แผนที่ 2 ระบบต่าง ๆ ของร่างกาย : ระบบกระดูก

สขุ ศึกษาและพลศึกษา 1 ม. 4–6 (ม. 4) หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 เรียนรตู้ วั เรา

1.3 ระบบกระดกู 1. ระบบตา่ ง ๆ ของร่างกาย (ต่อ) 3. ขอ้ ต่อและเอ็น เชอ่ื มกระดกู 2. กระดูกออ่ น

มาทบทวนความรู้ก่อนเรียน...เลือกตวั เลขหน้าข้อความท่แี สดงหน้าท่ี เฉพาะหน้าท่ีของผิวหนังออกจากกล่มุ วางลงใน 1. ป้องกนั อวัยวะภายใน 2. ช่วยในการเคลื่อนไหว 3. ควบคุมอณุ หภูมริ ่างกาย 10. ผลติ ฮอร์โมน 4. สูบฉีดโลหิต 9. รักษาความชุ่มชื้นของร่างกาย 5. ขบั ถ่ายของเสียทางเหง่ือ 8. เป็ นแหล่งสร้างวติ ามินดี 6. ย่อยและดูดซึมอาหาร 7. รับความรู้สึกต่าง ๆ 89 1357

1.3 ระบบกระดูก ช่วยกนั ระบุชื่อกระดูก...ในภาพโครงกระดูกดูสิ กระดูกขมับ กระดูกหน้าผาก กระดูกข้างขม่อม กระดูกต้นแขน กระดูกท้ายทอย กระดูกโหนกแก้ม กระดูกไหปลาร้า กระดูกสันหลงั กระดูกสะบัก กระดูกหน้าอก กระดูกปลายแขนท่อนนอก กระดูกซ่ีโครง กระดูกปลายแขนท่อนใน กระดูกกระเบนเหน็บ กระดูกก้น กระดูกฝ่ ามือ กระดูกเชิงกราน กระดูกนิว้ มือ กระดูกต้นขา กระดูกหน้าแข้ง กระดูกน่อง กระดูกฝ่ าเท้า ลกั ษณะโครงกระดูกดา้ นหนา้ และดา้ นหลงั

1.3 ระบบกระดูก กระดูกจาแนกออกได้อย่างไร ระบบกระดูกมคี วามสาคญั อย่างไร หากเกดิ ความผดิ ปกติกบั ระบบกระดูก ระบบกระดูกประกอบด้วย จะมีผลกระทบอย่างไรกบั เรา ส่ วนประกอบใดบ้ าง

1.3 ระบบกระดูก กระดูกอ่อน (cartilage) เอน็ เช่ือมกระดูก (ligament) กระดูก (bone) ข้อต่อ (joint)

1.3 ระบบกระดูก ระบบกระดูกมคี วามสาคญั อย่างไร เป็ นโครงร่างของร่างกาย ช่วยคา้ จุนและรองรับนา้ หนัก ทาให้ร่างกายทรงรูปร่างอยู่ได้ ช่วยยกและพยุงอวยั วะต่าง ๆ ของร่างกาย ป้องกนั อวยั วะภายในร่างกายไม่ให้เป็ นอนั ตราย เป็ นทีเ่ กาะยดึ ของกล้ามเนื้อ ทาให้ร่างกายเคล่ือนไหวได้ เป็ นแหล่งทส่ี ร้างเมด็ เลือด เกลด็ เลือด และเกบ็ แร่ธาตุ แคลเซียมของร่างกาย

1.3 ระบบกระดูก 1. กระดูก ส่วนท่มี ชี ีวติ กระดูกจาแนก - กระดูกยาว (90 ชิ้น) • เซลล์กระดูก ออกได้อย่างไร - กระดูกส้ัน (30 ชิ้น) • เนื้อเย่ือยดึ เหน่ียว - กระดูกแบน (40 ชิ้น) • เนื้อเย่ือประสาท - กระดูกทมี่ รี ูปร่าง • หลอดเลือด ไม่แน่นอน (46 ชิ้น) ส่วนทไ่ี ม่มชี ีวติ • สารประกอบแคลเซียม - กระดูกแกน (80 ชิ้น) - กระดูกระยางค์ (126 ชิ้น) คาร์บอเนต • สารประกอบแคลเซียม ฟอสเฟต

1.3 ระบบกระดูก เร่ืองน่ารู้ * กระดูกของคนเรามีความแขง็ แรงมากกวา่ เหลก็ กลา้ เม่ือ เปรียบเทียบในขนาดน้าหนกั ท่ีเท่ากนั * เราสามารถระบุวา่ โครงกระดูกท่ีพบเป็นเพศหญิงหรือเพศชายไดจ้ าก การดูที่กระดูกเชิงกราน ซ่ึงในเพศหญิงกระดูกเชิงกรานจะมีความกวา้ ง กวา่ เพศชายและตรงกลางมีลกั ษณะกลมมน ส่วนเพศชายกระดูก เชิงกรานจะมีช่วงห่างระหวา่ งกระดูกแคบกวา่ และมีลกั ษณะแหลม

1.3 ระบบกระดูก กระดูกแกน 80 ชิ้น ประกอบด้วยกระดูกชิ้นใดบ้าง กระดูก กระดูก กระดูก กระดูก กะโหลก สันหลงั หน้าอก ซี่โครง ศีรษะ มี 24 ชิ้น มี 29 ชิ้น (12 คู่) มี 26 ชิ้น มี 1 ชิ้น

1.3 ระบบกระดูก กระดูกรยางค์ 126 ชิ้น ประกอบด้วยกระดูกชิ้นใดบ้าง กระดูกแขน กระดูกขา มี 64 ชิ้น มี 62 ชิ้น

1.3 ระบบกระดูก กระดูกทแี่ บ่งตามลกั ษณะรูปร่างมคี วามสาคญั และพบได้ทตี่ าแหน่งใดของร่างกาย... กระดูกยาว (long bones) ความสาคญั : ช่วยรับน้าหนกั และช่วยในการเคลื่อนไหวร่างกาย ตาแหน่งทพ่ี บ: กระดูกตน้ แขน กระดูกแขนท่อน ปลายกระดูกตน้ ขา และขา กระดูกฝ่ ามือ และนิ้วมือ

1.3 ระบบกระดูก กระดูกส้ัน (short bones) ความสาคญั : ช่วยออกแรงเมื่อร่างกายเคล่ือนไหวไม่มาก ตาแหน่งทพ่ี บ: กระดูกขอ้ มือ และขอ้ เทา้

1.3 ระบบกระดูก กระดูกแบน (flat bones ) ความสาคญั : ช่วยป้องกนั อวยั วะภายใน ตาแหน่งทพี่ บ: กระดูกกะโหลกศีรษะ กระดูกซ่ีโครง กระดูกสะบกั กระดูกหนา้ อก และกระดูกเชิงกราน

1.3 ระบบกระดูก กระดูกทมี่ รี ูปร่างไม่แน่นอน (irregular bones) ความสาคญั : ช่วยเป็นส่วนประกอบ/ต่อเช่ือมเขา้ กบั กระดูกชิ้นอ่ืน ๆ ใหเ้ กิดเป็นโครงร่างของร่างกาย ตาแหน่งทพี่ บ: กระดูกสนั หลงั กระดูกกน้ กบ กระดูกขากรรไกร กระดูกโคนลิ้น กระดูกหู ฯลฯ

1.3 ระบบกระดูก กระดูกมีลกั ษณะโครงสร้างอย่างไร กระดูกอ่อน (cartilage) กระดูกพรุน (spongy bone) กระดูกทบึ (compact bone) โพรงกระดูก (medullary cavity) ไขกระดูก (bone marrow) เยื่อหุ้มกระดูก (bone covering)

1.3 ระบบกระดูก ร่วมกนั ศึกษาแผนภูมสิ รุปลกั ษณะโครงสร้างกระดูก โครงสร้างกระดูก (ด้านนอก) เย่ือหุ้มกระดูก: สร้างเซลล์และซ่อมแซมกระดูกทชี่ ารุด ด้านข้อต่อ (กระดูกอ่อน + นา้ ไขข้อ): ลดการเสียดสีของกระดูกขณะเคล่ือนไหว

1.3 ระบบกระดูก ร่วมกนั ศึกษาแผนภูมสิ รุปลกั ษณะโครงสร้างกระดูก โครงสร้างกระดูก (ด้านใน) กระดูกทบึ : ช่วยพยุงและรับนา้ หนัก กระดูกพรุน: บรรจุไขกระดูกทท่ี าหน้าทส่ี ร้างเซลล์เมด็ เลือดและเกลด็ เลือด

1.3 ระบบกระดูก เรื่องน่ารู้: โรคกระดูกพรุน เมื่ออายุมากขึน้ อัตราการสลายกระดูกจะมากกว่าอัตรา การสร้างกระดูก โดยเฉพาะคนท่ีมีอายุมากกว่า 30 ปี ขึน้ ไป ส่งผลให้ปริมาณมวลกระดูกลดลง และโครงสร้าง ภายในของกระดูกถูกทาลาย ทาให้รูพรุนท่ีมีรูปร่างคล้าย ฟองน้า (ดังภาพท่ี 2 แสดงภาพมวลกระดูกท่ีบางลง ส่วน ภาพท่ี 1 แสดงภาพมวลกระดูกปกติ) กระดูกจึงบางและ อ่อนแอส่งผลให้ผู้สูงอายุมรี ูปร่างท่ีเตยี้ ลงนั่นเอง การทม่ี วลกระดูกลดลง มลี กั ษณะโปร่งบาง ทาให้มี โอกาสกระดูกหักได้ง่าย ภาวะดังกล่าวเรียกว่า โรคกระดูกพรุน (osteoporosis) โดยมีผลมาจากหลาย สาเหตุ เช่ น กรรมพันธ์ุ ผู้หญิงวัยหมดประจาเดือน เนื่องจากภาวะการขาดฮอร์โมนเอสโทรเจน การรับประทาน อาหารทมี่ แี คลเซียมไม่เพยี งพอมาโดยตลอด การขาด การออกกาลงั กาย และการเป็ นโรคขาดวติ ามนิ ดี

1.3 ระบบกระดูก ข้อต่อคืออะไร และ สาคญั ต่อเราอย่างไร กระดูกอ่อนคืออะไร แตกต่างจากกระดูกอย่างไร เราจะมวี ธิ ีดูแลสร้างเสริมและ ดารงประสิทธิภาพของระบบ กระดูกอ่อนในร่างกายของคนเรา มลี กั ษณะและสาคัญอย่างไร กระดูกได้อย่างไร ข้อต่อซินโนเวยี ลแบ่งการ เคลื่อนไหวรอบแกนได้กแี่ บบ

1.3 ระบบกระดูก ศึกษาเปรียบเทยี บข้อมูลในตารางร่วมกนั กระดูก กระดูกอ่อน ข้อต่อและเอน็ เช่ือมกระดูก (bone) (cartilage) (joint & ligament) - ส่วนประกอบหน่ึงในระบบ - ส่วนประกอบหนึ่งในระบบกระดูก - ส่วนประกอบหน่ึงในระบบกระดูก กระดูก - การแบ่งประเภทของข้อต่อและเอน็ เช่ือม กระดูก แบ่งได้ดงั นี้ - การแบ่งกลุ่มกระดูก - การแบ่งกลุ่มกระดูกอ่อน . ข้อต่อเอน็ . ข้อต่อกระดูกอ่อน . แบ่งตามโครงสร้าง . กลุ่มกระดูกอ่อนขาว . ข้อต่อซินโนเวยี ล ร่างกาย . กลุ่มกระดูกอ่อนยืดหยุ่น ❖ เป็ นส่วนต่อระหว่างกระดูกต้งั แต่ 2 ชิ้น ขนึ้ ไปท่ีอยู่ใกล้กนั เช่ือมหรือต่อกนั . แบ่งตามรูปร่าง . กลุ่มกระดูกอ่อนพงั ผืด มที ้งั เคล่ือนไหวไม่ได้หรือได้เลก็ น้อย และได้มาก . แบ่งตามส่วนประกอบ ของกระดูก ❖ พฒั นามาจากกระดูกอ่อน โดยมี ❖ พฒั นามาจากเนื้อเย่ือเกยี่ วพนั ชนิด แร่ธาตุประกอบเป็ นโครงสร้าง หนึ่งไม่มีแร่ธาตุเป็ นส่วนประกอบ จงึ มีความแขง็ แรง เพ่ือการ จงึ ไม่มีความแขง็ แรงเท่ากบั กระดูก รองรับนา้ หนักตวั

1.3 ระบบกระดูก ศึกษาและพจิ ารณาลกั ษณะของข้อต่อและเอน็ เช่ือมกระดูก...ร่วมกนั ... กระดูกกะโหลกศีรษะ เอน็ เช่ือมระหว่างกระดูก เย่ือหุ้มกระดูก เย่ือหุ้มกระดูก ลกั ษณะของขอ้ ตอ่ และเอน็ เช่ือมระหวา่ งกระดูกกะโหลกศีรษะ

1.3 ระบบกระดูก เอน็ ระหว่างปลาย ของป่ ุมแหลมของ รูระหว่างกระดูกสันหลงั กระดูกสันหลงั กระดูกสันหลงั ป่ ุมแหลมของ กระดูกอ่อนระหว่าง กระดูกสันหลงั กระดูกสันหลงั เอน็ ระหว่างป่ ุมแหลม ลกั ษณะของขอ้ ตอ่ กระดูกสนั หลงั

1.3 ระบบกระดูก เยื่อหุ้มกระดูก เอน็ รอบข้อ กระดูกอ่อนคลุม ด้านถูไถของกระดูก โพรงข้อ เย่ือบุซินโนเวยี ล ลกั ษณะของขอ้ ต่อซินโนเวยี ล

1.3 ระบบกระดูก กระดูกต้นขา (femur) กระดูกอ่อน (cartilage) กระดูกสะบ้า (patella) ข้อต่อซินโนเวยี ล (synovial joint) กระดูกหน้าแข้ง (tibia) ลกั ษณะของขอ้ ตอ่ ซินโนเวยี ลบริเวณเข่า

1.3 ระบบกระดูก ศึกษาจากแผนภูมแิ ล้วจะรู้คาตอบว่า...ข้อต่อซินโนเวยี ลแบ่งการเคลื่อนไหวรอบแกนได้กแี่ บบ การแบ่ง รอบแกนเพยี งแกนเดยี ว ขอ้ ต่อแบบบานพบั (hinge joints) รูปแบบการ รอบแกนสองแกน ขอ้ ต่อแบบหมุน (pivot joints) เคล่ือนไหว ขอ้ ต่อคอนไดลอยด์ (condyloid joints) ของข้อต่อ รอบแกนหลาย ๆ แกน ขอ้ ต่อรูปไข่ (ovoid or ellipsoidal joints) ซินโนเวยี ล ขอ้ ต่อแบบบอลในเบา้ (ball and socket joints) ขอ้ ต่อแบบอานมา้ (saddle joints)

1.3 ระบบกระดูก ข้อต่อกบั การเคล่ือนไหวร่างกาย ขอ้ ต่อแบบบานพบั

1.3 ระบบกระดูก ขอ้ ต่อแบบหมุน

1.3 ระบบกระดูก ขอ้ ต่อแบบบอลในเบา้

1.3 ระบบกระดูก ขอ้ ต่อแบบอานมา้

1.3 ระบบกระดูก เราจะสร้างเสริมและดารงประสิทธิภาพของระบบกระดูกได้อย่างไร...

1.3 ระบบกระดูก

1.3 ระบบกระดูก

1.3 ระบบกระดูก นอนหลงั ให้ตรงนะครับ

1.3 ระบบกระดูก

1.3 ระบบกระดูก

1.3 ระบบกระดูก ระบบกระดูกเป็ นระบบ กระดูกในร่างกายของคนเรามกี าร ท่ปี ระกอบด้วย เปลย่ี นแปลงเกยี่ วกบั จานวนและ อวัยวะใดบ้าง ขนาดอย่างไร กระดูกมคี วามสาคญั ต่อเรา อย่างไร เราจะบารุงรักษาระบบกระดูก ให้ดารงประสิทธิภาพไว้ได้อย่างไร



1.3 ระบบกระดูก บทสรุป ระบบกระดูก (the skeletal system) เป็นระบบท่ีประกอบดว้ ย กระดูก กระดูกอ่อน ขอ้ ตอ่ และเอน็ เชื่อมกระดูก กระดกู ในร่างกายของคนเรามกี ารเปลยี่ นแปลงเก่ียวกับจานวนและขนาด โดยใน เดก็ แรกเกิดจะมีกระดูกมากถึง 350 ชิ้น เมื่อโตเป็นผใู้ หญ่กระดูกบางชิ้นจะเช่ือมติดกนั ทาใหล้ ดเหลือ 206 ชิ้น สาหรับการเปล่ียนแปลงในเรื่องขนาดของกระดูก จะเริ่มมีการ เปล่ียนแปลงเกิดข้ึนบริเวณตอนกลางของแกนกระดูกแลว้ ขยายออกไปท้งั สองดา้ นรอบ โพรงกระดูก จากน้นั กระดูกจะเจริญเติบโตโดยมีจุดศูนยก์ ลางอยบู่ ริเวณปลายกระดูก ท้งั สองขา้ ง ส่งผลใหก้ ระดูกยดื ยาวออกไป ในเพศชายการเจริญเติบโตของกระดูกจะมี มากในช่วงอายุ 18–21 ปี ส่วนเพศหญิงจะมีการเปลี่ยนแปลงมากในช่วงอายุ 16–18 ปี และท้งั เพศชายและเพศหญิงเมื่ออายคุ รบ 25 ปี กระดูกจะหยดุ การเจริญเติบโต

1.3 ระบบกระดูก บทสรุป กระดูกมีความสาคญั ต่อเรามากมาย เช่น เป็นโครงร่างของร่างกาย โดยช่วยค้าจุนและ รองรับน้าหนกั ช่วยใหร้ ่างกายทรงรูปร่างอยไู่ ด้ ช่วยยกและพยงุ อวยั วะต่าง ๆ ของร่างกาย ช่วยป้องกนั อวยั วะภายในของร่างกายไม่ใหเ้ ป็นอนั ตราย เป็นท่ียดึ เกาะกลา้ มเน้ือ ช่วยให้ ร่างกายเคล่ือนไหวได้ และเป็นแหลง่ สร้างเมด็ เลือด เกลด็ เลือด และเกบ็ ธาตุแคลเซียมของ ร่างกาย แนวทางการบารุงรักษาระบบกระดูก เช่น รับประทานอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ ออกกาลงั กาย กลางแจง้ สม่าเสมอ ระมดั ระวงั ต่อการเกิดอุบตั ิเหตุในชีวติ ประจาวนั และเคลื่อนไหวร่างกาย ใหถ้ ูกตอ้ งในท่าทางท่ีเหมาะสม