอื ขา่ ย ไดแ้ ก่ องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน องค์กรเอกชน องค์กร วชิ าชพี สถาบนั ศาสนา สถานประกอบการ สถานศึกษา และองคก์ รอืน่ ๆ 1. ส่งเสรมิ และสนบั สนุนโครงสรา้ งพน้ื ฐาน เชน่ สถานท่ี โต๊ะ เกา้ อ้ี เป็นตน้ 2. ส่งเสรมิ และสนบั สนนุ งบประมาณ บุคลากร 3. ส่งเสริมและสนับสนนุ การจัดกิจกรรมสง่ เสรมิ การอ่าน 4. ส่งเสรมิ และสนบั สนนุ สอ่ื วัสดุ อุปกรณ์ ทรัพยากรสารสนเทศ ฯลฯ 5. ส่งเสรมิ และสนบั สนุนการเขา้ ถึงแหลง่ เงินทุน 3.3 คณะกรรมการบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน ได้แกเ่ จ้าของบา้ น สมาชกิ ในบ้านควรมีคณุ สมบัติ ดงั น้ี 1. มอี ายุ 15 ปีขึ้นไป 2. มชี ่ืออยใู่ นทะเบยี นบา้ น 3. พักอาศัยอยใู่ นบ้าน 4. มสี ขุ ภาพร่างกายท่แี ข็งแรง 5. มมี นษุ ย์สมั พนั ธ์ท่ดี ี 6. มีจติ อาสา และรักการบริการ

ศนู ยส์ ง่ เสรมิ การศึกษาตามอธั ยาศยั 1. กิจกรรมส่งเสริมการอ่านของบ้านหนังสือชุมชน คือการกระทำใด ๆ เพื่อกระตุ้นให้กลุ่มเป้าหมาย เกิดความสนใจในการอ่าน เห็นความสำคัญและความจำเป็นของการอ่าน เกิดความเพลิดเพลินในการอ่าน ไปสู่การพัฒนานิสัยรักการอ่านของคนในชุมชน เพื่อเป็นการส่งเสริมการศึกษาตลอดชีวิตของประช าชน รูปแบบการจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านของบ้านหนังสืออัจฉริยะ ที่สามารถทำได้ มีหลากหลายกิจกรรม น่าสนใจ อาทเิ ช่น 1.1 กจิ กรรมวนั รกั การอา่ น เนือ่ งในวโรกาสคล้ายวนั พระราชสมภพสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ในวนั ที่ 2 เมษายน ของทุกปี ซง่ึ เปน็ วันรักการอ่าน และเพ่อื ส่งเสริมสนับสนุนการรักการ อา่ นบ้านหนงั สือชมุ ชนสามารถจัดกจิ กรรมเพื่อสง่ เสริมการอ่านใหก้ ับผรู้ ับบริการในชุมชนเพอื่ ได้อีกทางหน่ึงวิธี การดำเนินกจิ กรรม เชน่ จดั นิทรรศการเทิดพระเกียรติสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯบรมราชกมุ ารีให้บริการส่งเสริมการอ่านฯลฯ 1.2 กิจกรรมเล่านิทาน การเล่านิทานเป็นวิธีหนึ่งที่จะส่งเสริมการอ่านได้เป็นอย่างดี นอกจากจะเป็นเครื่องมือสำหรับการใช้เวลาร่วมกันที่สนุกสนานของผู้ใหญ่กับเด็กแล้ว ยังเป็นเคร่ืองมือใน การสอนคุณธรรม จริยธรรมแก่เด็กให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพได้อีกด้วย วิธีการดจัดหา ดำเนินกิจกรรม อาสาสมัครในการเลา่ นิทานจดั เตรยี มหนังสือนทิ านให้เหมาะสมกับวัยนิทานเล่มใหม่ เป็นต้น 1.3 กิจกรรมหนังสือเล่มแรก(Book Start) หนังสือเล่มแรก มีความสำคัญสำหรับปลูกฝังเด็กให้ สนใจการอ่านหนังสือ ตั้งแต่วัยเยาว์และยังไม่เข้าโรงเรียน นอกจากนี้ยังทำให้พ่อ แม่ ลูกมีเวลา มากข้ึน มีความสุขร่วมกันในการอ่านหนังสือ ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างพื้นฐานการอ่าน และสานสัมพันธ์ ครอบครัว ตลอดจนส่งเสริมนิสัยรักการอ่านและการเรียนรู้ตลอดชีวิต วิธีการด ำเนินกิจกรรมจัดเตรียม เช่น หนังสือภาพสำหรับเด็ก หนังสือที่เหมาะกับวัยและความสนใจของเด็กและแนะนาหนังสือเล่มแรกให้กลุ่มพ่อ แมท่ ี่สนใจและมีความพร้อมในการพฒั นาบุตรหลานในการอ่านหนังสือตงั้ แตเ่ ยาว์วัย

1.4 กิจกรรมวนั เดก็ แห่งชาติ คือ ทรัพยากรทส่ี ำคญั ยิ่งของประเทศชาติ ซึง่ จะเป็นกจิ กรรมที่ สำคัญในการพัฒนาชาติบา้ นเมอื งให้เจริญรุ่งเรอื งก้าวหน้า และมน่ั คงอกี ทัง้ เป็นผู้ทีจ่ ะต้องในวันขา้ งหนา้ เพื่อทำ หน้าที่ดูแลสังคมตลอดจนเศรษฐกิจ วัฒนธรรม ความเปลี่ยนแปลง และอื่นๆ ฯ ดำเนินกิจกรรม เช่นจัดหาสื่อ /วัสดุอุปกรณ์ของรางวัลจากภาคีเครือข่ายในการจัดกิจกรรร่วมต่างๆเล่นเกมตอบคำถามประเภทความรู้ทั่วไป การแข่งขันเลา่ นทิ านรประกวดวาดภาพระบายสี 1.5 กิจกรรมส่งเสริมการอ่านสู่การพัฒนาอาชีพ เป็นการส่งเสริมการดำเนินงานและจัดต้ัง แหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตทุกรูปแบบ และได้กำหนดให้มีการจัดการศึกษาให้ประชาชนทั้ง 3 รูปแบบคือ การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย เป็นการศึกษาที่ให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วย ตนเอง ตามความสนใจ ศักยภาพ ความพร้อมและโอกาส โดยศึกษาจากบุคคล ประสบการณ์ สังคม สภาพแวดล้อม สื่อ หรือแหล่งความรู้อื่น ๆ มีแหล่งการศึกษาค้นคว้าให้ประชาชนที่หลากหลายทั้ง ของสถานศึกษา และศูนย์การเรียนรู้ในลักษณะต่าง ๆ การส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกิจกรรมส่งเสริ มการ อา่ นให้เชอื่ มโยงกับการศึกษานอกโรงเรียน ท้งั การศกึ ษาพ้นื ฐานการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต การศึกษาเพ่ือ พัฒนาอาชีพ การศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน และการศึกษาตลอดชีวิตสามารถนำไปประยุกต์ใช้ใน จริงได้การสร้างนิสัยรักการอ่านตลอดจนให้ การอ่านนำไปสู่การใฝ่รู้ ใฝ่เรียนตลอดชีวิตเพื่อเชื่อมโยง การศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพมุ่งให้ประชาชนพัฒนาการอ่านเพื่อเชื่อมโยงกับการพัฒนาอาชีพ ให้เกิดการ รู้แจ้งรจู้ รงิ ในสงิ่ ที่สนใจสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจรงิ ได้

ศนู ยส์ ง่ เสรมิ การศกึ ษาตอ่ เนอื่ ง 1.1 ศนู ยส์ ่งเสรมิ การศกึ ษาอาชีพ การจัดการเรียนรู้อาชีพให้แก่ประชาชนที่ ว่ างงานหรือประชาชนท่ีมีอาชีพอยู่แล้ว ต่อยอดเดิมให้มีอาชีพมีงานทำและมีรายได้ ซึ่งในบ้านหนังสือชุมชนก็สามารถจัดกิจกรรมเกี่ยวการสาธิต และการสอนอาชพี เช่น การทำแหนมฟักเห็ดนางฟา้ ภฏู าน การทำนำ้ หมกั จลุ นิ ทรยี ส์ ังเคราะหแ์ สง เปน็ ตน้ กิจกรรมส่งเสริมการเรียนร้จู ากแหล่งการเรยี นรู้/ภูมปิ ัญญา เช่น แลกเปลย่ี นเรยี นรซู้ ึ่งกนั และกนั ประสบการณเ์ กี่ยวกับการทำอาชีพงา่ ย ๆ ให้กบั ผู้รับบริการในบา้ นหนังสือชุมชน 1.2 กจิ กรรมการศกึ ษาเพอ่ื พฒั นาทักษะชวี ติ การจัดการเรยี นร้โู ดยจดั ส่งเสริม และสนับสนนุ การศกึ ษาในรปู แบบต่าง ๆ ท่มี ีสาระสอดคลอ้ ง กับบริบทของชุมชน เพื่อพัฒนาทักษะพื้นฐานของคนในชุมชนให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมี ความรู้โดยเน้นทักษะชวี ิตพนื้ ฐานทจี่ ๔ด้านาเป็นคือด้านสุขภาพอนามัยและการปูองกนั โรคภัย,ด้านความปลอด ภัยใน ชีวิตและทรัพย์สิน ด้านทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมและด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม โดยใช้ กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ให้กลุ่มเปูาหมายได้ฝึกคิดปฏิบัติวิเคราและห์การแก้ปัญหาเพื่อให้ สามารถพัฒนาทกั ษะชีวติ ของตนเองครอบครัวชุมชน กจิ กรรมบา้ นหนังสือชุมชน บา้ น นางสำรวย ชูชาติ เลขที่ 6 หมู่ 6 ตำบลหนองนำ้ ใส อำเภอภาชี จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยา

กจิ กรรมการศึกษาเพอ่ื พฒั นาทักษะชวี ติ ในบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน ดา้ นสขุ ภาพอนามยั และการปอ้ งกนั โรคภยั กจิ กรรมส่งเสริมคณุ ภาพชีวิตผู้สงู อายุ กจิ กรรมคุณแม่วัยใส กิจกรรมส่งเสริมให้ความรูเ้ รื่อง โรคไขเ้ ลอื ดออก กิจกรรมส่งเสริมให้ความรู้เร่ืองสุขภาพ กจิ กรรมสรา้ งภูมิคมุ้ กนั ดา้ นสุขภาพ กิจกรรมสร้างภูมิค้มุ กันยาเสพตดิ ด้านความปลอดภยั ในชวี ติ และทรัพยส์ นิ กิจกรรมรณรงคส์ วมหมวกนริ ภัย กิจกรรมขับขปี่ ลอดภัย ด้านทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม กจิ กรรมตาวิเศษ กิจกรรมรณรงค์อนุรกั ษ์ส่งิ แวดล้อม กจิ กรรมลดภาวะโลกร้อน

3. กจิ กรรมการศกึ ษาเพอื่ พฒั นาสงั คมและชมุ ชน ส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน โดยให้ประชาชนและชุมชนร่วม รับผิดชอบและเห็นถึงความสำคัญในการฟื้นฟูพัฒนาสังคมและชุมชนของตนเอง เพื่อส่งเสริมให้ประชาชน เกิดการเรยี นรู้บูรณาการความรู้ประสบการณแ์ ละทักษะอาชีพเข้ามาใชใ้ ห้เกดิ ประโยชนต์ ่อการพัฒนาสงั คมและ ชุมชนโดยรวม ทำให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้ นำไปสู่สังมีความเอื้ออาทรต่อกันมที่เข้มแข็งและพึ่งพาตนเอง ได้อยา่ งยัง่ ยืนกจิ กรรมพฒั นาสังคมและชมุ ชน 5 ดา้ นมีคอื 1. ด้านเศรษฐกจิ กิจกรรมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง กจิ กรรมอบรมให้ความร้บู ญั ชีครัวเรอื น กจิ กรรมผกั สวนครวั ร้วั กินได้ กจิ กรรมสมุนไพรในสวน กิจกรรมสวนผักนักอา่ น 2. ด้านการเมอื ง กจิ กรรมสง่ เสริมประชาธิปไตย กจิ กรรมรณรงคส์ ่งเสรมิ การเลือกตั้ง กิจกรรมประชาธิปไตยในชมุ ชน กจิ กรรมพลเมอื งดีตามวิถปี ระชาธิปไตย 3. ดา้ นสงั คม กจิ กรรมชมุ ชนแหง่ การเรยี นรู้ กจิ กรรมส่งเสริมการอ่าน กิจกรรมพฒั นาแหล่งเรยี นรูใ้ นชุมชน กจิ กรรมการเรียนรู้กบั ปราชญ์ชาวบา้ น 4. ด้านสง่ิ แวดลอ้ ม กจิ กรรมรกั ษพ์ ลงั งานและสิ่งแวดล้อม กจิ กรรมรณรงค์อนรุ ักษ์สิ่งแวดลอ้ ม กิจกรรมประหยัดพลังงาน กิจกรรมรีไซเคลิ

5. ดา้ นศลิ ปวฒั นธรรม กิจกรรมเพื่อพฒั นาสังคมและชมุ ชน กิจกรรมอนรุ กั ษ์ศลิ ปวัฒนธรรมในชมุ ชน กิจกรรมสง่ เสริมภูมิปัญญาไทยในชุมชน กจิ กรรมสืบสานวัฒนธรรม ประเพณใี นชุมชน 4. การจดั กระบวนการเรยี นรู้ตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง เป็นการจัดการศึกษาให้กบั ประชาชนกลมุ่ เปูาหมายมคี วามรู้ ความเขา้ ใจตามหลกั ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง มีความสามารถนำไปถือปฏิบัติในการดำเนินชีวิตได้ รวมทั้ง มีความตระหนักถึง อย่างพอประมาณ มีเหตุผลในการใช้จ่าย มีภูมิคุ้มกัน เป็นบุคคลที่มีคุณธรรม จริยธรรม มีความส ครอบครัว ชุมชนสามารถสร้างเป็นอาชพี ได้ มรี ายได้ ลดรายจ่าย มีความเปน็ อยูด่ ีข้นึ และอยู่ในสังคมอย่าง มคี วามสุข กิจกรรมการจดั กระบวนการเรียนรตู้ ามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ในบ้านหนังสอื ชมุ ชน เพอ่ื พฒั นาการเรยี นรู้ตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ได้แก่ - การทำบญั ชีครวั เรือน - การทำปยุ๋ หมักชีวภาพจากต้นผกั ตบชวา - การทำเกษตรธรรมชาติ หรอื เกษตรผสมผสาน - การเพาะเห็ดฟาง เห็ดภูฎาน เห็ดมลิ ค์ก้ี เห็ดขอนขาว - การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรเปน็ การสรา้ งมูลคา่ เพมิ่ ไขเ่ คม็ พอกใบเตย - กจิ กรรมอบรมให้ความรบู้ ัญชีครัวเรือน - กิจกรรมผักสวนครัวร้ัวกนิ ได้ - กิจกรรมสมนุ ไพรในสวน สวนผกั นักอ่าน

บทที่ 3 บทบาทหนา้ ท่ีในการดำเนนิ งานบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน และหนว่ ยงานทเ่ี ก่ียวขอ้ ง 1. บทบาทหนา้ ทข่ี อง สำนกั งาน กศน.จังหวดั 1. ร่างวางแผนการดำเนนิ งาน กำหนดวตั ถปุ ระสงค์กลมุ่ เป้าหมาย จัดสรรงบประมาณ 2. จัดประชุมชี้แจงนโยบายจุดเน้นการดำเนนิ งาน 3. จดั ทำคำส่งั แต่งตั้งคณะทำงานบา้ นหนังสอื ชมุ ชนและคำสัง่ อนื่ ๆ ท่ีเก่ยี วขอ้ ง 4. จัดทำคมู่ ือบ้านหนังสือชมุ ชน 5. ประชาสมั พันธเ์ ผยแพร่ข้อมูล 6. ประสานภาคเี ครือข่ายระดับจังหวัดเขา้ รว่ มจัดกจิ กรรม 7. ประชมุ คณะกรรมการอาสาสมคั รบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน 8. พัฒนาหวั หนา้ กศน.ตำบล คณะกรรมการ กศน. ตำบล อาสาสมคั ร กศน.ตำบล 9. เสริมสร้างแรงจูงใจในการปฏิบัติงานในรปู แบบต่างๆ 10. นิเทศ กำกับ ติดตาม และประเมินผลการดำเนนิ งาน 11. สรุปรายงานผลการดำเนินงาน 2. บทบาทหนา้ ทขี่ อง กศน.อำเภอ/ครอู าสาสมัครฯ/ผนู้ ิเทศภายใน 1. สร้างความรูค้ วามเขา้ ใจเก่ียวกบั นโยบายจุดเนน้ ของสำนักงาน กศน 2. จัดทำคำสงั่ แตง่ ตั้งคณะทำงานบ้านหนงั สือชุมชนและคำส่งั อ่นื ๆ ทเ่ี กย่ี วข้อง 3. ประชาสัมพันธเ์ ผยแพร่ข้อมูล 4. ประสานภาคีเครือข่ายเขา้ รว่ มจัดกิจกรรม 5. จัดทำแบบสำรวจ และแบบฟอร์มต่างๆท่เี ก่ียวข้อง 6. จัดทำคำส่ังแต่งต้ังคณะกรรมการคดั เลือกหนงั สือและส่ือ 7. จัดซือ้ จดั หาสอื่ วสั ดอุ ุปกรณใ์ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูแ้ ละการให้บริการ 8. จดั ทำคำส่งั แต่งต้ังคณะกรรมการหมนุ เวียนหนังสือและสอื่ 9. พฒั นาหวั หนา้ กศน.ตำบล คณะกรรมการ กศน.ตำบล และอาสาสมัคร กศน.ตำบล 10. สง่ เสริม สนบั สนุน ในการจดั กิจกรรม และสร้างแรงจงู ใจในการปฏบิ ตั งิ าน 11. นิเทศตดิ ตามและประเมินผลการด าเนนิ งาน 12. วเิ คราะห์ผลการดำเนินงานในระดบั อำเภอ 13. สรปุ รายงานผลการดำเนินงานสง่ สำนักงาน กศน.จังหวดั

3. บทบาทของ ครอู าสาสมคั รฯ/ครู กศน.ตำบล/ ครู ศรช./ องคก์ รนักศกึ ษา/นักศึกษา 1. จดั ทำแผนงานโครงการบ้านหนงั สอื ชมุ ชนเพ่ือจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ 2. สำรวจความตอ้ งการ ส่อื /สิ่งพมิ พ์/กจิ กรรมสำหรับบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน 3. จัดหาส่ือวัสดุอปุ กรณ์ท่ีจำเป็นตอ่ การจัดกิจกรรมการเรียนรูแ้ ละการให้บริการ 4. สร้างและขยายภาคีเครือข่าย เพอ่ื การมีสว่ นร่วมในการจัดกิจกรรม 5. ประชาสัมพนั ธ์ สือ่ สาร เผยแพร่ข้อมลู 6. รว่ มกับบ้านหนงั สือชุมชนจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ กจิ กรรมสง่ เสริมการอา่ น 7. จัดทำระบบข้อมลู สถติ ิ และสารสนเทศเก่ียวกับประชากรกลุม่ เปา้ หมายและผลการจดั กิจกรรม 8. นิเทศติดตามและประเมินผลการดำเนินงาน 9. รายงานผลการดำเนนิ งานตอ่ กศน.อำเภอ 4. บทบาทของอาสาสมคั รบา้ นหนังสอื ชมุ ชน/อาสาสมคั ร กศน. 1. จัดเตรยี มสถานทีเ่ พ่ือจัดตั้งบ้านหนงั สอื ชมุ ชน 2. ประชาสมั พันธ์ ส่ือสาร เผยแพรข่ ้อมูล 3. เสนอความต้องการในการเรยี นรขู้ องประชาชน โดยประสานกับ ครู.กศน.ตำบล 4. ดูแล และให้บริการยืม–คนื หนงั สือ ส่อื แก่ผ้รู ับบริการ 5. สง่ เสริมสนับสนนุ และร่วมมอื ในการจดั กิจกรรม 6. รว่ มกบั ครู กศน.ตำบล ในการติดตามผล การจัดกิจกรรม 5. บทบาทของภาคเี ครอื ขา่ ย/คณะกรรมการบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน 1. ประสานงานและเชื่อมโยงข้อมูลเพือ่ จดั กจิ กรรม 2. ประชาสมั พนั ธ์ ส่อื สาร เผยแพรข่ ้อมลู 3. สง่ เสรมิ และสนบั สนุนโครงสรา้ งพ้นื ฐาน เช่น สถานท่ี โต๊ะ เก้าอ้ี เป็นต้น 4. สง่ เสริมและสนับสนุน งบประมาณ บุคลากร 5. ส่งเสริมและสนบั สนนุ การจดั กิจกรรมสง่ เสริมการอ่าน 6. ส่งเสริมและสนับสนนุ สอ่ื วสั ดุ อุปกรณ์ ทรัพยากรสารสนเทศ ฯลฯ 7. ส่งเสริมและสนับสนนุ การเขา้ ถงึ แหลง่ เงนิ ทนุ 8. ร่วมกับ ครู กศน.ตำบล ในการติดตามผล การจัดกิจกรรม

บทที่ 4 การนเิ ทศ ตดิ ตามและรายงานผล การนเิ ทศตดิ ตามและประเมนิ ผลบา้ นหนงั สอื ชมุ ชน จุดมุ่งหมายสำคัญของการนิเทศโดยทั่วไป เพื่อให้เกิดผลงานที่ดี มีคุณภาพสูง เป็นการพัฒนาคน ประสานงานและประสานความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่เก่ียวข้อง และสร้างขวัญและกำลังใจในการ ปฏิบตั งิ านของบุคลากร การนเิ ทศการศึกษานอกโรงเรียน แบ่งได้ 2 ลกั ษณะ คอื 1. การนิเทศภายนอก(External Supervision) เป็นการนิเทศโดยบคุ ลากรท่ีไม่ไดอ้ ยู่ในหน่วยงาน เดยี วกัน เช่น การนิเทศของศึกษานเิ ทศก์ 2. การนิเทศภายใน(Internal Supervision) เป็นการนิเทศโดยบุคลากรที่อยู่ในหน่วยงานเดียวกัน เป็นการมองงานและพัฒนางานโดยผู้ร่วมปฏิบัติงานด้วยกัน ซึ่งสามารถช่วยแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ และสามารถพัฒนางานให้ดีขึ้น เพราะได้รับความช่วยเหลือจากผู้บริหารระดับจังหวัด อำเภอ ลดช่องว่าง ระหว่างผบู้ รหิ ารและผปู้ ฏิบัติงานได้ การนิเทศกิจกรรมบ้านหนังสือชุมชนนับว่าเป็นการนิเทศภายใน ซึ่งเป็นกระบวนการทำงานร่วมกัน ระหว่างผู้บริหาร ผู้ทำการนิเทศ และผู้ปฏิบัติงานในหน่วยงานเดียวกัน ร่วมพิจารณาปัญหา การแก้ปัญหา หาทางในการทำงานรว่ มกนั จดั ระบบนเิ ทศบา้ นหนังสือชมุ ชนท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพเพอื่ พฒั นาเจตคติและคุณภาพขอ งบุคลากรผู้ปฏบิ ัตงิ านได้แก่เจ้าของบ้านที่เป็นอาสาสมัครบ้านหนังสือชุมชนส่งผลไปถงึ คุณภาพของการดำเนิน งานบ้านหนังสือชุมชนสรา้ งขวัญกำลงั ใจของผ้ปู ฏบิ ัติและความพึงพอใจของประชาชนท่ีมารบั บริการ ผู้นเิ ทศภายในสถานศึกษา. กศนประกอบดว้ ย ผู้บริหารสถานศึกษา ครู บคุ ลากรของสถานศกึ ษา คณะกรรมการสถานศึกษา คณะกรรมการ กศน.ตำบล อาสาสมคั ร กศน.และหรือภาคีเครอื ขา่ ย

ภาคผนวก

บรรณานกุ รม หนังสอื พมิ พ์ข่าวสดออนไลน์:(2552).บทความสมเดจ็ พระเทพ รตั นราชสดุ า สยามบรมราชกมุ ารี [Online] เขา้ ถงึ ไดจ้ ากhttp://203.155.16.66/idi-49/291208.htm (วันทีค่ ้นข้อมูล:1 กรกฎาคม 2563) _________. (2556).รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย ฉบบั ปี.ศ.๒๕๕๐พ [Online] เขา้ ถงึ ได้จาก http://www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=395 (วนั ทค่ี น้ ข้อมลู : 1 กรกฎาคม 2563). .(2556).การจดั กจิ กรรม[Online] เขา้ ถงึ ได้silp.elec- cm.com/plan/plangov.doc (วนั ทีค่ ้นข้อมูล: 1 กรกฎาคม 2563). สำนักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั (2559). ทฤษฎสี กู่ ารปฏบิ ตั ิ:ตวั อยา่ งการ ประเมนิ โครงการ. กรงุ เทพฯ : รังสกี ารพมิ พ์

ท่ปี รกึ ษา คณะผจู้ ดั ทำ นางสาวมุกดา แขง็ แรง นายวฒุ ิพล สขุ ศรี ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอภาชี นายธนกร ปานวงั ครชู ำนาญการ ครูอาสาสมัครนอกโรงเรียน คณะทำงาน นายธนกร ปานวงั ครูอาสาสมัครนอกโรงเรยี น นางสาวนันทฉัตร สามิบตั ิ ครู กศน.ตำบล นางดาธณิ ี ตามเพิ่ม ครู กศน.ตำบล นายอัครเดช วนสนิ ธุ์ ครู กศน.ตำบล นายปรีดา ธรรมสโรช ครู กศน.ตำบล นางสาวนฤมล หอมสวุ รรณ์ ครู กศน.ตำบล นางสาวป่นิ ทิพย์ ธรรมสโรช ครู กศน.ตำบล นางสาวเชาวรชั จิตรโสภา ครู กศน.ตำบล นางลดั ดาวลั ย์ สุขประเสริฐ ครู กศน.ตำบล นางสาวขณิดา ผ่องจิตร์ บรรณารกั ษ์ จดั พิมพ/์ รปู เลม่ ครู กศน.ตำบล นางดาธณิ ี ตามเพิ่ม