การจัดการต้นทุนโลจิสติกส์

บทที่ 1 ตน้ ทุนโลจิสติกสเ์ ป็ นปัจจยั หลกั สาคญั ที่แฝงอยู่ในทุก กจิ กรรมทางธรุ กจิ และอตุ สาหกรรม เชน่ การจดั ซอื้ การจดั การ คลงั สนิ คา้ การจดั เก็บ การขนยา้ ย การขนสง่ และการกระจาย สินคา้ ดงั น้ันการเพิ่มประสิทธิภาพและลดตน้ ทุนการผลิต โดยเฉพาะการลดตน้ ทุนทางดา้ นโลจสิ ตกิ สจ์ ึงตอ้ งอาศยั การ กาหนดกลยทุ ธ ์ และเทคนิคในการจดั การกระบวนการจดั การโล จิสติกส ์ ซงึ่ ตอ้ งอาศยั ความรว่ มมือของทุกฝ่ ายภายในองคก์ ร เพื่อใหก้ ารดาเนินการเป็ นไปในทิศทางเดียวกนั ทง้ั นีอ้ งคก์ ร จสคาู่กุณเาปภร็ นปาตฏพอ้ ิบงขมตั อบีิเงพคุ สือ่ ลินลาคกดาร้ตทแน้ มลี่ ทคีะุนบวทารมีไ่กิ มราูค่ก้ รวอ่ ลาใงหมเเเ้ ขกพาดิ้ ื่อใมจเูปล็สคนา่ากมเาพารริ่มถสโนรดาา้ ยงคไควมาว่ลมาดรมู ้ ไดเ้ ปรยี บในการแข่งขนั และเพิ่มผลกาไรใหก้ บั องคก์ รอย่าง ชดั เจน

ขอบเขตโลจสิ ตกิ สใ์ นองคก์ ร ปัจจบุ นั ประเทศไทยเป็ นผสู ้ ง่ ออกนา้ ตาลทรายรายใหญ่เป็ นอนั ดบั ตน้ ๆ ของ โลก โดยมบี ราซลิ และออสเตรเลยี เป็ นคูแ่ ขง่ สาคญั ทงั้ นีเ้ น่ืองจากทงั้ สองประเทศมี ระดบั เทคโนโลยกี ารผลติ และความกา้ วหนา้ ในดา้ นการวจิ ยั และการพฒั นาดา้ น ออ้ ยและน้าตาลทรายอยู่ในระดบั สูงมาก เมื่อเปรยี บเทียบกบั ประเทศไทยและ ประเทศคู่แข่งอ่ืนๆ ขณะท่ีประเทศผูส้ ่งออกน้าตาลทราย รายใหญ่อีกหลาย ประเทศ จเชนน่สากมลาุ่มรปถรสะ่งเนท้าศตสาหลภทารพายยโุ อรปอกตข่าางไยดในร้ บัตกลาารดสโนลักบไสดนใ้ ุนนกราารคสา่งตอ่าอกทจาาใกห รฐั บาล ้ อุตสาหกรรมออ้ ยและน้าตาลทรายของไทยทเี่ คยมีความไดเ้ ปรยี บในดา้ นตน้ ทุน การผลติ ทตี่ ่ากว่า กาลงั สูญเสยี ความไดเ้ ปรยี บในการแข่งขนั ในตลาดโลกไปทุก ขณะอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นเพื่อใหอ้ ุตสาหกรรมออ้ ยและน้าตาลทรายของไทย สามารถยนื หยดั และแขง่ ขนั ในตลาดโลกได ้ จงึ จาเป็ นตอ้ งมุง่ เนน้ การพฒั นาตลอด กระบวนการ ทง้ั ทางดา้ นออ้ ยและนา้ ตาลทราย ทง้ั นีก้ ระบวนการพฒั นาระบบโลจิ สตกิ สส์ าหรบั อุตสาหกรรมออ้ ยและน้าตาลทราย ก็เป็ นส่วนสาคญั ยง่ิ ส่วนหน่ึงท่ี จาเป็ นตอ้ งไดร้ บั การพฒั นาอยา่ งเรง่ ด่วน เพอ่ื ใหม้ กี ารวางกลยทุ ธก์ ารดาเนินงาน และการควบคุมกระบวนการ การขนส่งอย่างมีประสิทธภิ าพ ดว้ ยตน้ ทุนท่ี ประหยดั และการป้ องกนั การขาดวัตถุดิบระหว่าง การผลิต โดยคานึงถึง ประสทิ ธภิ าพดา้ นการจดั การทุกดา้ นระหวา่ งการจดั ควิ ออ้ ยเขา้ โรงงาน ตลอดจน กระบวนการจดั การสนิ คา้ ระหวา่ งการผลติ

หลกั ปฏิบตั ิในการลดตน้ ทุนโลจิสติกส์ คุณอนงค์ ไพจิตรประภาภรณ์ ผอู้ านวยการสานกั โลจิสติกส์ กรมอุตสาหกรรม พ้ืนฐานและการเหมืองแร่ 1กระทรวงอตุ สาหกรรม เปิ ดเผยถึงบทบาทดา้ นโลจิ สติกส์ของกระทรวงอุตสาหกรรม ภายใตก้ รอบยทุ ธศาสตร์การพฒั นาระบบโลจิ สติกส์แห่งชาติ จะมีการดาเนินการเพิม่ ประสิทธิภาพการจดั การโลจิสติกส์และโซ่ อุปทานของภาคการผลิต ภายใตก้ รอบดาเนินงาน 4 ดา้ น คือ 1. Supply Chain Optimization การเช่ือมโยงระหวา่ งองคก์ รตลอดโซ่อปุ ทาน ซ่ึงเนน้ เร่ืองของการ สร้างมาตราฐานสินคา้ ส่งออกโดยเฉพาะอาหาร 2. Internal Process Improvement การพฒั นาประสิทธิภาพโลจิสติกส์ภายในองคก์ ร เป็ นเร่ืองของหลกั การปฏิบตั ิ และโลจิสติกส์คลีนิค ใหค้ าแนะนาและใหค้ วามรู้ความเขา้ ใจโลจิสติกส์ในองคก์ ร 3. Logistics Capacity Building การพฒั นาขีดความสามาถดา้ นโลจิสติกส์ เปิ ดการ อบรมดา้ นโลจิสติกส์ และ 4. Industrial Trade Facilitation การสร้างปัจจยั เอ้ือเพอ่ื สนบั สนุนการประกอบการของภาคอุตสาหกรรม ซ่ึงเนน้ ในส่วนนิคม อุตสาหกรรมวา่ ควรมีหลกั ปฏิบตั ิอยา่ งไรบา้ ง



การนาการวิเคราะหต์ น้ ทุนกจิ กรรมมาใหใ้ นการลด ตน้ ทุนโลจสิ ติกส์ คาว่า \"โลจิสติกส์\" คือ กิจกรรมการเกบ็ รกั ษาสนิ ค้าคงคลังและการเคลอ่ื นยา้ ยสนิ ค้าคงคลัง นยิ าม นีช้ ้ใี ห้เหน็ วา่ การลดตน้ ทนุ โลจสิ ตกิ สต์ อ้ งเนน้ ไปท่งี านหลักสองอยา่ ง คือ การจดั เก็บสินคา้ คงคลัง และ การเคล่ือนยา้ ยสนิ คา้ จากทีห่ นงึ่ ไปอีกท่หี นึ่ง การลดต้นทุน คือการหามาตรการท่จี ะทาให้การปฏิบตั ิกจิ กรรมนั้นๆ มีประสทิ ธิภาพสงู สุด วธิ หี นงึ่ ท่ี ทาได้ คือ การยึดหลกั แนวคิดสาคัญสองประการ คอื 1)กิจกรรมทท่ี าต้องมคี ่าใช้จ่ายน้อยทีส่ ุดเทา่ ทจ่ี ะ ทาได้แมใ้ นรายละเอียดปลกี ยอ่ ย 2)หากปรมิ าณสินค้าลดลงกจิ กรรม ท่ีเกย่ี วขอ้ งกับการจดั เกบ็ และ เคล่อื นย้ายสนิ คา้ จะลดลง รวมถงึ คา่ ใชจ้ า่ ย จะลดลงดว้ ย การลดปรมิ าณสินคา้ คงคลังจะทาให้ต้นทุนโลจิสตกิ สล์ ดลง หากองคก์ รมีสินคา้ คงคลงั ในปรมิ าณทเ่ี กิน ความต้องการของตลาดอยู่หรอื จัดเก็บวตั ถดุ ิบมากเกนิ ความตอ้ งการผลติ ในขณะนัน้ นอกจากจะ เปลืองพ้นื ทใี่ นการจดั เก็บ ยังกอ่ ให้เกดิ ต้นทุนจม (sunk cost) จากมูลค่าของตวั สนิ ค้าท่ีขายไม่ได้ รวมทั้งปรมิ าณสินค้าคงคลังทมี่ ากเกินไปทาใหเ้ กดิ คา่ ใช้จ่ายจานวนมากที่ไมก่ ่อให้เกดิ รายไดจ้ ัดเป็น ความสิ้นเปลอื งที่ต้องกาจัดออกไป

ปัจจุบนั ต้นทนุ โลจสิ ตกิ ส์เป็ นปัจจยั หลกั ทสี่ าคญั ซึ่งได้แฝงอยู่ทกุ กจิ กรรมในการ ดาเนนิ งานทางธุรกจิ และอุตสาหกรรม อาทิ การจดั ซื้อ การจดั การคงคลงั การขน และ การกระจายส่งสินค้า เป็ นต้น เพ่ือให้การบริหารจดั การงานโลจสิ ตกิ ส์เป็ นไปอย่างมี ประสิทธิภาพน้นั ผู้ประกอบ การควรจาเป็ นทจ่ี ะต้องมคี วามรู้ความสามารถนา ความรู้การบริหารจดั การ การคานวณต้นทุนด้านโลจสิ ตกิ ส์ ไปเป็ นแนวทางและ ประยุกต์ใช้กบั การดาเนินธุรกจิ ของตนเองเพ่ือปรับปรุงและ พฒั นาประสิทธิภาพ เพม่ิ ขดี ความสามารถในการแข่งขนั ในมูลค่าสินค้าและบริการของตนและเพมิ่ ความ สามารถในการลดต้นทุนโลจสิ ตกิ ส์ภายในองค์กรได้ซึ่งเป็ นการเพมิ่ กาไรให้กบั ธุรกจิ เพื่อสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันและเพมิ่ ผลกาไรสูงสุดแก่องค์กร

ปัจจยั ทีค่ วรคานึงถงึ ในการคานวณตน้ ทุนโลจสิ ติกสก์ จิ กรรม ระบบตน้ ทุนฐานกิจกรรม (Activity-Based Costing) หรือระบบ ABC เป็นเคร่ืองมือในการบริหารงานในลกั ษณะการบริหารงานฐานคุณค่า (Value- Based Management) ซ่ึงเช่ือมโยงการบริหารระดบั องค์กรลงสู่ระบบการ ปฏิบตั ิงานประจาวนั โดยพิจารณาหนา้ ท่ีความรับผดิ ชอบของแต่ละหน่วยงาน ตลอดท้งั กิจการ (Cross-Functional) ในลกั ษณะที่มองกิจกรรมต่าง ๆ ของ องคก์ รเป็นภาพรวม (Integrated View) จุดประสงคส์ าคญั ของ ABC คือการ ให้ขอ้ มูลท่ีเป็ นประโยชน์ต่อผูบ้ ริหารในการเขา้ ใจพฤติกรรมตน้ ทุน (Cost Behavior) ท้งั หมดที่เกิดข้ึนภายในองคก์ ร ทาใหท้ ราบวา่ อะไรเป็นปัจจยั ที่ทา ใหต้ น้ ทุนกิจกรรมต่าง ๆ เพ่ิมข้ึนหรือลดลง โดยการระบุกิจกรรมขององคก์ ร ตน้ ทุนกิจกรรม และตวั ผลกั ดนั ตน้ ทุน (Cost Driver) อนั จะเป็นประโยชน์ต่อ การคานวณตน้ ทุนการผลิตหรือบริการและใช้เป็ นแนวทางในการ พฒั นา ประสิทธิภาพทางดา้ นตน้ ทุนและการพฒั นากิจกรรมต่าง ๆ อยา่ งต่อเน่ือง เพ่ือ ลดความสูญเปล่าหรือกิจกรรมที่ไม่เพ่ิมค่า ท้งั น้ีข้นั ตอนการคานวณตน้ ทุน กิจกรรม ABC

ข้นั ตอนในการคานวณตน้ ทุนโลจิระบบตน้ ทุนฐานกิจกรรมABC (Activity-Based Costing) หรือระบบ ABC เป็ นเครื่องมือในการบริหารงาน ในลกั ษณะการบริหารงานฐานคุณค่า (Value-Based Management) ซ่ึงเชื่อมโยงการ บริหารระดบั องคก์ รลงสู่ระบบการปฏิบตั ิงานประจาวนั โดยพิจารณาหนา้ ที่ความ รับผิดชอบของแต่ละหน่วยงานตลอดท้งั กิจการ (Cross-Functional) ในลกั ษณะที่ มองกิจกรรมต่าง ๆ ขององคก์ รเป็ นภาพรวม (Integrated View) จุดประสงคส์ าคญั ของ ABC คือการให้ขอ้ มูลท่ีเป็ นประโยชน์ต่อผูบ้ ริหารในการเขา้ ใจพฤติกรรม ตน้ ทุน (Cost Behavior) ท้งั หมดท่ีเกิดข้ึนภายในองคก์ ร ทาใหท้ ราบว่าอะไรเป็ น ปัจจยั ท่ีทาให้ตน้ ทุนกิจกรรมต่าง ๆ เพ่ิมข้ึนหรือลดลง โดยการระบุกิจกรรมของ องคก์ ร ตน้ ทุนกิจกรรม และตวั ผลกั ดนั ตน้ ทุน (Cost Driver) อนั จะเป็ นประโยชน์ ต่อการคานวณต้นทุนการผลิตหรือบริการและใช้เป็ นแนวทางในการ พฒั นา ประสิทธิภาพทางดา้ นตน้ ทุนและการพฒั นากิจกรรมต่าง ๆ อยา่ งต่อเน่ือง เพ่ือลด ความสูญเปล่าหรือกิจกรรมที่ไม่เพิ่มค่า ท้งั น้ีข้นั ตอนการคานวณตน้ ทุนกิจกรรม ABC แบ่งเป็ น 6 ข้นั ตอน ดงั น้ี สติกส์กิจกรรม(ABC)

1) การกาหนดกิจกรรม ในสถานปฏิบตั ิงานเป้ าหมาย ซง่ึ ตอ้ งพิจารณาในรายละเอยี ดใหค้ รบถว้ น 2) คานวณหาตน้ ทุนของปัจจยั หรือทรพั ยากร (Input) ที่ใชใ้ นกิจกรรมโลจิสติกสท์ ง้ั หมด โดยใช้ เอกสารทางบญั ชตี า่ ง ๆ คานวณแยกตามแตล่ ะปัจจยั เพ่ือหาตน้ ทนุ วา่ แตล่ ะสว่ นมีคา่ ใชจ้ า่ ยเทา่ ใด ทงั้ น้ีขอ้ มลู เหล่าน้ี จะตอ้ งปรากฎในเอกสารจงึ ควรขอความรว่ มมอื จากแผนกบญั ชี และแผนกอน่ื ๆ ทเ่ี ก่ียวขอ้ งในการเก็บขอ้ มลู 3) นาตน้ ทุนของทรพั ยากรที่ใชใ้ นแต่ละดา้ นท่ีคานวณไดใ้ นขน้ั ตอนท่ี 2 มากระจายตามแตล่ ะกิจกรรมตาม จานวนครง้ั ทปี่ ฏิบตั ิงานจรงิ โดยไมม่ ขี อ้ กาหนดตายตวั วา่ ควรกระจายตน้ ทนุ ทรพั ยากรไปในกิจกรรมใด เป็นจานวน เทา่ ใด จาแนกเป็ นกิจกรรมย่อยหรือมองเป็ นกิจกรรมใหญ่ และจะตอ้ งมีความเหมาะสมตามสภาพการณจ์ ริงของ องคก์ ร เมอื่ เสร็จส้นิ ขนั้ ตอนน้ี ผูว้ เิ คราะหก์ ็จะไดข้ อ้ มูลตน้ ทุนของกิจกรรมทง้ั หมด 4) การนาขอ้ มูลท่ีไดม้ าคานวณตน้ ทุนรายกิจกรรม 5) เก็บรวบรวมขอ้ มูล ปริมาณงานของแตล่ ะกิจกรรม ซึ่งหมายถึงจานวนครงั้ ของการปฏิบตั ิกิจกรรมนนั้ ๆ ส่ิงทค่ี วรสงั เกตคือ หน่วยของแตล่ ะกิจกรรมทจี่ ะแตกตา่ งกนั โดยปกติหน่วยงานทม่ี ีการบนั ทึกขอ้ มูลในลกั ษณะน้ีมี นอ้ ยมาก สว่ นใหญ่ผูว้ ิเคราะหจ์ ะตอ้ งเขา้ ไปเก็บขอ้ มูลปริมาณการปฏิบตั ิงานจริงในสถาน ปฏิบตั ิงาน ซึ่งแมจ้ ะ คอ่ นขา้ งลาบากแต่ผลที่ไดน้ บั วา่ คุม้ ค่าเพราะทาใหไ้ ดข้ อ้ มูลที่จา เป็ นตอ่ การวเิ คราะห์ เพ่ือนามาสูก่ ารจดั การโลจิ สตกิ สท์ ่ีมปี ระสิทธิภาพ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การปรบั ปรุงระบบการควบคุมและจดั การการกระจายสินคา้ ใหก้ า้ ว หนา้ พรอ้ มกบั มีประสิทธภิ าพทสี่ ูงข้ึน 6) คานวณตน้ ทุนต่อหน่วยของกิจกรรม โดยนาตน้ ทุนรวมของแต่ละกิจกรรมมาหารดว้ ย ปริมาณการ ปฏิบตั ิงาน

ขน้ั ตอนท่ี 1 การกาหนดกจิ กร

ขน้ั ตอนท่ี 2 การศึกษาตน้ ทุนของทรพั ยากรทใ่ี ช้ การประมาณ หมายถึง การวิเคราะห์ การให้ความเห็น การพยากรณ์ หรื อการคาดหมายล่วงหน้า ดังน้ันการ ประมาณตน้ ทุนจึงเป็ นการวิเคราะห์ หรือการให้ความเห็น เก่ียวกบั ค่าใชจ้ ่ายท่ีคาดวา่ จะเกิดข้ึนในกระบวนการทางาน หรือกระบวนการผลิต ซ่ึงอาจเป็ นการทาผลิตภณั ฑ์ การ จดั ทาโครงการ หรือการผลิตงานบริการ



ตน้ ทุน (Cost) หมายถึง มูลคา่ ของทรพั ยากรทส่ี ูญเสียไปเพื่อใหไ้ ดส้ ินคา้ หรือบริการ โดยมูลค่านั้นจะตอ้ งสามารถวดั ไดเ้ ป็ นหน่วยเงินตรา ซ่ึงเป็ น ลกั ษณะของการลดลงในสินทรพั ยห์ รือเพ่ิมข้ึนในหน้ีสิน ตน้ ทนุ ท่เี กิดข้ึนอาจจะ ใหป้ ระโยชนใ์ นปัจจบุ นั หรือในอนาคตกไ็ ด้ เมื่อตน้ ทนุ ใดทเี่ กิดข้ึนแลว้ และกิจการ ได้ใช้ประ โยชน์ไปท้ังส้ินแล้ว ต้นทุนน้ันก็จะถื อเป็ น “ค่าใช้จ่าย ” (Expenses) ดงั นนั้ คา่ ใชจ้ ่ายจึงหมายถึงตน้ ทุนที่ไดใ้ หป้ ระโยชนแ์ ละ กิจการไดใ้ ชป้ ระโยชน์ทงั้ หมดไปแลว้ ในขณะนน้ั และสาหรบั ตน้ ทุนท่ีกิจการ สูญเสียไป แต่จะให้ประโยชน์แก่กิจการในอนาคตเรียกว่า “สินทรัพย์ (Assets)

ม่ือมีการมอบหมายงานเพ่มิ หรือมีการโยกยา้ ยงานจากหน่วยงานหน่ึงไปยงั อีกหน่วยงาน หน่ึง หน่วยงานที่ไดร้ ับเงินเพ่ิมมกั จะขอคนเพม่ิ เสมอ แต่...หน่วยงานที่เอางานออกไปมกั จะไม่ได้ ลดคนตามไปดว้ ย บางคร้ังงานๆเดียว ถูกยา้ ยไป 3-4 หน่วยงาน อตั รากาลงั คนรวมขององคก์ ร เพมิ่ ข้ึน 3-4 คน ปริมาณงานหรือความรับผดิ ชอบโดยรวมขององคก์ รยงั มีอยเู่ ท่าเดิม ปัญหาการเพ่มิ กาลงั คนจะค่อยๆก่อตวั สะสมมากข้ึนไปเรื่อยๆ พอถึงระดบั หน่ึงผบู้ ริหารรู้สึกวา่ จานวนพนกั งาน มากเกินไปแลว้ แต่บอกไมไ่ ดห้ รอกครับวา่ มากตรงไหน มากเพราะอะไร ผบู้ ริหารกม็ กั จะ มอบหมายใหฝ้ ่ายบริหารทรัพยากรมนุษยไ์ ปศึกษาดูวา่ ทาไมหน่วยงานน้นั จึงใชค้ นมาก และให้ไป ศึกษาดูวา่ จริงๆแลว้ หน่วยงานน้นั ๆควรจะใชค้ นเท่าไหร่จึงจะเหมาะสม ปัญหาท่ีตามมาของฝ่าย บริหารทรัพยากรมนุษยค์ ือ ไม่รู้วา่ จะเขา้ ไปวเิ คราะห์ไดอ้ ยา่ งไร จะเร่ิมตน้ ตรงไหน จะวเิ คราะห์ อะไรบา้ ง ถา้ องคก์ รขาดการวเิ คราะห์กาลงั คนที่มีประสิทธิภาพแลว้ ปัญหาท่ีเกิดข้ึนไม่เพียงแต่ จานวนกาลงั คนจะเพ่มิ ข้ึนอยา่ งไม่เหมาะสมกบั ปริมาณงานแลว้ ยงั มีปัญหาตา่ งๆติดตามมาอีก มากมาย เช่น ขาดประสิทธิภาพในการจดั โครงสร้างองคก์ ร ตน้ ทุนการบริหารจดั การสูงเกินความ เป็นจริง เส่ียงตอ่ การเกิดปัญหาทจุ ริตคอรัปชน่ั สูง ใชค้ นผิดประเภท ใชท้ รัพยากรไมค่ ุม้ คา่ ดงั น้นั เพอื่ ใหอ้ งคก์ รตา่ งๆมีแนวทางในการวเิ คราะห์งานอยา่ งมีประสิทธิภาพ จึงขอนาเสนอวธิ ีการ วเิ คราะห์งาน 10 ข้นั ตอน

ในการผลิตผลิตภณั ฑข์ องกิจการอุตสาหกรรมบางประเภท จะไดผ้ ลิตภณั ฑห์ ลาย ชนิดออกมาพรอ้ มกนั จากขบวนการผลิตหนึ่ง กิจการอาจปรบั ปรุงวธิ ีการผลิต ใหไ้ ดผ้ ลิตภณั ฑ์แต่ละชนิดจานวนแตกต่างกนั แต่ไม่สามารถผลิตผลิตภณั ฑ์ หน่ึงผลิตภณั ฑใ์ ดเพียงชนิดเดียวออกมาโดยไม่มีผลิตภณั ฑอ์ ่ืน ๆ ออกมาดว้ ย ได้ เช่น อุตสาหกรรมนา้ มนั การกลนั่ นา้ มนั ดิบย่อมจะไดน้ า้ มนั ชนิดต่าง ๆ ออกมาพรอ้ มกนั การจดั ผลิตภณั ฑท์ ่ีไดเ้ หล่านนั้ ว่าเป็ นผลิตภณั ฑ์ร่วม หรือ ผลิตภณั ฑพ์ ลอยได้ จะข้ึนอยู่กบั ความสาคญั ของผลิตภณั ฑแ์ ต่ละชนิด กิจการ อ่นื ๆ ทม่ี ีลกั ษณะเดียวกบั กิจการอุตสาหกรรมนา้ มนั ไดแ้ ก่ อุตสาหกรรมการ สขี า้ ว อตุ สาหกรรมป่ าไม้ อุตสาหกรรมเคมี และอุตสาหกรรมชาแหละเน้ือสตั ว์ เป็นตน้ นทนุ ตอ่ หน่วย

บทท่ี 3 การวางแผนการคานสว(ABC) การบัญชีต้นทุนฐานกิจกรรม (Activity based costing : ABC) เป็ นแนวคิดของระบบการบริหารตน้ ทนุ แบบใหม่ ซ่ึงมีจุดมุ่งหมายใหผ้ ูบ้ ริหารหนั มาใหค้ วามสนใจกบั การบริหารกิจกรรมและ ตน้ ทุนท่เี ก่ียวขอ้ ง ดงั นนั้ จึงมีการบริหารโดยแบ่งออกเป็ นกิจกรรมต่าง ๆ และ ถือวา่ กิจกรรมเป็ นส่ิงทท่ี าใหเ้ กิดตน้ ทุน ส่วนผลิตภณั ฑน์ นั้ เป็ นส่ิงท่ใี ชก้ ิจกรรม ต่าง ๆ อีกทีหน่ึง กิจกรรม คือ การกระทาที่เปล่ียนทรพั ยากรของกิจการ ออกมาเป็ นผลผลิตได้ ดงั นนั้ การบญั ชีตน้ ทุนกิจกรรมนอกจากเนน้ การระบุ กิจกรรมของกิจการแลว้ ยงั พยายามระบุตน้ ทุนของกิจกรรม เพ่ือใชใ้ นการ คานวณตน้ ทุนผลิตภณั ฑ์ และเพื่อเป็ นแนวทางในการพฒั นาประสิทธิภาพใน การดาเนินงาน

การวางแผนการกาหนด กจิ กรรม การวางแผนการสอนเป็นการจดั วางโปรแกรมการสอนท้งั หมดใน วิชาใดวิชาหน่ึงไว้ล่วงหน้า เพื่อช่วยให้ครู ผู้สอนได้จัดดาเนิน กระบวนการเรียนการสอนใหเ้ ป็นไปตามจุดมงุ่ หมายของหลกั สูตรที่วาง ไว้ ดงั น้ันในแผนการสอนจะตอ้ งประกอบไปดว้ ยรายละเอียดตามท่ี หลักสูตรกาหนดไว้ เช่น มีจุดประสงค์ความคิดรวบยอด/หลักการ เน้ือหา กิจกรรมการเรียนการสอน ส่ือการเรียนการสอน การวดั ผล/ ประเมินผล และจานวนคาบเวลาที่ใชส้ อน ทุกส่ิงทุกอยา่ งจะตอ้ งจดั รวม ไวอ้ ยา่ งมีระบบระเบียบในแผนการสอน

การเกบ็ ขอ้ มูลและคานวณตน้ ทุนแต่ละกจิ กรรม การกาหนดกล่มุ ตน้ ทุนในรปู ของกจิ กรรม และใชต้ วั ผลกั ดนั กจิ กรรมทีะ่ สทอ้ นถงึ ความสมั พนั ธ์ระหว่างกจิ กรรมต่างๆ ท่กี ่อใหเ้ กดิ ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ กบั ตวั ผลติ ภณั ฑ์ นอกจากจะช่วยใหก้ ารคดิ ตน้ ทุนผลติ ภณั ฑม์ ีความถูกตอ้ งใกลเ้ คยี ง กบั ความเป็ นจรงิ มากข้นึ แลว้ ยงั ใหข้ อ้ มูลทเ่ี ป็ นประโยชนแ์ กผ้ ูบ้ รหิ ารในการ ตดั สนิ ใจเกยี่ วกบั เรอ่ื งต่าง ๆ ไดถ้ ูกตอ้ งมากยงิ่ ข้นึ ไม่ว่าจะเป็ นการตดั สนิ ใจ เกยี่ วกบั การตง้ั ราคาผลติ ภณั ฑ์ การแนะนาผลติ ภณั ฑใ์ หม่ การยกเลกิ ผลติ ภณั ฑ์ การกาหนดปรมิ าณการผลติ การจดั จาหน่ายและการตลาด วิธีการเพม่ิ ประสทิ ธิภาพในการดาเนนิ งาน การตดั ทอนกจิ กรรมบางประเภทท่มี ีตน้ ทุนสงู และทดแทนดว้ ยกจิ กรรมท่ีมีตน้ ทุนตา่ กว่า การปรบั เปลย่ี นกระบวนการทาง ธุรกจิ ใหม่เพอื่ ลดความสญู เปล่าหรอื กจิ กรรมทไ่ี ม่เพม่ิ ค่าใหเ้ หลอื นอ้ ยที่สดุ หรอื หมดไป ตลอดจนการออกแบบผลติ ภณั ฑใ์ หม่เพอื่ ลดกจิ กรรมบางประเภทลง

การกาหนดกลุ่มตน้ ทุนในรูปของกิจกรรม และใชต้ วั ผลกั ดนั กิจกรรมทะี่ สทอ้ นถึง ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งกิจกรรมต่างๆ ที่ก่อใหเ้ กิดค่าใชจ้ ่ายการผลิตกบั ตวั ผลิตภณั ฑ์ นอกจากจะช่วยใหก้ ารคิดตน้ ทุนผลิตภณั ฑม์ ีความถูกตอ้ งใกลเ้ คยี งกบั ความเป็ นจริงมาก ข้ึนแลว้ ยงั ใหข้ อ้ มูลที่เป็ นประโยชนแ์ กผ้ ูบ้ ริหารในการตดั สินใจเกี่ยวกบั เร่ืองต่าง ๆ ได้ ถูกตอ้ งมากยิ่งข้ึน ไม่วา่ จะเป็ นการตดั สินใจเกี่ยวกบั การตง้ั ราคาผลิตภณั ฑ์ การแนะนา ผลิตภณั ฑใ์ หม่ การยกเลิกผลิตภณั ฑ์ การกาหนดปริมาณการผลิต การจดั จาหน่ายและ การตลาด วธิ กี ารเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพในการดาเนินงาน การตดั ทอนกิจกรรมบางประเภทที่ มีตน้ ทุนสงู และทดแทนดว้ ยกิจกรรมที่มีตน้ ทุนตา่ กวา่ การปรบั เปลี่ยนกระบวนการทาง ธุรกิจใหม่เพื่อลดความสูญเปล่าหรือกิจกรรมท่ีไม่เพิ่มคา่ ใหเ้ หลือนอ้ ยท่ีสุด หรือหมดไป ตลอดจนการออกแบบผลติ ภณั ฑใ์ หมเ่ พ่อื ลดกิจกรรมบางประเภทลง

เวลาท่ีใช้ในการปฏบิ ตั ิงานของพนักงาน กฎหมายว่าด้วยการค้มุ ครองแรงงาน หมายถงึ กฎหมายทบี่ ัญญตั ถิ ึงสิทธิและ หน้าทรี่ ะหว่างนายจ้างและลูกจ้าง โดยกาหนดมาตรฐานข้นั ตา่ ในการใช้แรงงานและ การจ่ายค่าตอบแทนในการทางาน ท้งั นี้ เพื่อให้ลูกจ้างทางานด้านความปลอดภยั มี สุขภาพอนามยั ดี ได้รับค่าตอบแทนและสวสั ดกิ ารตามสมควร กฎหมายว่าด้วยแรงงานสัมพนั ธ์ เป็ นกฎหมายทกี่ าหนดแนวทางปฏิบตั ติ ่อกนั ระหว่างบุคคลสองฝ่ าย คือ ฝ่ ายนายจ้างและฝ่ ายลูกจ้าง เพ่ือให้บุคคลท้งั สองฝ่ ายได้มี ความเข้าใจอนั ดตี ่อกนั สามารถตกลงในเร่ืองสิทธิหน้าท่ี และผลประโยชน์ในการ ทางานร่วมกนั ได้รวมท้งั กาหนดวธิ ีการระงบั ข้อขดั แย้งหรือข้อพพิ าทแรงงานท่ี เกดิ ขนึ้ ให้ยุตลิ งโดยรวดเร็ว ท้งั นีเ้ พ่ือให้เกดิ ความสงบสุข ในสถานประกอบกจิ การ ซึ่งจะ ส่งผลถึงเศรษฐกจิ และความมนั่ คง ของประเทศ



บทที่ 4 การวเิ คราะหค์ ุณคา่ ของกจิ กรรมโลจสิ ตกิ สจ์ าแนกตามหมวดหมู่ การศึกษาครง้ั น้ี ศึกษาวา่ หลกั สูตรโลจิสตกิ สใ์ นประเทศไทยในปัจจุบนั แตล่ ะหลกั สูตรใหค้ วามสาคญั กบั โลจสิ ตกิ สใ์ นดา้ นตา่ งๆ อยา่ งไร หากแบ่งหมวดหม่ขู องงานดา้ นโลจสิ ตกิ สอ์ อกเป็น 7 หมวด คอื 1) การ จดั การดา้ นการขนสง่ 2) การจดั การโซอ่ ปุ ทาน 3) การจดั การโลจสิ ตกิ สภ์ ายในโรงงาน 4) การนาเทคโนโลยี ตา่ งๆ มาใชใ้ นงานดา้ นโลจสิ ตกิ ส์ 5) การจดั การกลยุทธด์ า้ นโลจสิ ตกิ สข์ ององคก์ ร 6) การตดั สนิ ใจในงาน ดา้ นโลจสิ ตกิ ส์ 7) การจดั การและการพฒั นาองคก์ ร โดยพิจารณาจากการจดั กล่มุ กิจกรรมดา้ นโลจสิ ติกสต์ ่างๆ และวชิ าทีเ่ ปิดในหลกั สูตรโลจสิ ตกิ สใ์ นประเทศไทย แลว้ นาไปใหเ้ จา้ ของหลกั สูตรแตล่ ะหลกั สูตรไดเ้ ปรียบ เทยี บหลกั สตู รตนเองกบั หมวดหมู่ต่างๆ เป็นคๆู่ ตามแนวทางของกระบวนการลาดบั ชนั้ เชงิ วเิ คราะห์ (Analytic Hierarchy Process, AHP) จากขอ้ มลู ทีไ่ ดจ้ ากการสมั ภาษณ์ แสดงใหเ้ หน็ วา่ หลกั สตู รโลจสิ ตกิ สใ์ น ประเทศไทยในปัจจบุ นั นนั้ ส่วนใหญใ่ หค้ วามสาคญั ในหมวดหมดู่ า้ นการจดั การดา้ นการขนสง่ ซง่ึ ประกอบดว้ ย การขนสง่ สินคา้ การกระจายสนิ คา้ ทง้ั ภายในประเทศและตา่ งประเทศ การออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ การขนถ่าย และการบรกิ ารลูกคา้ ตา่ ง ๆ เชน่ การส่งมอบสนิ คา้ หรือการบรกิ ารหลงั การขายรวมถงึ การ Reverse Logistics ส่วนหมวดหมูท่ ่ีหลกั สูตรในประเทศไทยใหค้ วามสาคญั นอ้ ยที่สุด คอื หมวดหมู่ดา้ นประกอบดว้ ยการพฒั นา บุคลากรโลจสิ ตกิ ส์ ดา้ นการบญั ชดี า้ นการเงิน ดา้ นเศรษฐศาสตร์ ดา้ นการจดั การและการพฒั นาองคก์ ร ซงึ่ ประกอบดว้ ย เร่อื งเกย่ี วกบั ภาษีอากร และดา้ นพฤตกิ รรมองคก์ รท่ี เก่ยี วขอ้ งกบั งานดา้ นโลจสิ ตกิ สต์ ลอดจน ดา้ นการตลาด และงานดา้ นพาณิชยอ์ ิเล็กทรอนิกส์

ประโยชนข์ องการคานวณตน้ ทุนกจิ กรรม ดว้ ยแนวคิดน้ี กลยุทธข์ องกิจการจึงมีความสมั พนั ธโ์ ดยตรงกบั กิจกรรม และขอ้ มูลอนั เกย่ี วขอ้ งกบั กจิ กรรมจงึ มีความสาคญั ยง่ิ ตอ่ ผูบ้ รหิ าร เพราะขอ้ มูล เหล่าน้ีนอกจากแสดงถึงความคบื หนา้ ของการดาเนินการขององคก์ ร ยงั สามารถสะทอ้ นถึงตน้ ทนุ ของการดาเนินการเหลา่ นน้ั อีกดว้ ย แนวคดิ สาคญั ประการหน่ึงของ ABC ทวี่ า่ \"กจิ กรรมเป็ นตน้ เหตุของ การทาใหเ้ กดิ ตน้ ทุน\" นนั้ ดูจะไมใ่ ชแ่ นวคดิ อะไรใหม่ แตเ่ น่ืองจากตน้ ทนุ ทมี่ ีการ คานวณในปัจจบุ นั สว่ นใหญเ่ ป็นการคานวณตน้ ทนุ จากโครงสรา้ งทางบญั ชี ท่ี คานวณหาโดยพิจารณาจากวตั ถปุ ระสงค์ หนา้ ที่ และวธิ ีการใชเ้ งิน ซง่ึ จะพบวา่ มกั มีตน้ ทนุ จานวนหน่ึงนน้ั หายไปจากการคานวณตน้ ทนุ ผลผลิตขององคก์ ร เพราะถูกลกั ษณะการคานวณนน้ั ปิดบงั ไวโ้ ดยไม่รูต้ วั

การวิเคราะหฺคณุ ค่าของแต่ละกจิ กรรม ปัจจบุ นั การจดั การดา้ นทรพั ยากรมนุษยไ์ ดร้ บั การยอมรบั วา่ เป็นงาน หรอื หนา้ ทที่ างธุรกิจทมี่ ีความสาคญั ตอ่ การดาเนินงานขององคก์ าร เนื่องจาก งานทรพั ยากรมนุษยจ์ ะชว่ ยเสริมสรา้ งความมนั่ คงดน้ กาลงั และคณุ ภาพของ บุคลากร ซง่ึ นบั เป็นหวั ใจในการดาเนินงานของทกุ องคก์ าร โดยบุคลากรทมี่ ี ประสิทธภิ าพจะชว่ ยเสริมสรา้ งศกั ยภาพในการแข่งขนั และพฒั นาการของ องคก์ าร งานทรพั ยากรมนุษยจ์ ะมีหนา้ ทค่ี รอบคลุมเกี่ยวกบั การปฏิบตั ิงานของ สมาชิกแตล่ ะคนในองคก์ าร ตง้ั แตก่ อ่ นทเ่ี ขาจะเรมิ่ งาน ขณะปฏิบตั ิงาน จนกระทงั่ บุคลากรตอ้ งเกษียณอายอุ อกจากองคก์ ารไป ดงั นน้ั ผบู้ รหิ าร ทรพั ยากรมนุษยส์ มควรตอ้ งมีความรูแ้ ละความเขา้ ใจเก่ียวกบั งานและธรรมชาติ ของงานภายในแตล่ ะองคก์ าร ในระดบั ทสี่ ามารถนามาประยุกตใ์ ชใ้ หก้ าร ปฏิบตั งิ านบรหิ ารทรพั ยากรมนุษยข์ องเขาเกิดประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธิผล สูงสดุ ซงึ่ จะสง่ ผลโดยตรงตอ่ ศกั ยภาพในการแขง่ ขนั ขององคก์ าร



การวิเคราะหต์ นั ทุนกจิ กรรม

บทท่ี 5 การปรบั ปรุงกิจกรรมโลจสิ ตกิ สใ์ หเ้ กดิ ประสทิ ธิภาพสงู สุด หนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบเกยี่ วกบั การวางแผนกลยุทธ์ การบริหารความเสย่ี ง และ การควบคมุ ภายในของส่วนงาน ปรบั ปรุง พฒั นา สรา้ งเครือข่าย และจดั หา พนั ธมิตรเพื่อใหบ้ ริการโลจสิ ติกส์ ขององคก์ ารคลงั สินคา้ เป็นไปอยา่ งเหมาะสม มีประสทิ ธภิ าพและครบวงจร การวางแผนเชิงกลยุทธ์ การบรหิ ารความ เสีย่ ง การควบคมุ ภายในของหน่วยงาน สว่ นงานโลจสิ ตกิ ส์ แบ่งออกเป็น 2 งาน 1.1 งานพฒั นาธุรกิจโลจสิ ตกิ ส์ มีหนา้ ทคี่ วามรบั ผิดชอบเกย่ี วกบั 1.2 งานบรหิ ารโลจสิ ติกส์ มีหนา้ ทค่ี วามรบั ผดิ ชอบเกยี่ วกบั