หน่วยที่ 2ชนิด ประเภท พันธุ์สัตวเศรษฐกิจ

หน่วยท่ี 2 ชนิด ประเภทและพนั ธ์ุสัตว์เศรษฐกจิ สตั วท์ ่ีนิยมเล้ียงโดยมีจดุ ประสงคเ์ พอื่ ทารายไดไ้ หก้ บั ผเู้ ล้ียงโดยไม่รวมสตั วน์ ้า ในปัจจบุ นั มีหลายชนิดดว้ ยกนั เช่น โค กระบือ แพะ แกะ สุกร ไก่และเป็ด ซ่ึงสตั วแ์ ตล่ ะชนิดยงั แบง่ ออกไดเ้ ป็ นหลายประเภทและหลายพนั ธุ์ ซ่ึงพอจะจดั แบ่งไดเ้ ป็นกลุ่มๆ ดงั ต่อไปน้ี o กล่มุ สัตว์ใหญ่ ไดแ้ ก่ โคและกระบือ o กลุ่มสัตว์เลก็ ไดแ้ ก่ สุกร แพะและแกะ o กล่มุ สัตว์ปี ก ไดเ้ เก่ ไก่ เป็ ด และนกชนิด ประเภทและพนั ธ์ุสัตว์ในกล่มุ สัตว์ใหญ่ o ประเภท พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุโค : โคมีช่ือวทิ ยาศาสตร์วา่ Bos spp. แบง่ ออกได้เป็น 2 กลุ่มคอื โคทม่ี ีถนิ่ กาเนิดในเขตร้อน (Bos indicus) หรือ โคอินเดีย อีกกลุ่มเป็ นโคท่มี ีถ่ินกาเนิดในเขตหนาว (Bos taurus) หรือโคยโุ รป โคท้งั สองกลุ่มน้ีมีลกั ษณะและขอ้ ดีขอ้ เสียต่างกนั พอจะสรุปไดว้ า่ โคอินเดียสามารถทนตอ่ สภาพเเวดลอ้ ม เเละโรคแมลงในเขตรอ้ นไดด้ ี แตใ่ หผ้ ลผลิตต่า ส่วนโคยโุ รปทนตอ่สภาพแวดลอ้ มและโรคแมลงในเขตรอ้ นไม่ดีหรือบางพนั ธุท์ นไม่ไดแ้ ต่ใหผ้ ลผลิตสูง โดยทว่ั ไปโคสามารถเเบง่ ออกได้ 4 ประเภทตามลกั ษณะการใชป้ ระโยชน์คือ  โคนม (Dairy Type) : เป็นโคท่ีเล้ียงโดยมีจดุ ประสงคห์ ลกั เพอื่ ตอ้ งการน้านมใช้ประโยชน์ ดงั น้นั โคประเภทน้ีจะมีลกั ษณะคอ่ นขา้ งผอม ร่างกายส่วนช่วงอกเลก็ กวา่ ช่วงทอ้ งและบ้นั ทา้ ยเตา้ นมมีขนาดใหญก่ วา่ ปกติ ทาใหม้ องรูปลกั ษณะของโคพนั ธุน์ ้ีค่อนขา้ งจะเป็นรูปสามเหล่ียมรูปลิ่ม ไม่วา่จะมองทางดา้ นขา้ งหรือมองทางดา้ นบน พนั ธุโ์ คนมที่สาคญั ไดแ้ ก่  พนั ธ์ุโฮลสไตน์ ฟรีเซียน (Holstein Friesian) หรือพันธ์ุขำว-ดำ (Black andWhite) : มีถิ่นกาเนิดในประเทศเนเธอร์แลนด์ ลกั ษณะประจาพนั ธุท์ ่สี าคญั คอื ลาตวั มีสีขาวสลบั สีดาโดยไม่ระบตุ าแหน่งสีขาวและสีดาที่แน่นอน สาหรับโคพนั ธุแ์ ท้ ปลายขาท้งั ส่ีและพหู่ างตอ้ งมีสีขาวเท่าน้นั  พนั ธ์ุบรำวน์สวิส (Brown Swiss) : มีถิ่นกาเนิดในประเทศสวสิ เซอร์แลนด์ มีสีน้าตาลอ่อนจนถึงสีน้าตาลเขม้ เกือบดา บริเวณแนวหลงั รอบปากและเตา้ นมมีสีจางกวา่ ส่วนอ่ืนๆ กีบเทา้พหู่ าง บริเวณคอ และหวั ไหล่จะมีสีเขม้ กวา่ ส่วนอื่นๆ  พันธ์ุเรดเดน (Red Dane) หรือ เรดเเดนิส (Red Danish) : มีถิ่นกาเนิดในประเทศเดนมาร์ค มีสีแดงเขม้ ท้งั ตวั เตา้ นมใหญแ่ ต่หยอ่ นยาน  พันธ์ุเจอร์ซ่ี (Jersey) : มีถ่ินกาเนิดบนเกาะเจอร์ซี่ประเทศองั กฤษ จดั เป็นโคขนาดเล็ก มีเตา้ นมท่ีมีลกั ษณะสมบูรณ์เเบบ โคพนั ธุน์ ้ีมีสีตา่ งๆ กนั ต้งั แต่สีเทาปนเหลืองหรือสีเทาปนน้าตาลไปจนถึงสีเกือบดาเป็นโคทม่ี ีไขมนั ในน้านมสีเหลืองหลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ 7

 พนั ธ์ุเกริ ์นซ่ี (Guernsey) : มีถิ่นกาเนิดบนเกาะเกริ ์นซ่ีประเทศองั กฤษ จดั เป็นโคนมทีม่ ีขนาดเลก็ สีลาตวั ใกลเ้ คียงกบั พนั ธุเ์ จอร์ซี่ และไขมนั ในน้านมสีเหลือง เช่นเดียวกบั พนั ธุเ์ จอร์ซ่ี  พนั ธ์ุแอร์ไชร์ (Ayrshire) : กาเนิดในประเทศสก๊อตแลนด์ มีลกั ษณะประ จาพนั ธุ์คอื มีสีแดงลายจดุ ขาวหรือสีขาวลายจุดแดงกไ็ ด้ โคพนั ธุน์ ้ีจดั เป็ นโคนมทมี่ ีรูปร่างเขา้ ตามลกั ษณะในอุดมคติ(Ideal Type) มากทส่ี ุด  พนั ธ์ุเรดซินดี้ (Red Sindhi) : โคพนั ธุน์ ้ีจดั อยใู่ นกลุ่มโคอินเดียมีถ่ินกาเนิดในประเทศปากีสถาน ลกั ษณะโดยทวั่ ไปคลา้ ยกบั โคพนั ธุพ์ ้นื เมืองของไทยเป็ นโคทมี่ ีลาตวั สีแดงเขม้ บางตวั มีสีเเดงอ่อนเกือบเป็นสีเหลืองหรืออาจมีจุดขาวท่หี นา้ ผากและเหนียงคอ เป็ นโคท่ที นทานต่อโรคและแมลงในเขตร้อนไดด้ ีแต่ใหผ้ ลผลิตต่าเมื่อเทยี บกบั โคกลุ่มยโุ รป  พันธ์ุซำฮิวำล (Sahiwal) : ถิ่นกาเนิดในปากีสถานเช่นเดียวกบั พนั ธุเ์ รดซินด้ีลกั ษณะโดยทว่ั ไปก็คลา้ ยคลึงกนั เป็ นโคที่มีสีแดงโดยทวั่ ไปสีมกั อ่อนกวา่ พนั ธุเ์ รดซินด้ี ขนาดตวั ใหญก่ วา่ยาวกวา่ และลึกกวา่ พนั ธุเ์ รดซินด้ี ภำพท่ี 2.1 แสดงตวั อยา่ งพนั ธุโ์ คประเภทนม ทีม่ ำ : Australian Meat Livestock Corporation (1989)8 หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ

 โคเนื้อ (Beef Type) : เป็ นโคทเี่ ล้ียงโดยมีจดุ ประสงคห์ ลกั เพอ่ื เอาเน้ือมาใชป้ ระโยชน์ดงั น้นั ลกั ษณะของโคประเภทน้ีค่อนขา้ งเจา้ เน้ือโดยมีแนวหลงั และพ้นื ทอ้ งขนานกบั พ้นื ดินมากทสี่ ุด ทรงต่าลาตวั ยาว ลึกและกวา้ ง คอส้นั หนามีเน้ือแน่นเตม็ ไม่เห็นรอยของกระดูกโดยเฉพาะกระดูกเชิงกรานและกระดูกกน้ กบ การเคล่ือนไหวเชื่องชา้ อืดอาดพนั ธุโ์ คเน้ือทส่ี าคญั ไดแ้ ก่  พันธ์ุชอร์ทฮอร์น (Short Horn) : กาเนิดในประเทศองั กฤษ เป็นโคขนาดใหญเ่ ขาส้นั มี 3 สายพนั ธุ์ คือ พนั ธุส์ ีขาว พนั ธุส์ ีแดงและพนั ธุส์ ีโรน (Roan) นิยมเล้ียงพนั ธุ์ สีแดงและสีโรน  พันธ์ุเฮียร์ฟอร์ด (Hereford) : เรียกอีกอยา่ งวา่ พนั ธุห์ นา้ ขาว (White Face) กาเนิดในประเทศองั กฤษ มีเขา ลาตวั สีแดง บริเวณหนา้ ใตท้ อ้ ง พหู่ าง ปลายเทา้ ตอนเหนือกีบ เเละซอกขามีสีขาว  พนั ธ์ุอะเบอร์ดนี เเองกัส (Aberdeen Angus) : นิยมเรียกวา่ พนั ธุแ์ องกสั มีถ่ินกาเนิดในประเทศสกอ๊ ตแลนด์ เป็นโคทไ่ี ม่มีเขา ขนเรียบ สีดาสนิทท้งั ตวั  พันธ์ุชำโรเลส์ (Charolais) : กาเนิดในประเทศฝร่ังเศส มีสีขาวหรือสีครีม เขาส้นันิยมนาเขา้ มาผสมกบั โคพนั ธุอ์ เมริกนั บราหม์ นั และโคลูกผสมอเมริกนั บราห์มนั กบั โคพน้ื เมืองในประเทศไทยเพอื่ ปรับปรุงคุณภาพผลผลิตเน้ือ  พันธ์ุลมิ ัวซิน (Limousin) : กาเนิดในประเทศฝร่ังเศสรูปทรงคลา้ ยกบั โคพนั ธุช์ าโรเลส์ มีสีลาตวั ต้งั แต่สีน้าตาลอ่อนจนถึงสีแดงเขม้ เเละดา  พนั ธ์ุเดร้ำท์มำสเตอร์ (Drought Master) : เป็นโคทีป่ รับปรุงพนั ธุข์ ้ึนทางตอนเหนือของออสเตรเลีย มีสายเลือดโคยโุ รป 50 เปอร์เซ็นตแ์ ละโคอินเดีย 50 เปอร์เซ็นต์ ลกั ษณะโดยทวั่ ไปไม่มีเขา ลาตวั สีทองออกไปทางสีน้าผ้งึ (Golden Honey) ถึงสีแดงเขม้  พันธ์ุซำนต้ำเกอร์ทรูดีส (Santa Gertrudis) : โคพนั ธุน์ ้ีถูกปรับปรุงพนั ธุใ์ นสหรัฐอเมริกาโดยนาโคพนั ธุเ์ อเมริกนั บราห์มนั ผสมกบั พนั ธุช์ อร์ทฮอร์น ลาตวั มีสีแดงเขม้ ส่วนใหญ่จะมีเขาเเตบ่ างตวั อาจไม่มีเขา เหนียงคอและสะดือคอ่ นขา้ งหยอ่ นยาน  พนั ธ์ุแบรงกสั (Brangus) : เป็นโคที่ถูกปรบั ปรุงพนั ธุใ์ นสหรัฐอเมริกา โดยนาโคพนั ธุอ์ เมริกนั บราห์มนั ผสมกบั พนั ธุแ์ องกสั ลาตวั มีสีดาสนิทไม่มีเขา  พนั ธ์ุชำร์เบรย์ (Charbray) : เป็นโคลูกผสม มีสายเลือดโคพนั ธุช์ าโรเลส์ อยา่ งนอ้ ย 50 เปอร์เซ็นตแ์ ละมีสายเลือดของโคพนั ธุอ์ เมริกนั บราหม์ นั ระหวา่ ง 12.5-25 เปอร์เซ็นต์ ลาตวั สีขาวครีม ไม่มีเขา เหนียงคอคอ่ นขา้ งหยอ่ นยาน  พันธ์ุอเมริกันบรำห์มัน (American Brahman) : เป็ นโคทีป่ รบั ปรุงพนั ธุข์ ้ึนในสหรัฐอเมริกา โดยการนาโคอินเดียหลายสายพนั ธุไ์ ปผสมและคดั เลือกพนั ธุจ์ นไดเ้ ป็ นพนั ธุอ์ เมริกนั บราห์มนัรูปทรงโดยทวั่ ไปจะมีลกั ษณะเหมือนโคอนิ เดียคอื มีตะโหนก รูปทรงสูง ทนตอ่ สภาพภมู ิอากาศและโรคแมลงในเขตรอ้ นไดด้ ี โคพนั ธุน์ ้ีมีสองสายพนั ธุค์ ือพนั ธุส์ ีขาว และพนั ธุส์ ีแดง เพศผบู้ ริเวณคอ ตะโหนกและบ้นั ทา้ ยจะมีสีคล้ากวา่ บริเวณอื่นหลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ 9

 พันธ์ุอนิ ดูบรำซิล (Indu Brazil) : เป็นโคถูกนาไปปรับปรุงพนั ธุใ์ นประเทศบราซิลเกิดจากการนาโคอินเดียมาผสมและปรบั ปรุงพนั ธุเ์ ช่นเดียวกบั พนั ธุอ์ เมริกนั บราห์มนั ลกั ษณะโดยทว่ั ไปจะคลา้ ยกบั พนั ธุอ์ เมริกนั บราหม์ นั แตห่ นา้ ผากจะโหนกกวา่ เหนียงคอจะหยอ่ นยานกวา่ ใบหูยาวมากและปลายใบหูบิด  พันธ์ุซิมเมนทอล (Simmental) : เป็ นโคทม่ี ีถิ่นกาเนิดในประเทศสวสิ เซอร์แลนด์มีลกั ษณะประจาพนั ธุค์ อื หนา้ ขาว ลาตวั สีแดง  พนั ธ์ุกำแพงแสน (Kamphaengsaen) : เป็ นโคท่ีปรบั ปรุงพนั ธุข์ ้นึ ใน ประเทศไทยโดยมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ วทิ ยาเขตกาเเพงเเสน มีสีขาวครีมท้งั ตวั มีสายเลือด โคพนั ธุ์พ้นื เมือง25 เปอร์เซ็นต์ พนั ธุอ์ เมริกนั บราหม์ นั 25 เปอร์เซ็นตแ์ ละพนั ธุช์ าโรเลส์ 50 เปอร์เซ็นต์  พนั ธ์ุตำก : เป็นโคทีม่ ีขนสีครีม ถึงสีน้าตาลอ่อนถูกปรบั ปรุงข้นึ โดยศูนยว์ ิจยั และบารุงพนั ธุส์ ตั วต์ าก เกิดจากการผสมแบบสลบั พอ่ พนั ธุร์ ะหวา่ งโคพนั ธุช์ าโรเลส์กบั พนั ธุอ์ เมริกนั บราห์มนั มีระดบั สายเลือดโคพนั ธุช์ าโรเลส์ 62.5 เปอร์เซ็นตแ์ ละสายเลือดโคพนั ธุอ์ เมริกนั บราห์มนั 37.5 เปอร์เซ็นต์ โคพนั ธุน์ ้ีจดั เป็ นโคเน้ือทโ่ี ตเร็ว เล้ียงงา่ ยหากินเก่ง แทะเลม็ หญา้ ไม่เลือก ทนตอ่ สภาพอากาศร้อนของประเทศไทย ใหเ้ น้ือคุณภาพดี และไม่มีปัญหาดา้ นความสมบูรณ์พนั ธุ์  โคกงึ่ เนื้อกง่ึ นม(Dual Purpose Type) : เป็นโคทมี่ ีลกั ษณะก่าก่ึงระหวา่ งโคนมและโคเน้ือ ดงั น้นั โคประเภทน้ีสามารถใชป้ ระโยชน์โดยมีจดุ ประสงคเ์ พอ่ื เป็นโคนมเพอ่ื รีดเอาน้านมกไ็ ด้ หรือจะเล้ียงโดยจดุ ประสงคเ์ พอ่ื เอาเน้ือก็ได้ พนั ธุโ์ คก่ึงเน้ือก่ึงนมทสี่ าคญั ไดแ้ ก่  พันธ์ุมลิ คงิ้ ชอร์ทฮอร์น (Milking Short Horn)  พันธ์ุเรดโพล (Red Poll) ถิ่นกาเนิดประเทศองั กฤษ  พนั ธ์ุเดวอน (Davon)พันธ์ุเรดโพล (Red Poll) พันธ์ุเดวอน (Davon)ภำพที่ 2.2 แสดงตวั อยา่ งโคประเภทก่ึงเน้ือก่ึงนมพนั ธุเ์ รดโพล และพนั ธุเ์ ดวอนที่มำ : Australian Meat Livestock Corporation (1989)10 หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุส์ ตั วเ์ ศรษฐกิจ

 โคใช้แรงงำน (Draft Type) : ไดแ้ ก่ โคพ้นื เมือง ภำพท่ี 2.3 แสดงตวั อยา่ งพนั ธุโ์ คพน้ื เมือง ภำพโดย : คานึง หนูดาษ o ประเภท พนั ธ์ุ และลกั ษณะประจำพนั ธ์ุกระบือ : กระบือมีช่ือวทิ ยาศาสตร์วา่ Bosbubalus เป็นสตั วท์ ม่ี ีถ่ินกาเนิดในเขตรอ้ น มีความทนทานในการทางาน โดยเฉพาะในพน้ื ทท่ี ่เี ป็นโคลนตมกระบือจะทางานไดด้ ีกวา่ โค กระบอื นิยมเล้ียงกนั มากในเขตท่มี ีน้าบริบรู ณ์ กระบือแบ่งออกไดเ้ ป็ น 2ประเภทคอื  กระบือแม่นำ้ (River Buffalo) : กระบือแม่น้าทีน่ าเขา้ มาเล้ียงในประเทศไทย ในปัจจุบนั มีเพยี งพนั ธุเ์ ดียวคอื พนั ธุม์ ูราห์หรือเดลฮี (Murrah or Delhi) มีลกั ษณะประจาพนั ธุค์ ือมีเขาส้นั โคง้ งอ บิดขมวดชิดเขา้ หาโคนเขา ขนและผวิ หนงั สีดา มีสีขาวท่ีหางและหนา้ ผาก เตา้ นมสวยงาม และมีขนาดใหญ่พอสมควร จดั เป็นพนั ธุท์ ่ีใหน้ มมากท่ีสุดในอินเดีย  กระบือปลกั (Swamp Buffalo) : กระบือปลกั มีลกั ษณะโดยทวั่ ไปคือมีรูปร่างล่าสนับึกบึน ทอ้ งใหญ่ ทรงเต้ียลาตวั ส้นั คอยาว เขายาวโคง้ ไปขา้ งหลงั ไดร้ ะดบั กบั หนา้ ผาก เพศผจู้ ะมีอวยั วะสืบพนั ธุอ์ ยใู่ นปลอกหุม้ ลึงคซ์ ่ึงติดกบั ลาตวั โดยทว่ั ไปลาตวั มีสองสีคอื สีเทาและสีดา ท่นี ิยมล้ียงคือกระบอืพ้นื เมืองของไทยไดแ้ ก่ พนั ธุอ์ ุทยั ธานี พนั ธุล์ าพนู พนั ธุแ์ ม่สอด พนั ธุช์ ุมพรและพนั ธุส์ ิชลกระบือแม่น้ำ กระบือปลักภำพที่ 2.4 แสดงตวั อยา่ งประเภทกระบือ ทม่ี ำ : ยอดชาย (2542) และคานึง หนูดาษหลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ 11

ชนดิ ประเภทและพนั ธ์ุสัตว์ในกลุ่มสัตว์เลก็ o ประเภท พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุสุกร : สุกรมีชื่อวทิ ยาศาสตร์วา่ Sus spp. นิยมเล้ียงเพอื่ ใชเ้ น้ือบริโภคเป็นอาหาร สุกรเป็นสตั วท์ ่สี ามารถปรับตวั เขา้ กบั สภาพดินฟ้าอากาศไดห้ ลายชนิด เป็ นสตั วท์ ่ผี ลิตเน้ือมาก เล้ียงงา่ ย ใหล้ ูกดก แบง่ ออกไดเ้ ป็ น 3 ประเภทตามลกั ษณะและคุณสมบตั ขิ องสุกรคอื  สุกรประเภทเบคอน(Bacon Type) : สุกรประเภทน้ีลาตวั จะยาวกวา่ ประเภทอื่น มีเน้ีอมากมีมนั นอ้ ยชาวยโุ รปนิยมเล้ียงสุกรประเภทน้ีเพอ่ื ใชเ้ น้ือมาทาผลิตภณั ฑท์ ีเ่ รียกวา่ Bacon พนั ธุส์ ุกรประเภทเบคอนท่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทยไดแ้ ก่  พันธ์ุลำร์จไวท์ (Large White) กาเนิดในประเทศองั กฤษ หนงั เเละขนสีขาวตลอดลาตวั หูต้งั ลาตวั ยาว ไหล่หนามีเน้ือมาก มนั ใตผ้ วิ หนงั บาง  พันธ์ุแลนด์เรช (Landrace) กาเนิดในประเทศเดนมาร์ค มีสีขาวท้งั ตวั รูปร่างคอ่ นขา้ งลึก ลาตวั ยาวกวา่ พนั ธุล์ าร์จไวท์ (มีซ่ีโครง 16-17 คู)่ สะโพกใหญ่เด่นชดั หลงั ค่อนขา้ งตรงเต้ยี กวา่สุกรพนั ธุล์ าร์จไวท์ หวั เล็กเรียวรับกบั คอ หูใหญป่ รกลงขา้ งหนา้ พันธ์ุลำร์จไวท์ (Large White) พนั ธ์ุแลนด์เรช (Landrace)ภำพท่ี 2.5 แสดงตวั อยา่ งสุกรประเภทเบคอนพนั ธุล์ าร์จไวท์ และพนั ธุแ์ ลนดเ์ รชที่มำ : อินเตอร์เวทฯ (ม.ป.ป.)12 หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุส์ ตั วเ์ ศรษฐกิจ

 สุกรประเภทเนือ้ (Meat Type) : สุกรประเภทน้ีมีรูปร่างสนั ทดั โปร่งบางกวา่ ประเภทพนั ธุ์มนั ลาตวั ส้นั กวา่ ประเภทเบคอนแตม่ ีความหนาและความลึกของลาตวั มากกวา่ หลงั โก่งคลา้ ยคนั ธนู ไหล่และสะโพกใหญ่ พนั ธุท์ ่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทยคือ  พนั ธ์ุดูร็อคเจอร์ซี (Duroc Jersey) กาเนิดในสหรัฐอเมริกา สีแดงเขม้ ท้งั ตวั หรือเป็นสีอิฐ บางตวั สีเกือบเป็นสีทอง หูปรกเลก็ นอ้ ย รูปร่างหนา ลึก หลงั โคง้ สะโพกใหญ่  พนั ธ์ุแฮมเชียร์ (Hamshire) กาเนิดในสหรฐั อเมริกา ลาตวั มีสีดาและมีคาดขาวเฉพาะบริเวณหวั ไหล่จรดขาหนา้ ท้งั สอง หูต้งั  พันธ์ุเพียเทรียน (Pietrains) กาเนิดในประเทศเบลเยยี ม เป็ นสุกรทมี่ ีความสามารถในการใหเ้ น้ือแดงสูงผวิ หนงั สีขาวอมชมพแู ละมีป้ื นดาตามลาตวั สะโพกกลมแน่นพนั ธ์ุดูร็อค เจอร์ซ่ี (Duroc Jersey) พนั ธ์ุแฮมเชียร์(Hameshire) พันธ์ุเพยี เทรียน (Pietrains) 13ภำพท่ี 2.6 แสดงตวั อยา่ งสุกรประเภทเน้ือพนั ธุด์ ูร็อค พนั ธุแ์ ฮมเชียร์ และพนั ธุเ์ พยี เทรียนทม่ี ำ : อินเตอร์เวทฯ (ม.ป.ป.)หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุส์ ตั วเ์ ศรษฐกิจ

 สุกรประเภทมัน(Lard Type) : ปัจจุบนั ไม่นิยมเล้ียง เพราะเจริญเตบิ โตชา้ และมีส่วนทเี่ ป็ นมนั มากกวา่ เน้ือ รูปร่างอว้ นกลม ตวั ส้นั สะโพกเล็ก ขอ้ ดีคอื หาอาหารกินเองเก่ง ใหล้ ูกดกและทนต่อสภาพแวดลอ้ มไดด้ ีกวา่ พนั ธุต์ ่างประเทศ ในอดีตนิยมเล้ียงอยใู่ นประเทศไทยหลายพนั ธุ์ ส่วนใหญ่เป็ นพนั ธุ์พน้ื เมืองของไทย ไดเ้ เก่พนั ธุไ์ หหลา พนั ธุค์ วาย และพนั ธุพ์ วงพันธ์ุไหหลำ พันธ์ุพวง ภำพที่ 2.7 แสดงตวั อยา่ งพนั ธุ์สุกรประเภทมนั ที่มำ : กองบารุงพนั ธุส์ ตั ว์ (ม.ป.ป.) o ประเภท พนั ธ์ุและลักษณะประจำพันธ์ุแพะ แพะเป็นสตั วเ์ ศรษฐกิจท่ีเล้ียงงา่ ยขยายพนั ธุไ์ ดเ้ ร็ว ใหผ้ ลผลิตท้งั นม เน้ือและขน ตวั มีขนาดเลก็สะดวกในการเล้ียงดู หาอาหารกินเก่ง กินอาหารไดห้ ลายชนิด เป็ นหนุ่มเป็ นสาวเร็ว มีความสมบูรณ์พนั ธุส์ ูงใชพ้ น้ื ที่ในการเล้ียงนอ้ ย สามารถปรบั ตวั กบั สภาพแวดลอ้ ม และทนทานต่อสภาพอากาศแลง้ และรอ้ นไดด้ ีโดยทวั่ ไปแพะแบง่ ออกไดเ้ ป็น 3 ประเภท คอื  พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพันธ์ุแพะประเภทนม : เเพะประเภทน้ีจะปราดเปรียว ลาคอบางเลก็ ไม่คอ่ ยมีเน้ือ มีน้านมมาก ตวั ผทู้ ตี่ อนแลว้ ขนุ เป็นแพะเน้ือได้ น้านมแพะจะมีส่วนประกอบเหมือนน้านมโคแตก่ ารยอ่ ยไดจ้ ะง่ายกวา่ น้านมจากโค แพะประเภทน้ีท่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทยไดแ้ ก่ พนั ธุซ์ าเนน(Saanen) กำเนิดในประเทศสวสิ เซอร์แลนด์ มสี ีขำวตลอดลำตวั ขนส้ันและละเอยี ด รูปร่ำงเป็ นเหลยี่ ม หูต้ังอำรมณ์สงบให้นมมำกพันธ์ุซำแนน (Saanen) พนั ธ์ุท๊อกเกนเบิร์ก (Toggenburg)ภำพท่ี 2.8 แสดงตวั อยา่ งแพะประเภทนมพนั ธุซ์ าแนน และพนั ธุท์ อ๊ กเกนเบิร์ก ท่มี ำ : สุรชน (2531)14 หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ

 พันธ์ุและลกั ษณะประจำพันธ์ุแพะประเภทเนื้อ : เป็นแพะพนั ธุท์ ม่ี ีตวั โต มีเน้ือมากใชเ้ น้ือเป็นอาหาร ใหน้ มนอ้ ยเพยี งพอแก่การเล้ียงลูกเทา่ น้นั ที่นิยมเล้ียงได้ แก่พนั ธุค์ ุทชิ (Cutchi) พนั ธุซ์ ูดาน(Sudan) และพนั ธุไ์ พรีเนียน (Pyrenian) แต่พนั ธุท์ ี่นิยมเล้ียงในประเทศไทยคือแพะพนั ธุแ์ องโกล นูเบียน(Anglo Nubian) และพนั ธุบ์ อร์ (Boer)  พันธ์ุแองโกล นูเบยี น (Anglo Nubian) กาเนิดในประเทศองั กฤษ มีสีน้าตาลปนเเดงเป็ นประหรือแตม้ สีน้าตาล ขนส้นั ลาตวั แคบ ใบหูปรก จมูกโคง้ นูน ทนตอ่ สภาพอากาศรอ้ นไดด้ ีสามารถเล้ียงไดท้ ้งั เป็นแพะเน้ือและแพะนม น้านมมีไขมนั 4-5 เปอร์เซ็นต์  พันธ์ุบอร์ (Boer) กาเนิดในแอฟริกาใต้ ร่างกายมีความแขง็ แกร่ง บกึ บนึ หวั และคอใหญส่ ีน้าตาลแดง ตาใหญ่ ส่วนหนา้ ผากเทลาดเชื่อมต่อกบั จมูก เขาบนหวั โคง้ งอไปขา้ งหลงั ขนตามลาตวั สีขาวปกคลุมลาตวั บาง ๆ ผวิ หนงั มีลกั ษณะพเิ ศษในการปรบั ตวั เขา้ กบั สภาพแวดลอ้ มและภูมอิ ากาศไดด้ ี และตา้ นทานตอ่ การรบกวนของปาราสิตพนั ธ์ุแองโกล นูเบียน (Anglo Nubian) พันธ์ุบอร์ (Boer)ภำพท่ี 2.9 แสดงตวั อยา่ งแพะประเภทเน้ือพนั ธุแ์ องโกล นูเบียน และพนั ธุบ์ อร์ภำพโดย : คานึง หนูดาษหลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ 15

ประเภท พนั ธ์ุ และลกั ษณะประจำพันธ์ุแกะ : แกะมีช่ือวทิ ยาศาสตร์วา่ Ovis aries เป็นสัตวเ์ ค้ียวเอ้ืองเช่นเดียวกบัโค กระบือ และแพะ นิยมเล้ียงกนั มากในเมืองหนาว เพราะใชข้ นเป็นเครื่องนุ่งห่มและใชเ้ น้ือเป็นอาหาร ในประเทศร้อนก็มีเล้ียงกนั อยบู่ า้ ง แต่มจี ุดประสงคเ์ พ่ือใชเ้ น้ือเป็นอาหารเพียงอยา่ งเดียวโดยทว่ั ไป แกะเเบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ประเภทคือแกะประเภทขนและแกะประเภทเน้ือ o แกะประเภทขน : เป็ นเเกะท่เี ล้ียงเพอ่ื นาขนมาทาเคร่ืองนุ่งห่ม เมื่อไม่สามารถใหข้ นได้แลว้ จะนาเน้ือมาเป็นอาหารหรือใชท้ าเป็นอาหารสตั ว์ แกะประเภทน้ีทนี่ ิยมเล้ียง คอื พนั ธุเ์ มอริโน (Merino)และพนั ธุค์ อร์ริเดล (Corriedale)พันธ์ุเมอริโน (Merino) พนั ธ์ุคอร์ริเดล (Corriedale)ภำพที่ 2.10 แสดงตวั อยา่ งแกะประเภทขนพนั ธุเ์ มอริโน และพนั ธุค์ อร์ริเดลทม่ี ำ : Australian Meat Livestock Corporation (1989) o แกะประเภทเนื้อ : ให้เน้ือมากนิยมเล้ียงท้งั ในเขตรอ้ นและเขตหนาวมีหลายพนั ธุด์ ว้ ยกนัไดแ้ ก่ พนั ธ์ุพืน้ เมอื งของไทย พันธ์ุดอร์เซ็ท (Dorset) มีท้งั ชนิดท่มี ีเขา (Dorset Horn) และชนิดที่ ไม่มีเขา(Dorset Poll) พันธ์ุซัฟฟอล์ค (Suff Folk) และพนั ธ์ุวิลท์ไชร์ฮอร์น (Wiltshire Horn)พนั ธ์ุดอร์เซ็ท (Dorset) พันธ์ุซัฟฟอล์ค (Suff Folk)ภำพที่ 2.11 แสดงตวั อยา่ งแกะประเภทเน้ือพนั ธุด์ อร์เซ็ท และพนั ธุซ์ ฟั ฟอลค์ที่มำ : Australian Meat Livestock Corporation (1989)16 หลกั การเล้ียงสตั ว์ : ชนิด ประเภทและพนั ธุ์สตั วเ์ ศรษฐกิจ