หนังสือพระราชนิพนธ์พระเทพ

หนังสอื พระราชนพิ นธ์ สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี โปรดการอ่านหนงั สือ และการเขียน ตัง้ แต่ครง้ั ยงั ทรงพระเยาว์ ประกอบกบั พระปรชี าดา้ นอักษรศาสตร์ และภาษา ท้ังภาษาไทย และภาษาต่างประเทศ เป็นเหตุให้ ทรงเริ่มงานพระราชนพิ นธ์ ทง้ั รอ้ ยแกว้ และรอ้ ยกรองมากมาย งานพระราชนพิ นธ์ทเี่ ปน็ ที่รจู้ กั โดยทว่ั ไป ได้แก่ หนงั สอื พระราช นิพนธ์ ชดุ เสดจ็ พระราชดําเนนิ เยอื นตา่ งประเทศ งานพระราชนิพนธ์บทกวี และงานพระราชนิพนธ์แปล เป็นตน้ ประเภทหนังสือ  พระราชนพิ นธท์ ่ัวไป  พระราชนิพนธ์บทกวี  พระราชนพิ นธแ์ ปล  พระราชนิพนธ์วชิ าการ  พระราชดํารัสทจี่ ดั พมิ พเ์ ป็นหนังสอื  ชุดเสด็จพระราชดําเนนิ เยอื นตา่ งประเทศ  รวมพระราชนพิ นธ์

 พระราชนพิ นธ์ทว่ั ไป เปน็ หนังสอื พระราชนิพนธบ์ ันทกึ การเสดจ็ ฯ เยอื นเกาะตา่ งๆ ใน 1. เกาะในฝนั จงั หวัดภเู ก็ต พงั งา และกระบี่ ระหวา่ งวนั ท่ี ๑๖ - ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๖ ในการนี้ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัว สมเดจ็ พิมพ์ครงั้ แรก พ.ศ.2529 พระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินนี าถ สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี และสมเดจ็ พระเจา้ ลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ 2. แกว้ จอมแก่น วลัยลักษณ์ อคั รราชกมุ ารี เสด็จ ฯ ไปทรงเยย่ี มโรงเรียน อาํ เภอ หมบู่ า้ น และสถานทีส่ าํ คัญตา่ งๆ ทรงเยยี่ มและพระราชทานของ พิมพค์ ร้ังแรก พ.ศ.2521 แกร่ าษฎร นกั เรยี น เดก็ ผปู้ ว่ ย และคนยากจน ด้วย เน้ือความบางสว่ นจากหมายกําหนดการวันที่ ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๖ “…ไมไ้ ผ่ทเ่ี ห็นเขาคํา้ เพดานถ้ําไวไ้ มใ่ ชเ่ พ่อื กนั ถ้าํ รว่ ง แทๆ้ เป็น บนั ไดสําหรับปนี เกบ็ รังนก ระหว่างนั่งดูเกบ็ รงั นกเหน็ นกบินเป็น พันๆ หมืน่ ๆ ตวั จับแมลง ถาํ้ นนี้ ึกๆ แลว้ เหมอื นถ้าํ ทอ่ี ิเหนาพา บษุ บามา จะยกกลอนมากลา่ วกจ็ าํ ไมไ่ ด้ เขาปีนข้ึนไปอยา่ ง แคลว่ คล่องแล้วขน้ึ ไปจดุ ไฟ ใช้เทียนไขจดุ แล้วเก็บมาถวาย ทอดพระเนตร พระราชทานรางวลั ไปทงั้ สองคน รงั นกทดี่ ีต้อง สะอาด สขี าว ทนี่ กมันขากออกมาครงั้ แรก (สงสารนก) รังนกมี ประโยชน์มากเพราะนกเอาสาหรา่ ยจากทะเลมาสํารอก ทํานอง เดียวกบั ผงึ้ กับดอกไม้ แตน่ กั เกบ็ รงั นกกต็ ้องมีวัฒนธรรมคอื ตอ้ ง เก็บแตร่ ังแรกๆ ไมง่ น้ั นกแย…่ \" เป็นวรรณกรรมเยาวชนที่ทรงพระราชนิพนธข์ น้ึ จากประสบการณ์ จรงิ เม่อื ครั้งยงั ทรงพระเยาว์ มตี วั ละครเอกคือแก้วและเหลา่ ผอง เพือ่ น แกว้ ไดเ้ ลา่ เรื่องราวของตนเองออกเป็นตอนๆ มตี ัวละครอน่ื เขา้ มาเสรมิ “ทพั ” เพ่ือสร้างบรรยากาศและสีสนั บา้ งเปน็ คร้งั คราว ถงึ แมว้ า่ แกว้ จะจอมแกน่ แตแ่ กว้ กไ็ ม่ไดฝ้ ากเฉพาะ “วีรกรรม” เอาไว้ให้เทา่ นน้ั แตย่ ังฝากทัง้ ข้อคดิ และเกร็ดความรเู้ อาไวใ้ หผ้ ู้อา่ น ได้เรยี นรดู้ ้วย เชน่ ตอน \"แม่ครวั หวั ป่าก์\" แก้วได้เลา่ ถึงวิธกี ารทํา ขนมไทยๆ เช่นขนมแปง้ สิบ ว่า “... แป้งน้นั ใช้แป้งข้าวเจ้าปนแป้ง มนั นดิ หน่อยนวดใหเ้ ข้ากัน ตม้ พอสกุ ขา้ งนอก ขา้ งในยงั ดิบ แลว้ เอามานวดอกี ทหี นงึ่ ให้เหนยี ว (ถ้าแป้งย่ยุ ไมอ่ รอ่ ย) ตอนจะป้ันตอ้ ง แตะแป้งสาลปี ลายนิว้ เปน็ นวลเพอ่ื กันแปง้ ขนมติดมอื คนปั้น จะตอ้ งแบง่ แปง้ ขนมท่นี วดแล้วป้นั เปน็ ก้อนกลมๆ กอ่ น แลว้ แผ่ เปน็ แผ่นแบน ตักไส้ใสต่ รงกลาง แลว้ จึงทบแผ่นแป้งจบั รมิ จีบ...\"

3. แกว้ จอมซน เป็นวรรณกรรมเยาวชนที่ได้พระราชนพิ นธ์เปน็ ภาคต่อจาก แก้ว พมิ พ์ครง้ั แรก พ.ศ.2526 จอมแกน่ ทัง้ ตัวละครเอกคอื แกว้ และเหลา่ ผองเพือ่ น รวมท้งั อรรถรสของเรื่องราวที่สนกุ สนานและแฝงไปด้วยสาระยงั คงอยู่ ครบถว้ นเหมอื นเดมิ หากแต่ว่าคราวน้แี ก้วโตข้นึ เรอ่ื งราว เกรด็ ความรู้และขอ้ คดิ ต่างๆ กเ็ รม่ิ โตข้ึนไปดว้ ย เช่น ในตอน \"เย่ียม ข้วั โลก\" เม่ือแก้วถามพ่ีไกเ่ รอื่ งเอสกิโม พไี่ กก่ ็ได้อธบิ ายให้ฟังว่า \"... คาํ วา่ เอสกิโมเปน็ คาํ ทเ่ี ผ่าอืน่ เรยี ก แปลว่า คนกินเนอ้ื ดิบ เขาเรียก ตัวเองอินอู ติ หรอื ยอู ิต แปลวา่ คนจริง คําว่า อกิ๊ กลู แปลวา่ บา้ น ไมจ่ ําเป็นจะต้องเปน็ บา้ นทาํ ดว้ ยหมิ ะหรือนาํ้ แขง็ หรอก เวลาฤดู รอ้ นซ่งึ มอี ยรู่ ะยะสน้ั ๆ เขาจะอยู่ในเต็นท์ทาํ ดว้ ยหนงั สตั ว์ หรือ อาจจะทาํ ดว้ ยไม้เรียกวา่ อิก๊ กลเู หมอื นกนั \" นอกจากนั้นแล้ว ในตอน \"ลมื ไป\" เมื่อพไี่ กถ่ ามคณุ แมเ่ ร่อื งจะทาํ อยา่ งไรไม่ให้ขล้ี ืม คณุ แม่กส็ อนวา่ \"แมว่ ่า เราต้องมีสตพิ จิ ารณาอยู่ ตลอดว่าเราพูดอะไรไปทาํ อะไรไป ทําอะไรควรทําใหเ้ ปน็ นิสยั อกี อย่างหนึ่งถ้าคิดวา่ ขล้ี ืมนกั ก็ควรหาสมุดหรอื กระดาษมาจดไวเ้ ปน็ วนั ๆ ว่าวนั น้ีเราตอ้ งทาํ อะไรบ้าง...\" 4. จงจรเท่ียว \"จงจรเทย่ี ว\" สมดุ บนั ทึก ภาพถา่ ยฝพี ระหตั ถ์ ๑๒ ประเทศ สมเดจ็ พิมพค์ รั้งแรก พ.ศ.2553 พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี เปน็ สมดุ บันทกึ เอนกประสงค์ สาํ หรบั จดบันทึกเหตกุ ารณป์ ระจาํ วนั ไดโ้ ดยไม่ หมดอายุ โดยได้รวบรวมภาพถา่ ยฝพี ระหตั ถ์ สมเดจ็ พระเทพ รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทีไ่ ด้ทรงถา่ ยภาพจากการ เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ เยอื นประเทศต่างๆ รวม ๑๒ ประเทศ เท่า จาํ นวนเดือนใน ๑ ปีไดแ้ ก่ สาธารณรฐั ฝรง่ั เศส สมาพนั ธรฐั สวสิ ราชอาณาจักรสเปน ราชอาณาจักรกัมพชู า สาธารณรัฐอาหรับ อียิปต์ สาธารณรฐั ประชาชนบังกลาเทศ สาธารณรัฐสงั คมนยิ ม เวยี ดนาม สหรัฐอเมริกา สหพันธส์ าธารณรัฐเยอรมนี สาธารณรฐั เวเนซเุ อลา สาธารณรัฐประชาชนจีน และสหภาพพม่า โดยทรง พระราชนิพนธ์ข้อเขยี นสัน้ ๆ ประกอบภาพถา่ ยในแตล่ ะประเทศ ด้วย จัดพมิ พโ์ ดย มลู นิธสิ มเดจ็ พระพันวสั สาอยั ยกิ าเจา้ ISBN : 978-616-90585-3-3

5. ตาํ รับทรงปรงุ เปน็ ลายพระหัตถร์ วมเมนพู ระราชทาน ทั้งเมนอู าหารวา่ ง เช่น พิมพค์ รั้งแรก พ.ศ.2545 เผือกสกล และเมนเู ครื่องดืม่ เชน่ นาํ้ ขา้ วตัง มภี าพการต์ นู ฝีพระ หัตถ์ประกอบ รูปเลม่ ขนาดเล็ก สสี นั สดใส เรื่องราวบางส่วนของเมนู “เผือกสกล” “เม่อื พวกเราอยู่ สกลนคร ไดไ้ ปจังหวดั หนองคายซึ่งอยตู่ ิดกบั แม่นา้ํ โขง มปี ระชาชนลาวหนภี ัยมาฝ่งั ไทย ในจาํ นวนนม้ี ีนายทหาร ลาวยศร้อยเอกคนหนึ่ง เข้ามาหาเลีย้ งชีพดว้ ยการทําขนมขาย เรา ไดถ้ ามตาํ ราจากเขา เอามาทําบ้าง โดยเรียกวา่ เผือกสกลเพราะเรา อย่สู กลนคร...\" 6. ในรม่ เงาวงั สระปทมุ \"ในร่มเงาวงั สระปทุม\" เป็นสมดุ บนั ทกึ ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ สมเด็จ พระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี จดั พิมพโ์ ดย มลู นิธสิ มเด็จพระพนั วสั สาอัยยิกาเจ้า พิมพ์ครั้งแรก : พฤศจิกายน ๒๕๕๐ พมิ พ์คร้งั แรก พ.ศ.2550

7. บหุ งารําไป เป็นหนงั สอื พระราชนพิ นธ์ประกอบนทิ รรศการเร่อื งศิลปะ พมิ พ์ครงั้ แรก พ.ศ.2528 อินโดนเี ซีย ณ พระที่น่งั อิศราวินิจฉัย พิพิธภณั ฑสถานแห่งชาติ กรงุ เทพมหานคร ระหวา่ งวันท่ี ๑ เมษายน - ๓๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ กรมศลิ ปากรจดั ข้ึนเน่อื งในวโรกาสวันคลา้ ยวันพระราช สมภพครบ ๓๐ พระชนั ษา หนังสือพระราชนิพนธเ์ ล่มนีเ้ ปน็ สว่ นขยายของหนงั สอื พระราช นิพนธช์ ดุ เสด็จ ฯ เยือนตา่ งประเทศเร่ืองชมช่อมาลตี ซงึ่ ทรงบันทึก เร่ืองราวการเดนิ ทางคราวเสดจ็ ฯ เยอื นสาธารณรฐั อินโดนีเซยี ใน ปี ๒๕๒๗ บุหงารําไปประกอบดว้ ยเนอ้ื หาและรปู เกยี่ วกบั ศลิ ปวฒั นธรรมของอนิ โดนีเซีย รวมท้งั พระฉายาลักษณ์และของท่ี ระลึกท่มี ผี ้ทู ูลเกลา้ ฯ ถวาย ตัวอยา่ งบางสว่ นจาก “ดนตรีอนิ โดนเี ซยี ” “…ปีพ่ าพท์ชวาน้เี รียกวา่ กาเมลนั (Gamelan) ประกอบดว้ ยเครอ่ื ง บรรเลงที่มลี ักษณะไม่แตกต่างกบั ปพ่ี าทย์ของไทยเท่าใด ต่างกนั แตว่ า่ ปพี่ าทย์ชวาใชส้ ง่ิ ท่ีทําดว้ ยโลหะมาก เสยี งจงึ มกี ังวานกระหมึ่ ครมึ ครางไปตามแบบอยา่ งอันเหมาะสมกบั สาํ เนยี งเพลงชวา ท่ีผิด กันมากก็คอื ระดับเสยี ง ป่ีพาทยช์ วานั้นมเี สยี งพน้ื โดยทั่วไปอยู่ เพียง ๕ เสยี งเท่าน้นั คือ ทกุ ๆ ช่วงคู่ ๘ จะมแี ตเ่ สียงท่ี ๑, ๒, ๓ และ ๕, ๖ ไม่มเี สยี งที่ ๔ และ ๗ แมเ้ พลงของชวาเอง หากจะต้อง บรรเลงเพลงทเี่ กิน ๕ เสียงนแ้ี ลว้ เขามีเครือ่ งดนตรีอีกช้ินหน่ึงซ่งึ เทียบเสยี งแตกต่างออกไปเปน็ ผู้เตมิ เสียงให้ ดังนนั้ ปีพ่ าทย์ชวาจึง ไมเ่ หมาะสมทีจ่ ะใช้บรรเลงเพลงได้โดยทัว่ ไปเหมือนอยา่ งของชาติ อ่นื ๆ…\" 8. ปะปดิ พจิ ิตรวาร \"ปะปิดพจิ ติ รวาร\" สมุดบันทกึ ภาพปะปดิ ฝพี ระหตั ถ์ สมเด็จ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี จดั พิมพโ์ ดย มูลนธิ สิ มเดจ็ พระพนั วสั สาอัยยิกาเจ้า พมิ พ์คร้งั แรก : ธันวาคม ๒๕๕๒ ISBN : 978-974-235-325-4 พิมพค์ รง้ั แรก พ.ศ.2552

9. ปุษปสระปทุม \"ปุษปสระปทมุ \" สมุดบนั ทึก ภาพถ่ายฝพี ระหตั ถ์ สมเดจ็ พระเทพ รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี จดั พมิ พ์โดย มูลนธิ สิ มเดจ็ พระพันวัสสาอยั ยกิ าเจา้ พิมพ์คร้ังแรก : ธนั วาคม ๒๕๕๑ ISBN : 978-974-349-992-0 พมิ พ์ครั้งแรก พ.ศ.2551 10. ส.ค.ส. ๒๕๒๓ สําหรับสมาชิกสายใจไทย ส.ค.ส. ๒๕๒๓ สาํ หรบั สมาชิกสายใจไทย พมิ พค์ รงั้ แรก พ.ศ.2522 สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ในฐานะ ประธานมลู นธิ สิ ายใจไทย ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ ไดพ้ ระราชทาน หนังสือเล่มนเี้ ป็น ส.ค.ส. ๒๕๒๓ สําหรบั สมาชิกสายใจไทย หนังสือนี้รวบรวมลายพระหัตถ์ทรงอธิบายวธิ ีทาํ ของใช้ รวมทั้ง เมนูอาหารพระราชทาน มภี าพการต์ นู ฝพี ระหตั ถ์ทรงวาด ประกอบดว้ ย เร่อื งราวบางส่วนของ “นํ้าขงิ ” “ขงิ เป็นพืชผกั สวนครัวที่ขนึ้ ได้ท่วั ไป แมใ้ นถ่นิ กันดารน้ําตาม ชนบท ถ้ามีท่ดี นิ กวา้ งขวาง สามารถปลูกขิงได้ จะเป็นประโยชน์ ตลาดตา่ งประเทศตอ้ งการมาก โดยเฉพาะญป่ี นุ่ นอกจากใชข้ งิ ประกอบอาหารคาวหวานแลว้ มเี หลือใชด้ องใส่ขวด และทํา นํา้ หวาน เก็บไว้รบั ประทานได้นานๆ...\" 11. ส.ค.ส. ๒๕๓๒ สาํ หรบั สมาชิกสายใจไทย สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในฐานะ ประธานมลู นธิ ิสายใจไทย ในพระบรมราชปู ถัมภ์ ได้พระราชทาน หนงั สือเล่มนเ้ี ป็น ส.ค.ส. ๒๕๓๒ สาํ หรับสมาชิกสายใจไทย หนังสือนี้รวบรวมลายพระหัตถท์ รงอธบิ ายวิธที ําของใช้ รวมทง้ั เมนอู าหารพระราชทาน มีภาพการต์ นู ฝพี ระหตั ถท์ รงวาด ประกอบดว้ ย เน้อื ความบางส่วนจากวธิ ีการทํา “น้ําตะไคร”้ “...ใสใ่ บตะไคร้ ลง 2 ท่อน ต่อน้าํ 1 ถ้วย พอน้าํ เดอื ดอีกคร้งั ยกลง ได้ ถา้ มีฟองช้อนทิ้ง กรองด้วยผ้าบาง จะได้น้ําตะไคร้ สเี ขียวอม เหลอื ง มกี ลิน่ หอม แตถ่ ้าทิง้ ไวใ้ หเ้ ดือดนาน จะเปลีย่ นสีและกลิน่ ไมช่ วนรับประทาน...\"

พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2531 เป็นพระราชนิพนธ์เกี่ยวกับพระราชกรณยี กิจดา้ นการศกึ ษาของ 12. สมเด็จแม่กบั การศึกษา สมเด็จพระนางเจา้ สริ ิกิต์ิ พระบรมราชนิ นี าถ ทรงพระราชนพิ นธ์ ขึน้ จากประสบการณ์จริงของพระองคเ์ องและจากเรือ่ งท่ีสมเดจ็ พมิ พ์ครั้งแรก พ.ศ.2535 พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถทรงเลา่ พระราชทานแลว้ ทรง ประทบั พระทัย โรงเรียนจิตรลดาจัดพิมพเ์ พอ่ื เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนางเจา้ สิรกิ ิต์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ ในมหามงคลเฉลิม พระชนมพรรษา ๕ รอบ ๑๒ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ เนือ้ ความบางส่วนจากตอน “ทรงสอนหนังสอื ” “...เพ่อื นๆ และครูคงจะจาํ ได้ดวี ่า ขา้ พเจา้ เป็นคนทีเ่ รียน ภาษาอังกฤษแย่มากต้ังแต่เดก็ ๆ ไมต่ ้งั ใจเรยี นและหลบเล่ยี งบอ่ ยๆ เม่ือถูกจบั ไดแ้ ละถกู ทลู ฟ้องก็ไมไ่ ดโ้ ดนกริว้ แตก่ ต็ อ้ งเรยี นพิเศษ เพิม่ เตมิ ท่ีสําคญั ทสี่ ุดคือทรงสอนเอง ใหอ้ า่ นหนงั สือ และจดศัพท์ ท่ีไม่ทราบลงในสมุด ตอนหลงั คือเม่อื ประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๗ พระราชทานสมดุ ใหจ้ ด บางทีก็จดพระราชทานดว้ ย สมุดเลม่ นนั้ ยังอยจู่ นทุกวนั นี้ ข้าพเจา้ ชอบให้มกี ารสอบเพราะว่าถา้ ทอ่ ง คาํ ศัพท์ได้ จะไดร้ บั พระราชทานเงนิ คําละบาท...\" 13. สปั ดาหส์ บายๆ ใกลช้ ายหาด เป็นหนงั สือพระราชนพิ นธบ์ นั ทกึ การเสดจ็ ฯ ไปปฏิบตั ิ พระราช พมิ พ์ครงั้ แรก พ.ศ.2537 กรณยี กจิ ณ จังหวัดเพชรบรุ แี ละประจวบครี ีขันธ์ ระหว่างวัน อาทิตย์ที่ ๑๔ – วนั ศุกรท์ ่ี ๑๙ สิงหาคม ๒๕๓๗ ในการนี้ ไดเ้ สด็จ ฯ ไปทรงปลกู ตน้ ไม้และปลอ่ ยปลาลงในอา่ งเก็บ น้ําค่ายพระราม ๖ ทอดพระเนตรพระราชนเิ วศน์มฤคทายวัน ทรงฟังการบรรยายสรปุ เกีย่ วกับภมู ิประเทศบรเิ วณปา่ ละอู ทรงพระดําเนินเข้าป่าไปทีท่ า่ นํา้ เพชรบุรี ระหวา่ งทาง ทอดพระเนตรพรรณไมต้ า่ งๆ ทรงเยีย่ มศูนย์ส่งเสรมิ การศกึ ษา บา้ นโปง่ ลกึ ทอดพระเนตรเขอื่ นแกง่ กระจานและทรงฟงั คาํ บรรยายประกอบสไลดม์ ัลตวิ ิช่ันเกีย่ วกบั อทุ ยานแหง่ ชาตแิ ก่ง กระจาน ทรงเย่ียมโรงเรยี นวงั ไกลกังวล วิทยาลยั การอาชีพวัง ไกลกังวล โรงเรยี นวังไกลกังวลฝา่ ยประถมศกึ ษา อนบุ าล และช้ัน เดก็ เลก็ เสดจ็ ฯ ไปยงั คา่ ยพระราม ๖ เพ่อื ทรงปลกู ปา่ ชายเลน ทรงประกอบพธิ ผี ูกพัทธสมี าพระอโุ บสถ ณ วดั เขานอ้ ย อาํ เภอ ปราณบรุ ี จงั หวดั ประจวบครี ีขนั ธ์ ทรงประกอบพิธเี ปดิ ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ าร”ี อาํ เภอบางสะพาน จังหวัด ประจวบครี ีขันธ์ ทรงเยี่ยมศูนยศ์ กึ ษาการพฒั นาห้วยทราย อนั เน่ืองมาจากพระราชดาํ ริ อําเภอชะอาํ จงั หวดั เพชรบุรี และทอดพระเนตรโครงการศกึ ษาวจิ ัยและพฒั นาสิง่ แวดล้อม แหลมผักเบ้ีย ตาํ บลผักเบ้ยี อําเภอบา้ นแหลม จังหวัดเพชรบรุ ี

 พระราชนพิ นธบ์ ทกวี พระราชนิพนธ์บทกวี เรือ่ ง กษัตรยิ านสุ รณ์ สมเดจ็ พระเทพ 1. กษตั รยิ านสุ รณ์ รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงพระราชนิพนธ์ไวเ้ ม่ือ พุทธศกั ราช ๒๕๑๖ และได้พระราชทานพระราชานุญาตให้การ พิมพค์ รั้งแรก พ.ศ.2548 ไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทยนาํ ไปจัดพมิ พ์เป็นหนังสือ เมื่อ 2. กษตั ริยานสุ รณ์ พุทธศักราช ๒๕๒๐ ต่อมา ในพทุ ธศกั ราช ๒๕๔๘ ทรงพระกรณุ า โปรดเกลา้ ฯ พระราชทานพระราชานุญาตใหบ้ ริษทั ศรสี ารา พิมพค์ รัง้ แรก พ.ศ.2520 จํากัด เปน็ ผจู้ ดั พิมพ์ โดยในคร้งั น้ี ไดพ้ ระราชทานคาํ นาํ ดว้ ย หนังสือพระราชนพิ นธ์ กษตั รยิ านุสรณ์ ฉบบั ทตี่ พี ิมพ์ใน พ.ศ. ๒๕๔๘ นี้ ภาพหนา้ ปกและภาพในเลม่ เป็นพระสาทสิ ลักษณ์ สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เขยี นโดย นายจกั รพันธ์ โปษยกฤต ศลิ ปินแหง่ ชาติ และยังได้เปน็ ผู้เขียน ภาพประกอบพระราชนพิ นธบ์ ทกวภี ายในเลม่ ด้วย สาํ หรบั บทกวี พระราชนิพนธ์ รองศาสตราจารย์ ดร. สุจติ รา จงสถิตยว์ ฒั นา และ ดร. ปีเตอร์ สกลิ ล่ิง ไดแ้ ปลเปน็ ภาษาองั กฤษไว้ดว้ ย ISBN 974-7223-69-4 เปน็ คําโคลงยอพระเกยี รติพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จุฬา โลกท่ที รงพระราชนิพนธเ์ ม่ือครง้ั ทรงศกึ ษาอยชู่ ้นั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๕ โรงเรยี นจติ รลดา พุทธศักราช ๒๕๑๖ อาจารย์ กาํ ชยั ทอง หลอ่ ผูถ้ วายการสอนวิชาภาษาไทย ณ โรงเรียนจติ รลดา ไดต้ งั้ ช่อื บทกวนี ้ีทูลเกลา้ ฯ ถวายวา่ 'กษัตรยิ านุสรณ'์ สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี นาํ บทกวนี ้ี ข้นึ ทลู เกลา้ ฯ ถวายสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชนิ ีนาถ ใน วนั เฉลมิ พระชนมพรรษา ๑๒ สงิ หาคม ๒๕๑๖ สมเดจ็ พระนาง เจา้ ฯ พระบรมราชินนี าถ โปรดโคลงบททข่ี ึน้ ต้นว่า ' รกั ชาติยอม สละแม้ ชีวี' มากทีส่ ดุ จงึ ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้ หมอ่ มหลวงพวงรอ้ ย อภยั วงศ์ ประพนั ธ์ทาํ นองเพลง ใหช้ อื่ วา่ 'ดุจบิดามารดร' ทีใ่ ช้รอ้ งมาจนทุกวนั น้ี ตอ่ มา ในพทุ ธศักราช ๒๕๒๐ การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทย ขอพระราชทานพระราชานญุ าตจดั พมิ พ์พระราชนิพนธ์บทกวี 'กษตั ริยานสุ รณ'์ ขนึ้ เพ่อื หารายไดท้ ลู เกลา้ ฯ ถวาย สมทบทุน มลู นิธิสายใจไทย ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ เนอื่ งในโอกาส \"วันสาย ใจไทย\" ๒ เมษายน ๒๕๒๐ ซ่ึงตรงกบั วันพระราชสมภพของ สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ประธาน กรรมการบรหิ ารมลู นธิ ิสายใจไทยฯ ตวั อย่างบางส่วนของพระราชนพิ นธบ์ ทกวใี น 'กษตั ริยานสุ รณ'์

3. กาลเวลาท่ผี ่านเลย สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงพระ กรณุ าโปรดเกล้า ฯ พระราชทานพระราชานุญาตแกบ่ ริษัท พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2531 หนงั สอื สรุ ิวงศ์บุ๊คเซนเตอร์ จาํ กดั จัดพิมพ์หนังสอื พระราชนพิ นธ์ 4. ความคดิ คํานงึ \"กาลเวลาทผี่ า่ นเลย\" เพ่อื จัดพมิ พ์เปน็ ทีร่ ะลึกเปิดอาคารเลขที่ ๕๔ ถนนศรดี อนไชย อําเภอเมืองเชยี งใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ เม่ือ พิมพค์ ร้ังแรก พ.ศ.2550 วนั ที่ ๑๒ มนี าคม พทุ ธศกั ราช ๒๕๔๐ และจาํ หนา่ ยเพื่อนํารายได้ หลังหักคา่ ใชจ้ ่ายทูลเกลา้ ฯ ถวายโดยเสดจ็ พระราชกุศลสมทบทุน สร้างโรงเรยี นท่จี ังหวัดตาก หนงั สอื รวมพระราชนพิ นธบ์ ทกวี \"กาลเวลาทผี่ ่านเลย\" รอง ศาสตราจารย์ ศุภรัตน์ เลศิ พาณชิ ยก์ ลุ เป็นผรู้ วบรวม ซง่ึ ไดค้ ดั บท ร้อยกรองและบทเพลงพระราชนพิ นธ์ ๖๐ บท มาจดั พมิ พ์ในคร้ัง น้ี สําหรับชอ่ื หนงั สือ \"กาลเวลาทผ่ี ่านเลย\" นาํ มาจากชือ่ บทกวี แปลภาษาฝร่งั เศส 'กาลเวลาทผ่ี ่านเลย' (Le temps qui passe) จาก พระราชนิพนธ์ ความคิดคาํ นึง ISBN 974-7100-54-1 พระราชนพิ นธบ์ ทกวีภาษาฝรง่ั เศส 'Réflexions' 'ความคดิ คํานงึ ' ฉบับพมิ พ์คร้งั แรก พทุ ธศกั ราช ๒๕๒๒ เปน็ การจดั พมิ พร์ วมพระ ราชนิพนธ์บทกวภี าษาฝรงั่ เศส ๑๔ บท ทสี่ มเด็จพระเทพ รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีทรงพระราชนิพนธร์ ะหวา่ ง พทุ ธศกั ราช ๒๕๑๔ ถึง ๒๕๑๙ ตอ่ มา ในการจดั พมิ พค์ ร้งั ที่ ๒ ได้ เพม่ิ พระราชนิพนธ์บทกวีอีก ๖ บท รวมเป็น ๒๐ บท หลังจากนน้ั กไ็ ด้พระราชทานพระราชานญุ าตใหจ้ ัดพมิ พอ์ กี หลายคร้งั และใน การพิมพใ์ หม่ครง้ั ที่ ๕ เมอื่ พุทธศกั ราช ๒๕๔๕ สมเดจ็ พระเทพ รตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารีไดพ้ ระราชทานพระราช นพิ นธ์บทกวี ชอื่ 'Châteaux de sable' หรือ 'ปราสาททราย' ท่ีทรง แต่งในพ.ศ. ๒๕๒๕ ใหน้ ํามารวมพมิ พเ์ ป็นครง้ั แรก ในพุทธศักราช ๒๕๕๐ สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยาม บรมราชกุมารี พระราชทานพระราชานญุ าตใหจ้ ดั พมิ พ์ Réflexions ความคิดคํานงึ ฉบับพิมพค์ ร้ังท่ี ๑๐ พรอ้ มบทแปลภาษาอังกฤษ โดยรองศาสตราจารยส์ จุ ติ รา จงสถิตยว์ ัฒนา และดอ็ กเตอรป์ ี เตอร์ สกลิ ลิง่ (Dr Peter Skilling). ภาพปกของ Réflexions ความคดิ คาํ นงึ ฉบบั พมิ พค์ รัง้ ท่ี ๑๐ เปน็ ภาพวาดฝพี ระหตั ถ์ สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยาม บรมราชกมุ ารี ช่อื \"อ่าวพังงา\" (สนี ํา้ ) ส่วนภาพประกอบในเล่ม ก็ เปน็ ภาพฝพี ระหตั ถ์ ท้งั ภาพการต์ นู และภาพลายเส้น

5. คําฉนั ทด์ ุษฎสี ังเวยและกาพย์ขบั ไม้ เปน็ พระราชนิพนธท์ ่ีทรงพระราชนพิ นธ์เมอ่ื คร้งั ยงั ทรงดํารงพระ พมิ พค์ รั้งแรก พ.ศ.2520 ยศเป็นสมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟา้ สริ นิ ธรเทพรัตนสดุ า กิ ตวิ ัฒนาดลุ โสภาคย์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัวทรงพระ กรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ให้พมิ พพ์ ระราชทานในงานพระราชพิธรี บั สมโภชและขึน้ ระวางพระศรนี รารฐั ราชกิรณิ ี ในวนั ที่ ๒๔ สงิ หาคม ๒๕๒๐ ณ จงั หวดั นราธวิ าส เนื้อหาแบ่งออกเป็น ๒ ส่วนคือ คาํ ฉันทด์ ษุ ฎีสังเวยพระศรนี รารัฐ ราชกริ ณิ ีซ่ึงพระครูพราหมณ์อา่ นในงานพระราชพธิ ี และกาพย์ขบั ไมก้ ลอ่ มพระศรีนรารฐั ราชกริ ณิ ซี ่ึงศิลปินกรมศิลปากรขบั กล่อม ในงานพระราชพิธี ตวั อย่างคาํ ฉันทด์ ษุ ฎสี งั เวย “สรวมชีพทศนัขประณาม ผ่านเผ้าเจา้ สยาม นวมนิ ทรเดโชชัย ทรงคมุ้ ขัณฑ์เขตเทศไทย กิตติเกรกิ เกร่ินไกร ดว้ ยพระทศธรรมจ์ รรยา รกั ราษฏร์เลห่ ์ปิยปตุ รา เป่ียมมนั่ เมตตา เปรมโสตถภิ าพผองชน\" ตวั อย่างกาพยข์ ับไม้ “แมเ่ อยเป็นขา้ บาท ฝ่าละออง สัตยซ์ ่ือถือธรรมครอง กอบเก้ือ จงตง้ั จติ คิดปอง รว่ มสมัคร กบั เหลา่ ข้าราชเออื้ โอบออ้ มอาร\"ี 6. ฉันทด์ ษุ ฎสี ังเวยสมโภชพระพทุ ธมหามณรี ตั นปฏมิ ากร เปน็ พระราชนพิ นธท์ ีพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ ัวทรง พิมพ์ครง้ั แรก พ.ศ.2525 พระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหพ้ ิมพ์พระราชทานในการพระราชพธิ ี ยกช่อฟ้าฉลองวัดพระศรรี ตั นศาสดาราม เนอื่ งในการพระราชพิธี สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี ๕ - ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ เนอื้ หาประกอบดว้ ย ๒ ส่วน คอื ฉนั ทด์ ษุ ฎสี งั เวยสมโภชพระพุทธ มหามณีรตั นปฏิมากรและกาพย์ขบั ไมส้ มโภช ตัวอยา่ งจากฉนั ท์ดษุ ฎสี ังเวยสมโภชพระพทุ ธมหามณี รัตนปฏิ มากร “สรวมชีพประณต ณ บทมาศ อธนิ าถเกรยี งไกร ปกหลา้ นกิ รพสกไทย ทะนรุ ัฐทรงธรรม ถน่ิ ทรเหลทุรสถล ธก็ดลเสด็จดํา- เนนิ แน่วแนะการกสิกรรม นรผูป้ ระกอบงาน อุตสาหกิจวณชิ กร อนุสรเจือจาน ขา้ ราชย์ประกฤตธุรการ อนุกูลเสมอมา\" ตัวอย่างจากกาพยข์ บั ไมส้ มโภช “สรวมชีพประณตเบอื้ ง บทมาลย์ โพธริ าชสมภาร ผ่านเผ้า ทรงราชยย์ ง่ิ สุรยิ ดาล ดลโลก สวา่ งนา พระจอมจักรีท่เี กา้ เกรกิ แกลว้ กฤษฎา\"

7. พุทธศาสนสภุ าษติ คําโคลง เป็นบทกวพี ระราชนพิ นธท์ ท่ี รงพระราชนพิ นธ์ตง้ั แตเ่ มื่อครงั้ ยงั พิมพ์ครงั้ แรก พ.ศ.2519 ทรงศกึ ษาอย่ทู ค่ี ณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ทรง ศกึ ษาพทุ ธศาสนสภุ าษติ จากหนังสือพทุ ธศาสนสภุ าษิต ของ สมเดจ็ พระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชริ ญาณวโรรส แล้วทรงผกู เป็นโคลงขน้ึ ธนาคารนครหลวงไทย จํากดั จดั พิมพ์ขึน้ เพอื่ ทูลเกล้า ฯ ถวาย โดยเสดจ็ พระราชกศุ ลในมลู นธิ ิสายใจไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ตวั อย่างจาก “กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปก”ํ หรือ “ทํา ดีไดด้ ี ทาํ ชั่วได้ช่ัว” “กสกิ รหวา่ นพืชแลว้ รอผล ปลกู ถัว่ ยอ่ มได้ผล ถั่วแท้ หวา่ นขา้ วที่นาตน ข้าวงอก จกั ผิดประเภทแม้ หนงึ่ คร้ังฤามี เปรยี บบคุ คลผซู้ ่งึ ทําดี กศุ ลส่งบุญทวี สวสั ด์ไิ ด้ ทําชั่วอเวจี แหลง่ รับ รองนอ รอู้ ยา่ งนแี้ ลว้ ไซร้ คดิ สรา้ งแต่กศุ ล\"

 พระราชนิพนธแ์ ปล เปน็ พระราชนิพนธแ์ ปลโดยทรงใช้นามแฝง “บนั ดาล” ทรง 1. กําเนดิ อนาคต แปลจาก Where the Future Begins ของ Amadou - Mahtar M’Bow (อะมาดู - มาหต์ าร์ เอม็ โบว์) ชาวเซเนกัล ผู้ พมิ พค์ รัง้ แรก พ.ศ.2528 ดํารงตาํ แหนง่ ผอู้ าํ นวยการใหญข่ ององค์การศกึ ษา วิทยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ (ยเู นสโก) ระหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๑๗ - ๒๕๓๐ กาํ เนดิ อนาคตสะท้อนใหเ้ หน็ สภาพสังคมทว่ั โลกท้ังในด้าน ความเจรญิ และความเส่ือม ทัง้ ในดา้ นการเมอื ง เศรษฐกจิ สังคม และวัฒนธรรม ผู้แต่งไดน้ ําเสนอปัญหาต่างๆ เหลา่ นี้ เปน็ ตอนๆ ได้แก่ สิง่ แวดล้อมและทรพั ยากรธรรมชาติ ขอ้ สงสัยเกย่ี วกบั ความเจรญิ เอกลักษณท์ างวฒั นธรรม และ ความไมแ่ นน่ อนและการฟื้นฟคู า่ นยิ ม เป็นต้น 2. เก็จแกว้ ประกายกวี พมิ พ์ครง้ั แรก พ.ศ.2538

3. ขบวนการนกกางเขน เป็นพระราชนพิ นธ์ทรงแปลจากวรรณกรรมเยาวชนฝรัง่ เศส เรอ่ื ง Rossogols en Cage ของ Madeleine Treherne โดยทรงใช้นามแฝง “แว่นแก้ว” วรรณกรรมเรอื่ งน้ไี มไ่ ดแ้ สดงแตว่ ีรกรรมของเด็กๆ กลมุ่ “ขบวนการนกกางเขน” ในกรงุ ปารสี ประเทศฝร่ังเศสเทา่ นน้ั หากแต่แสดงใหเ้ ห็นถงึ มิตรภาพของเด็กๆ ในกลุ่มทไ่ี มม่ ี ความรสู้ ึกแบง่ แยกในเรอื่ งของเชอ้ื ชาติแต่อยา่ งใด พมิ พค์ รง้ั แรก พ.ศ.2524 เปน็ หนงั สอื รวมพระราชนพิ นธ์ร้อยกรองภาษาฝรง่ั เศสจํานวน 4. ความคิดคาํ นงึ ๑๔ บท อาทิ L’ araignée (แมงมมุ หรอื Spider) L’aube (รงุ่ อรุณ หรอื Dawn) และ Lune (พระจันทร์ หรือ The พมิ พค์ ร้งั แรก พ.ศ.2522 Moon) จดั พิมพ์โดยธนาคารกสิกรไทย ในการน้ี ทรงแปลบท 5. ความรกั ใดจะไม่ปวดร้าว รอ้ ยกรองเป็นภาษาไทยดว้ ยพระองคเ์ อง และมผี ู้อ่นื นําไป แปลเปน็ ภาษาองั กฤษ และพระราชทานภาพการ์ตนู ฝีพระ หัตถ์ประกอบด้วย เน้ือความบางสว่ นจาก “Lune” หรือ “พระจนั ทร”์ หรอื “The Moon” ความรกั ใดจะไมป่ วดร้าว เปน็ พระราชนิพนธ์แปลของสมเดจ็ พระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงแปลมาจากวรรณกรรมจนี เรื่อง \"หน่า อี้ จ่ง อา้ ย ปู้ เถิง\" ของ \"ชวนหนี\" จดั พิมพโ์ ดยสํานกั พมิ พ์ นานมบี ุ๊คส์ จํานวน ๑๐๐ หนา้ พมิ พ์ คร้งั แรก ในพทุ ธศักราช ๒๕๕๙ พิมพ์ครัง้ แรก พ.ศ.2559

6. ไปอ๋ ิ๋นนา หมู่บ้านลับลร้ี มิ ฝ่งั น้าํ พระราชนพิ นธ์แปลของสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยาม บรมราชกุมารี ทรงแปลจากนวนิยายของ ฉอื จอ่ื ีเยน นัก เขียนนวนยิ ายชาวจีนรว่ มสมยั พิมพค์ รัง้ แรก พ.ศ.2561 เปน็ พระราชนพิ นธท์ รงแปลจากวรรณกรรมภาษาจนี ของ 7. ผีเสือ้ หวางเหมงิ หวางเหมิงเคยเปน็ หัวหนา้ กองบรรณาธิการ หนังสือวรรณกรรมประชาชน รองประธานสมาคมนกั พิมพค์ รั้งแรก พ.ศ.2537 ประพนั ธ์แหง่ สาธารณรัฐประชาชนจนี รัฐมนตรีกระทรวง วฒั นธรรม และกรรมการกลางพรรคคอมมิวนสิ ตจ์ ีน เร่ืองราวของผเี สือ้ สะท้อนใหเ้ หน็ สภาพของสงั คมใน สาธารณรัฐประชาชนจีนในชว่ งการปฏวิ ัตวิ ัฒนธรรม (พ.ศ. ๒๕๐๙ - ๒๕๑๒) ทีเ่ ตม็ ไปด้วยความสับสนและความขดั แยง้ ของผ้คู นและอุดมการณท์ างการเมอื ง ดงั ทีไ่ ดท้ รงพระราช นิพนธ์ไวใ้ น “นําเรอื่ ง” วา่ “ผูเ้ ขยี นเรือ่ ง “ผีเส้อื \" พยายามแสดงให้เห็นวา่ สงั คมและ มนุษยม์ ีความสลบั ซับซ้อน การปฏวิ ตั ิสงั คมและการ สร้างสรรคส์ ิ่งดีงามทั้งหลายเพื่อสว่ นรวมนน้ั จงึ มใิ ชจ่ ะสําเร็จ ผลไดเ้ พียงเพราะมคี วามปรารถนา อดุ มคติ หลักการ หรอื ทฤษฎที างการเมืองเท่านั้น หากตอ้ งใชป้ ัญญาพนิ ิจตนเอง พจิ ารณาสังคมอยา่ งละเอยี ดรอบด้าน จนสามารถเข้าใจ ตนเองและเขา้ ใจสงั คมของตนอย่างถอ่ งแท้ ตรงกับความเป็น จรงิ จงึ จะสามารถแก้ไขปญั หาและสร้างสรรค์ประโยชนอ์ นั แท้จรงิ ไดส้ ําเรจ็ \"

8. เมฆเหิน นํา้ ไหล พิมพค์ ร้ังแรก พ.ศ.2539 9. หยกใสร่ายคาํ พิมพ์คร้ังแรก พ.ศ.2541 อา้ งอิงข้อมูลจาก : เว็บไซต์ กองงานในพระองค์สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี http://sirindhorn.net/hrh_new/index_0.php