Rose pdf

ตวั อยา่ ง

ถึงครแู ละผู้ปกครอง เ ร่ิมต้นดว้ ยการอา่ น หนังสือชุด เกษตรกรรมลองท�ำดู จัดท�ำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้เด็กและเยาวชนได้รู้จักผัก ผลไม้  ดอกไม้  และสัตว์  ซ่ึงเป็นสินค้าเกษตรที่มีความส�ำคัญต่อเศรษฐกิจของประเทศไทย  เน้ือหาในเล่ม ประกอบด้วย 3 ส่วน ซึ่งน�ำไปสู่การเรียนรูเ้ รือ่ งเกษตรกรรม โดยให้เด็กอา่ นและลงมือท�ำดว้ ยตนเอง ส่วนท ี่ 1 ความรทู้ ั่วไป  พนั ธุก์ หุ ลาบ กุหลาบสมัยใหม่ กุหลาบควีนเอลซิ าเป็นกุหลาบลูกผสม ปรับปรุงพันธุ์จากกุหลาบสมัยเก่า ดอกมีหลายสี  รู้จักเรื่องราวของกุหลาบ  กุหลาบเป็นดอกไม้ป่าท่ีมนุษย์น�ามาปลูกตั้งแต่โบราณ ผ่านการปรับปรุงพันธุ์มาหลาย ตลอดปี  จาำ แนกออกไดเ้ ป็น 5 กลุ่ม จากลกั ษณะของลำาตน้ และดอก ดงั นี้ ตั้งแต่ลักษณะท่ัวไป  ลักษณะ  ยุคหลายสมัย  กุหลาบสมัยใหม่จึงแตกต่างจากกุหลาบสมัยเก่าท่ีมีทรงพุ่มใหญ่ ออกดอก  มีกล่ินหอขมอ  มงสักมอกเอุหดกล็จดาพอบรกะพตรัน่อาธชเุน์นิน่ือี้ขีนงอา พถรเอะลราิซชาท พิเศษ  แหล่งก�ำเนิด  การขยาย  ปลี ะคร้งั  ขณะทก่ี ุหลาบสมยั ใหม่นั้นมีทรงพ่มุ เล็กและออกดอกอยา่ งตอ่ เนอื่ ง อาณาจักร  กุหลาบพันธุ์นี้เป็นที่น พนั ธ ์ุ ประวตั กิ ารเพาะปลกู  และ  การเจริญเตบิ โต กุหลาบสมยั เกา่ กหุ ลาบพนั ธท์ุ เี่ กดิ กอ่ นป ี ค.ศ. 1867 นนั้ จดั เปน็ กหุ ลาบสมยั เกา่   เนื้อหาในส่วนน้ีจะช่วย  พันธุ์ท่ียังปลูกและพบเห็นได้ท่ัวไป  ได้แก่  กุหลาบมอญ  กุหลาบ ปพู ้นื ฐานให้เขา้ ใจธรรมชาตขิ อง  จฬุ าลงกรณ์ ดชั เชสดองกแู ลม ชารล์ เดอมีย์ และกลั ลกิ า กุหลาบ  ซ่ึงประยุกต์ใช้ในการ  ตัวอ ่ยาง แพรห่ ลาย ลกั ษณะดอกตมู  กลบี ปลูกกหุ ลาบได ้ ดัชเชสดองกูแลม กุหลาบตัดดอก กหุ ลาบพวง แกุหกรลเนาปบ็ดน4กลิฟุห8กู ลลาผอบสรลูกมาผสมระหว่าง ในเมอื งไทย   ทรงต้นมีขนาดใหญ่ แข็งแรง  ทรงต้นเป็นพุ่มเต้ีย ออกดอก  กุหลาบสมยั เกา่ ท่ียังมีอยู่ กา้ นชอ่ ดอกยาว  ออกดอกเพียงดอก เป็นช่อทีละหลาย ๆ ดอก  และบาน คอื พันธจ์ุ ุฬาลงกรณ์ เดียว และมีขนาดใหญ่กว่าพนั ธ์อุ น่ื พรอ้ มกนั  เหมาะปลกู เปน็ ไมป้ ระดบั   กุหลาบตัดดอกกับกุหลาบพวง  และกุหลาบมอญสีชมพู กลีบดอกซ้อนหลายช้นั  เหมาะปลูก  เชน่  เบลนิ ดา ฟซู ลี แี ยร ์ และโกลเดน-  ออกดอกเป็นช่อแบบเดียวกับ และสแี ดง เป็นไม้ตัดดอก เช่น พีซ ปรินเซส  ดไี ลต์ กุหลาบพวง  แต่ดอกมีขนาดใหญ่ เดอโมนาโก และดเู อต กว่าคล้ายกุหลาบตัดดอก  เช่น  ชาร์ลเดอมยี ์ ควีนเอลซิ าเบท โซเนยี  และบวิ ซบี ี กหุ ลาบมอญ กลั ลกิ า สมยั เก่า สมัยใหม่ ก็สวย และหอม นิยมปลูกเป็นไม้ประดับในเขตบ้าน  เปน็ กหุ ลาบเกา่ แก ่ มมี ากวา่  2,800 ปแี ลว้ ทกุ ดอกเลย กุหลาบจฬุ าลงกรณ์ กุหลาบหนู กุหลาบเล้อื ย ทรงต้นและดอกมีขนาดเล็ก  มีลำาต้นเล้ือย  นิยมปลูกตาม กหุ ลาบมอญ เป็นกุหลาบลูกผสมระหว่างกุหลาบฝร่ังกับ คล้ายต้นกุหลาบย่อส่วน ออกดอก รั้วบ้าน  มีทั้งออกดอกเดี่ยวและ กุหลาบจีน    เจ้าดารารัศมี  พระราชชายาในพระบาท ดก เหมาะปลูกเป็นไม้กระถาง เช่น  ออกดอกเปน็ ชอ่  เช่น ทไวไลต์โกลว ์ สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ได้ทรงตั้งชื่อ  และ ดรมี โกล สตารนี า และฮมั ดงิ เจอร์ เอนเจลลา และแกลรม์ าแตง ปลูกไวท้ ี่พระตาำ หนักดาราภริ มย ์ จังหวัดเชียงใหม่ 14 15 สอดแทรกภาพจริง ปลกู กุหลาบในกระถาง ส่วนท ่ี 2 ลองทำ� ดู ถ้าอยากปลูกกุหลาบแต่มีพื้นที่จ�ากัด อาจเปล่ียนมาปลูกในกระถางก็ได้ เราจะภูมิใจ แคไ่ หนถ้าไดเ้ หน็ กหุ ลาบออกดอก สง่ กลน่ิ หอมสดชืน่   เรามาลงมือปลกู กหุ ลาบด้วยกันเถอะ คมู่ อื การปลกู กหุ ลาบ เรม่ิ ตง้ั แตก่ ารเลอื กพน้ื ท ี่ วธิ เี พาะและดแู ล  โรคและศัตรู การเกบ็ เกี่ยว จนถึงการแปรรูปและท�ำอาหาร วสั ดอุ ปุ กรณ์ ควรพักต้นกุหลาบ เนื้อหาส่วนนี้มีกรอบวัสดุ อุปกรณ์ และเคร่ืองปรุงท่ีต้องเตรียม  ที่ซอ้ื มาไว้ 1 สปั ดาห์ อธิบายวิธีการท�ำเป็นขั้นตอน  พร้อมภาพประกอบ  จึงใช้เป็นแนวทาง • กลา้ กหุ ลาบ • ดินรว่ น เพ่ือใหต้ น้ กุหลาบปรับตัว การปฏิบตั ิได้ดี • กระถาง • ปยุ๋ คอก และแข็งแรง • ปุย๋ หมัก วธิ ีปลกู 3 เทดนิ ทผ่ี สมไวป้ ระมาณ  1 ใน 3 ของกระถาง 1 ตดั ดอกที่ติดมากับกลา้ ออก เหลือแต่ก้าน ใบ และลาำ ตน้ 2 ผสมดินปลูก โดยใชด้ ินร่วน  1 สว่ น ปยุ๋ คอก 1 สว่ น และ ปุย๋ หมกั  2 ส่วน 30

บุคคลสา� คญั กบั ชอ่ื กุหลาบ กหุ ลาบพระนามสริ ินธร ส ่วนท่ ี 3 เกร็ดความรเู้ สริม นายจีระ  ดวงพัตรา  เป็นผู้ค้นพบกุหลาบกลาย ดอกกุหลาบยุคปัจจุบันมีพันธุ์ใหม่ๆ มากมาย เกิดจาก พันธุ์ชื่อ  “มาดราส”  และทดลองติดตาจนได้กุหลาบ สอดแทรกข้อมูลที่เป็นประโยชน์ เช่น  การปรับปรุงและพัฒนาพันธุ์ด้ังเดิมจนเกิดเป็นลูกผสม  พนั ธใ์ุ หม ่ จงึ ขอพระราชทานชอื่  “พระนามสริ นิ ธร” จาก คุณคา่ ทางโภชนาการ วิธีการเลือกซือ้   หลากหลาย กุหลาบเหล่านี้นิยมต้ังช่ือตามช่ือบุคคลส�าคัญ  สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา  ฯ สยามบรมราชกุมารี  ช่วยให้เด็กเห็นความส�ำคัญของการ  เราลองไปดกู ันดกี ว่าวา่ มใี ครบา้ ง ปลูกกุหลาบ  และน�ำไปเช่ือมโยงกับการ  กุหลาบพันธุ์นี้เป็นกุหลาบทรงพุ่มชนิดดอกโต  ใช้ชีวิตประจ�ำวันได้ กุหลาบควีนสิริกติ ิ์ สีชมพเู หลอื บเหลอื ง กลีบซ้อนสวยงาม เนอ้ื หาสนั้  ๆ นายอองเดร อองดรีก ผ้อู �านวยการเรอื นกหุ ลาบ  อา่ นเพลนิ กรองด์โรเซอเรดูวาลเดอลัวร์  ประเทศฝรั่งเศส  ขอพระ- กุหลาบปรินเซสมชิ ิโกะ ราชทานพระราชานุญาตตั้งชื่อกุหลาบตามพระนาม ปี  ค.ศ.1966  นายแพทริก  ดิกสัน ผู้ผสมพันธ์ุ ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ  กุหลาบน้ีได้พระราชทานชื่อตามพระนามของเจ้าหญิง  กุหลาบพันธุ์นี้มีดอกใหญ่  สีเหลือง  เม่ืออยู่กลางแดด  มิชิโกะแห่งญ่ีปุ่น  (ภายหลังคือจักรพรรดินีมิชิโกะ)  ปลายกลบี จะมสี สี ม้ ลกั ษณะเดน่ คอื  ดอกใหญ ่ สสี ม้ เหลอื บ บานสะพรง่ั ทกุ ฤดู าเบท กุหลาบจอหน์ เอฟเคนเนด้ี ปี  ค.ศ.  1964  นายจีน  บอร์เนอร์ผู้ผสมพันธุ์ต้ังชื่อ ทานช่ือตามพระนาม กุหลาบพันธุ์นี้ตามช่ืออดีตประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา  าเบทท่ี 2 แห่งสหราช- จอห์น  เอฟ. เคนเนดี  กุหลาบนี้มีจุดเด่นตรงที่ดอกใหญ ่ นิยมอย่างมาก  มีปลูก สีขาวครมี  ปลายกลีบโคง้ หยกั เปน็ คล่นื บดอกสีชมพูสด  49 ตัวอ ่ยาง สานต่อดว้ ยการลงมือปฏิบตั ิ อธบิ ายวิธปี ฏบิ ัติ ครูและผู้ปกครองควรอ่านหนังสือเล่มนี้ร่วมกับเด็ก เมื่ออ่านจบ เป็นข้ันตอน ควรชักชวนและสนบั สนุนใหเ้ ดก็ ได้ลงมอื ปลกู กหุ ลาบดว้ ยตนเอง  4 คลี่รากออกเบา ๆ วางตน้ กหุ ลาบในกระถาง เน้ือหาในหนังสือเล่มนี้มีวิธีปลูกกุหลาบในกระถาง จึงปรับใช้กับ บ้านหรือโรงเรียนทมี่ ีพ้นื ทจ่ี �ำกดั ได้ จ  หลังจากปลูกกุหลาบ ควรกระตุ้นให้เด็กสังเกตและจดบันทึก  ะ การเจริญเติบโตของกุหลาบ  การสังเกตเป็นพ้ืนฐานส�ำคัญของการ  5 เติมดนิ จนเต็มกระถาง กดดินพอแนน่   เพาะปลูก เพราะช่วยให้รู้ว่าพืชพันธุ์สมบูรณ์ดีหรือไม่  หากมีปัญหา รดน้ำาใหช้ ุ่ม หรือโรคระบาด ก็จะแกไ้ ขได้ทัน ควรน�ำผลผลิตทีเ่ ดก็  ๆ ปลกู ไดม้ าแปรรปู หรือท�ำอาหาร เพื่อสร้าง ดแู ลหลงั ปลกู วันแรกควรวาง 1 สัปดาห์ตอ่ มา กหุ ลาบตง้ั ตน้ โตสวย ใกลแ้ ตกตุ่มตาออกดอกแล้ว เราต้อง กระถางกุหลาบให้โดนแดด คอยกำาจัดแมลงและวัชพืช  ช่วง  2-3  เดือนแรกควรเด็ดยอดท้ิง  เร่งต้นให้ออกใบ  ประมาณ 1 ชว่ั โมง แลว้ เพ่มิ ขน้ึ สะสมอาหารก่อน ตอ่ มาใสป่ ยุ๋ เรง่ ให้ออกดอกใหญ่ตลอดป ี มกี ้านยาว ควรตัดแตง่ เร่ือย ๆ จนครบ 6 ชวั่ โมง กง่ิ ให้โปรง่  หลังแต่งกงิ่ แล้วให้ใสป่ ๋ยุ  รดนำ้าพอช่มุ เพื่อให้ปุ๋ยซมึ ลงดนิ ได้รวดเร็ว นะครับ ความภูมิใจและเห็นประโยชน์ของการท�ำเกษตรกรรม  ซึ่งจะกระตุ้นให้ เดก็ รกั และสนใจอาชพี เกษตรกรรมตอ่ ไป 31

สารบัญ ความร้ทู ัว่ ไป รู้จกั ราชนิ ีดอกไม้............................... 8 เรอื่ งราวของกหุ ลาบ.........................1 0 กุหลาบในประเทศไทย..................... 12 พันธ์กุ หุ ลาบ.................................... 14 สีของกุหลาบ...................................1 6 ลองทำ� ด:ู  ปลกู เตรียมพื้นท่ีปลูกกุหลาบ...............18  ลงมือปลูกกุหลาบ......................20  ดูแลราชินีดอกไม้........................22  โรคและแมลงศัตรู...........................24  ป้องกันโรคและแมลง......................26  กุหลาบออกดอกพร้อมเก็บ...............28  ปลูกกหุ ลาบในกระถาง................... 30  ปฏิทินการปลกู กุหลาบ.....................3 2 ตัวอ ่ยาง

ลองทำ� ดู: ทำ� อาหาร ย�ำกลีบกุหลาบ.........................................34  วุ้นกุหลาบ.................................................36  ลองท�ำดู: แปรรปู กุหลาบจามุน..................................38 เทียนหอมกล่ินกุหลาบ.....................40    เกร็ดความรเู้ สริม อุดมคุณคา่ นานาประโยชน.์ ............. 42 ขยายพันธุ์กุหลาบ...........................44  รวมกลเม็ดเก็บกุหลาบสด...............46  บุคคลส�ำคัญกับช่ือกุหลาบ...............48  ความลับกลีบกุหลาบ.......................50  ตัวอ ่ยาง

8 ร้จู กั ราชนิ ดี อกไม้ ในบรรดาดอกไมน้ านาพนั ธ ์ุ  “กหุ ลาบ” เปน็ ดอกไมย้ อดนยิ มเกอื บทกุ เทศกาล เพราะสสี นั สวยตรงึ ตา กลน่ิ หอมตรงึ ใจ จนถอื ไดว้ า่ เปน็ ราชนิ แี หง่ ดอกไม ้ มาเรยี นรสู้ ว่ นประกอบของตน้ กหุ ลาบกนั ดกี วา่   เชอ่ื ไหมวา่ กหุ ลาบจดั เปน็ พชื วงศเ์ ดยี ว กับสตรอว์เบอร์รแี ละท้อ ลองมาเรยี นรู้กันดกี ว่าว่าต้นกหุ ลาบมสี ่วนประกอบอะไรบ้าง  ต ดอก ดอกกหุ ลาบมที ง้ั ดอกเด่ยี วและดอกช่อ มีหลากหลายสขี ้นึ กบั สายพันธ์ุ  มีกล่ินหอมเป็นเอกลักษณ์   กุหลาบ  1  ดอกมีกลีบอย่างน้อย  5  กลีบ  และมี กลบี เลย้ี งสีเขยี วรองอยใู่ ตก้ ลีบดอก แยกเป็นแฉกปลายแหลม ใบ วั อยา่ ผล เป็นใบประกอบ มี งใบย่อย  5-9  ใบ  ลักษณะ กุหลาบมีผลแบบผลกลุ่ม ลักษณะผลแตกต่างกันตามแต่ กลมรีคล้ายรูปไข่ ปลายใบ ชนิด  เช่น  กลม  กลมแป้น  ยาวรี แหลม  ขอบใบหยักคล้าย มีเน้ือนุ่ม  และมีหลากสี  ได้แก่ ฟันเลื่อย  ผิวใบมีสีเขียว ส้ม แดง  เหลือง และน�้ำตาล  ผล เป็นมัน  หูใบติดกับก้านใบ กุหลาบแก่จะแห้งและแตกออก หรอื แยกออกชดั เจน ภายในมเี มลด็ สีน้�ำตาลด�ำ

ลำ�ตน้ ตัว เตมิ ความรู้ กหุ ลาบเปน็ ไมผ้ ลดั ใบ มที ง้ั ชนดิ พมุ่ และชนดิ เลือ้ ย ลำ�ต้น ผลแบ่งได้ 3 ประเภท  อ รากสงู ตง้ั แต่ 10 เซนตเิ มตรจนถงึ  1 เมตรขน้ึ ไป  ลำ�ตน้ และกง่ิ กา้ น คือ  ผลเด่ียว  ผลรวม  และ ผลกลุ่ม  ผลกุหลาบเป็นผล  มีสีเขียว  มีหนามแหลมปกคลุม หนามมีลักษณะงุ้มลงเพื่อ กลุ่ม  มีลักษณะพิเศษ  คือ  เกดิ จากดอกเดยี วแต่มีหลาย  ยา่ งปอ้ งกันแมลง ในกหุ ลาบชนดิ เล้อื ย หนามชว่ ยพยงุ ลำ�ต้นดว้ ย คาร์เพล  (ส่วนประกอบของ เกสรเพศเมยี ) แตล่ ะคารเ์ พล แยกจากกนั และจะเจรญิ เปน็ ผลยอ่ ย ๆ   เป็นระบบรากแก้ว มีรากแขนงแตกแยกย่อยออกมา  รากแกว้ จะหยง่ั ลกึ เกาะยดึ พน้ื ดนิ มน่ั คง เมอ่ื มอี าย ุ 2 ปขี น้ึ ไป 9

เรื่องราวของกุหลาบ กุหลาบมีถ่ินก�ำเนิดอยู่ในทวีปเอเชีย  เราพบเร่ืองราวและหลักฐาน เก่ียวกับกุหลาบกระจายอยู่บริเวณต่างๆ ทั่วโลก สะท้อนให้เห็นว่ามนุษย์ รจู้ กั และช่นื ชอบกหุ ลาบมาตง้ั แต่ยุคกอ่ นประวตั ิศาสตรแ์ ล้ว ปี  ค.ศ.  1800  พระนางโชเซฟีน  มเหสีของ จกั รพรรดนิ โปเลยี นท ่ี 1 แหง่ ฝรง่ั เศส โปรดใหส้ รา้ ง สวนข้ึนในคฤหาสน์มาลเมซง  เพ่ือรวบรวมและ เพาะพันธ์ุกุหลาบกว่า  250  พันธ์ุ  เช่ือกันว่าพันธ์ุ กหุ ลาบเหลา่ นน้ั คอื ตน้ ก�ำ เนดิ ของกหุ ลาบยคุ ใหม่ ตัวอ ่ยาง พบภาพจิตรกรรมฝาผนัง ลวดลายดอกกหุ ลาบในพระราชวงั บนเกาะครีต  ประเทศกรีซ  สร้าง เมอ่ื  1,700 ปกี อ่ นครสิ ตศ์ กั ราช ประมาณ 350-287 ปี พบช่อดอกกุหลาบแห้งในสุสาน  กอ่ นคริสต์ศักราช ทีออฟราสตัส  ฟาโรห์ตุตันคามุนแห่งอียิปต์  ซ่ึงสร้างเมื่อ นักธรรมชาติวทิ ยาชาวกรกี    ประมาณ 1,300 ปกี ่อนคริสตศ์ ักราช ได้บนั ทกึ เร่ืองราวเกี่ยวกับ ตน้ กุหลาบและการปลูกไว้ ในหนงั สอื  ฮสิ โทรอิ า แพลนทารมุ 10

ตัวอ ่ยาง ทป่ี ระเทศจนี  ประมาณ 206 ปีกอ่ นคริสตศ์ กั ราช ในสมัยราชวงศ์ฮ่ัน  มีบันทึกการปลูกกุหลาบป่าภายใน เขตพระราชวัง ในประเทศอิรัก พบเคร่อื งประดับรูปดอกกุหลาบ ในหลมุ ฝงั ศพกษตั รยิ ช์ าวสเุ มเรยี นแหง่ อารยธรรมเมโส- โปเตเมยี  มีอายุยอ้ นไปถึง 3,200 ปกี ่อนครสิ ต์ศักราช 11

กุหลาบในประเทศไทย ไมม่ หี ลกั ฐานแนช่ ดั วา่  ในประเทศไทยเรม่ิ ปลกู กหุ ลาบตงั้ แตเ่ มอื่ ใด แตม่ ปี ลกู แพรห่ ลาย ตงั้ แตส่ มยั รชั กาลท ่ี 5  ปจั จบุ นั ดอกกหุ ลาบกลายเปน็ ดอกไมเ้ ศรษฐกจิ ทส่ี �ำคญั  นอกจากซอื้ ขาย ในประเทศแล้ว ยังส่งออกไปขายตา่ งประเทศอีกด้วย กหุ ลาบในวรรณคดีไทย ภาคเหนอื วรรณคดถี ือเปน็ หลกั ฐานอีกประเภทท่ี สะท้อนว่าคนในอดีตรู้จักกุหลาบเป็นอย่างดี  เชียงใหม่ เชียงราย ตาก กวีมักเปรียบความงดงามของหญิงสาว ตลาดซื้อขายดอกไม้ กับดอกไม้อย่างเร่ือง  มัทนะพาธา ซ่ึงเป็น ขนาดใหญ่ของไทยอยูท่ ่ี บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6 กล่าวถึงตัวอ ่ยาง ปากคลองตลาดจ้ะ เทพธิดาชื่อ มัทนา หญิงผู้มีหน้าตางดงาม จนท�ำให้จอมเทวาช่ือ สุเทษณ์ หลงรักเป็น อย่างมาก แต่นางไม่มีใจรักตอบ  นางจึง  ถกู สาปเปน็ ดอกกหุ ลาบ ประเทศไทย ภาคกลาง มพี ืน้ ท่ีปลกู กุหลาย มากกวา่ 5,500 ไร่ นครปฐม สมทุ รสาคร เชียวนะ ภาคตะวนั ตก ราชบุรี กาญจนบุรี ดงกหุ ลาบ แหล่งปลกู กหุ ลาบขนาดใหญท่ ส่ี ดุ ในประเทศ อยู่ที่อ�ำเภอพบพระ  จังหวัดตาก  ซึ่งมีพื้นท่ีราบ มากกว่าจังหวัดอื่น ๆ ในภาคเหนือ อีกทั้งยังสูงจาก ระดับทะเล  600-1,000  เมตร  จึงมีสภาพอากาศ เหมาะแกก่ ารปลกู กหุ ลาบเปน็ อยา่ งย่ิง 12