ช่องทางการขยายอาชีพ

หนงั สอื เรียนสาระการประกอบอาชพี รายวชิ าชอ งทางการขยายอาชพี (อช31001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2554) หลักสูตรการศึกษานอกระบบการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 หา มจําหนาย หนงั สอื เรยี นเลม น้ีจัดพมิ พด วยงบประมาณแผน ดนิ เพอ่ื การสึกษาตลอดชวี ติ สาํ หรบั ประชาชน ลขิ สิทธ์ิเปน ของ สาํ นกั งาน กศน. สาํ นกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สํานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ

หนังสือเรียนสาระการประกอบอาชพี รายวิชาชอ งทางการขยายอาชีพ (อช31001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2554) เอกสารทางวิชาการหมายเลข 26/2555



สารบัญ คาํ นํา 1 สารบัญ 7 โครงสรา งรายวชิ า ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย 9 บทท่ี 1 การงานอาชพี 12 26 เร่ืองท่ี 1 ความสําคัญและความจําเปนในการครองชีพ 32 เร่ืองท่ี 2 การขยายอาชีพในชุมชน ประเทศ และโลก 36 เร่ืองท่ี 3 การขยายกระบวนการจัดการงานอาชีพในชุมชน เร่ืองท่ี 4 คณุ ธรรม จรยิ ธรรม 54 เร่ืองท่ี 5 การอนุรักษพลังงานและสิ่งแวดลอมในการขยายอาชีพ 55 56 ในชุมชน สังคม และภูมิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวปี เอเซีย ทวปี ออสเตรเลีย 58 ทวปี อเมริกา ทวปี ยุโรป และทวีปอัฟริกา บทท่ี 2 ชอ งทางการขยายอาชีพ 70 เร่ืองท่ี 1 ความจําเปนในการมองเห็นชองทางการประกอบอาชีพ 71 เร่ืองท่ี 2 ความเปนไปไดของการขยายอาชีพ 76 เร่ืองท่ี 3 การกาํ หนดวิธีการ ขั้นตอนการขยายอาชีพ 93 และเหตุผลของการขยายอาชีพ บทท่ี 3 การตดั สนิ ใจเลือกขยายอาชพี เร่ืองที่ 1 ภารกิจเพื่อความมั่นคงการทําในธุรกิจอาชีพ เรื่องท่ี 2 การวัดผลและประเมินผลความมั่นคงในอาชีพ เรื่องท่ี 3 การตัดสินใจขยายอาชีพดวยการวเิ คราะหศ ักยภาพ ภาคผนวก 98 คณะผจู ดั ทํา

คาํ แนะนําในการใชห นงั สอื เรยี น หนังสือสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาชองทางการขยายอาชีพ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเปน แบบเรียนท่ีจัดทาํ ข้นึ สําหรับผเู รยี นที่เปน นักศกึ ษานอกระบบ ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาชองทางการขยายอาชีพ ผูเ รียนควรปฏิบัติ ดงั น้ี 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอสาระสําคัญ ผลการเรียนรทู ่คี าดหวงั และขอบขายเนื้อหา 2. ศึกษารายละเอียดเนื้อหาของแตละบทอยางละเอียดและทํากิจกรรมตามที่กําหนด แลวตรวจสอบกับ ผูร ู ครู หรอื แนวตอบกจิ กรรมทก่ี าํ หนด ถาผูเรียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหาใหมให เขาใจกอนทจี่ ะศึกษาเร่อื งตอไป 3. ผูเ รียนทําความเขาใจลักษณะการประกอบอาชีพในชุมชน ประเทศ และภูมิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวีป เอเซีย ทวีปออสเตรเลีย ทวีปอเมริกา ทวีปยุโรป และทวีปอัฟริกา เพื่อสามารถ นํามาใชเปนพืน้ ฐานในการ จัดการเรียนรูเ พือ่ การขยายอาชีพได จากการศึกษาในระดับประถมศึกษา และมัธยมศึกษาตอนตน หลักสูตรนี้ หรือถาผูเ รียนใด มิไดผานการศึกษาตามหลักสูตรนีม้ ากอนสามารถ กลับไปทบทวนหนังสือเรียนใน ระดับ ประถมศึกษามัธยมศึกษาตอนตน โดยเฉพาะ (อช11001) ชองทางการเขาสูอ าชีพ และ (อช21001) ชองทาง พัฒนาอาชีพ 4. หนังสือเรียนเลมนีเ้ นนการจัดการเรียนรูในลักษณะกระบวนการสวนใหญจะยกตัวอยางอาชีพ เกษตรกรรมแตอาชีพอนื่ ๆ ก็สามารถนํากระบวนการไปใชได 5. หนงั สอื เรียนเลม นม้ี ี 4 บท คอื บทที่ 1 การงานอาชีพ บทที่ 2 ชองทางการขยายอาชีพ บทที่ 3 การตัดสินใจเลือกขยายอาชีพ

โครงสรางรายวชิ า ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย สาระสาํ คญั 1. เหตุผลความจําเปนในการขยายอาชีพ 2. ปจ จัยจําเปน เพอ่ื นาํ อาชพี ไปสูความมั่นคง 3. การปฏิบัติการตรวจสอบระบบการสรางความมั่นคง 4. การประเมินความเปนไปไดในการนําแนวทางขยายอาชีพไปใชจริง ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง 1. อธิบายความหมาย ความสําคัญ วิเคราะหลักษณะงาน ขอบขายงาน อาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และภมู ภิ าค 5 ทวีป ไดแ ก ทวปี เอเซีย ทวปี ออสเตรเลยี ทวปี อเมรกิ า ทวีปยุโรป และทวปี อัฟริกา ที่จะนําไปสูความมั่นคงที่ เหมาะสมกับศักยภาพของตน และสอดคลองกับชุมชน สงั คม 2. อธิบายเหตุผลปจจัยความจําเปนในการนําอาชีพไปสูความมั่นคงที่ เหมาะสมกับศักยภาพของตนเองได 3. ตรวจสอบระบบการสรางความมั่นคง 4. ปฏิบัติการวิเคราะหเพื่อการสรางความมั่นคงในอาชีพได ขอบขา ยเนื้อหา การงานอาชีพ ชองทางการขยายอาชีพ บทที่ 1 การตัดสินใจเลือกขยายอาชีพ บทที่ 2 บทที่ 3 สื่อการเรยี นรู 1. ใบงาน 2. ใบความรู

7 บทที่ 1 การงานอาชพี สาระสาํ คญั การประกอบอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และภูมภิ าค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเซีย ทวปี ออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวีปยุโรป และทวีปอัฟริกา ที่เหมาะสมกับศักยภาพของตนและสอดคลองกับชุมชนเพื่อชอง ทางการขยายอาชีพ  ผลการเรียนรูทคี่ าดหวัง ผูเ รยี นมีความรู ความเขาใจ มีเจตคติที่ดีในงานอาชีพ สามารถอธิบายลักษณะ ขอบขายกระบวนการ ผลิตงานอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และภูมภิ าค 5 ทวีป ไดแ ก ทวีปเอเซยี ทวปี ออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวีปยโุ รป และทวปี อัฟรกิ าได และสามารถนํามา วิเคราะหในการขยายอาชีพบนฐานของการมีคุณธรรม จริยธรรม และการอนุรักษพลังงาน และสง่ิ แวดลอ ม  ขอบขายเน้ือหา เร่ืองท่ี 1 ความสําคัญและความจําเปนในการขยายอาชีพ เร่ืองที 2 การขยายอาชีพในชุมชน ประเทศ และ ภูมภิ าค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเซีย ทวีปออสเตรเลยี ทวีปอเมรกิ า ทวปี ยโุ รป และทวีปอัฟริกา เชน งานอาชีพดาน เกษตรกรรม งานอาชีพดานอุสาตหกรรม งานอาชีพดานพาณิชยกรรม งาน อาชีพดานความคิดสรางสรรค และงานอาชีพดานอํานวยการและอาชีพเฉพาะ เร่ืองท่ี 3 การขยายกระบวนการจัดการงานอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และ ภูมภิ าค 5 ทวีป ไดแ ก ทวีปเอเซยี ทวีปออสเตรเลยี ทวีปอเมรกิ า ทวีปยโุ รป และทวปี อัฟรกิ า - การจัดการทางผลิต ไดแ ก การวางแผน การจัดทําโครงการ การ ใชวัสดอุ ปุ กรณ การใชแรงงาน การใชสถานที่ การใชทุน เปน ตน - การจดั การการตลาด ไดแ ก การกําหนดทิศทาง การตลาด การหา ความตองการของตลาด เชน การขนสง การขาย การกําหนดราคา ขาย การทําบัญชีประเภทตาง ๆ เปน ตน เร่ืองท่ี 4 คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ไดแ ก ความรับผิดชอบ ความประหยัด การอดออม ความสะอาด ความประณีต ความขยัน ความซอ่ื สตั ย เปน ตน

8 เร่ืองท่ี 5 การอนุรกั ษพลังงานและสง่ิ แวดลอมในการขยายอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และ ภูมภิ าค 5 ทวีป ไดแก ทวปี เอเซีย ทวีปออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวีปยโุ รป และทวีปอัฟริกา  ส่อื การเรียนรู - หนงั สือเรยี น - ใบงาน

9 เรอื่ งท่ี 1 : ความสาํ คัญและความจําเปนในการครองชพี การขยายขอบขายอาชีพ หมายความถึง กิจกรรมอาชีพที่มีอยูสามารถขยายกิจกรรมที่เกีย่ วของและสัมพันธออกไปเปน ขอบขายอาชีพที่สรางรายได ใชทุน ทรัพยากรจากอาชพี หลักใหเ กิดคุณคา สรางความเขมแข็งยั่งยืนในอาชีพได เชน 1. การขยายขอบขยายอาชีพจากการหมุนเวียนเปลี่ยนรูปผลผลิตภัณฑ หรือผลพลอยไดไปสูก ิจกรรม ใหม เชน 1.1 สรางธุรกิจแปรรูปหมูจากฟารมหมูของตนเอง 1.2 สรางธรุ กิจปุยหมักจากขห้ี มู 1.3 สรางธุรกิจขนมหวานเยลลี่จากหนังหมู 2. การขยายขอบขายอาชีพจากการสรางและพัฒนาเครือขายจากอาชีพ เชน 2.1 เฟรนชาย ชายสบ่ี ะหม่เี ก๊ยี ว 2.2 การสรางเครือขายนาขาวอินทรีย 3. การขยายขอบขายอาชีพจากการตลาด เชน 3.1 สวนมะพรา วนาํ้ หอมแมต มุ ศูนยกลางรับซื้อและขายสงมะพราวน้ําหอม ภายใตการควบคุมคุณภาพของตนเอง 4. การขยายขอบขายอาชีพ จากการสงเสริมการทองเที่ยว เชน 4.1 จดั บริการทอ งเทยี่ วพักผอน กินอาหารเกษตรอนิ ทรยี ทไ่ี รส ดุ ปลายฟา 4.2 ทองเที่ยวชิมผลไม ชมสวนชาวไรจันทบุรี 5. การขยายขอบขายอาชีพกับการสงเสริมสุขภาพและอนามัย เชน 5.1 พักฟนรับประทานอาหารธรรมชาติไรสารพิษ ปฏบิ ตั ิธรรมกบั Home stay ครองรางจระเข 6. การขยายขอบขายอาชีพกับการเรียนรู เชน 6.1 เรียนรูร ะบบนเิ วศ ความพอเพยี งท่ีไรนาสวนผสมคณุ พชิ ิต

10 กิจกรรมที่ 1 ความสาํ คญั และความจาํ เปน ในการขยายอาชพี คาํ ชีแ้ จง : ใหค รแู ละนกั เรยี นรวมกนั นําผลการวเิ คราะหของกลุม มาเทยี บเคยี งกับสาระ ความหมายความสําคัญ และความจําเปนในการขยายอาชีพ แลวรวมกันคิดใหความหมายตอคําตาง ๆ ทีก่ ําหนดไวในแบบบันทึกนี้ เพื่อสรางความเขาใจรวมกันของชุมชนใหเปนไปในทิศทางเดียวกัน ขอบขายของการขายอาชีพ หมายความถึง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ กิจกรรมอาชพี ที่ทําอยู หมายความถึง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การสรางรายได หมายความถึง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การใชทุน ใชทรัพยากร หมายความถึง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ความเขมแข็งและความยั่งยืน หมายความถึง................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

11 การหมนุ เวยี นเปลย่ี นรปู หมายความถึง .......................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การสรางและพัฒนาเครือขายจากอาชีพหลัก หมายความถึง................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การขยายอาชีพจากการตลาด หมายความถึง.............................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การขยายอาชีพจากการสงเสริมการทองเที่ยว หมายความถึง............................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ การขยายอาชีพจากการสงเสริมสุขภาพ อนามัย หมายความถึง........................................................... ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ อ่นื ๆ ยังมีอะไรบางที่ควรจะนิยามเอาไว................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

12 เรอ่ื งที่ 2 : การขยายอาชพี ในชมุ ชน ประเทศ และ ภมู ภิ าค 5 ทวีป ไดแก ทวปี เอเซยี ทวีปออสเตรเลยี ทวปี อเมริกา ทวปี ยุโรป และทวปี อฟั รกิ า กลุม อาชีพใหม จากการเปลี่ยนแปลงในบริบทโลกทั้งในสวนการรวมกลุมทางการเงิน การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีอยาง รวดเรว็ การเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติและสิ่งแวดลอม การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผูบริโภค การรวมกลุม ทางเศรษฐกิจ และประการสําคัญคือ การเปลี่ยนแปลงโครงสรางประชากรทางสังคม ดังนั้น อาชีพในปจจุบัน จะตองมีการพัฒนาวธิ ีการและศกั ยภาพในการแขงขนั ไดใ นระดบั โลก ซึ่งจะตอ งคํานึงถึงบริบทภูมิภาคหลักของ โลก หรือ “รูศกั ยภาพเขา” หมายถึงทวีปเอเซยี ทวปี อเมรกิ า ทวีปยโุ รป ทวีปออสเตเลยี และทวปี แอฟรกิ า และ จะตอ ง “รูศกั ยภาพเรา” หมายถึงรูศักยภาพหลักของพื้นที่ประเทศไทย คือศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแต ละพืน้ ที่ ศกั ยภาพของศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิตของแตละพืน้ ท่ี และศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ย ในแตละพนื้ ท่ี ดังนน้ั เพื่อใหก ารประกอบอาชีพสอดคลองกับศักยภาพหลกั ของพื้นทีแ่ ละสามารถแขง ขันในเวที โลก จึงไดกาํ หนดกลุมอาชพี ใหม 5 กลมุ อาชีพ คือ กลุมอาชีพใหมดา นการเกษตร กลมุ อาชีพใหมด า นพาณิชยก รรม กลุมอาชีพใหมดานอุตสาหกรรม กลุมอาชีพใหมดานความคิดสรางสรรค และกลุมอาชีพใหมดานบริหาร จัดการและบริการ 1. กลุม อาชพี ใหมดานการเกษตร คือการพัฒนาอาชีพในดานการเกษตรเกี่ยวกับการปลูกพืช เลี้ยงสัตว การประมง โดยนํา องคความรูใหม เทคโนโลยี/นวัตกรรม มาพัฒนาใหสอดคลอ งกบั ศักยภาพหลัก ของพื้นที่ คือศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแตละพื้นที่ ตามลักษณะภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศ และทาํ เลทตี่ ้ังของแตล ะพื้นที่ ศักยภาพของศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ขี องแตละพ้นื ทแี่ ละศักยภาพของ ทรพั ยากรมนุษยในแตละพื้นท่ี อาชีพใหมดานการเกษตร เชน เกษตรอินทรีย เกษตรผสมผสาน เกษตรทฤษฎี ใหม วนเกษตร ธุรกจิ การเกษตร เปน ตน 2. กลุมอาชีพใหมดานพาณชิ ยกรรม คือการพัฒนาหรือขยายขอบขายอาชีพดานพาณิชยกรรม เชน ผใู หบรกิ ารจําหนา ยสินคาทัง้ แบบคาปลกี และคา สง ใหแ กผบู ริโภคทงั้ มีหนา รานเปนสถานที่จัดจําหนา ย เชน หา งรา น หางสรรพสินคา ซุปเปอรส โตร รา นสะดวกซ้ือ และการขายท่ีไมม หี นารา น เชนการขายผานสอื่ อเิ ลคทรอนกิ ส

13 3. กลมุ อาชพี ใหมดา นอุตสาหกรรม คือการพัฒนาอาชีพที่อาศัยองคความรู เทคโนโลยี/ นวัตกรรม อาชีพเกี่ยวกับงานชาง ซึ่งไดแกชางไฟฟา ชางไม ชางยนต ชางประปา ชางปูน และชางเชื่อมให สอดคลองกับความตองการของตลาดในประเทศและตางประเทศและศักยภาพหลักของพื้นที่ เชน ผูผลิต ชนิ้ สวนอเิ ลคทรอนกิ สเ คร่ืองใชไฟฟา หรอื อุปกรณอเิ ลคทรอนกิ สโดยท่วั ไป เชน IC PCB ผูประกอบรถยนต และยานยนตประเภทตาง ๆ ผูผลิต ตวั แทนจาํ หนายหรือผูประกอบชิ้นสว นหรืออะไหลรถยนต ผูใหบรกิ ารซอ ม บาํ รุงรถยนต ผจู ดั จําหนายและศูนยจ ําหนา ยรถยนตท ง้ั มือหน่งึ มือสอง ผผู ลติ และจาํ หนายเคร่ืองจักรและ เครื่องมอื ทุกชนิด เชน เคร่ืองจกั รกลหนกั เคร่อื งจกั รกลเบา ผลิตอุปกรณหรือสว นประกอบพน้ื ฐานของ เคร่ืองใชไ ฟฟาตา ง ๆ เชนสายไฟ หลอดไฟ ฉนวนไฟฟา มอรเตอรตา ง ๆ การผลิตอลูมเิ นย่ี ม ผลิตและตัวแทน จําหนา ยผลติ ภณั ฑเหล็ก สเตนเลส ผผู ลติ จําหนายวสั ดุกอสราง วสั ดุตกแตง สขุ ภัณฑ การกอ สรา ง อาคาร หรือที่ อยูอ าศัย 4. กลมุ อาชพี ใหมดานความคิดสรางสรรค ทามกลางกระแสการแขงขันของโลกธุรกิจที่ไรพรมแดนและการพัฒนาอยางกาวกระโดด ของเทคโนโลยีการสื่อสารและการคมนาคม การแลกเปลี่ยนสินคาจากที่หนึ่งไปยังอีกสถานที่ที่อยูหางไกลนั้น เปนเรื่องงายในปจจุบันเมื่อขอจํากัดของการขามพรมแดนมิใชอุปสรรคทางการคาตอไปจึงทําใหผูบริโภคหรือผู ซือ้ มสี ิทธเิ ลอื กสินคาใหมไ ดอยางเสรีทัง้ ในดานคุณภาพและราคา ซึง่ การเรียนรูและพัฒนาสนิ คาและบริการตา ง ๆทม่ี ีอยใู นตลาดอยแู ลวในยคุ โลกไรพรมแดนกระทําไดง าย ประเทศที่มตี น ทุนการผลติ ต่ํา เชน ประเทศจีน อนิ เดยี เวียดนาม และประเทศในกลุมยุโรปตะวันออก จะมีความไดเปรียบในการแขงขันดานราคา ดวยเหตุนี้ ประเทศผูนําทางเศรษฐกิจหลายประเทศจึงหันมาสงเสริมการดําเนินนโยบายเศรษฐกิจสรางสรรคเพื่อพัฒนา สนิ คา และบริการใหม ๆ และหลีกเลี่ยงการผลิตสนิ คาทีต่ อ งตอสดู า นราคา โดยหลักการของเศรษฐกิจสรางสรรค คือแนวคิดหรือแนวปฏิบตั ิที่สราง/เพิ่มมูลคาของสินคาและบริการไดโดยไมตองใชทรัพยากรมากนัก แตใช ความคิด สติปญญา และความสรางสรรคใหมากขึ้น ทิศทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ไดก าํ หนด ยุทธศาสตรการปรับโครงสรางเศรษฐกิจสูการเจริญเติบโตอยางคุณภาพและยั่งยืน ใหความสําคัญกับการปรับ โครงสรางเศรษฐกิจบนฐานความรู ความคิดสรางสรรคและภูมิปญญา ภายใตปจจัยสนับสนุนที่เอื้ออํานวยและ ระบบการแขงขันที่เปนธรรมเพื่อสรางภูมิคุมกันใหกับประเทศ มุงปรับโครงสรางและการลงทุนใหสอดคลอง กับความตองการของตลาดทั้งภายในและตางประเทศ สรางมูลคาเพิ่มใหกับสาขาบริการที่มีศักยภาพบนพื้นฐาน

14 ของนวัตกรรมและความคิดสรางสรรค พัฒนาธุรกิจสรางสรรคและเมืองสรางสรรค เพิ่มผลิตภาพของภาคเกษตร และสรางมูลคาเพิ่มดวยเทคโนโลยีและกระบวนการผลิตที่เปน มติ รกบั ส่งิ แวดลอม พัฒนาภาคอุตสาหกรรมสู อุตสาหกรรมฐานความรูเชิงสรางสรรคและเปนมิตรตอสิ่งแวดลอม พัฒนาโครงสรางพื้นฐานและระบบโรจิ สติกส สรางความมั่นคงดานพลังงานควบคูไปกับการปฏิรูปกฎหมายและกฎระเบียบตาง ๆทางเศรษฐกิจและการ บรหิ ารจดั การเศรษฐกจิ สวนรวมอยา งมีประสทิ ธิภาพเพอื่ ใหเปนฐานเศรษฐกจิ ของประเทศท่ีเขมแข็งและ ขยายตัวอยางมีคุณภาพ กลุมอาชีพใหมดานความคิดสรางสรรค จึงเปนอาชีพที่อยูบนพื้นฐานของการใชองคความรู (Knowledge)การศึกษา(Education) การสรางสรรคงาน (Creativity) และการใชทรัพยสนิ ทางปญญา(Intellectual Property) ท่ีเชือ่ มโยงกบั พนื้ ฐานทางวัฒนธรรม(culture) การสั่งสมความรูของสังคม(Wisdom) และเทคโลโลยี/ นวตั กรรมสมยั ใหม (Technology and Innovation) (อาคม เติมพิทยาไพสิฐ,2553) ดังนน้ั กลุมอาชีพใหมด าน ความคิดสรางสรรค จึงเปนการตอยอดหรือการพฒั นาอาชีพในกลมุ อาชีพเดมิ คอื กลมุ อาชีพเกษตรกรรม กลมุ อาชีพอุตสาหกรรม กลุมอาชีพพาณิชยกรรม กลุมอาชีพคหกรรม กลุมอาชีพหัตถกรรม และกลุมอาชีพ ศลิ ปกรรม กลุมอาชีพใหมดานความคิดสรางสรรค เชน แฟช่นั เสือ้ ผา เคร่ืองประดับ เคร่ืองสําอาง ทรงผม สปาสมนุ ไพร การออกแบบสือ่ /ภาพยนตร/โทรทัศน เคร่ืองใชไฟฟา เฟอรนิเจอร วสั ดุกอสรางแบบประหยัด พลงั งาน เซรามิก ผาทอ จักสาน แกะสลัก รถยนตพ ลงั งานทางเลอื ก ขากลอัตโนมตั ิเพอื่ ผูพิการ การทอ งเที่ยว เชิงวฒั นธรรม ตลาดนาํ้ อโยธยา เปน ตน 5.กลมุ อาชีพใหมดา นบรหิ ารจัดการและบรกิ าร เชน ธรุ กจิ บริการทองเที่ยว ธุรกจิ บรกิ ารสขุ ภาพ ธรุ กจิ บรกิ ารโลจสิ ติกส ธุรกิจภาพยนต ธุรกิจการจัดประชุมและแสดงนทิ รรศการ บรกิ ารทป่ี รกึ ษาดาน อสงั หาริมทรพั ย ทีป่ รึกษาทางธรุ กิจ งานอาชีพใหมทั้ง 5 กลุม ในอนาคตจะมีการเติบโตทางธุรกิจมากขึน้ จงึ มีความตองการ เจาหนาที่ บุคคล พนักงาน เพื่อควบคุมและปฏิบัติงานที่มีความรู ความสามารถ และทักษะฝมือเปนจํานวนมาก

15 การขยายขอบขายอาชีพระดับประเทศ ธุรกิจที่มีการขยายขอบขายอาชีพในระดับประเทศ มักจะเปนธุรกิจทีส่ รางประสิทธิภาพในระบบการ จัดการใชทรัพยากรที่เกีย่ วของกับการจัดการกําลังคนทั้งระดับบริหารจัดการ และแรงงาน การจัดการเงินทุน การจัดการวัสดุนําเขา การผลิต และกระบวนการผลิตใหไดผลผลิตสูงสุด และมีของเสียหายนอยทีส่ ุดเปน เรื่องสําคัญในงานอาชีพดานเกษตรกรรม งานอาชีพดานอุตสาหกรรม งานอาชีพดานพาณิชยกรรม งานอาชีพดานความคิดสรางสรรค และงานอาชีพดานอํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง ดังนัน้ การจัดตัง้ ธุรกิจ รองลงมา ที่มีความสัมพันธสอดคลองกับการลดปริมาณการเสียหายใหนอยทีส่ ุดจนเหลือศูนยรองรับธุรกิจหลัก จึงเกิดการขยายขอบขายอาชีพขึ้น ตัวอยา งท่ี 1 การขยายขอบขายจากอาชีพผลิตกระเปาถือสุภาพสตรี การขยายอาชพี ระดบั โลก

16 การขยายอาชพี ระดบั โลก หากเราจะมองไปทีป่ ระเทศมหาอํานาจทางเศรษฐกิจ ไดแก สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝร่ังเศส เยอรมนั ญ่ีปุน ซ่งึ เปนนักคดิ นกั พฒั นาอตุ สาหกรรมขนาดใหญ เชน อุตสาหกรรมรถยนต อุตสาหกรรมเคมี อุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกส และอืน่ ๆ ลวนแตทําลายสิง่ แวดลอมประเทศมหาอํานาจเหลานีจ้ ึงขยายขอบขาย การผลิตออกไปยังประเทศที่คาจางแรงงานต่ํา และหันกลับมาอนุรักษศิลปวัฒนธรรม สิง่ แวดลอม สรางความ สวยงามใหกับบานเมือง และชนบท สรางเศรษฐกิจจากการทองเทีย่ ว หันมาพัฒนาการผลิตอาหาร พืช ผัก ผลไม เน้ือสัตว ในระบบเกษตรอินทรียทีม่ ีความปลอดภัยและคุณภาพสูง เพือ่ สรางพืน้ ฐานสุขภาพชีวิต ประชาชนของเขาใหอยูดีมีสุขสูการมีปญญาอันล้ําเลิศ ตวั อยา งที่ 1 การขยายขอบขา ยอาชพี จากเกษตรอินทรยี  จากตวั อยา งเราจะเห็นวา อาชีพปลูกพืชอินทรียเปนอาชีพหลักทีส่ ามารถขยายขอบขายออกไปเปน อาชีพปศุสัตวและประมง อาชีพแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร อาชีพทองเที่ยวเชิงอนุรักษ และอาชีพ จัดการเรียนรูเกยี่ วขอ งกบั เกษตรอินทรีย

17 กจิ กรรมท่ี 2 การขยายอาชพี ในชมุ ชน ประเทศ และภมู ภิ าค 5 ทวีป ไดแ ก ทวีปเอเซีย ทวปี ออสเตรเลยี ทวีปอเมริกา ทวีปยโุ รป และทวปี อฟั รกิ า แบบบันทึกผลการวิเคราะหเปรียบเทียบหาความแตกตางและเหมือนกันระหวางการขยายอาชีพระดับชุมชน ระดับประเทศ และตางประเทศ

18 กิจกรรมท่ี 3 การขยายอาชพี ในชุมชน ประเทศ และ ภมู ภิ าค 5 ทวปี ไดแ ก ทวปี เอเซีย ทวปี ออสเตรเลีย ทวีปอเมรกิ า ทวปี ยุโรป และทวปี อฟั ริกา คําชี้แจง : ใหผูเ รียนคิดจากประสบการณของตนเองวาการประกอบอาชีพของทานควรจะมีขอบขาย อะไรบางทจี่ ะนาํ ไปสกู ารขยายอาชพี เพื่อสรา งความเขมแข็งยั่งยนื ใหกับตนเองไดดวยการคิดวิเคราะหจาก องคประกอบในตารางน้ี แลวระบขุ อบขายอาชพี ท่ีควรจะเก่ียวของ 1. อาชพี ของผเู รยี นที่ประกอบการอยูคอื ...................................................................... 2. ผลการวิเคราะหขอบขายอาชีพที่ควรจะเกีย่ วของเพือ่ สรางความเขมแข็งยัง่ ยืนใหกับตนเองและ สมั พนั ธก ับอาชพี ท่ที าํ อยูได

19 คําชีแ้ จง : ใหกลุม ผูเ รียนและครูรวมกันนําผลการวิเคราะหของตนเองมาบูรณาการเปนขอบขายการขยายอาชีพ ของกลมุ 1. กลมุ ผเู รยี นหมทู ี่..........ตําบล...............อาํ เภอ...................จงั หวัด......................... 2. ผลการวิเคราะหขอบขายอาชีพที่ควรจะเกี่ยวของเพื่อสรางความเขมแข็งยั่งยืนใหกับชุมชน

20 กจิ กรรมท่ี 4 การขยายอาชพี ในชมุ ชน ประเทศ และ ภมู ภิ าค 5 ทวปี ไดแก ทวีปเอเซยี ทวปี ออสเตรเลีย ทวีปอเมรกิ า ทวปี ยโุ รป และทวปี อัฟริกา คาํ ชีแ้ จง : ขอใหผ เู รยี นไดใ ชเ วลาทบทวนนึกคิดบนฐานประสบการณตรงวา สภาวะแวดลอมตาง ๆ ทีเ่ กีย่ วของ กับตัวเรามีอิทธิพลทําใหอาชีพทีเ่ คยทําอยูต องขยายขอบเขตออกไปมีลักษณะเหตุผลความจําเปนอยางไร เมื่อ วเิ คราะหแ ลว ขอใหบ นั ทกึ ลงในแบบบนั ทกึ น้ี

21

22

23 คําชีแ้ จง : ใหกลุมผูเ รียนรวมกันทําบันทึกผลการคิดหาเหตุผลในการขยายอาชีพจากประสบการณจริงของ ตวั ผูเรยี นมาสรุปจดั เปนความคดิ ของกลุม

24 กิจกรรมท่ี 5 การขยายอาชพี ในชมุ ชน ประเทศ และ ภมู ภิ าค 5 ทวปี ไดแ ก ทวปี เอเซีย ทวีปออสเตรเลีย ทวปี อเมริกา ทวีปยุโรป และทวีปอฟั รกิ า คําชแี้ จง : ใหค ณะครแู ละผูเรียนรว มกนั ทําความเขาใจในการพิจารณาคิดตัดสินใจวาประเด็นเหตุผลความจําเปน ในแตละตัว มีปฏิสัมพันธในทางเดียวกันกับตัวแปรดานคุณคานแตละตัวหรือไม ถาสัมพันธใหคะแนน 1 ไมสมั พันธให 0 แลว รวมคะแนนในแตล ะประเดน็ เมื่อพิจารณาครบทุกประเดน็ แลว ใหจัดลําดับความสําคัญจาก คะแนนมากไปนอ ย ดงั ตวั อยาง อภิปรายผลการวิเคราะห จากตารางสามารถอธิบายไดวา ประเด็นเหตุผลขยายอาชีพการปลูกไมใชงาน และการเลี้ยงปลานิลกินใบมันเทศ เปนประเด็นทม่ี คี วามสําคญั ทสี่ ดุ

25 คําชี้แจง : ใหผูเ รียนรวมกันพิจารณาคิดตัดสินใจจัดลําดับความสําคัญของเหตุผลความจําเปนของการขยาย ขอบขายอาชีพของกลุมหรือชุมชน

26 เรือ่ งที่ 3 : การขยายกระบวนการจดั การงานอาชพี ในชมุ ชน 1. การกําหนดแนวทางขยายอาชีพ 1.1 เหตผุ ลการขยายขอบขา ยอาชีพ เหตุผลความจําเปนในอาชีพทีก่ ลาวไวในเบื้องตนสามารถสรุปเหตุผลของการขยายขอบขายอาชีพได ดงั น้ี 1. สภาพแวดลอมทางเศรษฐกิจ 2. สภาพแวดลอมทางสังคม 3. สภาพแวดลอ มทางวฒั นธรรม 4. สภาพแวดลอ มทางสง่ิ แวดลอ ม ในการปฏิบัติเหตุผลในการขยายขอบขายอาชีพ ในแตละสภาพแวดลอมนัน้ ไมอิสระตอกัน แตมี ความเชื่อมโยงผูกพันกนั และเปนไปเพื่อการเพิ่มรายไดของอาชีพหลักทีจ่ ะผลิตผลมาหมุนเวียนเปลีย่ นรูปสราง มูลคาเพมิ่ ดังตวั อยา งตามแผนภูมิน้ี 1.2 ความคดิ รวบยอดของหลกั การขยายอาชพี ในการกําหนดแนวทางขยายอาชีพ เราควรสรุปกิจกรรมหลักของการขยายอาชีพใหมองเห็นชัดเจน เปนความคิดรวบยอดทีป่ ระกอบดวย ปจจัยนําเขาเพือ่ การขยายอาชีพ คืออะไร กระบวนการผลิตทําอยางไร และสุดทายจะเกดิ อะไรขน้ึ ดงั ตัวอยา งน้ี

27 จากแผนภูมิสามารถอธิบายไดวา ความคิดรวบยอดของการขยายขอบขายอาชีพ เปนการขยายอาชีพมาจากการ ใชยอดและหัวมันเทศไมไดมาตรฐาน มาแปรรูปเปน อาหารใหห มกู นิ ใชเวลาเลีย้ งไมเกิน 4 เดือนจะไดนํ้าหนัก เฉลีย่ ตวั ละ 90 กก. 1.3 วเิ คราะหพ อเพยี งในการดาํ เนนิ งาน เปนกิจกรรมตอเนือ่ งจากผูเรียน สามารถหาเหตุผลและสรางความคิดรวบยอดได แลวนําความเขาใจ มาวิเคราะหหาปฏิสัมพันธระหวางตัวแปรการผลิต ประกอบดวย ผลผลิตทีจ่ ะทําการลดตนทุน และตัวแปร ความพอเพียงทีป่ ระกอบดวยความมีเหตุผล ความพอเพียง ภูมิคุม กัน ความรอบรูและคุณธรรม ผลการ วิเคราะหจ ะทําใหมองเห็นสงิ่ ทเี่ กดิ และสิ่งที่จะตองทําในขอบเขตของความพอเพียง ดงั น้ี ตัวอยาง : ตารางแสดงผลการวิเคราะหหาปฏิสัมพันธระหวางตัวแปรกิจกรรมขยายอาชีพกับตัวแปรเศรษฐกิจ พอเพยี ง

28

29 1.4 การกําหนดแนวทางขยายอาชีพ หลังจากนําความคิดรวบยอดการขยายขอบขายอาชีพมาวิเคราะหความพอเพียงในการดําเนินการจะทํา ใหเราเห็นสภาพปฏิสัมพันธ ระหวางตัวแปรการผลิตกับตัวแปรปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่จะบอกใหเรารูว า ความคิดการขยายอาชีพเหมาะสมทีจ่ ะทําหรือไมจากตัวอยางการวิเคราะหเราจะพบวาตัวแปรทางปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงจะควบคุมความคิดของเราใหอยูใ นขอบขายทีเ่ หมาะสมมีภูมิคุม กัน โอกาสประสบ ความสําเร็จมีสูง การกาํ หนดแนวทางของอาชีพ จึงอาศัยความรูท ี่ไดจากผลการวิเคราะหมากําหนดโดยใชวงจร I-P-O (ปจ จยั นําเขา -กระบวนการ-ผลได) เปน ฐานในการกาํ หนดแนวทางขยาย อาชีพดงั ตวั อยางน้ี จากแนวทางการขยายอาชีพดังกลาวนี้ จะทําใหเรามองเห็นภาพชีวิตของงานอยาง แจมชัดดวยตนเอง สามารถนาํ ไปสกู ารเรยี นรเู พือ่ การขยายขอบขายอาชีพสูความเขมแข็ง ยงั่ ยืนตอไป

30 1.5 การจัดการความรู กรอบความคิดการจัดการความรู จากรูปสามารถอธิบายไดวา การจัดการความรูเปนรูปแบบที่มีองคประกอบรวม คือองคกรหรือบุคคล ในการประกอบอาชีพ กรอบความรูของอาชีพ และการปฏิบัติการอาชีพที่มี เปาหมายสรางความเขมแข็ง มัน่ คง ยั่งยืน ใหกับอาชีพ ดังนัน้ การประกอบอาชีพจึงมีความจําเปนทีจ่ ะตองพัฒนากรอบความรูข องตนเองให ยกระดับความรูพอเพยี งท่ีจะใชปฏิบตั ิการ สรางอาชีพ สูความเขมแข็ง ยงั่ ยนื ของกลุม อาชพี จากสาระขางตนดังกลาวอาจจะสรุปรูปแบบการจัดการความรูไดเปน 2 ข้ันตอน คือ 1. การยกระดับความรูของการประกอบอาชีพ 2. การปฏิบัติการใชความรูสรางความเขมแข็ง มั่นคง ยงั่ ยนื ใหอาชีพ (จะกลาวในบทตอไป) การยกระดับความรูของการประกอบอาชีพ เปนกิจกรรมจัดการกรอบความรูข องการ ประกอบอาชีพ ใหยกระดับความรูส ูงขึ้นเปนระยะ ๆ อยางตอเนือ่ ง เพือ่ ใชปฏิบัติการในระบบ ของธุรกิจอาชีพใหเกิดความ เขมแข็ง ยงั่ ยนื ซึ่งประกอบดว ยกิจกรรมไมน อยกวา 5 กจิ กรรม คอื 1. กําหนดหัวขอความรู เพือ่ ใชพัฒนาธุรกิจอาชีพวาควรจะมีหัวขอความรูอ ะไรบางทีส่ ามารถ ครอบคลุมใชพัฒนาการดําเนินสูความเขมแข็งมั่นคงยั่งยืนได

31 2. การแสวงหาความรู เปนกิจกรรมตอเนื่องจากการระบุหัวขอความรู คณะทํางานของกลุม อาชีพ จะตองปฏิบัติการ สืบคนขอมูลสารสนเทศจากภูมิปญญาในกลุมอาชีพและแหลงความรูต าง ๆ โดยใช กระบวนการ ดงั น้ี 3. การแลกเปลี่ยนเรียนรู เพือ่ สรุปแนวทางการพัฒนาเปนกิจกรรมทีใ่ หคณะทํางานทีแ่ ยกกันไป แสวงหาความรู ทําผลสรุปความรู หลกั ฐานรองรอยตาง ๆ มานําเสนอแลกเปลี่ยนเรียนรูและรวมกันสรุปจัดเขา ระบบงานจัดเปนรูปแบบแนวทางเพื่อการพัฒนา 4. การประยุกตใชความรู เปนกิจกรรมตอเนื่องจากการแลกเปลีย่ นเรียนรูด วยการนํารูปแบบแนวทาง มาทดลองประยุกตใชความรู ความจริง บันทึกผลการทดลอง ทดลองซํ้า จนม่ันใจในขอมูลผลการทดลองท่ีไดแลว ประเมนิ สรุปผล 5. การสรุปองคความรู เปนการนําขอมูลสารสนเทศ ผลสรุปการทดลองมาเขียนเปนเอกสารคูม ือ ดาํ เนนิ งานทป่ี ระกอบดว ย 1) ภาพรวมระบบของงาน 2) ระบุคุณภาพและมาตรฐานของผลผลติ ท่ีตอ งเกิดขน้ึ 3) ระบุกิจกรรมแสดงข้ันตอนการจัดการการปฏิบตั กิ ารใชภ าษาท่ีรัดกมุ สามารถเรียนรูทําตามได

32 4) ระบุปจจัยดําเนินงานและมาตรฐานที่ตองการ เอกสารคูมือดําเนินงานหรือองคความรู จะเปนเอกสารความรูใ ชดําเนินงานและควบคุมการทํางานให เกิดคณุ ภาพได จงึ เปนความรูทีถ่ กู ยกระดบั ใหสูงสงข้ึนเปนระยะ ๆ อยางตอเนือ่ ง ใชปฏิบัติการสรางความสําเร็จ ความเขมแข็ง มนั่ คง ยั่งยืน ใหก ลมุ อาชีพ เร่อื งท่ี 4 : คณุ ธรรม จรยิ ธรรม การขยายกระบวนการจัดการงานอาชีพของตนเองใหมีความมัน่ คงในธุรกิจอาชีพ ผูประกอบอาชีพ จะตอ งมคี ุณธรรม จรยิ ธรรม หลกั การพฒั นาตนเองเพอ่ื พัฒนาอาชพี 1. การพัฒนาตนเองตามแนวพระราชดําริ 1.1 ความรู ความสามารถ ในขอ น้ี พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัว ฯ ทรงเนน วาควรเปนความรูความสามารถที่เบ็ดเสร็จของผูปฏิบัติ ประกอบกับความมี ระเบียบแบบแผนในการปฏิบัติงาน อันจะเปน ปจ จยั ทีท่ าํ ใหก ารทาํ งานไดผล 1.2 การรูจักการประยุกตใ ชใ นขอ นี้ พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั ฯ ทรงย้ําวา การจะทํางานใหสําเร็จ ผูป ฏิบัติตองรจู กั ประยุกตใชดงั น้ี 1) พิจารณาใหรอบคอบกอนที่จะประกอบกิจการใด ๆ 2) พิจารณาใหวางใจเปนกลาง จะชวยใหป ฏบิ ตั ิไดถ ูกตอ งเหมาะสม 3) พิจารณาถงึ สภาพความเปน อยขู องทองที่และผลสะทอนทอ่ี าจเกิดขึ้น 4) พยายามหยิบยกทฤษฎีทางวิชาการมาปรับใชใหเหมาะสม 1.3 การคิดอยางรอบคอบ ในขอ น้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว ฯ ทรงแนะนาํ วา 1) ใชความคิดใหเปนเครื่องชวยความรู จะไดใชค วามรูใหถูกตอง 2) ใชความจริงใจอันเที่ยงตรงตามเหตุผล และมีความเที่ยงธรรม จะได สรางสรรคประโยชนไดอยางสมบรู ณแ ละมีประสทิ ธภิ าพ 1.4 การใชปญญา ในขอ น้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว ฯ ทรงอธิบายวา “การประมาทหมิน่ ปญญาคนอืน่ ไมยอมทําตามความคิดและความรูของคนอืน่ นีแ่ หละเปนเหตุ สําคัญที่ทําใหงานอืน่ ๆ หยุดชะงัก ตองเริม่ ใหมอยูร ่าํ ไป จะตองลมเหลวมากกวาครัง้ ที่แลว ผูม ีความคิดควร จะตองเขาใจวา ปญญาของผูอ ืน่ ทีเ่ ขาคิดมาดีแลว ใชไดมาดีแลว ในงานนัน้ ยอมเปนพืน้ ฐานอยางดีสําหรับเรา

33 ที่จะกอสรางเสริมความรูงอกงามมั่นคงตอไป การประมาทปญญาผูอืน่ เทากับไมไดใชพื้นฐานที่มีอยูแ ลวใหเปน ประโยชน” นอกจากนี้ยังมีสาระสําคัญพอที่จะสรุปได คอื 1) ปญ ญา คือ ความรูผนวกกับความเฉลียวฉลาด จัดเปนความสามารถ พิเศษที่มีอยใู นตวั บคุ คล 2) ตองใชปญญาในการคิดอานอยูเสมอ จึงจะมั่นคงแข็งแรง เพราะทุกคน จาํ เปน ตองใชป ญ ญาตลอดชวี ิต 3) ไมควรประมาทปญญาของตนและผูอ่ืน ดังแนวพระบรมราโชวาทที่ พระราชทานไว 1.5 การมีสติและสงบสํารวม ในขอน้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยูห ัว ฯ ทรงมีพระราชดํารัสกลาว โดยสรุปวา สติเปนคูกับปญญา และทรงใชความหมายของสติวาเปนความระลึกได ความรู ความไมวิปลาส ความรูจกั รับผิดชอบ สวนคําวาสงบสํารวม หมายถึงความ เรียบรอยเปนปกติทั้งจิตใจและการกระทํา การรูจ ัก สํารวมระวังกายใจใหสงบเปนปกตินั้น จะชวยใหมีการยั้งคิดในการทํางานทุกอยาง 1.6 ความจริงใจและการมีสัจจะ ในขอ น้ี พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัว ฯ ทรงสอนวา 1) บุคคลผปู รารถนาความสําเร็จและความเจริญ จะตองเปนผูทย่ี อมรับความ จรงิ และยดึ มน่ั ในความจรงิ มคี วามจริงใจทง้ั ตอ ตนเองและผอู น่ื อยา งมนั่ คง 2) ตอ งมสี จั จะ คือ ความจริงใจในดานคําพูดและการกระทํา และปฏิบัติใหไ ด โดยเครงครัดครบถวน 1.7 การมีวินัย ในขอน้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ฯ ทรงอธิบายวา บุคคลผูม ีวินัย คือ คนมี ระเบียบ ไดแก ระเบียบในการคิดและการกระทํา ผูใ ดไมมีระเบียบไว ถึงแมจะมีวิชา มีเรี่ยวแรง มีความ กระตือรือรนอยูเ พียงไรก็มักทํางานใหเสร็จดีไมได เพราะความคิดอานวาวุน สับสนที่จะทําอะไรก็ไมถูก ตามลําดับขัน้ ตอน มีแตความลังเล ความขัดแยงในความคิด ทัง้ ในการปฏิบัติงาน การมีวินัย หมายถึงการมี ระเบียบ จาํ แนกเปน 2 ประเภท 1) วินัยทากาย คอื การปรับกิริยามารยาทใหเปนผูที่รูจักขวนขวายหาความรู เพ่อื นําไปสูความสาํ เรจ็ 2) วินัยทางใจ คือ การเปน ผทู ี่รูจักยง้ั คดิ และคิดอยา งมีเหตผุ ล การรจู กั ประสาน กับผูอื่น ในขอ น้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยูห ัว ฯ ทรงแนะนาํ วา (1) งานแตละช้นิ จะตอ งปฏบิ ัตใิ หประสานสอดคลองกนั และพฒั นาไปพรอม ๆ กัน ฉะน้ัน ตองมีการเตรียมตัวที่จะปฏิบัติงานประสานกับผอู ืน่ อยางฉลาด

34 (2) ตอ งเปด ใจใหก วา ง หนกั แนน และมเี หตผุ ล มวี จิ ารณญาณ เหน็ แกประโยชน สว นรวมเปน หลกั 1.8 การสรา งสรรคแ ละพฒั นา ในขอ น้ี พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั ฯ ทรงยํ้าวา 1) การสรางสรรคความเจริญกาวหนา ตอ งเรม่ิ ที่การศึกษาพื้นฐานเดิมมากอ น รักษาสว นทมี่ ีอยูแลว ใหค งไว และพยายามปรับปรุงสรางเสริมโดยอาศัยหลัก วชิ า ความคิด พิจารณาตามกําลังความสามารถ 2) การพัฒนาปรับปรุงควรคอย ๆ ทาํ ดว ยสติ ไมต อ งรบี รอ น ผลท่เี กดิ ขน้ึ จะ แนน อนและไดผ ลดี 1.9 การวางแผนในการทํางาน ในขอ น้ี พระบามทสมเด็จพระเจาอยูหัว ฯ ทรง แนะนาํ วา 1) งานทุกอยางจําเปนตองมีโครงการที่แนนอนสําหรับดําเนินงาน 2) ตั้งเปาหมาย ขอบเขต และหลกั การไวอ ยา งแนน อน เพราะจะชว ยใหป ฏิบัติ ไดร วดเรว็ และถกู ตอ งเหมาะสม 3) ตองมอี ดุ มการณแ ละหลกั ที่มน่ั คง จึงจะทํางานใหญ ๆ ไดส าํ เรจ็ 4) ตองมุง มั่นทาํ งานดวยความซ่ือสตั ยและมีคุณธรรม 2. การพฒั นาตนเองตามแนวพทุ ธศาสนา 2.1 ทาน คอื การให เปน หลกั ปฏบิ ัติในการพัฒนาตนเองสําหรับที่จะใชในการเกื้อหนนุ จุนเจือซึง่ กนั และกนั 2.2 ศลี คือ การรักษา กาย วาจา ใจ ใหต งั้ อยอู ยางปกติ ไมเบียดเบียนกันความสงบสุขยอม เกดิ ขนึ้ 2.3 ปริจาคะ คอื การสละส่ิงทเี่ ปนประโยชนน อย เพ่ือประโยชนท ่มี ากกวา การสละเพื่อ รกั ษาหนา ท่ี รักษากจิ ทพ่ี ึงกระทาํ รักคุณความดี เพื่อความสุข ความเจริญในการอยู รวมกนั 2.4 อาชวะ คือ ความเปนผซู ือ่ ตรงตอ ตนเอง บุคคล องคกร มิตรสหาย หนาที่การงาน 2.5 มัทวะ คือ ความออนโยน มีอัธยาศัยไมตรี ออ นโยน มีสัมมาคารวะตอผูใ หญ ไมด ื้อดึง ถือตนวางอํานาจ 2.6 ตบะ คือ ความเพียร ผูมีความเพียรสามารถปฏิบัติหนาทีใ่ หบรรลุลวงสําเร็จไดดวยดี มกั เปน ผมู ีความอดทนสูง

35 2.7 อักโกธะ คอื ความไมโกรธ ตลอดจนไมพยาบาทมุงทาํ รา ยผูอื่น ความไมโกรธมขี ึน้ ได เพราะความเมตตา หวังความสุขความเจริญซึ่งกันและกัน 2.8 อหงิ สา คอื การหลีกเลีย่ งความรนุ แรง และไมเ บียดเบยี นหรอื เคารพในชวี ิตของผอู ่ืน คําวา “อหงิ สา” เปนภาษาสันสกฤต หมายถึงการหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บที่เรียกวาหิงสา อหิงสาเปนแกนในศาสนาพุทธ ศาสนาฮนิ ดู และศาสนาเชน อหิงสามีการกลาวไวใน ปรชั ญาอนิ เดยี ประมาณ 800 ปก อ นพทุ ธศักราช 2.9 ขนั ติ คือ ความอดทน อดทนตอการตรากตรําประกอบการงานตาง ๆ อดทนตอ ถอ ยคาํ ไมพึงประสงค หรอื ส่ิงอันไมช อบใจตา ง ๆ ในการอยูรวมกันของคนหมูมาก 2.10 อวโิ รธนะ คอื ความไมผิด ผดิ ในทน่ี ห้ี มายถึง ผิดจากความถกู ตอ ง ทุกอยางทค่ี นทวั่ ไป ทาํ ผดิ เพราะไมร วู าผิด หรอื รูวาผิดแตยังดอื้ ดึงทาํ ท้งั ๆ ทรี่ ู ถา ปลอ ยเชนน้ีไปเรื่อย ๆ กไ็ มรูจกั ไมอาจปฏบิ ัติในส่ิงทถี่ กู ตองไดเ ลย 3. คุณธรรมจริยธรรมในการประกอบอาชีพ ผูป ระกอบการจะตองมีคุณธรรม จริยธรรม เกีย่ วกับเรือ่ งความรับผิดชอบใน การผลิตสินคา เชน ความสะอาด ความประณีต ความซือ่ สัตย เขาสูต ลาด โดยเฉพาะ ดานความปลอดภัยตอสุขภาพของ ผูบรโิ ภค หรอื การใหบ ริการท่ีปลอดภยั แกผ ูร บั บริการ ในสวนตัวของผูผ ลิต การจะประกอบอาชีพใหมีความมั่นคงได ผูป ระกอบการ จะตองมี คุณลักษณะ เปนคนขยัน ซื่อสัตย รูจ ักประหยัด อดออม มีความพากเพียร มีอุตสาหะ เพือ่ ความมัน่ คงในการ พัฒนาอาชีพของตนเองใหมีความมั่นคง

36 เรอ่ื งที่ 5 : การอนุรักษพลงั งานและสิ่งแวดลอมในการขยายอาชีพในชมุ ชน สงั คม และ ภมู ภิ าค 5 ทวีป ไดแ ก ทวีปเอเซีย ทวปี ออสเตรเลีย ทวปี อเมริกา ทวปี ยโุ รป และทวีปอฟั รกิ า การขยายขอบขายอาชีพ ผูป ระกอบอาชีพจําเปนจะตองคํานึงผลกระทบทีเ่ กิดจากการใช ทรัพยากรธรรมชาติ เชน ปาไม ดิน นํ้า ทรัพยากรมนุษย และตนทุนในการผลิตอยางคุม คา และไมเกิด ผลกระทบตอสภาพแวดลอมและวิถีชีวิตของคนในชุมชน สังคม และภูมิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเซีย ทวีป ออสเตรเลีย ทวีปอเมรกิ า ทวปี ยโุ รป และทวปี อฟั ริกา ดงั กรณีตวั อยาง ภาพขาวหนงั สอื พมิ พ : ผลกระทบของสารเคมี

37 เชอื้ กอ โรคในของหมักดอง อาหารหมักดอง เปนภูมิปญญาพืน้ บานของไทยมาชานาน คนสมัยโบราณจึงคิด คนหาวิธีถนอม อาหารใหเ กบ็ ไวไ ดน าน ๆ จนมคี าํ กลา วที่วา “เกดิ เปน คนไทย อยทู ่ีไหนก็ไมอดตาย” เพราะทุก ๆ ที่เราสามารถหาสิ่งมีชีวิตใกลตัวนํามาปรับปรุง และประยุกตเปนอาหารใหเขากับลักษณะ ความเปนอยูไดเปนอยางดี ถาทําทานเองในครอบครัวกไ็ มเปน ไร แตถาไมมีเวลาทําแลวไปหาซือ้ ตามทองตลาด วันนีข้ อเตือนใหตองระวังกันสักนิด โดยเฉพาะอาหาร หมกั ดอง เนือ่ งจากอาหารหมักดองพื้นบานหลายชนิดนัน้ อาจยังไมไดมาตรฐาน เพราะยังขาดการควบคุมใน เรื่องของความสะอาดของวัตถุดิบ ขัน้ ตอนการทําและภาชนะบรรจุ รวมถึงการปองกันอาหารจากการปนเปอ น ของเชือ้ กอโรค ซึง่ หากซือ้ อาหารหมักดองทีไ่ มมีการควบคุมความสะอาดมาทาน อาจทําใหเกิดอันตรายแก รางกายได เหมือนเชนวันนี้ สถาบันอาหารไดสุม ตัวอยางของหมักดองและหนอไมดอง เพือ่ วิเคราะหหาการ ปนเปอนของเชื้อที่มีชอ่ื วา คลอสทรเิ ดยี ม เปอรฟ รงิ เจมส (Clostridium pergringens) ซึ่งเปนสาเหตุทีท่ ําใหเกิด อาหารเปนพิษ เชือ้ น้ีสามารถพบไดในดนิ น้ํา และ อากาศ หากวัตถุดิบ เชน พืช ผัก ทีน่ ํามาทําเปนของหมักดองมีความสะอาดไมเพียงพอ ก็อาจทําให รางกายไดร บั เชื้อชนิดน้เี ขาไปโดยไมร ตู วั สําหรับคนที่ชื่นชอบทานผักกาดดองและหนอไมดองบอย ๆ ลองดูผลวิเคราะหของสถาบันอาหารได ตามตารางดานลาง กอ นตดั สนิ ใจรับประทานเขาไป

38 ภาพขา วหนังสือพิมพ : อาหารเปน พษิ ยาฆา แมลงไรก ลิน่ ไมสนิ้ อันตรายสูดดมมีสิทธิ์คลน่ื ไส อย. ชีย้ าฆาแมลง ไรกลิน่ ไมสิน้ อันตราย สูดดม มีสิทธิค์ ลืน่ ไส เวียนหัว และเปน อันตรายตอ สขุ ภาพได เม่ือวันท่ี 3 กพ. ภญ.ศรีนวล กรกชกร รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เปดเผยวา ปจจุบันยังมีผูบ ริโภคทีใ่ ชผลิตภัณฑวัตถุอันตรายที่ใชตามบานเรือน หรือทางสาธารณสุข อาทิ ผลิตภัณฑ ปองกันกําจัดแมลง และสัตวอืน่ ผลิตภัณฑฆาเชื้อโรค และผลิตภัณฑทําความสะอาด เกิดความเขาใจที่ คลาดเคลื่อนในเรื่องของความเปนอันตรายของ ผลิตภัณฑวัตถุอันตรายวา ผลิตภัณฑวัตถุอันตรายทีม่ ีกลิน่ หอม ไมมกี ลนิ่ ฉุน หรือมีกลิน่ ออนมีความเปนอันตรายนอย หรือไมอันตราย โดยการแสดงทาทางสูดดมพรอมคําที่ สือ่ ให รูส ึกวา ผลิตภณั ฑห อมนา ดม หรือการแสดงขอความที่ทําใหเขาใจวาผลิตภัณฑทําจากธรรมชาติ แตใ นความจรงิ แลว กลิ่นหอมเกิดจากการปรุงแตงกลิน่ ดวยน้ําหอมสังเคราะห โดยอาจเปนน้ําหอมที่ ใหกลิน่ หอมคลายดอกไม หรือน้าํ มันหอมระเหยสกัดจากธรรมชาติ ซึ่งในความเปนจริง หากผูบ ริโภคสูด ดมกลิ่นของผลิตภณั ฑว ัตถุอันตรายเขาไปจะทาํ ใหป วดศรี ษะ วงิ เวยี น คลนื่ ไส และเปน อนั ตรายตอสขุ ภาพได โดยประโยชนที่แทจริงของการแตงกลิน่ ของผลิตภัณฑวัตถุอันตรายนั้น ก็เพื่อกลบกลิน่ ที่ไมพึง ประสงคของสารออกฤทธิ์ของผลิตภัณฑ หรือสารเคมีที่ใสเขาไปในผลิตภัณฑเพือ่ ใชเปนตัวทําละลาย ตลอดจนคุณสมบติทางเคมีและกายภาพของตัวผลิตภัณฑ ซึง่ มักจะมีกลิน่ ฉุนอยางรุนแรง จึงตองแตงกลิน่ เพือ่ ชว ยลดความรุนแรงของกลน่ิ ในผลิตภณั ฑใหนอยลง เพอื่ ใหผ บู รโิ ภคหันมาเลือกบรโิ ภคสินคา มากย่งิ ขึน้ .

39 ภาพขา วหนังสือพมิ พ : การประสบอทุ กภยั สบื เนอ่ื งมาจากการทาํ ลายปา ไม เกิดฝนตกหนักใน มอ.หาดใหญ ทําใหน้าํ ทวมขัง เครดิต : @BBalaka สงขลา ประกาศภัยพิบัติ 10 อําเภอ หาดใหญชักธงแดง สัง่ อพยพคนแลว หวัน่ คืนนีค้ ันกัน้ น้าํ จะรับ น้าํ ไมไหวและทะลักทวมเมือง ขณะทีก่ รมอุตุ ฯ เตือนพายุเขาภาคใตฝง ตะวันออกเทีย่ งคืนนี้ เตรียมรับมือฝนตกหนัก น้าํ ปาไหลหลากอีก ระลอก ประกาศเตือนภัย “พายุดีเปรสชัน่ ในอาวไทย และอากาศหนาวเย็นบริเวณประเทศไทยตอนบน” ฉบับที่ 3 ลงวนั ท่ี 01 พฤศจิกายน 2553 เมื่อเวลา 04.00 น. วันน้ี (1 พย.) พายุดีเปรสชันบริเวณอาวไทยตอนลาง มีศูนยกลางหางประมาณ 350 กโิ ลเมตร ทางตะวันออกเฉียงใตของจังหวัดสงขลา หรือที่ละติจูด 6.5 องศาเหนือ ลองติจูด 104.0 องศา ตะวนั ออก มีความเร็วสูงสุดประมาณ 15 กม./ชม. คาดวาจะเคลื่อนตัวผานบริเวณภาคใตตอนลาง ในชวงวันที่ 1-2 พฤศจิกายน ลักษณะเชนนี้ทําใหบริเวณภาคใตตัง้ แตจังหวัดสุราษฎรธานีลงไปมีฝนตกชุกหนาแนน และมี ฝนตกหนกั ถงึ หนักมากหลายพ้นื ทแี่ ละอา วไทยมคี ลื่นสูง 2-4 เมตร จึงขอใหประชาชนทีอ่ าศัยในพื้นทีเ่ สี่ยงภัยบริเวณทีล่ าดเชิงเขาใกลทางน้าํ ไหลผาน และพื้นที่ราบลุม ริมฝง แมน้าํ บริเวณจังหวัดสุราษฎรธานี นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ปตตานี ยะลา นราธิวาส กระบี่ ตรัง และสตูล ระมัดระวังอันตรายจากฝนตกหนัก ที่ อาจทําใหเกิดสภาวะน้าํ ทวมฉับพลัน น้าํ ปาไหลหลาก และน้าํ ลนตลิง่ ได สําหรับประชาชนที่ อาศัยอยูตามชายฝงทะเลของภาคใตฝง ตะวันออก ขอใหระวังอันตราย จากคลืน่ ลมแรงทีพ่ ัด เขาสูฝ ง ในระยะนีไ้ วดวย ชาวเรือบริเวณอาวไทยตอนกลางลงไป ควรงดออกจากฝง ใน ระยะนไ้ี วด ว ย

40 อนึง่ ในระยะ 1-2 วันน้ี บริเวณความกดอากาศสูงหรือมวลอากาศเย็นกําลังแรงจากประเทศจีนยังคง แผลงมาปกคลุมประเทศไทย ทําใหบริเวณประเทศไทยตอนบนมีอากาศหนาวเย็นโดยทั่วไปกับมีลมแรง สําหรับภาคเหนือตอนบน และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อุณหภูมิต่ําสุด 12-16 องศาเซลเซียส สวนบริเวณ ยอดดอยและยอดภู อุณหภูมิต่าํ สดุ 6-12 องศาเซลเซยี ส ในระยะนี้ขอใหประชาชนติดตามขาวพยากรณอากาศและเตือนภัยจากกรมอุตุนิยม วิทยาอยางใกลชิด ภาพน้ําทวมหาดใหญ สงขลา อยางไรก็ตาม ลาสุดมีรายงานวา ทางหาดใหญไดเปลีย่ นจากธงเหลืองเฝาระวังสถานการณ เปนธง สีแดงแลว ซึง่ หมายความวา น้าํ จะทวมไดภายใน 3-60 ชั่วโมง โดยสัง่ อพยพประชาชนทันที เนือ่ งจาก คาดวาในคนื นี้คันกั้นนํา้ จะรับนา้ํ ไมไ หวและทะลักทว มเมือง โดยในตอนนี้ การไฟฟาสงขลาทําการตัดไฟ ทําใหไฟดับเกือบทัว่ ทัง้ จังหวัด และโรงประปาจมน้ํา จนเหลอื แคโ รงเดยี ว เจาหนาทแ่ี จงใหสาํ รองนา้ํ ไวใชโ ดยดวน

41 กิจกรรมที่ 6 การขยายกระบวนการจดั การงานอาชพี ในชมุ ชน คาํ ชี้แจง : ใหผเู รยี นคดิ วเิ คราะหจากประสบการณของตนเองวา การประกอบอาชีพควรจะ ตองมีความรู อะไรบางที่จะใชพัฒนาอาชีพใหเกิดความเขมแข็ง ยั่งยืน โดยอาศัยองคประกอบ ของการคิดตาม ตัวอยา งดงั น้ี

42

43 กจิ กรรมที่ 7 การขยายกระบวนการจดั การงานอาชพี ในชมุ ชน คําชีแ้ จง : ใหกลุม ผูเ รียนคิดวิเคราะหจากประสบการณของตนเองวา การประกอบอาชีพควร จะตองมีความรู อะไรบางที่จะใชพัฒนาอาชีพใหเกิดความเขมแข็ง ย่งั ยืน โดยอาศัยองคประกอบของการคิดตามตัวอยางดังนี้ ตัวอยาง ผลการวิเคราะหธุรกจิ เกษตรอินทรีย

44

45 กจิ กรรมที่ 8 ตวั อยา งบันทกึ แสวงหาความรูเ รือ่ งการพัฒนาคุณภาพดนิ คําชี้แจง : ผูเรียนรวมกันพิจารณาตัดสินใจ เลือกหัวขอความรูทีเ่ ห็นวามีความสําคัญและจําเปนตองนํามา ยกระดับความรูดวยการแสวงหาความรู แลกเปลี่ยนเรยี นรูป ระยกุ ตใชความ รูและสรุปองคความรู

46

47 กจิ กรรมท่ี 9 ตวั อยา งบันทกึ แสวงหาความรเู ร่ืองการพัฒนาคุณภาพดนิ คําช้แี จง : กจิ กรรมน้ีเปน การนาํ ผลสรปุ จากการแสวงหาความรูของผูเรียนแตละคนมาแลก เปลี่ยนเรียนรู ความรู ขอมูลที่ไดมาเปนองคความรูเบื้องตนสําหรับเปนแนวทาง ในการปฏิบัติยกระดับความรู ดังตวั อยางน้ี ตวั อยา งบันทกึ แสวงหาความรเู รอื่ งการพฒั นาคุณภาพดิน

48

49 กจิ กรรมท่ี 10 คําชแ้ี จง : การบันทึกกิจกรรมการประยุกตใชความรู ตารางนี้เปนกระบวนการจดบันทึกขอมูล ผลได ผลเสยี และการแกไขขอบกพรองอยางเปนระบบ ตัวอยา ง บนั ทึกผลการประยุกตใชความรู

50 กจิ กรรมท่ี 11 คําชแี้ จง : การสรปุ องคค วามรู เพ่ือนําไปใชพัฒนาอาชพี สรา งความเขมแข็ง ยง่ั ยนื ในอาชพี มีแนวทางการเขยี น เพื่อพรอมนําไปใชและพัฒนาใหสูงสงขึ้นไดหลายแนวทางสงหรือการขยายขอบขายอาชีพ จาํ เปนจะตอ งใชเอกสารความรทู ่เี ปน เอกสารวธิ ปี ฏบิ ตั ใิ หผ ูร วมงานสามารถเรียนรทู ําตามได ดังตวั อยา งน้ี ตวั อยา ง เอกสารการสรปุ องคความรโู ครงสรางเอกสารการประกอบอาชพี 1. คณุ ภาพผลผลติ เขียนบรรยายใหผรู วมงานมองเหน็ รายละเอยี ดของคณุ ภาพผลผลิตท่ที ุกคนจะ รว มกนั ทาํ ใหส าํ เรจ็ “ผักสด ผลไม จากไรท นเหนอ่ื ย เปนอาหารคุณภาพ ไร สารพษิ มีคุณภาพทางอาหารสูง” 2. ภาพรวมของระบบการผลิต เขียนเปนแผนภูมิระบบงาน ท่สี รุปใหเ หน็ ภาพของการทํางานเกยี่ วกบั ปจจัยนํา เขากิจกรรมในกระบวนการและผลผลิตทจ่ี ะเกิด ดงั ตัวอยา ง (ตวั อยาง แผนภูมิ คณุ ภาพการผลติ ผัก ผลไม เกษตรอินทรยี ) 3. รายละเอียดขนั้ ตอนการปฏิบตั กิ จิ กรรม 3.1 กิจกรรมที่ 1 การจัดแปลงปลูกพืช ประกอบดว ย กจิ กรรม ดงั น้ี 3.1.1 การพฒั นาดนิ 3.1.2 การจัดทํารองปลูก 3.1.3 การจัดทําระบบน้ํา