ส่วนประกอบของระบบสุริยะ (EP.3) 31-1-65

โรงเรยี นวัดเทพชมุ นมุ หนว่ ยท่ี 5 โลกและอวกาศ บทที่ 2 ระบบสุริยะของเรา ครผู ู้สอน นางสาววาชิตา สมบัติมาก (ครบู ิว)

ขน้ั สร้างความสนใจ เพลงระบบสุรยิ ะ ระบบสรุ ิยะ Solar System รายเรียงเต็มไปด้วยดาวฤกษ์ ระบบสุริยะ Solar System รายเรียงเต็มไปด้วยดาวเคราะห์ ดาวเคราะหน์ ้อยรอ้ ยรวมดาวหาง ทางชา้ งเผอื ก อกุ กาบาต เกิดขึ้นมาพร้อมกัน 4,600 ล้านปี ดวงอาทติ ย์นน้ั เป็นศูนยก์ ลาง สรุ ิยะ สุริยะ จกั รวาล เปน็ โรงงานกวา้ งใหญไ่ พศาล เป็นทีมงาน ทางานเปน็ ระบบ สรุ ิยะ สรุ ยิ ะ จกั รวาล ทางานมาน้ันนานแสนนาน ส่ิงมชี วี ติ หลายชัว่ ลกู หลาน เปน็ เวลานาน ลา้ น ลา้ น ล้านปี นักเรียนจดบนั ทกึ ลงในสมดุ วิทยาศาสต7ร5 ์

เพลงระบบสรุ ยิ ะ (ตอ่ ) โลกเปน็ ดาวเคราะหม์ ีสง่ิ มีชวี ิต ดวงอาทติ ยเ์ ปน็ ลูกพใ่ี หญ่ พุธ ศุกร์ โลก อังคาร ถดั ไป พฤหสั ใหญ่ ต่อไปดาวเสาร์ ยูเรนัสถัดไปเนปจนู ไมต่ ดิ ฝุน่ นั้น คือ พลโู ต ถกู คัดออกเพราะความไม่โต ดาวเคราะหโ์ ตรวมเหลือ 8 ดาว นักเรยี นจดบนั ทึกลงในสมดุ วทิ ยาศาสต7ร6 ์

ดาวเคราะห์ดวงใดในระบบสุริยะทจ่ี ัดเป็ นดาวเคราะห์หิน ดาวเคราะห์หินมลี กั ษณะอย่างไร

ขนั้ สารวจและค้นหา 2 3 5 6 1ดาวเคราะห์ทม่ี ี ขนาดใหญ่ท่ีสดุ ใน 4ระบบสุรยิ ะ 7มีพายหุ มุนขนาดยกั ษ์ 89 เป็นดาวที่อยูถ่ ัดไปจากดาวอังคาร

ข้นั อธบิ าย ระบบสุริยะ ส่ วนประกอบของระบบสุ ริยะ ระบบสุริยะ เป็นระบบที่มีดวงอาทิตยเ์ ป็นศูนยก์ ลาง มีดาวเคราะห์ท้งั หมด 8 ดวง บริวารของ ดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์นอ้ ย ดาวหาง และอุกกาบาตเคล่ือนที่อยใู่ นวงโคจรรอบ ๆ ใหน้ กั เรียนจดลงในสมดุ วิชาวทิ ยาศาสตร์

ส่ วนประกอบของระบบสุ ริยะ ลกั ษณะทั่วไปของดาวเคราะห์ ยงิ่ ดาดวาเดควเารควาระเคาหะร์อหาะย์สหู่ า่์เามปงา็จนรากถกอ้โดคนวจสงรอารราอทขบนิตดยาวดม์ งใาอหกาเญท่ไาิตมใยด่มไ์ ีดแวสงเ้ พโงรคสาจวะรา่ดขงวใองนงอดตาาวัทวเิตอเคงยร์ าะห์ จะยสงิ่ ก่งแวาร้ งแดลึงะดทูดาดแใาตหว่จเ้ะควสลราะะใทนหอ้ ก์ไนวาแร้ วสโงคงโจคารจกรรดอขวบองดงอวดางาทอวิตาเคยทร์ิตายะ์ห1์เรปอ็นบวมงารกี ข้ึน ดวงอาทิตย์ โลก ตวั อยา่ งดาวเคราะห์





คาบการโคจรของดาวเคราะห์

ดาวเคราะหว์ งใน และดาวเคราะหว์ งนอก การแบง่ ดาวเคราะหเ์ ป็นวงนอกกับวงใน แบง่ โดยใช้โลกเป็นจุดกงึ่ กลาง

ดาวเคราะห์หนิ และดาวเคราะหแ์ กส๊ ดาวเคราะหห์ ิน (rocky planet) หมายถงึ ดาวเคราะห์ทมี่ อี งคป์ ระกอบ พื้นฐานเปน็ หินซลิ ิเกต

ในระบบสุริยะของเรามดี าวเคราะห์แก๊ส จานวน 4 ดวง คอื ดาวพฤหัส ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจนู ดาวเคราะหแ์ ก๊ส 86

ข้นั ขยายความรู้ ลักษณะของดาวเคราะหแ์ กส๊ แต่ละดวง

ดาวพฤหัสบดี • ดาวเคราะห์ยกั ษแ์ ก๊สที่มีขนาดใหญ่ท่ีสุดในระบบสุริยะ • อยหู่ ่างจากดวงอาทิตยเ์ ป็นลาดบั ท่ี 5 (JUPITER) • ฉายา : โลกยกั ษ์ • หมุนรอบตวั เองใชร้ ะยะเวลา 10 ชวั่ โมง • โคจรรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ ใชเ้ วลา 12 ปี • พ้นื ผวิ ปกคลุมดว้ ยแก๊สมองเห็นเป็นแถบสี ของเมฆหนา มีจุดแดงขนาดใหญ่ (มีพายหุ มุนขนาดยกั ษ)์ • มีเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางมากกวา่ โลก 10 เท่า • มีดวงจนั ทร์บริวาร 66 ดวง อยหู่ ่างจากดวงอาทิตย์ 5 เท่า โดยมีดวงจนั ทร์บริวารขนาดใหญ่ 4 ดวง

ดาวเสาร์ • ดาวเคราะห์ยกั ษแ์ ก๊ส มีพ้นื ผวิ สีเหลืองซ่ึงเป็นแก๊ส (SATURN) ที่เบามาก มีความหนาแน่นนอ้ ยกวา่ น้า • เป็นดาวเคราะห์ท่ีมีขนาดใหญ่เป็นอนั ดบั 2 • ฉายา : ดาวแก๊สยกั ษ์ • หมุนรอบตวั เองใชเ้ วลา 10.4 ชวั่ โมง • โคจรรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ ใชเ้ วลาประมาณ 29.5 ปี • มีแสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางมากกวา่ โลกประมาณ 8 เท่า • มีดวงจนั ทร์บริวารมากกวา่ 62 ดวง • มีวงแหวน 6 วง และวงเลก็ ๆ ประมาณ 1 แสนวง • วงแหวนประกอบไปดว้ ยน้าแขง็ และชิ้นส่วนของ เศษหิน ซ่ึงมีขนาดท่ีหลากหลาย

ดาวยูเรนัส ➢ดาวเคราะห์ยกั ษน์ ้าแขง็ ที่มีขนาดใหญ่เป็นลาดบั ที่ 3 (URANUS) ➢หมุนรอบตวั เองใชร้ ะยะเวลา 17 ชวั่ โมง ➢หมุนรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ ใชเ้ วลา 84 ปี ➢บรรยากาศเป็นแก๊สไฮโดรเจน ฮีเลียม และแก๊สอ่ืน ๆ จึงทาใหม้ ีสีฟ้าอมเขียว ➢เป็นดาวเคราะห์ดวงแรกที่คน้ พบดว้ ย กลอ้ งโทรทศั น์ ➢ฉายา : ดาวมฤตยู ➢มีความหนาแน่นนอ้ ยกวา่ น้า ➢มีเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางมากกวา่ โลก 3 เท่า ➢พบดวงจนั ทร์บริวาร 27 ดวง

ดาวเนปจูน ➢ดาวเคราะห์ยกั ษแ์ ก๊สดวงที่ 4 (NEPTUNE) ➢เป็ นดาวเคราะห์ดวงแรกที่พบจากการคานวณของ นกั ดาราศาสตร์ก่อนท่ีจะตรวจพบทอ้ งฟ้าดว้ ยกลอ้ ง โทรทรรศน์ ➢หมุนรอบตวั เองใชร้ ะยะเวลา 16 ชว่ั โมง ➢หมุนรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ ใชเ้ วลา 165 ปี ➢มีดวงจนั ทร์บริวารที่รู้จกั แลว้ 13 ดวง ดวงที่ใหญ่ที่สุดชื่อ ไทรทนั ➢ฉายา : ดาวเกตุ ➢ยานวอยเอเจอร์ 2 พบวงแหวนบางส่วน ➢เป็นวงแหวนที่มืดมากจนสงั เกตไม่เห็นจากโลก ซ่ึงมีความสมบูรณ์ 4 วง และที่ไม่สมบูรณ์อีกหลายวง ➢ มีความหนาแน่นนอ้ ยกวา่ น้า

ยานอวกาศจูโน

ข้นั ตรวจสอบ นักเรียนได้เรียนรู้อะไรบ้าง เรามาตรวจสอบความเข้าใจกนั 1. ดาวเคราะห์ที่พบวา่ เคยมีน้าหรือของเหลวคือ ดาวเคราะห์ดวงใด ดาวองั คาร 2. อธิบายลกั ษณะเด่นของดาวเคราะห์ท่ีสนใจมา 1 ดวง แนวคาตอบ ดาวพฤหสั บดีเป็นดาวเคราะห์ที่มี ขนาดใหญ่ท่ีสุด มีแก๊สเป็นส่วนประกอบหลกั พบพายขุ นาดใหญ่มีลกั ษณะปรากฏเป็นจุดแดง

นักเรียนได้เรียนรู้อะไรบ้าง เรามาตรวจสอบความเข้าใจกนั จากลกั ษณะของดาวเคราะห์แต่ละดวง นกั เรียน คิดวา่ มีดาวเคราะห์ดวงใดท่ีเหมือนหรือคลา้ ยกบั โลกของเรามากที่สุด อธิบาย ดาวองั คาร เพราะมีแกนเอียง 25 องศาใกลเ้ คียง กบั โลก ใชเ้ วลาโคจรรอบตวั เองใกลเ้ คียงกบั โลก และมีบรรยากาศและดวงจนั ทร์บริวาร เหมือนโลก

แนวคาถาม 1. ดาวเคราะห์ท่ีมีดวงจนั ทร์บริวารมากที่สุดคือดาวเคราะห์ดวงใด ดาวพฤหสั บดี 2. ดาวเคราะห์ที่มีทิศทางการหมุนรอบตวั เองต่างจากดาวเคราะห์ ดวงอื่นคือดาวเคราะห์ดวงใด ดาวศุกร์

แนวคาถาม 3. ดาวยเู รนสั มีสีฟ้าอมเขียวเน่ืองจากสาเหตุใด บรรยากาศช้นั บนมีแก๊สฮีเลียมจานวนมาก 4. วงแหวนของดาวเสาร์มีลกั ษณะเป็นอยา่ งไร มีลกั ษณะเป็นวงแหวนเลก็ ๆ ซอ้ นกนั อยจู่ านวนมาก ซ่ึงภายใน วงแหวนประกอบดว้ ยกอ้ นน้าแขง็ กอ้ นหินท่ีปกคลุมดว้ ย น้าแขง็ และฝ่ นุ ละออง

กจิ กรรมประจาหน่วย ทบทวนคาศัพท์และหลกั การทางวทิ ยาศาสตร์ 5. นกั ดาราศาสตร์ระบุวา่ ดาวพฤหสั บดีมีส่วนประกอบ เป็นแก๊ส แต่ทาไมดาวพฤหสั บดีจึงไม่แตกกระจาย เพราะดาวพฤหสั บดีหมุนรอบตวั เองทาใหเ้ กิดแรง สู่ศูนยก์ ลาง แก๊สจึงไม่หลุดลอยออกไปในอวกาศ

กจิ กรรมประจาหน่วย ทบทวนคาศัพท์และหลกั การทางวทิ ยาศาสตร์ 6. โลกและดาวเคราะห์ต่าง ๆ ในระบบสุริยะมีความ เหมือนกนั ในเร่ืองใด โคจรเป็ นวงรี รอบดวงอาทิตย์

กจิ กรรมประจาหน่วย การประยุกต์ใช้ในชีวติ ประจาวนั 7. จากความรู้เก่ียวกบั ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ ใหน้ กั เรียน อธิบายวา่ เพราะเหตุใดสิ่งมีชีวติ จึง ไม่สามารถอาศยั อยบู่ นดาว เคราะห์ดวงอ่ืน ๆ ได้ ยกเวน้ โลกของเราเท่าน้นั เพราะดาวเคราะห์ดวงอื่นไม่มีแก๊สออกซิ เจนและน้ าในสถานะ ของเหลว

มีความหนาแน่น บรรยากาศเป็นแกส๊ น้อยกว่าน้า ไฮโดรเจน ฮีเลยี ม มสี ีฟ้าอมเขียว ฉายา : ดาวมฤตยู ฉฉนั ันคคอื อื ใดคารวกยันเู รนนะสั

เปน็ ดาวเคราะหท์ ี่ มคี วามหนาแนน่ นอ้ ย มีขนาดใหญ่เป็น กว่าน้า อันดับ 2 เป็นดาวเคราะห์ วงแหวนประกอบไป ท่ีอยูถ่ ัดไปจาก ดว้ ยน้าแขง็ และ ดาวพฤหสั บดี ช้นิ สว่ นของเศษหนิ ฉันคือใคดราวกเนั สนาะร์

อยู่หา่ งจากดวงอาทิตย์ เป็นล้าดบั ท่ี 5 เปน็ ดาวเคราะหแ์ ก๊ส โคจรรอบดวงอาทติ ย์ 1 เปน็ ดาวเคราะหท์ ่ีมี รอบ ใชเ้ วลา 12 ปี ขนาดใหญ่ที่สุดใน ระบบสุริยะ ฉันคฉอื ันดคาือวใพคฤรหกันสบนดะี

หมุนรอบดวงอาทติ ย์ มดี วงจนั ทร์ทใ่ี หญ่ ชื่อ 1 รอบใช้เวลา 165 ปี ไทรทนั มีความหนาแน่นน้อย ฉายา ดาวเกตุ กวา่ น้า มีสีนา้ เงินจงึ ได้ชอื่ ว่า เทพเจ้าแหง่ ทอ้ งทะเล ฉนั คฉือนั คดอื าใวคเนรกปันจนู ะ

สรุป ระบบสุริยะ ดาวพธุ มี ดวงอาทิตยเ์ ป็นศูนยก์ ลาง มีดาวเคราะห์ ไดแ้ ก่ โลก ดาวพฤหสั บดี ดาวยเู รนสั ดาวศุกร์ ดาวองั คาร ดาวเสาร์ ดาวเนปจูน

สรุป ระบบสุริยะ ดาวเคราะห์หิน มี ดวงอาทิตยเ์ ป็นศูนยก์ ลาง ประกอบดว้ ยดาวเคราะห์ คือ ดาวเคราะห์แกส๊ ดาวพธุ โลก ดาวพฤหสั บดี ดาวยเู รนสั ดาวศุกร์ ดาวองั คาร ดาวเสาร์ ดาวเนปจูน

การบ้าน 1.ให้นักเรยี นปฏบิ ตั กิ ิจกรรมจับคู่ดวงดาวใน ระบบสรุ ิยะ จดบันทึกลงในสมดุ วิทยาศาสตร์ และถา่ ยรปู ส่งในกลุ่มวชิ าวิทยาศาสตร์ 2. ให้นกั เรยี นทาใบงานชุดท่ี 6 หน้าที่ 1-2 106

มอบหมายงาน http://nso.narit.or.th/index.php/2017-11-25-10-46-54/92-quiz-corner/153- planet-facts-memory- game?fbclid=IwAR3vI8icgWxnlWNjoxG6Jgecrn9Q3uYkTuq8Mjvhxra K911KZmwNo0MVNlk