สมุนไพรใกล้ตัว

สมุนไพรใกลต้ วั กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ เอกการฉบบั นีท้ าขนึ้ เพ่ือเป็นการเผยแพร่ให้กับ โครงการชมุ ชนตน้ แบบการดแู ลสขุ ภาพแบบพึง่ พาตนเองตามหลักแพทย์แผนไทย นครชัยบุรนิ ทร์ และ ผู้มตี วามสนใจทกุ ๆท่าน กราบขอบพระคุณท่านเจา้ ของภาพทางอินเตอรเ์ น็ททุกๆ ท่าน ทีไ่ ดน้ ามาเปน็ สอื่ ในการเรยี นรใู้ นครงั้ น้ี มไิ ด้ทาเพอ่ื เปน็ การคา้ ใดๆ ทัง้ ส้ิน ห้ามคัดลอกหรอื เปลย่ี นแปลงเพอ่ื การคา้ โดยเดด็ ขาด

กมลลักษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ ทำอะไรไดบ้ ำ้ ง

กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ดูแลสุขภาพอย่างไร

สมุนไพรใกล้รั้วบา้ น กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ อ้างอิงจาก ตาราการแพทยแ์ ผนโบราณ สาขาเภสัชกรรมไทย สมุนไพรในงานสาธารสขุ มูลฐาน

กระเทียม กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ แกอ้ าการทอ้ งอดื ทอ้ งเฟอ้ และแน่นจกุ เสยี ด ใชก้ ลีบปอกเปลอื ก รบั ประทานดบิ ๆ คร้งั ละประมาณ 5 – 7 (หนัก 5 กรมั ) หลังอาหารหรือเวลามอี าการ แก้อาการกลาก เกล้ือน ฝานกลีบกระเทยี มแลว้ นามาถกู บอ่ ยๆ หรอื ตาค้นั เอานา้ ทาบริเวณที่เป็นโดยใชไ้ ม้เล็กๆ ขูดบรเิ วณที่เป็น พอใหผ้ ิวแดงๆ กอ่ น แลว้ จงึ เอากระเทียมทาบ่อยๆ หรอื วันละ 2 ครัง้ เช้า – เย็น

กระเจี๊ยบ กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ ใชเ้ ป็นยารกั ษาอาการขดั เบา โดยนาเอากลบี เลยี้ ง หรอื กลบี รองดอกสมี ว่ งแดง ตากแหง้ และบดเป็นผง ใช้ครง้ั ละ 1 ช้อนชา (หนกั 3 กรมั ) ชงกับน้าเดือด 1 ถว้ ย (250 มลิ ลลิ ิตร) ดืม่ เฉพาะน้าสแี ดงใส ดม่ื วนั ละ 3 ครัง้ ตดิ ตอ่ กันทุกวันจนกวา่ อาการขัดเบาจะหายไป

กระชาย กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพัญช์ อาการทอ้ งอืด ทอ้ งเฟอ้ และแนน่ จุกเสยี ด ใชก้ ลีบปอกเปลอื ก รับประทานดบิ ๆ ครง้ั ละประมาณ 5 – 7กลีบ (หนกั 5 กรมั ) หลงั อาหารหรือเวลามอี าการ อาการกลาก เกล้อื น ฝานกลบี กระเทยี มแล้วนามาถกู บอ่ ยๆ หรือตาคั้นเอาน้าทาบรเิ วณทเ่ี ปน็ โดยใช้ ไม้เล็กๆ ขดู บริเวณที่เปน็ พอให้ผวิ แดงๆ กอ่ น แล้วจึงเอากระเทียมทาบอ่ ยๆ หรอื วนั ละ 2 คร้ัง เช้า – เย็น

กะเพรา กมลลกั ษณ์ โพธิอรุณพัญช์ แก้อาการท้องอดื ท้องเฟอ้ แน่นจุกเสยี ดและปวดทอ้ ง โดยใชใ้ บและยอดกะเพรา 1 กามือ (ถา้ สดหนัก 25 กรมั แหง้ หนกั 4 กรัม) ตม้ เอาน้าดืม่ เหมาะสาหรับเดก็ ท้องอืด หรือนามาปรงุ เป็นอาหารรบั ประทานแก้ท้องอืดกไ็ ด้ จานวนยาและวธิ ใี ช้แบบเดียวกันน้ี ใชแ้ ก้อาการคล่ืนไสอ้ าเจียน ท่ีเกิดจากธาตุไม่ปกติได้

กลว้ ยน้าว้า กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพัญช์ กล้วยดบิ รกั ษาอาการท้องเสียทไี่ มร่ นุ แรง โดยใช้กล้วยน้าว้าหา่ มรบั ประทานคร้ังละครึง่ ผลถงึ หนึ่งผล หรอื ใชก้ ลว้ ยน้าวา้ ดบิ ฝานเปน็ แวน่ ตากแดดใหแ้ ห้ง บดเปน็ ผง ชงน้าดมื่ คร้ังละคร่งึ ผลถึงหน่ึงผลหรอื บดเปน็ ผง ป้นั เป็นยาลกู กลอนรบั ประทานครง้ั ละ 4 เมด็ วันละ 4 ครั้ง กอ่ นอาหารและก่อนนอน รับประทานแลว้ แล้วอาจมอี าการทอ้ งอืดเฟ้อ ป้องกนั ไดโ้ ดยใชร้ ว่ มกับยาขับลม เชน่ น้าขงิ พรกิ ไทย เป็นตน้

กานพลู กมลลกั ษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ ดอกแหง้ ของกานพลูรกั ษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และแนน่ จุกเสยี ด ใช้ดอกแห้ง 5 – 8 ดอก (0.12 – 0.6 กรมั ) ตม้ น้าดืม่ หรือบดเป็นผง ชงเปน็ นา้ ชาดม่ื ดอกกานพลูยังช่วยป้องกนั ไมใ่ หเ้ ดก็ ออ่ นท้องข้ึน ท้องเฟ้อได้ โดยใชด้ อกแห้ง 1 – 3 ดอกแช่ไว้ในกระตกิ นา้ รอ้ นท่ใี ช้ชงนมใหเ้ ดก็ ออ่ น

ข่า กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ อาการท้องอืด ทอ้ งเฟอ้ และแน่นจกุ เสยี ด ทาได้โดยใชเ้ หงา้ แก่สดหรอื แหง้ ขยาดเท่าหัวแม่มือ (สดหนกั 5 กรัม แหง้ หนัก 2 กรัม) ตม้ นา้ ด่ืม โรคกลากเกล้ือน อาหัวข่าแกๆ่ ลา้ งใหส้ ะอาด ฝานเปน็ แวน่ บางๆ หรอื ทบุ ใหแ้ ตกนาไปแชเ่ หล้าขาวทงิ้ ไว้ 1 คนื ทาความสะอาดบริเวณทีเ่ ป็นและใชไ้ ม้บางๆ ขดู ให้เปน็ ผวิ สแี ดงๆ และใช้น้ายาท่ไี ดม้ าทาบรเิ วณที่ เป็น ทา 2 คร้ัง เช้า - เย็นทุกวนั จนกวา่ จะหายาก

กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ ขิง อาการทอ้ งอดื ทอ้ งเฟอ้ แน่นจกุ เสียด และอาการคล่นื ไส้อาเจยี น เนือ่ งจากธาตไุ มป่ กติ เมารถ เมาเรือ โดยใชเ้ หงา้ แก่สดขยาดเท่าหัวแมม่ ดื (ประมาณ 5 กรัม) ทบุ ใหแ้ ตก ต้มเอาน้าด่มื อาการไอ มีเสมหะ ฝนกบั น้ามะนาว หรือใช้เหงา้ สดตาผสมนา้ เลก็ น้อย คน้ั เอานา้ และแทรกเกลอื เลก็ น้อย ใช้กวาดคอหรอื จิบอ่ ยๆ

กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ขม้ิน อาการท้องอดื ทอ้ งเฟอ้ แน่นจกุ เสยี ด และอาหารไมย่ ่อย โดยล้างขม้ินให้สะอาด (ไมต่ ้องปอก เปลือก) หัน่ เปน็ ชน้ิ บางๆ ตากแดดจดั สัก 1 – 2 วัน บดให้ละเอยี ดผสมกบั นา้ ผึ้งป้นั เปน็ เมล็ดขนาดปลาย น้วิ ก้อย เก็บในขวดสะอาด กนิ คร้งั ละ 2 – 3 เม็ด วนั ละ 3 – 4 ครง้ั หลังอาหารและกอ่ นนอน บางคนกนิ ขม้นิ แล้วท้องเสยี ให้หยุดยาทนั ที ฝี แผลพุพองและแก้อาการแพอ้ กั เสบ แมลงสตั ว์กัดต่อย โดยเอาเหงา้ ยาวประมาณ 2 น้ิว ฝนกับนา้ ตม้ สกุ ทาบริเวณทเ่ี ปน็ วันละ 3 ครง้ั หรือใช้ผงขมน้ิ โรยทาบริเวณทมี่ อี าการผืน่ คันจากแมลงสัตวก์ ดั ต่อยได้

ขเ้ี หล็ก กมลลกั ษณ์ โพธิอรุณพัญช์ อาการทอ้ งผูก ใชใ้ บขเ้ี หล็ก (ทัง้ ใยออ่ นและใบแก่) 4 – 5 กามอื ตม้ เอานา้ ดืม่ กอ่ นอาหารหรือเวลา มีอาการ อาการนอนไมห่ ลับ กงั วลเบอื่ อาหาร ให้ใช้ใบแห้งหนกั 30 กรัม หรอื ใช้ใบสดหนกั 50 กรัม ตม้ เอา นา้ รับประทานก่อนนอน หรือใชใ้ บอ่อนทาเป็นยาดองเหลา้ (ใส่เหลา้ ขาวพอทว่ มยา แชไ่ ว้ 7 วนั คนทุกวนั ให้ น้ายาสมา่ เสมอ กรองกากยาออก จะได้ยาดองเหล้าขเี้ หลก็ ) ดืม่ ครัง้ ละ 1 – 2 ชอ้ นชากอ่ นนอน

คูน กมลลกั ษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ เน้อื ในฝกั คนู แกอ้ าการท้องผกู ทาได้โดยเอาเนือ้ ในฝักแกก่ ้อนเทา่ หวั แม่มอื (ประมาณ 4 กรัม) ตม้ กบั นา้ ใส่เกลอื เลก็ น้อย ด่ืมก่อนนอนหรอื ตอนเชา้ ก่อนอาหารเหมาะเป็นยาระบายสาหรบั คนที่ทอ้ งผกู เปน็ ประจาและสตรีมีครรภก์ ็ใช้ฝกั คนู เปน็ ยา ระบายได้

กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ ชมุ เหด็ เทศ ทอ้ งผูก ใช้ดอกขุมเห็ดเทศสด 2 – 3 ช่อ ต้มรับประทานกบั น้าพรกิ หรอื นาใบสดมาลา้ งให้สะอาดหั่นตากแห้ง ใช้ ตม้ หรือชงน้าดม่ื ครั้งละ 12 ใบ หรอื ใบแหง้ บดเป็นผง ปน้ั กับนา้ ผง้ึ เป็นลูกกลอนขนาดเท่าปลายน้วิ กอ้ ยครงั้ ละ 3 เม็ด รบั ประทานกอ่ นนอน หรือเมือ่ มีอาการท้องผกู โรคกลาก ใบชมุ เหด็ เทศสด ขยี้หรือตาในครกใหล้ ะเอยี ด เติมน้าเล็กน้อย หรอื ใช้ใบชมุ เห็ดเทศกบั หวั กระเทียม เทา่ ๆกัน ผสมปูนแดงที่กินกบั หมากเลก็ น้อย ตาผสมกนั ทาบรเิ วณท่เี ปน็ กลาก โดยเอาไม้ไผ่ขดู ผวิ ให้แดงกอ่ น ทาบ่อยๆจน หาย หายแลว้ ทาตอ่ อีก 7 วัน ฝีและแผลพุพอง ใชใ้ บชมุ เห็ดเทศและก้านสด 1 กามือ ต้มกับน้าพอท่วมยา แล้วเคยี่ วให้เหลอื 1 ใน 3 ชะลา้ ง บรเิ วณที่เปน็ วันละ 2 ครง้ั เช้า - เย็น ถ้าเป็นมาใหใ้ ช้ประมาณ 10 กามือ ต้มอาบ

กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพัญช์ ตาลึง ใชเ้ ปน็ ยารักษาอาการแพ้ อกั เสบ แมลงสัตวก์ ัดต่อย เช่น ยงุ กัด ถกู ตวั บุ้ง ใบตาแย แพล้ ะอองข้าว โดยเอาใบสด 1 กามือ ลา้ งใหส้ ะอาด ตาใหล้ ะเอียดผสมน้าเล็กนอ้ ยแลว้ คัน้ น้าจากใบเอามาทาบรเิ วณทีม่ ีอาการ พอนา้ แหง้ แล้วทาซา้ บ่อยๆ จนกว่าจะหาย

ตะไคร้ กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ อาการทอ้ งอดื ท้องเฟอ้ แน่นจุดเสยี ด ใช้ลาตน้ แก่สดๆ ทบุ พอแหละ ประมาณ 1 กามอื (ราว 40 – 60 กรัม) ต้มเอาน้าดม่ื หรอื ประกอบเปน็ อาหาร อาการขดั เบา ผูท้ ่ปี สั สาวะขดั ไมค่ ล่อง (แต่ต้องไม่มอี าการบวม) ให้ใชต้ ้นแก่สดวนั ละ 1 กามือ (สดหนกั 40 – 60 กรมั แห้งหนัก 20 – 30 กรัม) ต้มกับนา้ ด่ืมวันละ 3 ครั้งๆละ 1 ถว้ ยชา (75 มิลลิลติ ร) ก่อนอาหาร หรือใชเ้ หงา้ แก่ที่อยใู่ ตด้ ิน ฝานเปน็ แว่นบางๆ คัว่ ไฟอ่อนๆ พอเหลือง ชงเป็นชาด่มื วันละ 3 ครั้งๆละ 1 ถ้วยชา พอปสั สาวะสะดวกแล้วจงึ หยุดยา

น้อยหนา่ กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ใบสดและเมลด็ น้อยหนา่ ใช้ฆา่ เหา โดยเอาเมลด็ น้อยหน่าประมาณ 10 เมล็ด หรอื ใบสดประมาณ 1 กามือ (15 กรัม) ตาใหล้ ะเอียด ผสมกบั นา้ มะพร้าว 1 – 2 ช้อนโต๊ะ ขยใี้ หท้ ่ัวศรษี ะแล้วใชผ้ ้าคลมุ โพกไวป้ ระมาณครึ่งชัว่ โมง และสระผมให้ สะอาด (ระวงั อย่าใหเ้ ขา้ ตาจะทาใหแ้ สบตา ตาอักแสบได)้

กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ บวั บก ใช้รักษาแผลไฟไหม้ น้าร้อนลวก เอาบกั บกทัง้ ต้นสด 1 กามือ ล้างให้สะอาดและตาใหล้ ะเอียดคน้ั นา้ และเอานา้ ทาบรเิ วณท่เี ป็นแผลบ่อยๆ ใช้กากพอกด้วยก็ได้

ฝรงั่ ลูกออ่ นและใบแกข่ องฝร่ังแกท้ อ้ งเสีย ทอ้ งเดนิ ได้ผลดี ใช้เปน็ ยาแก้อาหาร ทอ้ งเดินแบบไมร่ ุนแรงที่ไมใ่ ช้บดิ หรอื อหิวาตกโรค โดยใช้ใบแก่ 10 – 15 ใบ ปิง้ ไฟแลว้ ชงนา้ รบั ประทาน หรอื ใช้ผลออ่ นๆ 1 ผล ฝนกับนา้ ปูนใส รับประทานเมื่อมอี าการท้องเสยี

พลู กมลลักษณ์ โพธิอรุณพัญช์ ใช้เปน็ ยารกั ษาอาการแพ้ อักเสบ แมลงสตั วก์ ดั ต่อย ไดผ้ ลดี กบั อาการแพล้ ักษณะลมพษิ โดยเอา ใบ 1 – 2 ใบ ตาให้ละเอียดผสมกบั น้าเหล้าขาว ทาบรเิ วณท่เี ปน็ “ห้ามใช้กบั แผลเปดิ จะทาใหแ้ สบมาก”

ฟกั ทอง กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ใช้เมลด็ ฟักทองถา่ ยพยาธลิ าไส้ เหมาะกบั การถ่ายพยาธิตัวตืด โดยใช้เมล็ดฟังทองประมาณ 60 กรัม ทบุ ใหแ้ ตกผสมกับน้าตาลและนม หรือน้าตาลท่เี ตมิ ลงไปจนได้ ปริมาณ 500 มลิ ลลิ ติ ร แบง่ รับประทาน 3 ครัง้ หา่ งกนั ทุกๆ 2 ช่วั โมง หลงั จากใหย้ าแลว้ ประมาณ 2 ชั่วโมง ก็ใหร้ บั ประทานน้ามันละหุง่ ระบายตาม

ฟา้ ทะลายโจร กมลลกั ษณ์ โพธิอรุณพญั ช์ วิธีใช้ ใบฟา้ ทลายโจรใชร้ กั ษาอาการทอ้ งเสียและอาการเจ็บคอ มีวธิ ใี ช้ 3 วธิ ดี ังน้ีคือ ยาต้ม ใชใ้ บฟา้ ทลายโจรสด 1 – 3 กามอื (แก้อาการเจ็บคอ ใช้เพียง 1 กามอื ) ต้มกับน้านาน 10 – 15 นาที ด่ืม ก่อนอาหารวนั ละ 3 ครง้ั หรอื เวลามีอาการ ยาต้มฟ้าทลายโจรมีรสขมมาก ยาลูกกลอน นาใบฟ้าทลายโจรสด ล้างใหส้ ะอาด ผง่ึ ลมใหแ้ ห้ง (ควรผึ่งในร่มที่มีอากาศโปร่งห้ามตากแดด) บด เป็นผงให้ละเอียด ป้ันกบั น้าผง้ึ เปน็ เมลด็ ยาลูกกลอน ขนาดเทา่ ปลายนวิ้ ก้อย หรอื ขนาดเสน้ ผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.8 เซนตเิ มตร ผึ่งลมให้แห้ง เกบ็ ไว้ในขวดแห้งและมิดชดิ รับประทานครง้ั ละ 3 – 6 เมลด็ วนั ละ 3 – 4 ครัง้ ก่อนอาหารและ ก่อนนอน ยาดองเหลา้ นาใบฟา้ ทลายโจรแห้ง ขยาใหเ้ ป็นชนิ้ เลก็ ๆ ใสใ่ นขวดแก้วใช้เหล้าโรง 40 ดกี รี แช่พอให้ทว่ มยา เล็กนอ้ ย ปดิ ฝาใหแ้ นน่ เขย่าขวด หรอื คนยาวันละ 1 ครัง้ พอครบ 7 วนั กรองเอาแต่น้าเกบ็ ไว้ในขวดท่มี ดิ ชิดและสะอาด รบั ประทานครงั้ ละ 1 – 2 ช้อนโต๊ะ (รสขมมาก) วนั ละ 3 – 4 ครั้ง กอ่ นอาหาร

กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ มะขาม อาการทอ้ งผูก ใช้มะขามเปยี กเปร้ยี ว 10 – 20 ฝัก (หนกั 70 – 150 กรัม) จิม้ เกลอื รบั ประทานแลว้ ด่มื น้าตามมากๆ หรอื เตมิ นา้ คัน้ ใสเ่ กลอื เล็กนอ้ ยด่มื เปน็ นา้ มะขาม พยาธไิ สเ้ ดือน นาเอาเมล็ดแกม่ าคั่วแลว้ กะเทาะเปลอื กออกเอาเนือ้ ในเมลด็ แชน่ า้ เกลอื จนนุม่ รบั ประทานครง้ั ละ 20 – 30 เมลด็ อาการไอ มีเสมหะ ใช้เนื้อในฝักแก่หรอื มะขามเปยี กจิ้มเกลอื รบั ประทานพอสมควร

มะนาว กมลลกั ษณ์ โพธอิ รณุ พัญช์ วธิ ใี ช้ เปลือกมะนาวและนา้ มะนาวใช้เป็นยาได้ โดยมีรายละเอยี ดการใชด้ งั นี้ เปลือกมะนาว รกั ษาอาการท้องอดื ท้องเฟ้อ และแนน่ จุกเสียด ให้นาเอาเปลือกของผลสด ประมาณครึ่งผล คลงึ หรือทบุ เลก็ น้อยพอใหน้ ้ามนั ออก ชงน้าร้อนดม่ื เวลามีอาการ น้ามะนาว รักษาอาการไอ และขบั เสมหะ ใช้ผลสดค้นั น้าจะไดน้ ้ามะนาวเขม้ ข้น และใส่เกลือเลก็ น้อย จบิ บ่อยๆ หรอื จะทาเปน็ น้ามะนาว ใส่เกลือและนา้ ตาล ปรงุ ใหร้ สจดั สักหน่อยดื่มบอ่ ยๆ กไ็ ด้

มะพรา้ ว กมลลักษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ใช้น้ามะพร้าว มาปรงุ เปน็ ยารกั ษาแผลไฟไหม้ น้าร้อนลวก วิธีใช้ทาได้โดยการนาเอาน้ามนั มะพร้าว 1 สว่ น ใสใ่ นภาชนะคนพร้อมๆ กบั เติมปนู ใส 1 สว่ น โดยเติมทลี ะสว่ นพร้อมกับคนไปดว้ ยคนจนเขา้ กันดี แล้วใชท้ าทแี่ ผลบ่อยๆ

มะแวง้ ตน้ - มะแวง้ เครือ กมลลักษณ์ โพธิอรุณพญั ช์ ใช้รักษาอาการไอและขบั เสมหะ นาเอาผลแก่สด 5 – 10 ผล โขลกพอแหลก คน้ั เอาแตน่ ้า ใสเ่ กลือรบั ประทานบ่อยๆ หรือใชผ้ ลสดเคี้ยวแลว้ กลืนทง้ั นา้ และเนื้อจนกวา่ อาการ จะดีข้ึน

ยอ กมลลักษณ์ โพธิอรุณพญั ช์ ตาราแพทย์แผนโบราณกล่าววา่ ใช้ผลยอหนั่ ปิง้ ไฟพอเหลอื งกรอบ ต้มเอาน้าเป็น กระสายยาใช้รว่ มกบั ยาอื่น แกค้ ล่ืนไสอ้ าเจยี นไดผ้ ล ในการทดลองพบว่า ผลยอไมม่ พี ษิ เฉยี บพลนั และใชเ้ ป็นอาหารจงึ ใชเ้ ปน็ ยาแก้อาการคล่ืนไส้ อาเจียน ทไี่ มร่ ุนแรงได้ เลอื กเอาผล ดบิ หรอื ผลห่ามสด ฝานเปน็ ชิ้นบางๆ ยา่ งหรือคั่วไฟออ่ นๆ ให้เหลืองกรอบ ต้มหรือชงน้าดื่ม ใช้ ครงั้ ละ 2 กามือ (11 – 15 กรมั ) เอาน้าทีไ่ ดจ่ บิ ทลี ะนอ้ ยและบ่อยๆ คร้งั จะได้ผลดีกว่าดมื่ ทีเดยี ว

วา่ นหางจรเข้ กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พัญช์ วุน้ จากใบรักษาแผลไฟไหม้ นา้ ร้อนลวก โดยเลือกใบที่อยสู่ ่วนในลา่ งของต้น เพราะใบ ใหญ่ได้วนุ้ มากกว่าใบเล็กปอกเปลือกสีเขยี วออกด้วยมีดท่สี ะอาดลา้ งยากให้สะอาดดว้ ยนา้ ต้ม สกุ หรอื นา้ ดา่ งทับทิมขูดเอาวุน้ ใสมาพอกบริเวณแผล ทา 2 ครงั้ เชา้ – เยน็ จนกว่าแผลจะหาย ชว่ ยระงับความเจ็บปวดชว่ ยใหแ้ ผลหายเรว็ และไมเ่ กิดแผลเปน็ วุ้นวา่ นหางจระเข้ยังใชท้ า รักษาผวิ ไหม้ท่ีเกิดจากแดดเผาได้

หญ้าแห้วหมู กมลลักษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ใช้เปน็ ยาแกอ้ าการท้องอดื ท้องเฟอ้ และแนน่ จกุ เสียด โดยใชห้ วั หญ้าแห้วหมู 1 กามอื (60 – 70 หัวหรอื หนกั 15 กรัม) ทุบใหแ้ ตก ตม้ เอาน้าดืม่ หรือใชห้ ัวสดคร้งั ละ 5 หัวโขลกให้ ละเอียดผสมกบั น้าผ้งึ รบั ประทาน

เสลดพงั พอน กมลลกั ษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ ใบสดของเสลดพงั พอน รักษาอาการแพ้ อกั เสบ แมลงสัตว์กัดต่อย โดยเอาใบสด 1 กามือ ตาละเอยี ดคั้นเอาน้าทาบรเิ วณทีเ่ ปน็ หรอื ตาผสมเหลา้ เลก็ น้อยก็ได้

อ้อยแดง กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ลาตน้ ออ้ ยแดงท้ังสดหรอื แหง้ ใช้เป็นยาแกอ้ าการขัดเบา โดยใช้ลาต้นสดวนั ละ 1 กามอื (สดหนัก 70 – 90 กรัม , แหง้ หนัก 30 – 40 กรมั ) ห่ันเป็น ชนิ้ ๆ ต้มกับนา้ รับประทานวนั ละ 2 คร้ัง กอ่ นอาหาร ครั้งละ 1 ถว้ ยชา (75 มลิ ลลิ ิตร)

กมลลักษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ยาสามัญประจาบา้ นแผนโบราณ พ.ศ ๒๕๕๖

กมลลักษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ มาร้จู กั ยาสามัญประจาบ้านแผนโบราณ ทีผ่ ลิตจากสมุนไพรกันค่ะ ยาสามญั ประจาบ้าน แผนโบราณ ๒๔ ขนาน ทีส่ ามารถแกก้ ลมุ่ อาการ ยาขับลม ( แก้ท้องอดื ทอ้ งเฟอ้ บารงุ ธาตุ ) ยาถา่ ย หรอื ยาระบาย ยาแก้ทอ้ งเสยี ยาแก้ไข้ ยาแก้รอ้ นใน ยาบรรเทาหัด อีสุกอีใสยา แกล้ มวิงเวยี น แก้คล่นื เหยี นอาเจียน ยาแก้ไอ ขบั เสมหะ

ยาสามญั ประจาบ้าน ๒๕ ขนาน กมลลักษณ์ โพธิอรุณพัญช์ ลาดับ ชอ่ื ยา สรรพคณุ ลาดบั ชอ่ื ยา สรรพคณุ ๑ ประสะกะเพรา แก้ทอ้ งขึน้ ทอ้ งเฟอ้ ๑๓ จันทน์ลลี า แก้ไข้แก้ตวั รอ้ น ๒ วิสมั พยาใหญ่ แก้ท้องขน้ึ อดื เฟอ้ จกุ เสียด ๑๔ ประสะจนั ทนแ์ ดง แก้ไขต้ ัวร้อน กระหายนา้ แก้ตัวรอ้ น รอ้ นใน กระหายน้า ๓ ประสะกานพลู แก้ปวดทอ้ งเนื่องจากธาตุไมป่ กติ ๑๕ ยาเขียวหอม แก้หดั อีสกุ อีใส แกไ้ ขแ้ ก้กระหายน้า แกห้ ัด อีสุกอใี ส ๔ แสงหมกึ แก้ตวั รอ้ น ละลายนา้ ดอกไม้เทศ ๑๖ มหานิลแทง่ ทอง แก้ลมวิงเวยี น หนา้ มดื ตาลาย บารงุ ดวงจติ ให้ชมุ่ ช่ืน ๕ มนั ทธาตุ แกธ้ าตุไมป่ กตแิ กท้ อ้ งขึน้ ทอ้ งเฟ้อ ๑๗ หอมเทพจติ ร แกล้ มวิงเวยี น แก้ลมบาดทะจติ แกค้ ลื่นเหียนอาเจยี น ๖ ประสะเจตพงั คี แก้กษยั จุกเสียด ๑๘ หอมทพิ โอสถ แกล้ มจกุ เสยี ด แกล้ มคล่ืนเหยี นอาเจียน แก้ลมปลายไข้ ๗ มหาจักรใหญ่ แกล้ มทราง แก้อาการทอ้ งอดื ทอ้ งเฟ้อ ๑๙ หอมอินทจักร์ แก้ไอ ขบั เสมหะ แก้ไอ แกเ้ สมหะ ๘ ตรหี อม แก้เด็กทอ้ งผกู ระบายพษิ ไข้ ๒๐ หอมนวโกฐ แก้จุกเสียด แกร้ ะดูไมป่ กติขับนํ้าคาวปลา ๙ ธรณีสัณฑะฆาต แกก้ ษยั เส้น เถาดาน ท้องผูก ๒๑ อามฤควาที ถอนพิษไขต้ านทรางสาหรบั เด็กอายุต่ากวา่ ๕ ปี ๑๐ ยาถ่าย แกท้ ้องผูก ๒๒ ประสะมะแว้ง ๑๑ เหลอื งปิดสมทุ ร แกท้ อ้ งเสยี ๒๓ ประสะไพล ๑๒ ธาตบุ รรจบ แก้ธาตไุ ม่ปกตทิ ้อง ท้องเสีย ๒๔ ประสะเปราะใหญ่

กมลลักษณ์ โพธิอรณุ พัญช์ ตัวอย่าง ยาแผนโบราณสามญั ประจาบา้ น บางตารับ By ครแู ดง

ยาจนั ทน์ลลี า ( แก้ไข้ ตวั รอ้ น) กมลลักษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ วัตถสุ ว่ นประกอบ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐจฬุ าลมั พา จนั ทนข์ าว จนั ทน์แดง ลูกกระดอม บอระเพ็ด รากปลาไหลเผอื ก หนกั สิ่งละ ๔ ส่วน พมิ เสน หนกั ๑ สว่ น วธิ ีทา ชนดิ ผง บดเปน็ ผง ชนดิ เม็ด บดเป็นผง ทาเป็นเม็ด หนักเม็ดละ ๐.๕ กรมั ชนดิ แคปซลู บดเปน็ ผง บรรจุผงยาแคปซูลละ ๐.๕ กรัม สรรพคณุ แกไ้ ข้ แก้ตัวรอ้ น ขนาดรบั ประทาน รับประทานทุก ๔ ช่ัวโมง ชนิดผง เด็กอายุ ๖-๑๒ ปี คร้ังละ ครง่ึ - ๑ ชอ้ นชา ผูใ้ หญ่ ครัง้ ละ ๑-๒ ชอ้ นชา ชนิดเม็ด เดก็ อายุ ๖-๑๒ ปี ครง้ั ละ ๑-๒ เม็ด ผ้ใู หญ่ คร้ังละ ๒-๔ เม็ด ชนิดแคปชลุ เด็กอายุ ๖-๑๒ ปี คร้งั ละ ๑-๒ แคปซลู ผู้ใหญ่ คร้ังละ ๒-๔ แคปซูล ขนาดบรรจุ ชนิดผง ไมเ่ กนิ ๑๕ กรัม ชนิดเม็ด ไมเ่ กนิ ๓ เมด็ ชนิดแคปซูล ไม่เกิน ๓๐ แคปซูล แก้ไข้ ตัวร้อน ทุก ๔ ชว่ั โมง



ยาแสงหมึก กมลลกั ษณ์ โพธิอรณุ พญั ช์ วัตถสุ ่วนประกอบ หมึกหอม จนั ทนช์ ะมด จนั ทนเ์ ทศ ลูกจนั ทน์ ดอกจันทน์ กระวาน กานพลู ใบพมิ เสน ใบสนั พรา้ หอม หัวหอม ใบกะเพรา หนกั สิ่งละ ๔ สว่ น พมิ เสน หนกั ๑ ส่วน วิธีทา บดเป็นผง ทาเปน็ เมด็ หนกั เมด็ ละ .๒ กรัม สรรพคุณ เป็นแผลในปาก ทอ้ งขน้ึ ปวดทอ้ ง แกต้ ัวรอ้ น ละลายน้าดอกไม้เทศ ลกู เบญกานี นา้ ใบกะเพราตม้ แกท้ อ้ งขน้ึ ปวดทอ้ ง ละลายนา้ ใบกะเพราตม้ แกไ้ อ ขับเสมหะ ละลายน้าลูกมะแว้งเครอื่ หรอื ลูกมะแว้งตน้ กวาดคอ แก้ไอ มะแวง้ ต้น มะแวง้ เครอื แกแ้ ผลในปาก แก้ละออง ละลายน้าลกู เบญกานฝี นทาในปาก ขนาดการใช้ ใชก้ วาดคอ วันละ ๑ ครั้ง หลังจากน้ันรับประทานทกุ ๓ ชว่ั โมง เดก็ อายุ ๑-๖ เดือน ครั้งละ ๒ เมด็ เดก็ อายุ ๗-๑๒ เดือน คร้งั ละ ๓ เม็ด ใชท้ าในปาก วนั ละ ๑ คร้ัง ขนาดบรรจุ ไม่เกนิ ๓๐ เมด็ แกไ้ ข้ นา้ ดอกไม้เทศ



ยาเขียวหอม กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ วัตถสุ ว่ นประกอบ รากแฝกหอม เปราะหอม ใบพมิ เสน ใบผกั กระโฉม ใบหมากผู้ ใบหมากเมีย ใบสันพร้าหอม จนั ทน์ทศ จันทนแดง ว่านกีบแรด วา่ นร่อนทอง เนระพสู ี พษิ นาศน์ มหาสดา ดอกพกิ ลุ ดอกบุนนาค ดอกสารฎี เกสรบวั หลวง หนักสิง่ ละ ๑ ส่วน วธิ ที า บดเป็นผง สรรพคุณ แกต้ วั ร้อน รอ้ นใน กระหายนา้ ละลายน้าสกุ หรอื น้าดอกมะลิ แกพ้ ษิ ทดั พิษสกุ ใส ละลายน้ารากผกั ชีตม้ ทัง้ รับประทานและชโลม ขนาดการใช้ รับประทาน วนั ละ ๔-๖ คร้งั ผูใ้ หญ่ ครั้งละ ๑ ชอ้ นชา เดก็ อายุ ๖-๑๒ ปี คร้ังละ ครึ่ง ชอ้ นชา ขนาดบรรจุ ไมเ่ กิน ๓๐ กรมั



กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ ยาอามฤควาที วตั ถสุ ่วนประกอบ ชะเอมเทศ หนัก ๕ ส่วน โกฐพงุ ปลา เทียนขาว ลกู ผกั ชลี า เนื้อลกู มะขามปอ้ ม เน้อื ลกู สมอพิเภก หนักสิง่ ละ ๑ ส่วน วธิ ีทา บดเปน็ ผง สรรพคุณ แก้ไอ ขับเสมหะ ละลายน้ามะนาวแทรกเกลือ ใชจ้ บิ หรือกวาดคอ ขนาดการใช้ ผูใ้ หญ่ คร้งั ละ ๑ ชอ้ นชา ละลายน้ามะนาวแทรกเกลือ เดก็ อายุ ๖-๑๒ ปี คร้ังละ ครงึ่ ช้อนชา ขนาดบรรจุ ไม่เกนิ ๑๕ กรัม



ตารับยาของฝาก กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ สมนุ ไพรรอบร้ัวชุมชน

ตารับยาของฝาก พระครูวสิ ฐิ สุวรรณคณุ (พระอาจารยเ์ สน่ห์ อภินนโฺ ท) วัดพนุ ้ารอ้ น ด่านช้าง สพุ รรณบรุ ี ๑. แก้ไฟลามทุ่งใหญ่ เปลือกมะเดอื่ ชุมพร หญ้างวงชา้ ง น้าปูนใส ตาเปลอื กมะเดอื กบั หญา้ งวงช้างใหพ้ อแหลก ผสมกบั น้าปูนใส ใช้ทาพอกบรเิ วณท่ีเป็น กมลลักษณ์ โพธอิ รณุ พัญช์

กมลลกั ษณ์ โพธอิ รุณพญั ช์ ตารับยาของฝาก ๒. แกเ้ จ็บคอ กะเพราขาว หรอื กะเพราแดง 7 ใบ ปนู ขาวหรอื ปนู กินหมาก เทา่ หวั ไม้ขีด วธิ ที า ๑. นาใบกะเพราลา้ งใหส้ ะอาดวางให้สะเดด็ นา้ พอสมควร ๒. วางกะเพราใสฝ่ ่ามอื ใสป่ นู ขาวหรอื ปูนกนิ หมาก ๓. ใช้มือหัวแมม่ อื อีกข้างขย้ีให้ใบกะเพราจนเกิดฟอพอสมควร ๔. โรยเกลอื คนใหเ้ ขา้ กันให้ นาฟองท่ีไดก้ วาด By ครูแดง

กมลลกั ษณ์ โพธอิ รณุ พญั ช์ ตารับยาของฝาก ๓. ขบั ฟอกโลหิต ตะไคร้ 1 กามือ ผวิ มะกรดู ลูกเข่อื งๆๆ ต้มน้า 1 ลติ ร ดืม่ แทนนา้ By ครูแดง

กมลลักษณ์ โพธิอรุณพัญช์ ตารับยาของฝาก ๔. แก้ไอเสียงแห้ง เสยี งหาย สาลี่ นา้ ตาลกรวด คว้านสาลใี่ ห้เป็นวงกลมๆ ใส่นา้ ตาลกรวดลงไปในช่องท่คี ว้าน นาสาลีทีส่ นี ้าตาลกรวดไปนงึ่ ประมาณ 10 นาที จากน้นั นามารับประทาน บรรเทาอาการไอ และ เสน้ เสยี งกลับมาได้ปกติ By ครแู ดง