ฐานบริหารขยะ 2

แผนการจดั การเรยี นรู้ การเรยี นรูต้ ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง รายวิชาวัสดุศาสตร์ พว32024 ระดับมธั ยมศึกษาตอยปลาย ฐานการเรยี นรู้ การบริหารจัดการขยะ การกพอเพียง 2 จัดทาโดย นางสาวนงลกั ษณ์ อว่ มปว่ น ครู กศน.ตาบลไผก่ องดนิ นางจรี ะภา โกพัฒนต์ า ครอู าสาสมคั ร ฯ ตาบลไผ่กองดนิ นางสาวบรู ณี โพธกิ ุล นกั ศึกษาแกนนา ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอบางปลามา้ สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จังหวดั สพุ รรณบุรี

ฐานการเรยี นรู้ การบรหิ ารจัดการขยะ 1. ช่อื วิชา : รายวิชาวสั ดุศาสตร์ พว32024 เรื่องการคดั แยกขยะและการรีไซเคลิ วสั ดุ 2. สาระการเรียนรู้ : ความรู้พื้นฐาน ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย 3. มาตรฐานการเรยี นรู้ สาระความรู้พื้นฐานเป็นสาระเกี่ยวกับการพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของผู้เรียนในด้านการเรียนรู้ ด้วย ตนเองการใชแ้ หลง่ เรียนรู้ การจดั การความรู้ การคิดเปน็ และการวิจัยอย่างงา่ ย โดยมวี ัตถุประสงค์ เพ่ือใหผ้ ู้เรียน สามารถกำหนดเป้าหมาย วางแผนการเรียนรู้ด้วยตนเองเข้าถึงและเลือกใช้แหล่งเรียนรู้ จัดการความรู้ กระบวนการแกป้ ัญหาและตัดสนิ ใจอย่างมีเหตผุ ล ที่สามารถใช้เป็นเครื่องมอื ในการชี้นำตนเองในการเรียนรู้และ การประกอบอาชีพให้สอดคล้องกับหลักการพื้นฐาน และการพัฒนา 5 ศักยภาพของพื้นที่ใน 5 กลุ่มอาชีพใหม่ คือ เกษตรกรรม อุตสาหกรรมพาณิชยกรรม ความคิดสร้างสรรค์ การบริหารจัดการและการบริการ ตามยุทธศาสตร์ 2555 กระทรวงศึกษาธิการ ได้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตดังนั้น สาระความรู้พื้นฐาน ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตปลาย มมี าตรฐานการเรยี นรรู้ ะดับดังนี้ 1. สามารถวเิ คราะห์ เห็นความสำคญั และปฏบิ ตั ิการแสวงหาความรจู้ ากการอา่ น ฟงั และสรุป ไดถ้ กู ตอ้ งตามหลกั วิชาการ 2. สามารถจำแนก จดั ลำดบั ความสำคัญ และเลือกใช้แหลง่ เรียนรู้ได้อยา่ งเหมาะสม 3. สามารถจำแนกผลทเ่ี กดิ ข้ึนจากขอบเขตความรู้ ตัดสนิ คุณคา่ กำหนดแนวทางพัฒนา 4. ความสามารถในการศึกษา เลอื กสรร จัดเกบ็ และการวเิ คราะห์ สงั เคราะหข์ อ้ มลู ทงั้ สามประการและ การใชเ้ ทคนิคในการฝึกทกั ษะ การคดิ เป็น เพือ่ ใช้ประกอบการตัดสนิ ใจแก้ปญั หา 5. สามารถวิเคราะห์ปัญหา ความจำเปน็ เห็นความสัมพนั ธข์ องกระบวนการวิจัยกบั การนำไปใชใ้ นชวี ติ และดำเนนิ การวจิ ยั ทดลองตามขั้นตอน 6. สามารถจำแนก และวิเคราะห์ ทกั ษะการเรยี นรู้ และศักยภาพหลกั ของพื้นทใ่ี นการเพ่ิมขีด ความสามารถของการประกอบอาชีพใน 5 กลมุ่ อาชพี ใหม่ 4. ตวั ชี้วัด : เรื่องกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1. อธิบายหลกั 3R ในการจดั การวสั ดุและแนวทางดาํ เนนิ การท่เี หมาะสมได 2. นําความรูเรือ่ งหลกั 3R ไปใชในการจัดการวสั ดุได 3. อธิบายวธิ กี ารรีไซเคิลวสั ดุแตละประเภทได 4. นาํ ความรูเรอ่ื งการรไี ซเคิลวัสดุแตละประเภทไปใชได

แผนการจดั การเรยี นรู้ รายวิชาวัสดศุ าสตร์ พว32024 จำนวน 3 หนว่ ยกิต สาระการเรยี นรู้ ความรู้พ้ืนฐาน ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย แบบ พบกลุม่ จำนวน 6 ชัว่ โมง ครั้งที่ 11 ชือ่ เรื่อง การคัดแยกขยะและการรีไซเคิลวสั ดุ เนอ้ื หา การจดั การวสั ดดุ วยการรีไซเคิล การบูรณาการกบั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 1. ความพอเพียง 1.1 ความพอประมาณ ครูมีการวิเคราะห์เนื้อหาของแผนการจัดการเรียนรู้ ออกแบบสื่อ กิจกรรมการเรียน การสอนทีต่ รงกบั ตวั ชีว้ ดั และเน้อื หาทกี่ ำหนด 1.2. ความมีเหตผุ ล - ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้บรรลุวัตถุประสงค์ ตัวชี้วัดและเนื้อหาของ แผนการจัดการเรียนรู้ - ครูมอบหมายงานใหเ้ หมาะสมกบั ความสามารถของผูเ้ รยี นแตล่ ะคน 1.3 การมีภูมคิ ุม้ กนั ในตวั ทีด่ ี - มีการวางแผน ออกแบบกจิ กรรมการเรียนรู้ให้ตรงกบั แผนการจัดการเรยี นรู้ - เรยี งลำดบั เนื้อหาจากง่ายไปหายาก 2. คณุ ธรรมกำกับความรู้ 2.1 เงื่อนไขความรู้ - ครูเตรียมการสอนและกิจกรรมการจัดการเรียนการสอนที่สอดคล้องกับตัวชี้วัด เนอ้ื หา - ครูมวี ิเคราะหศ์ ักยภาพของผู้เรียนรายบุคคล - ครูมีการใช้สื่อ-อุปกรณ์ เทคโนโลยีที่ทันสมัยช่วยในการจัดการเรียนการสอนใน รปู แบบตา่ งๆ 2.2 เง่ือนไงคุณธรรม - มคี วามรับผิดชอบ - ตรงตอ่ เวลา - มีความขยนั หมั่นเพยี ร/หาความรอู้ ยเู่ สมอ - มีความ เมตตา กรุณาต่อลกู ศษิ ย์ - มีความซ่อื สตั ย/์ ยตุ ิธรรม ข้นั ตอนการจัดกระบวนการเรียนรู้ ขน้ั ที่ 1 การกำหนดสภาพปญั หา ความต้องการในการเรยี นรู้ ครู นำเข้าสู่บทเรยี น โดยพดู คุยถึงเรอื่ งการคดั แยกขยะและเศษวัสดุที่ใชแ้ ลว้ ตามวธิ กี ารคัดแยก โดยใช้สีเปน็ ตวั กำหนดการแยกขยะและเศษวัสดุใชแ้ ลว้ แต่ละชนิดและใหผ้ ูเ้ รยี นบอกวา่ ท่ีบา้ น และ ชุมชน ท่ีอาศัยอยู่ ได้คดั แยกขยะและวสั ดุท่ใี ชแ้ ล้วตามสีทีก่ ำหนดไว้หรอื ไม่

ขั้นที่ 2 การแสวงหาข้อมูลและจดั การเรียนรู้ 1. ครอู ธบิ ายความหมาย ความสำคญั ของการคดั แยกขยะ หลกั 3 R และวัสดทุ ใ่ี ชแ้ ลว้ 2. ครอู ธบิ ายแนวโน้มการใช้วัสดแุ ละทิศทางการพัฒนาวสั ดุ ในอนาคตแบ่งไดเ้ ป็น 3 ประเภท ไดแ้ ก่ โลหะ พอลเิ มอร์ และ เซรามกิ ซ์ 3. ครแู บ่งกลุ่ม ผูเ้ รียน ออกเปน็ 4 กลุ่ม ๆ ละ เทา่ ๆ กัน มอบหมายให้ผู้เรียนหาขอ้ มลู จากใบ ความรู้และอนิ เตอรเ์ นต็ ในหวั ขอ้ ตอ่ ไปนี้ - หลกั 3R ในการจัดการวสั ดุ - การจัดการวสั ดดุ ้วยการรีไซเคิล - แนวโนม้ การใช้วสั ดใุ นอนาคต - ทศิ ทางการพัฒนาวสั ดุในอนาคต 4. ครใู ห้ผู้เรยี นส่งตัวแทนออกมานำเสนอหน้าชน้ั เรยี น ข้ันที่ 3 การปฏิบตั ิและนำไปประยุกต์ใช้ 1. ผ้เู รียนส่งตัวแทนออกมานำเสนอหนา้ ช้ันเรียน 2. ผเู้ รยี นจัดทำใบงานและทดสอบยอ่ ย 3. ครเู ฉลยใบงานและทดสอบย่อย และร่วมกันสรุปองค์ความรู้ทีไ่ ด้ เพอ่ื นำไปประยกุ ต์ใช้ใน ชีวติ ประจำวนั ขน้ั ที่ 4 การประเมินผล 1. ใบงาน 2. แบบทดสอบย่อย สอ่ื 1. หนงั สอื เรยี น 2. อนิ เทอร์เนต็ เชน่ Youtube , google 3. ใบความรู้ 4. แหล่งเรียนรู้ในตำบล การวดั ผลและประเมนิ ผล การตรวจผลงานจากใบงาน และ การการทดสอบย่อย

ใบความรู้ ครง้ั ท่ี 11 รายวิชาวัสดศุ าสตร์ พว32024 จำนวน 3 หน่วยกติ ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย เรื่อง การคดั แยกและการรไี ซเคลิ วสั ดุ /แนวโน้มการใชว้ ัสดุและทิศทางการพัฒนาวัสดใุ นอนาคต การจดั การวัสดุดว้ ยการรีไซเคิล แนวคดิ 3R R : Reduce คือ การลดการใช้ การบริโภคทรัพยากรที่ไม่จำเป็นลง ลองมาสำรวจกันว่า เราจะลดการบริโภค ที่ไม่จำเป็นตรงไหนได้บ้าง โดยเฉพาะการลดการบริโภคทรัพยากรที่ใช้แล้วหมดไป เช่น น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน และแร่ธาตุ ต่าง ๆ การลดการใช้นี้ ทำได้ง่าย ๆ โดยการเลือกใช้เท่าที่จำเป็น เช่น ปิดไฟทุกครั้งที่ไม่ใช้ งานหรือเปิดเฉพาะจุดที่ใช้งาน ปิดคอมพิวเตอร์และเครื่องปรับอากาศ เมื่อไม่ใช้เป็นเวลานาน ๆ ถอดปลั๊ก ของเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น กระติกน้ำร้อนออกเมื่อไม่ได้ใช้ เมื่อต้องการเดินทางใกล้ ๆ ก็ควรใช้วิธีเดิน ขี่จักรยาน หรือนั่งรถโดยสารแทนการขับรถไปเอง เป็นต้น เพียงเท่านี้เราก็สามารถเก็บทรัพยากรด้านพลังงานไว้ ใช้ได้นานขน้ึ ประหยดั พลงั งานและอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มอีกด้วย R : Reuse คือ การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าที่สุด โดยการนำสิ่งของเครื่องใช้มาใช้ซ้ำ ซึ่งบางอย่างอาจใช้ซ้ำได้ หลาย ๆ ครั้ง เช่น การนำชุดทำงานเก่าที่ยังอยู่ในสภาพดีมาใส่เล่นหรอื ใส่นอนอยู่บ้านหรอื นำไป บริจาค แทนท่ี จะทงิ้ ไปโดยเปล่าประโยชน์ การนำกระดาษรายงานทีเ่ ขียนแลว้ 1 หน้า มาใชใ้ นหนา้ ทีเ่ หลอื หรืออาจนำมาทำเป็น กระดาษโน๊ต ช่วยลดปริมาณการตัดต้นไม้ได้เป็นจำนวนมาก การนำขวดแก้วมาใส่น้ำรับประทานหรือนำมา ประดิษฐ์เป็นเครื่องใช้ต่างๆ เช่นแจกันดอกไม้หรือที่ใส่ดินสอ เป็นต้น นอกจากจะช่วยลดค่าใช้จ่าย ลดการใช้ พลงั งานพลังงานแลว้ ยังชว่ ยรกั ษาสิง่ แวดล้อมและยังไดข้ องนา่ รกั ๆ จากการประดิษฐ์ไวใ้ ชง้ านอกี ดว้ ย R : Recycle คือ การนำหรือเลือกใช้ทรัพยากรที่สามารถนำกลับมารไี ซเคิล หรือนำกลับมาใช้ใหม่ เป็นการลดการใช้ ทรัพยากรในธรรมชาติจำพวกต้นไม้ แร่ธาตุต่าง ๆ เช่น ทราย เหล็ก อลูมิเนียม ซึ่งทรัพยากรเหล่านี้ สามารถ นำมารีไซเคิลได้ยกตัวอย่างเช่น เศษกระดาษสามารถนำไปรีไซเคิลกลับมาใช้เป็นกล่องหรือถุงกระดาษ การนำ แกว้ หรอื พลาสตกิ มาหลอมใช้ใหม่เปน็ ขวด ภาชนะใสข่ อง หรือเครือ่ งใชอ้ นื่ ๆ ฝากระป๋องนำ้ อดั ลมก็สามารถนำมา หลอมใชใ้ หมห่ รอื นำมาบรจิ าคเพ่ือทำขาเทยี มให้ กบั คนพกิ ารได้ (ที่มา: yongrecycle.blogspot.com/2012/06/3r-5r.html ) ความรเู้ กี่ยวกบั การจัดการและการใช้ประโยชนจ์ ากขยะรีไซเคลิ การจัดการและการใช้ประโยชน์จากขยะ สำหรับประเทศไทยนับว่าเป็นเรื่องที่ดีที่มีกลุ่มคนที่ทำหน้าที่ คัดแยกขยะจากบ้านเรือน เพื่อนำขยะเหล่านี้กับมารีไซเคิลใหม่ กลุ่มบุคคลเหล่านี้ คือ ผู้ประกอบอาชีพเก็บ และรบั ซอ้ื ของเก่าที่เป็นกลไกท่ีสำคัญในการคัดแยกขยะ ซง่ึ ในการคัดแยกขยะผูป้ ระกอบอาชีพนี้จะต้องทราบว่า ขยะประเภทใดบ้างที่เป็นความต้องการของตลาดรีไซเคิลและควรจัดการกับขยะเหล่านี้อย่างไรก่อนนำไปขาย เพ่อื ใหไ้ ด้ราคาดี

1. ประเภทพลาสตกิ รปู ภาพตัวอยา่ ง ขยะประเภทพลาสติกมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เพราะสินค้าและบรรจุภัณฑ์ต่าง ๆ ส่วนมากทำมา จากพลาสติก เช่น ขวดนม กระป่องยา ขวดอาหาร เป็นต้น เนื่องจากคุณสมบัติที่เหมาะสมของพลาสติกซึ่งมี น้ำหนกั เบา สีสนั สวยงาม ไมเ่ ปน็ สนมิ ทนทาน และมีหลายประเภทจึงทำให้สามารถนำพลาสติกมาใช้ประโยชน์ ได้หลากหลาย ถงึ แม้ว่าพลาสติกไม่สามารถย่อยสลายไดโ้ ดยธรรมชาติ ดงั น้ันจึงทำให้ยากต่อการกำจัดโดยการฝัง กลบ แตก่ ารกำจัดขยะพลาสติกโดยการฝงั กลบไม่ใชว่ ิธีการท่ีถูกต้อง เนอื่ งจากขยะพลาสติกสามารถนำกลับมาใช้ ใหม่ได้เกือบทุกประเภท พลาสติกที่ไม่สามารถรีไซเคอลได้ ได้แก่ พลาสติกชนิดยูเรีย เมลามีน อีพอกซ่ี นอกน้นั สามารถรไี ซเคิลได้หมด แตบ่ างครง้ั ยงั มขี อ้ จำกัดอีกหลายเร่ืองที่ไมส่ ามารถนำพลาสติกทุกชนดิ มารีไซเคิล ได้ เชน่ ดา้ นความต้องการของโรงงาน รีไซเคลิ หรือพลาสติกบางประเภทมนี ้ำหนักเบาและเก็บรวบรวมได้ยากจึง ไม่เนท่นี ิยมนำมารีไซเคลิ เชน่ ถงุ พลาสติก 1.1 พลาสติกท่ีสามารถนำมารีไซเคลิ ไดแ้ ก่ (1) โพลีโพรพิลิน (Polypropylene;PP) พลาสติกประเภทนี้เป็นที่นิยมนำมาใช้เป็นถ้วย นมเปรย้ี ว กระปอ๋ งมนั ฝร่ังทอด และถังเนยเทยี ม (2) โพลีสไตรีน (Polystyrene;PS) พลาสตกิ ประเภทนเ้ี ป็นท่ีนยิ มนำมาใช้เป็นภาชนะแทนโฟม ถาดสลัด กล่องบรรจวุ ดิ ีโอและซดี ี (3) โพลีเอทิลีน (Polyethylene;PE) พลาสติกประเภทนี้เป็นที่นิยมนำมาใช้ทำขวดเครื่องดื่ม หรือ ขวดน้ำอดั ลม (4) โพลไิ วนลิ คลอไรด์ (Polyvinyl Chloride;PVC) พลาสติกประเภทนี้เป็นทน่ี ิยมนำมาใช้เป็น ภาชนะบรรจอุ าหาร สายไฟ และทอ่ น้ำ (5) โพลิเอทลิ นี ทมี่ ีความหนาแน่นสงู (High-density Polyethylene;HDPE) พลาสตกิ ประเภท นเ้ี ป็นท่นี ยิ มนำมาใชเ้ ป็นเหยือกน้ำผลไม้ เหยอื กนม ของเลน่ ขวดนำ้ ยาซักผ้า (6) โพลิเอทิลนิ ทีม่ คี วามหนาแน่นตำ่ (Low-density Polyethylene;LDPE) พลาสตกิ ประเภท น้เี ปน็ ที่นยิ มนำมาใชเ้ ป็นพลาสตกิ ใสสำหรบั ห่ออาหารและถุงห้ิว

1.2 การคัดแยกพลาสตกิ เพ่ือนำไปรไี ซเคลิ พลาสตกิ ท่ีซอ้ื ขายเกนั เพ่อื นำกลบั มารีไซเคิลมรี าคาแตกต่างกันต้ังแต่ 3-8 บาท ขึ้นอย่กู บั ประเภทของพลาสติกก่อนนำไปขายจะมกี ารจดั การขยะพลาสติกให้ดีก่อน ดงั นี้ (1) ขวดให้สิง่ ปนเปื้อนออกใหห้ มด ดึงฉลากและส่งิ ตา่ ง ๆ ที่ตดิ กบั พลาสตกิ ออกให้หมด (2) ทำให้แบนเพ่ือประหยัดเนอ้ื ท่ี (3) คัดแยกพลาสติกออกตามปรเภท อาจจะสังเกตประเภทของพลาสติกจากเครื่องหมาย ที่ก้อนบรรจุภัณฑ์ก็ได้ เพราะบางทีจะมีเครื่องหมายรีไซเคิลพร้อมทั้งตัวเลขระบุประเภทของพลาสติก หรืออาจ นำพลาสติกมาแช่นำ้ เพอื่ แยกประเภทพลาสตกิ เพราะพลาสติกแต่ละประเภทมีความหนาแนน่ ไม่เท่ากนั 2. ประเภทกระดาษ ขยะมูลฝอยจากบ้านเรือนและสำนักงานจะมีกระดาษเป็นองค์ประกอบที่สำคัญตัวหนึ่ง เนื่องจาก ในชีวิตประจำวันของเราจะต้องเกี่ยวพันกับการใช้กระดาษ ไม่ว่าจะเป็นหนังสือพิมพ์ กระดาษคอมพิวเตอร์ ถุงกระดาษ กระดาษลัง เป็นต้น กระดาษเหล่านี้สามารถนำกลับมารีไซเคิลได้ กระดาษที่ไม่สามารถนำกลับมา รีไซเคิลได้ เช่น กระดาษห่อของขวัญ กระดาษกล่องแอปเปิล เพราะกระดาษประเภทนี้มีเยื่อเซลลูโลสน้อยมาก ไมเ่ หมาะทจี่ ะนำมารไี ซเคลิ อีก 2.1 การจัดการขยะประเภทกระดาษเพ่อื นำมารไี ซเคลิ กระดาษแตล่ ะประเภทมรี าคารบั ซ้ือไม่เทา่ กัน ถา้ ขายรวม ๆ กนั ก็จะไดร้ าคารวมเยา่ งต่ำเพยี งกโิ ลกรัมละ 1 บาทและที่สำคัญกระดาษที่นำมากขายจะต้องไม่เปื้อนคราบน้ำมันต่างๆ ดังนั้นจึงควรมีการแยกประเภท กระดาษกอ่ นทจ่ี ำนำไปขายตามประเภท ดงั นี้ - กระดาษแข็งกล่องน้ำตาล - กระดาษย่อยและหนังสือเล่มทั่วไป - กระดาษขาวสำนักงาน - กระดาษหนังสือพิมพ์ - สมุดโทรศัพท์ - กระดาษสมดุ นักเรียน - กลอ่ งยเู อชที 2.2 การรีไซเคิลกระดาษ กระดาษที่รับซื้อจากบ้านเรือนหรือแหล่งต่างๆ จะถูกส่งไปยังโรงงานผลิตกระดาษ เพื่อใช้เป็นวัตถุดิบ ผสมในการผลิตกระดาษประเภทต่างๆ กระดาษมีหลายชนิดและหลายคุณภาพ กระดาษขาวสำหรับเขียน หรือการะดาษคอมพิวเตอร์จะเป็นกระดาาที่มีคุณภาพสูง จึงถูกนำมาแปรรูปเป็นกระดาษสมุดและหนังสือ

ส่วนหนังสือพิมพ์และกระดาษกล่องจะมีคุณภาพต่ำ จึงถูกนำมาแปรรูปเป็นกระดาษกล่องบรรจุเครื่องดื่ม กระดาษหอ่ ของขวญั กลอ่ งกระดาษแข็ง การรีไซเคลิ กระดาษจะเรมิ่ ด้วยกำจดั หมกึ ออกและตีกระดาษใหเ้ ป่ือยยุ่ย เป็นเยื่อกระดาษและเติมเยื่อกระดาษใหม่เข้าไป ซึ่งสัดส่วนเยื่อกระดาษรีไซเคิลกับเยื่อกระดาษใหม่ขึ้นอยู่กั บ ประเภทของกระดาษที่จะผลิตแลว้ จะเข้าสู่กระบวนการผลติ กระดาษต่อไป 3. ประเภทแกว้ แก้วเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากทรายโดยมีหินปูนและโซดาไฟเป็นส่วนผสม โดยนำมาหลอมและขึ้นรูป เป็นภาชนะต่าง ๆ เช่น แก้วน้ำ ขวดอาหารและเครื่องดื่ม ฯลฯ แก้วเป็นวัสดุที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ ขวดแก้ว ทุกประเภทสามารถนำมารไี ซเคลิ ได้แตข่ วดแกว้ แต่ละประเภทแตล่ ะสจี ะมีาคาต่าง ๆ คือ ขวดแก้วสขี าวจะมีราคา ดีที่สุด รองลงมาคือสีชาและสีเขียว ถ้าเป็นขวดดีไม่แตกก็จะได้ราคาสูงกว่าขวดแตกหรือเศษแก้ว ดังนั้นควรมี การคดั แยกแกว้ ออกตามสี การนำแก้วไปรีไซเคลิ - ขวดแก้วดี ขวดแก้วที่ไม่แตกจะถูกนำมาคัดแยกตามสีและประเภทที่บรรจุสินค้า เช่น ขวดแม่โขง ขวดเบียร์ ขวดน้ำปลา ขวดซอส ขวดน้ำอัดลมแบบวันเวย์ ฯลฯ ขวดแก้วเหล่านี้หากไม่แตกบิ่นเสียหายจะถูก ส่งกลับเข้าโรงงานเพื่อนำไปล้างและฆ่าเชื้อโรคและนำกลับมาบรรจุสินค้าใหม่ซ้ำอีกอย่างน้อยถึง 30 ครั้ง โดยผู้ผลิตสินค้าเดิม เช่น บริษัทผลิตเบียร์จำนำขวดเบียร์ที่ใช้แล้วมาผ่านกระบวนการล้างและทำความสะอาด ดว้ ยสารเคมตี า่ งๆ แล้วจงึ นำกลบั มาบรรจุเบียรอ์ ีกครงั้

- ขวดแก้วแตกหรอื เศษแก้ว ขวดท่ีแตกชำรุดเสียหายจะถูกนำมาคดั แยกสี คือ ขวดแกว้ ขาว ขวดแก้วสี ชา ขวดแกว้ สเี ขยี ว เมอ่ื แยกสแี ล้วจะถูกสง่ เขา้ โรงงานหลอมแก้ว เพอ่ื ทุบให้แตกละเอยี ด ล้างทำความสะอาดด้วย สารเคมีและหลอมละลายเพื่อเป่าเปน็ ขวดใหม่ 4. ประเภทโลหะ โลหะหลากหลายชนดิ สามารถนำมารีไซเคลิ ได้โดยการนำมาหลอมและแปรรูปเปน็ ผลติ ภณั ฑอ์ ่นื ๆ สามารถแบง่ โลหะออกได้ 3 กลุ่มใหญ่ คือ - โลหะประเภทเหล็ก เหล็กสามารถนำมารีไซเคิลได้ทุกชนดิ สามารถแบ่งได้เปน็ 3 ประเภท คอื เหลก็ หลอ่ เหล็กหนา และเหลก็ บาง ราคราซ้ือขายจะต่างกันตามประเภทของเหล็ก ซึง่ พ่อค้ารับซื้อของเกา่ จะทำ การตัดเหลก็ ตามขนาดต่างๆ ตามที่ท่างโรงงานกำหนดเพื่อสะดวกในการเขา้ เตาหลอมและการขนสง่ - โลหะประเภทอะลมู ิเนยี ม แบง่ ออกได้เป็น 2 ประเภท คือ (1) อะลูมินียมหนา เชน่ อะไหร่ เครื่องยนต์ ลกู สบู อะลมู ิเนียมาอัลลอย ฯลฯ (2) อะลูมิเนียมบาง เช่น หมอ้ กะละมงั ซักผ้า ขันนำ้ กระป๋อง เครื่องด่ืม ฯลฯ ราคาซ้ือขายโลหะประเภทอะลมู ิเนยี มมรี าคาต้ังแต่ 10 บาท ถงึ 45 บาท แลว้ แต่ประเภท อะลมู ิเนียมหนาจะมีราคาแพงกวา่ อะลูมิเนียมบาง แตข่ ยะอะลูมเิ นียมที่พบมากในกองขยะส่วนใหญจ่ ะเป็นพวก กระป๋องเครื่องด่ืม เชน่ กระป๋องน้ำอัดลม กระป๋องเบียร์ โดยเฉพาะกระป๋องน้ำอัดลมจะเปน็ ขยะท่ีมปี รมิ าตร มาก ดังนน้ั กอ่ นนำไปขายควรจะอัดกระป๋องให้มปี รมิ าตรเล็กลงเพ่ือท่ีจะได้ประหยดั พ้นื ท่ีในการขนส่ง สำหรบั การรีไซเคิลกระปอ๋ งอะลมู เิ นียมน้ันพ่อคา้ รบั ซ้ือของเกา่ จะทำการอัดกระป๋องอะลูมเิ นยี มใหม้ ขี นาดตามท่ที าง โรงงานกำหนดมา กระป๋องอะลูมิเนยี มสามารถนำกลับมารีไซเคิล ซ้อื ได้หลายๆ ครงั้ ไม่มีการกำจดั จำนวนคร้ัง

ของการผลิต เมือ่ กระป๋องอะลมู ิเนียมถูกส่งเข้าโรงงานแลว้ จะถกู บดเปน็ ช้นิ เลก็ ๆ แล้วหลอมใหเ้ ปน็ แทง่ แข็ง จากนั้นนำไปรดี ใหเ้ ปน็ แผน่ บางเพ่ือส่งต่ไปยงั โรงงานผลิตกระป๋องเพ่ือผลิตกระป่องใหม่ - โหละประเภททองเหลือง ทองแดง และสแตนเลส โลหะประเภทนี้มีราคาสูงประมาณ 30-60 บาท โดยทองเหลอื งสามารถนำมากลับมาหลอมใหม่ โดยทำเปน็ พระ ระฆัง อุปกรณ์สุขภัณฑต์ ่าง ๆ สว่ นทองแดงก็นำ กลบั มาหลอมทำสายไฟไดใ้ หม่ ปัจจัยสำคญั ในการรีไซเคิลวัสดปุ ระเภทต่าง ๆ ไมว่ ่าจะเปน็ โลหะ พลาสตกิ กระดาษ แก้ว กค็ ือจะต้อง แยกประเภทของขยะรีไซเคลิ แต่ละชนิดออกจากกนั ไม่ใหป้ นกัน และทำความสะอาดวสั ดกุ อ่ นทจ่ี ะนำไปขาย ถ้าเปน็ กระป๋องก็ควรจะทำการอัดเพ่ือลดปรมิ าตรของชขยะก่อนที่จำนำไปขายารใชว้ ัสดุในอนาคต สัญลกั ษณ์ตา่ ง ๆ ที่ใช้ระบุประเภทของการคัดแยกวัสดุในการรีไซเคิล การระบุรหัสสําหรับพอลิเมอร(ID Code) และคุณสมบัติของขวดพอลิเมอร พอลิเมอรถูกแบงเปน 7 ประเภท ซึ่งแตละประเภทจะมีการระบุรหัสของ พอลิเมอร(identification code) ถึงแมวาพอลิเมอรหลาย ประเภทจะสามารถรีไซเคิลได ในปจจุบันไดนําเฉพาะพอลิเมอรที่ใชในครัวเรือนมารไี ซเคิลกัน ดังนั้นขวดพอลิเม อรแตละชนดิ จงึ มีวธิ กี ารรีไซเคิลท่แี ตกตางกันไป

หมายเหตุ สัญลกั ษณต์ ่าง ๆ สามารถสบื คน้ จาก แบบเรยี น และ อนิ เตอรเ์ นต็ เพิ่มเตมิ ได้

ใบงาน คร้งั ท่ี 11 รายวชิ าวัสดุศาสตร์ 3 พว32024 ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย ชอ่ื – นามสกุล ................................................................................... กศน.ตำบล .......................................... คำชแี้ จง ใหผ้ ู้เรียนอ่านใบงานแล้วตอบคำถามจากใบงาน (10 คะแนน) 1. โยงเส้นจับคูส่ ัญลกั ษณก์ ับรูปภาพพอลเิ มอร์รีไซเคลิ ตอ่ ไปน้ใี ห้ตรงกนั

2. ยกตวั อย่างการคดั แยกขยะเพอื่ เพมิ่ มลู ค่า และวิธีการรวบรวมขยะตามประเภท 2.1 ขยะประเภทโลหะ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ............................................... 2.2 ขยะประเภทพอลิเมอร์ ............................................................................................................................. .............................................. .......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................. ............................................................................................................................. ............................................. .................................................................................. ........................................................................................ 2.3 ขยะประเภทเซรามิกส์ ............................................................................................................................. .............................................. ............................................................................................................................. .............................................. ........................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .............................................. ............................................................................................................................. .............................................. ........................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ..............................................

เฉลยใบงาน ครงั้ ที่ 11 รายวชิ าวสั ดุศาสตร์3 พว32024 ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย แนวทางการตอบคำถาม

แนวทางการตอบคำถาม 2. ยกตวั อยา่ งการคัดแยกขยะเพื่อเพม่ิ มูลค่า และวธิ ีการรวบรวมขยะตามประเภท 2.1 ขยะประเภทโลหะ ตอบ โลหะหลากหลายชนดิ สามารถนาํ มารีไซเคลิ ได้โดยการนํามาหลอมและแปรรูป เปน็ ผลติ ภณั ฑอ์ ่นื ๆ สามารถแบง่ โลหะออกได้ 3 กลุ่มใหญค่ อื - โลหะประเภทเหล็ก เหล็กสามารถนํามารีไซเคิลได้ทุกชนิด สามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ เหลก็ หล่อ เหลก็ หนา และเหลก็ บาง ราคาซือ้ ขายจะต่างกันตามประเภทของ เหลก็ ซงึ่ พ่อค้ารับซื้อของเก่าจะทํา การตดั เหลก็ ตามขนาดตา่ งๆ ตามที่ทางโรงงานกําหนดเพ่ือ สะดวกในการเขา้ เตาหลอมและการขนสง่ - โลหะประเภทอะลูมิเนียม แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ (1) อะลูมิเนียมหนา เช่น อะไหร่เครื่องยนต์ ลูกสูบ อะลูมิเนียมอัลลอย ฯลฯ (2) อะลูมิเนียมบาง เช่น หม้อ กะละมังซักผ้า ขันน้ำ กระป๋องเครื่องดื่ม ฯลฯ ราคาซื้อขายโลหะประเภทอะลูมิเนียมมีราคาตั้งแต่ 10 บาท ถึง 45 บาท แล้วแต่ประเภท อะลูมิเนียมหนาจะมี ราคาแพงกวา่ อะลมู ิเนยี มบาง - โลหะประเภททองเหลือง ทองแดง และ สแตนเลส โลหะประเภทน้ีมีราคาสงู ประมาณ 30 - 60 บาท โดยทองเหลอื งสามารถนาํ มากลบั มาหลอมใหม่ โดยนาํ มาสรา้ งพระ ระฆงั อปุ กรณส์ ขุ ภณั ฑต์ ่างๆ ส่วนทองแดงก็ นาํ กลบั มาหลอมทำสายไฟไดใ้ หม่ 2.2 ขยะประเภทพอลิเมอร์ ตอบ พอลิเมอรไ์ ด้กลายเป็นผลิตภณั ฑส์ าํ คญั อย่างหนง่ึ และมีแนวโนม้ ท่ีจะเข้ามามี บทบาทใน ชีวิตประจําวนั เพ่ิมมากข้ึนเนื่องจากพอลิเมอร์มรี าคาถกู น้ำหนักเบาและมีขอบข่าย การใชง้ านไดก้ วา้ ง พอลิเมอร์ ได้กลายเป็นผลติ ภัณฑ์สาํ คัญอย่างหนง่ึ และมแี นวโนม้ ทจี่ ะเขา้ มา มีบทบาทในชีวิตประจําวันเพิ่มมากข้ึน โดยการ นาํ มาใช้แทนทรัพยากรธรรมชาติไดห้ ลายอย่าง ไม่วา่ จะเป็นไมเ้ หลก็ เนื่องจากพอลิเมอร์มีราคาถกู มีนำ้ หนกั เบา และมขี อบข่ายการใช้งาน ได้กวา้ ง 2.3 ขยะประเภทเซรามกิ ส์ ตอบ วัสดุที่สามารถนํามา รีไซเคิลได้มีหลายชนิด อาทิโลหะชนิดต่างๆ พลาสติก เป็นต้น อย่างไรก็ตาม กลับพบว่าไดม้ ีการนำวัสดเุ ซรามิกส์ เชน่ กระเบื้องปูพื้นและผนงั ถว้ ยชาม ตลอดจนเคร่อื งสุขภัณฑ์ต่างๆ มาผ่าน กระบวนการรีไซเคิล เพื่อนํากลับมาใช้ใหม่น้อยมาก ยกเว้นแก้วและกระจก ทั้งที่วัสดุเหล่านี้มีปริมาณ การผลิต และการใช้งาน ตลอดจน ผลิตภัณฑ์ที่ เสีย ทั้งในระหว่างการผลิต และการใช้งานที่ต้องกลายเป็นขยะปีหนึ่งๆ เป็นจํานวนมาก