ชุดการสอน สารละลาย

สารละลาย ก คานิยม นางสาวศิริอร คลา้ ยสกุล ตาแหน่งครู วทิ ยฐานะชานาญการ โรงเรียนเขาทะลุพิทยาคม อาเภอสวี จงั หวดั ชุมพร สานักงานเขตพ้ ืนท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 11 รบั ผิดชอบการ สอนในรายวิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ ผลงานของครูและนักเรียนเป็ นท่ีประจกั ษ์ ของเพื่อครู ผูป้ กครอง และชุมชน โดยเฉพาะการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ เพ่ือพฒั นาผลสมั ฤทธ์ิ ทางการเรียน ถือไดว้ า่ เป็ นนวตั กรรมท่ีดี เพ่ือพฒั นาผูเ้ รียนใหม้ ีคุณภาพต่อไป แผนการจดั การเรียนรสู้ ่งเสริมใหผ้ ูเ้ รียนไดฝ้ ึกทกั ษะดว้ ยตนเอง โดยใชช้ ุดกิจกรรมการ เรียนรู้ ที่มีการเรียบเรียงตามลาดับเน้ ือหา อีกท้ังมีการนาเสนอที่น่าสนใจ เช่ือว่า นวตั กรรม เรื่อง สารและสมบตั ิของสาร ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 จะสามารถพฒั นาผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนของ นักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 โรงเรียนเขาทะลุพิทยาคมจนไดผ้ ล ขอขอบคุณนางสาวศิริอร คลา้ ยสกุล ท่ีใหก้ ารดแู ลเอาใจใส่นักเรียนเป็ นอยา่ งดี ขอเป็ น กาลงั ใจในการปฏิบตั ิหนา้ ที่ใหป้ ระสบผลสมั ฤทธ์ิ ลงชื่อ................................................ ( นายฑีฆาวุฒิ บุญสวสั ด์ิ ) ผูอ้ านวยการโรงเรียนเขาทะลุพิทยาคม

สารละลาย ข คานา ชุดกิจกรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ โดยใชก้ ระบวนการสืบเสาะหาความรแู้ บบวฏั จกั ร การเรียนรู้ 5 ข้นั เรื่อง สารและสมบัติของสาร กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ สาหรับ นักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 ชุดที่ 4 เรื่องสารละลาย จดั ทาข้ ึนเพื่อใชป้ ระกอบการเรียนการ สอน รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์ 1 รหสั วิชา ว21101 โดยเนน้ ผูเ้ รียนเป็ นสาคญั ผูเ้ รียนไดศ้ ึกษาและ เรียนรดู้ ว้ ยตนเองตามลาดบั ขน้ั ตอนท่ีไดร้ ะบุไวใ้ นชุดกิจกรรมการเรียนรู้ สามารถเรียนรไู้ ดอ้ ย่าง อิสระ และพฒั นาตนเองไดเ้ ต็มตามศักยภาพ ซ่ึงตอบสนองพระราชบญั ญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และสอดคลอ้ งกบั หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 ท่ีมุ่งเน้นใหผ้ ูเ้ รียนไดร้ บั การพฒั นาท้งั ดา้ นความรู้ กระบวนการคิด กระบวนสืบเสาะหา ความรู้ และแก้ปั ญหา ความสามารถในการสื่อสาร การตัดสินใจ การนาความรู้ไปใช้ใน ชีวิตประจาวนั ตลอดจนมีจิตวิทยาศาสตร์ คุณธรรมและค่านิยมที่ถูกตอ้ งเหมาะสม ขอขอบคุณผูอ้ านวยการ รองผูอ้ านวยการ และคณะครูในโรงเรียนเขาทะลุพิทยาคม ตลอดจนผูเ้ ช่ียวชาญและผเู้ กี่ยวขอ้ งทุกท่าน ท่ีใหค้ าแนะนาในการปรบั ปรุงตรวจสอบและแกไ้ ขจน ไดช้ ุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรท์ ่ีสมบรู ณ์ มีประสิทธิภาพและเป็ นประโยชน์ต่อการจดั การ เรียนรู้ รวมไปถึงเจา้ ของเอกสารและตาราต่างๆที่ใชเ้ ป็ นเอกสารอา้ งอิง มา ณ โอกาสน้ ีดว้ ย ผูจ้ ดั ทาหวงั เป็ นอย่างย่ิงวา่ ชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรน์ ้ ีจะเป็ นประโยชน์ต่อการ พฒั นาผูเ้ รียนส่งผลใหผ้ ูเ้ รียนเขา้ ใจและสามารถนาความรทู้ ่ีไดไ้ ปประยุกตใ์ ชใ้ นสถานการณต์ ่างๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ชีวิตประจาวนั และส่งเสริมใหค้ รูจัดกิจกรรมการเรียนรูไ้ ดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ และเป็ นส่วนสาคัญในการพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตรใ์ หด้ ียิง่ ข้ นึ ศิริอร คลา้ ยสกุล

สารละลาย ค สารบญั เรอ่ื ง หนา้ คานิยม ก คานา ข สารบญั ค สารบญั (ต่อ) ง สารบญั ตาราง ง สารบญั ภาพ จ คาช้ ีแจงเกี่ยวกบั ชุดกิจกรรม 1 แผนผงั ขน้ั ตอนการใชช้ ุดกิจกรรม 2 คาช้ ีแจงการใชช้ ุดกิจกรรมสาหรบั นักเรียน 3 มาตรฐานการเรียนร/ู้ ตวั ช้ ีวดั /จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 4 แบบทดสอบกอ่ นเรียน 6 กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน 8 บตั รเน้ ือหาท่ี 1 เรื่อง ความหมายและองคป์ ระกอบของสารละลาย 9 บตั รกิจกรรมที่ 1 เรื่อง ความหมายและองคป์ ระกอบของสารละลาย 12 บตั รเน้ ือหาท่ี 2 เร่ือง การละลายของสารในตวั ทาละลาย 13 บตั รกิจกรรมท่ี 2 เร่ือง การละลายของสารในตวั ทาละลาย 14 บตั รเน้ ือหาท่ี 3 เรื่อง ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย 16 บตั รกิจกรรมที่ 3 เรื่อง ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย 20 บตั รเน้ ือหาท่ี 4 เรื่อง พลงั งานกบั การละลายของสาร 22 บตั รกิจกรรมที่ 4 เร่ือง พลงั งานกบั การละลายของสาร 24 บตั รแบบฝึกหดั เร่ือง สารละลาย 26 แบบทดสอบหลงั เรียน 27 ภาคผนวก 29 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน 30 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 31

สารละลาย ง สารบญั ( ตอ่ ) เรอื่ ง หนา้ เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 1 เรื่อง ความหมายและองคป์ ระกอบของสารละลาย 32 เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 2 เร่ือง การละลายของสารในตวั ทาละลาย 33 เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 3 เร่ือง ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย 34 เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 4 เร่ือง พลงั งานกบั การละลายของสาร 35 เฉลยบตั รแบบฝึกหดั เร่ือง สารละลาย 36 แบบบนั ทึกคะแนนชุดกิจกรรม ชุดท่ี 4 เรื่อง สารละลาย 37 แบบประเมินความพึงพอใจในการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรฯู้ 38 บรรณานุกรม 39 สารบญั ตาราง ตารางท่ี หนา้ ตารางที่ 1 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายที่มสี ถานะเป็ นของแข็ง 10 ตารางที่ 2 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายที่มีสถานะเป็ นของเหลว 11 ตารางท่ี 3 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายที่มสี ถานะเป็ นแกส๊ 11

สารละลาย จ สารบญั ภาพ ภาพที่ หนา้ ภาพที่ 1 สารละลายท่ีมอี งคป์ ระกอบซางมสี ถานะเดียวกนั และมีสถานะต่างกนั 10 ภาพท่ี 2 ตวั อยา่ งสารละลายท่ีบอดความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยมวลต่อมวล 16 ภาพที่ 3 ตวั อยา่ งสารละลายที่บอดความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยปริมาตรต่อปริมาตร 17 ภาพท่ี 4 ตวั อยา่ งสารละลายท่ีบอดความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยมวลต่อปริมาตร 18 ภาพที่ 5 การละลายของสารประเภทดดู ความรอ้ นและคายความรอ้ น 22

สารละลาย 1 คาช้ ี จงเกี่ย กบั ชุ กิจกรรม ชุดกิจกรรมการเรียนรูร้ ายวิชาวิทยาศาสตร์ โดยใชก้ ระบวนการสืบเสาะหาความรู้ แบบวฏั จกั รการเรียนรู้ 5 ข้นั เรื่อง สารและสมบตั ิของสาร กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ สาหรบั นักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 ประกอบดว้ ยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ท้งั หมด 5 ชุด ดงั น้ ี 1. ความหมายและสมบตั ิของสาร 2. สารเน้ ือเดียว และ สารเน้ ือผสม 3. สารคอลลอยด์ และ สารแขวนลอย 4. สารละลาย 5. สารละลายกรด-เบส ชุดกิจกรรมชุดน้ ีเป็ นชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชุดท่ี 4 เร่ือง สารละลาย ใชเ้ วลาในการ เรียน 5 ชวั่ โมง ชุดกิจกรรมชุดน้ ีประกอบดว้ ย 1. คาช้ ีแจงเก่ียวกบั ชุดกิจกรรม 2. คาแนะนาการใชช้ ุดกิจกรรมสาหรบั นักเรียน 3. แผนผงั ขน้ั ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ 4. มาตรฐานการเรียนร/ู้ ตวั ช้ ีวดั /จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 5. แบบทดสอบกอ่ นเรียน 6. กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน 7. บตั รเน้ ือหา/บตั รกิจกรรม/บตั รแบบฝึกหดั 8. แบบทดสอบหลงั เรียน 9. กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน 10. เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 11. เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 12. เฉลยบตั รกิจกรรม/บตั รแบบฝึกหดั 13. บรรณานุกรม ชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรน์ ้ ี จดั ทาข้ ึนเพ่ือใหน้ ักเรียนใชป้ ระกอบการเรียนใน หอ้ งเรียน โดยครูผูส้ อน เป็ นผูท้ ี่ที่คอยกากบั ดแู ลและช่วยเหลือ กระตุน้ ใหผ้ ูเ้ รียนเกิดการเรียนรู้ เปิ ดโอกาสใหน้ ักเรียนไดแ้ ลกเปลี่ยนเรียนรู้ ในข้นั ตอนการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ ตามแผนการ จดั การเรียนรทู้ ่ีผูส้ อนจดั ทาข้ นึ ผูใ้ ชช้ ุดกิจกรรมควรศึกษาคาแนะนาในการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้ ก่อนใชท้ ุกครง้ั

สารละลาย 2 แผนผังแสดงข้นั ตอนการใช้ชุดกจิ กรรม วทิ ยาศาสตร์ ชดุ ท่ี 1 เร่ือง ความหมายและสมบตั ิของสาร 1.อา่ นคาช้ ีแจงเก่ียวกบั ชุดกิจกรรม/คาแนะนาการใชช้ ุดกิจกรรม 2.ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรโู้ ดยปฏิบตั ิกิจกรรม ดังน้ ี ไมผ่ ่านเกณฑ์ - ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน - ศึกษาบตั รเน้ ือหา - ทาบตั รกิจกรรม - ทาบตั รแบบฝึกหดั - ทาแบบทดสอบหลงั เรียน 3. ตรวจสอบคาตอบคาตอบ การประเมินผล แบบทดสอบกอ่ นเรียน-หลงั เรียน บตั รกิจกรรม บตั รแบบฝึกหดั จากบตั รเฉลย 4. ศึกษาการเรียนรชู้ ุดที่ 2 ต่อไป ผ่านเกณฑ์

สารละลาย 3 คาช้ ี จงการใชช้ ุ กิจกรรมสาหรบั นกั เรยี น การเรียนรูโ้ ดยใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรูโ้ ดยใชก้ ระบวนการสืบเสาะหาความรูแ้ บบวฏั จกั ร การเรียนรู้ 5 ขน้ั เรื่อง สารและสมบตั ิของสาร กลุ่มสาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ สาหรบั นักเรียน ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 ชุดที่ 4 เร่ือง สารละลาย เพ่ือช่วยใหน้ ักเรียนสามารถเรียนไดง้ ่ายข้ ึน มี ความรคู้ วามเขา้ ใจในบทเรียนดีข้ ึน ใหน้ ักเรียนปฏิบตั ิตามขน้ั ตอนดว้ ยความซ่ือสตั ย์ และต้งั ใจดงั น้ ี 1. ใหน้ ักเรียนแต่ละกลุ่มอ่านคาช้ ีแจง คาแนะนาและข้นั ตอนการเรียนโดยใชช้ ุดกิจกรรมการ เรียนรใู้ หเ้ ขา้ ใจกอ่ นลงมอื ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 2. ศึกษาจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ใหเ้ ขา้ ใจชดั เจน เพื่อใหท้ ราบว่าเมื่อเรียนจบเน้ ือหาแต่ละเรื่อง แลว้ นักเรียนสามารถเรียนรอู้ ะไรบา้ ง 3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชุดที่ 4 เร่ือง สารละลาย จานวน 10 ขอ้ ใชเ้ วลา 10 นาที เพื่อวดั ความรพู้ ้ ืนฐานของตนเองเกี่ยวกบั เร่ืองที่จะศึกษา 4. ปฏิบัติกิจกรรมตามข้นั ตอน ในชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ขณะปฏิบัติกิจกรรมนักเรียน ร่วมกนั แสดงความคิดเห็น ซักถามแลกเปลี่ยนเรียนรู้ อย่างมีอิสระ มีเหตุมีผล ยอมรบั ฟัง ความคิดเห็นของคนอื่น เรียนรูอ้ ย่างมีความสุข และสามารถขอคาแนะนาจากครูเม่ือมี ปัญหาในการปฏิบตั ิกิจกรรม ไม่ควรดเู ฉลยก่อนจะ ทากิจกรรมแลว้ นักเรียนจะเขา้ ใจ และ ไดร้ บั ประโยชน์จากชุดกิจกรรมการเรียนรชู้ ุดน้ ีมากท่ีสุด 5. เมื่อปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ เรียบรอ้ ยแลว้ ใหต้ รวจสอบคาตอบไดจ้ ากเฉลยบัตรกิจกรรม เฉลยบตั รแบบฝึกหดั และบนั ทึกผลลง ในแบบบนั ทึกคะแนนของนักเรียน 6. เมื่อศึกษาและปฏิบตั ิกิจกรรมครบทุกกิจกรรมแลว้ ใหท้ าแบบทดสอบหลงั เรียนชุดกิจกรรม การเรียนรู้ ชุดที่ 4 เร่ือง สารละลาย จานวน10 ขอ้ ใชเ้ วลา10 นาที เพ่ือตรวจสอบความรคู้ วามเขา้ ใจจากการศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ 7. ตรวจคาตอบจากเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลงั เรียน พรอ้ มบนั ทึกผลคะแนนที่ได้ เพื่อตรวจสอบความกา้ วหน้าทางการเรียน ซ่ึงนักเรียนตอ้ งทาแบบทดสอบหลงั เรียนได้ รอ้ ยละ 70 ข้ นึ ไปจึงจะ ผ่านเกณฑ์ ถา้ นักเรียนไมผ่ ่านเกณฑต์ ามท่ีกาหนดใหท้ บทวนเน้ ือหา แลว้ ใหท้ าแบบทดสอบหลงั เรียนอีกครง้ั หากผ่านเกณฑใ์ หศ้ ึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรชู้ ุดท่ี 2 ต่อไป 8. หลงั จากทากิจกรรมเสร็จเรียบรอ้ ยแลว้ ใหเ้ ก็บวสั ดุอุปกรณ์ และชุดกิจกรรมการเรียนรูใ้ ห้ เรียบรอ้ ย

สารละลาย 4 มาตรฐานการเรยี นรู/้ ตั ช้ ี ั / จุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ สาระท่ี ๓ สาร ละสมบตั ขิ องสาร มาตรฐาน ๓.๒ เขา้ ใจหลกั การและธรรมชาติของการเปล่ียนแปลงสถานะของสาร การเกิด สารละลาย การเกิดปฏิกิริยา มีกระบวนการสืบเสาะ หาความรแู้ ละจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้ และนาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์ สาระท่ี ๘ ธรรมชาตขิ อง ิทยาศาสตร์ ละเทคโนโลยี มาตรฐาน ๘. ๑ ใชก้ ระบวนการทางวิทยาศาสตรแ์ ละจิตวิทยาศาสตรใ์ นการสืบเสาะหาความรู้ การแกป้ ัญหา รวู้ า่ ปรากฏการณท์ างธรรมชาติที่เกิดข้ ึนส่วนใหญ่มีรูปแบบที่แน่นอน สามารถอธิบาย และตรวจสอบได้ ภายใตข้ อ้ มลู และเคร่ืองมอื ท่ีมอี ยใู่ นชว่ งเวลาน้ันๆ เขา้ ใจว่า วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สงั คม และสิ่งแวดลอ้ ม มคี วามเกี่ยวขอ้ งสมั พนั ธก์ นั ตั ช้ ี ั ว 3.2 ม 1/1 ทดลองและอธิบายวธิ ีเตรียมสารละลายท่ีมีความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละ และ อภิปรายการนาความรเู้ ก่ียวกบั สารละลายไปใชป้ ระโยชน์ ว 3.2 ม 1/2 ทดลองและอธิบายการเปลี่ยนแปลงสมบตั ิ มวลและพลงั งานของสาร เมื่อสาร เปลี่ยนสถานะและเกิดการละลาย ว 3.2 ม 1/3 ทดลองและอธิบายปัจจยั ที่มีผลต่อการเปลี่ยนสถานะ และการละลายของสาร ว 8.1 ม 1-3/1 ต้งั คาถามที่กาหนดประเด็นหรือตวั แปรท่ีสาคญั ในการสารวจตรวจสอบ หรือ ศึกษาคน้ ควา้ เร่ืองที่สนใจไดอ้ ยา่ งครอบคลุมและเชื่อถือได้

สารละลาย 5 ว 8.1 ม 1-3/2 สรา้ งสมมติฐานที่สามารถตรวจสอบไดแ้ ละวางแผนการสารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธิ ี ว 8.1 ม 1-3/3 เลือกเทคนิควิธีการสารวจตรวจสอบท้งั เชิงปริมาณและเชิงคุณภาพที่ไดผ้ ล เที่ยงตรงและปลอดภยั โดยใชว้ สั ดุและเคร่ืองมือที่เหมาะสม ว 8.1 ม 1-3/4 รวบรวมขอ้ มลู จดั กระทาขอ้ มลู เชิงปริมาณและคุณภาพ ว 8.1 ม 1-3/5 วิเคราะหแ์ ละประเมินความสอดคลอ้ งของประจกั ษ์พยานกบั ขอ้ สรุป ท้งั ท่ี สนับสนุนหรือขดั แยง้ กบั สมมติฐาน และความผิดปกติของขอ้ มลู จากการสารวจ ตรวจสอบ ว 8.1 ม 1-3/6 สรา้ งแบบจาลอง หรือรปู แบบ ท่ีอธิบายผลหรือแสดงผลของการสารวจตรวจสอบ ว 8.1 ม 1-3/7 สรา้ งคาถามที่นาไปส่กู ารสารวจตรวจสอบ ในเรื่องที่เก่ียวขอ้ ง และนาความรทู้ ่ี ไดไ้ ปใชใ้ นสถานการณใ์ หมห่ รืออธิบายเกี่ยวกบั แนวคิด กระบวนการ และผลของ โครงงานหรือช้ ินงานใหผ้ อู้ ื่นเขา้ ใจ ว 8.1 ม 1-3/8 บนั ทึกและอธิบายผลการสงั เกต การสารวจ ตรวจสอบ คน้ ควา้ เพิ่มเติมจาก แหลง่ ความรตู้ ่าง ๆ ใหไ้ ดข้ อ้ มลู ท่ีเชื่อถือได้ และยอมรบั การ เปล่ียนแปลง ความรทู้ ี่คน้ พบเม่ือมีขอ้ มลู และประจกั ษ์พยานใหมเ่ พิ่มข้ ึนหรือโตแ้ ยง้ จากเดิม ว 8.1 ม 1-3/9 จดั แสดงผลงาน เขยี นรายงาน และ/หรืออธิบายเกี่ยวกบั แนวคิด กระบวนการ และผลของโครงงานหรือช้ ินงานใหผ้ ูอ้ ่ืนเขา้ ใจ จุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ หลงั จากศึกษาชุดการเรียนรกู้ ิจกรรมวิทยาศาสตร์ เรื่อง ความหมายและสมบตั ิของสาร นักเรียนจะมคี วามรคู้ วามสามารถ ดงั น้ ี 1. บอกความหมายและระบุองคป์ ระประกอบของสารละลายได้ 2. บอกปัจจยั ท่ีมผี ลต่อการละลายของสารได้ 3. บอกความหมาย บอกความเขม้ ขน้ ของสารละลาย และคานวณหาความเขม้ ขน้ ของ สารละลายได้ 4. บอกประเภทของการเปล่ียนแปลงที่เกิดจากการละลายของสารได้ 5. คานวณพลงั งานท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั การละลายของสารได้

สารละลาย 6 บบท สอบก่อนเรยี น ชุ ที่ 4 เรอื่ ง สารละลาย จาน น 10 ขอ้ เ ลา 10 นาที คาช้ ี จง ใหน้ กั เรียนเลอื กคาตอบท่ีถูกตอ้ งเพียงขอ้ เ ยี ล้ ทาเครื่องหมาย X ลงใน กระ าษคาตอบ 1. ขอ้ ใดกลา่ วถึงสารละลายไดถ้ กู ตอ้ ง ขอ้ มลู ต่อไปน้ ีใชต้ อบคาถามขอ้ 3 ก. สารท่ีมเี น้ ือสารเหมอื นกนั ตลอดทุกส่วน สารละลาย สถานะ ส่วนประกอบ ข. สารท่ีมีเน้ ือสารมองดใู ส ไมม่ สี ี กลิ่น รส ของสารละลาย ค. สารท่ีไมบ่ ริสุทธ์ิเกิดจากสารบริสุทธ์ิต้งั แต่ 2 น้าอดั ลม ของเหลว น้า น้าตาลทราย ชนิดมาผสมกนั สี ง. สารที่มจี ุดหลอมเหลวตา่ กวา่ 100 องศา กล่ิน แก๊ คาร เซลเซียส บอนไดออก 2. นักวิทยาศาสตรใ์ ชส้ ่ิงใดเป็ นเกณฑใ์ นการ ซด์ นาก ของแข็ง ทองคา 45 พจิ ารณาวา่ สารใดเป็ นตวั ทาละลายใน % สารละลาย ทองแดง 55 ก. มีปริมาณสารอยมู่ ากและมีสถานะ % เดียวกบั สารละลาย ข. มีปริมาณสารอยมู่ าก และมสี ถานะต่าง 3. จากขอ้ มลู ในตารางขอ้ ใดขอ้ ใดเป็ นตวั ทา จากสารละลาย ละลาย ค. มีปริมาณสารอยนู่ อ้ ย และมสี ถานะ เดียวกบั สารละลาย ก. น้าตาลทรายเป็ นตวั ทาละลายในน้าอดั ลม ง. มีปริมาณสารอยนู่ ้อย และมีสถานะต่าง ข. แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดเ์ ป็ นตวั ทาละลาย จากสารละลาย ในน้าอดั ลม ค. ทองแดงเป็ นตวั ทาละลายในนาก ง. ทองคาเป็ นตวั ทาละลายในนาก

สารละลาย 7 4. มสี ารอยู่ 3 ชนิดผสมกนั อยู่ 8. สารละลาย A ประกอบดว้ ยทองคา 20 กรมั สาร ก 30% สาร ข 20% ละลายอยใู่ นทองแดง 480 กรมั สารละลาย สาร ค 50% สารใดเป็ นตวั ทาละลาย A มคี วามเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใด ก. สาร ก อยา่ งเดียว ก. 4 ข. สาร ข อยา่ งเดียว ข. 20 ค. สาร ค อยา่ งเดียว ค. 24 ง. สาร ก และสาร ค ง. 48 5. ขอ้ ใด ไม่ สง่ ผลต่อความสามารถในการ 9. สารละลายโซเดียมคลอไรดจ์ านวน 200 ละลายของสาร ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร มีโซเดียมคลอไรด์ ก. อุณหภมู ิ ละลาย ข. ความดนั ค. ความหนาแน่น อยู่ 30 กรมั สารละลายโซเดียมคลอไรดม์ ี ง. ชนิดของสารละลาย ความเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใด 6. ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย ข้ นึ อยกู่ บั สิ่งใด ก. 15 กรมั ก. ปริมาณของตวั ทาละลาย ข. 20 กรมั ข. ปริมาณของตวั ถูกละลาย ค. 25 กรมั ค. สถานะของตวั ทาละลาย ง. 30 กรมั ง. ชนิดของตวั ทาละลาย 10.ตารางอุณหภมู ขิ องน้าก่อนและหลงั เติมสาร 7. แอลกอฮอล์ 80% โดยปริมาตร มี บางชนิด ชนิดของสาร อุณหภมู ิ อุณหภมู ิ ความหมายตรงกบั ขอ้ ใด ก. สารละลายน้ัน 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร เร่ิมตน้ หลงั เติมสาร A 25 35 มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 ลกู บาศก์ B 25 20 เซนติเมตร C 25 15 ข. สารละลายน้ัน 100 กรมั สารในขอ้ ใดมีการเปลี่ยนแปลงแบบคายความ มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 กรมั รอ้ น ค. สารละลายน้ัน 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ก. สาร A มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 กรมั ข. สาร B ง. สารละลายน้ัน 100 กรมั ค. สาร A และ B มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 ลกู บาศก์ ง. สาร B และ C เซนติเมตร

สารละลาย 8 กระ าษคาตอบ เรอ่ื ง ค ามหมาย ละสมบตั ขิ องสาร ช่ือ-สกุล...................................................................................................เลขท่ี..........ช้นั ........ ก่อนเรียน หลงั เรยี น ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 สรุปผลการเรียน เกณฑก์ ารประเมิน คะ นน ระ บั คณุ ภาพ ผลประเมิน ก่อน หลงั ระดบั 9-10 ดีมาก เรียน 7-8 ดี คุณภาพ 5-6 พอใช้ คะ นนเตม็ 10 0-4 ปรบั ปรุง เรียน คะ นนทไ่ี ้ 10 -

สารละลาย 9 บตั รเน้ ือหาท่ี 1 เรอ่ื ง ค ามหมาย ละ องคป์ ระกอบของสารละลาย สารละลาย หมายถึง สารเน้ ือเดียวท่ีประกอบดว้ ยธาตุหรือสารประกอบต้งั แต่ 2 ชนิด ข้ ึนไปมารวมตวั กนั โดยที่มีธาตุหรือสารประกอบตวั หนึ่งเป็ นตวั ทาละลาย ส่วนอีกตวั หนึ่งเป็ นตวั ละลาย ตวั อย่างเช่นKน้าเช่ือม ,,,มีน้าเป็ นตวั ทาละลาย, ,,และมีน้าตาลเป็ นตวั ละลาย ตวั ทา ละลายและตวั ละลายมีมากกวา่ หน่ึงชนิดก็ได้ เช่น น้าอดั ลม มีน้าเป็ นตวั ทาละลาย และมีสาร หลายชนิดเป็ นตวั ถกู ละลายl เช่นl lแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดl์ น้าตาล สีl สารมีกล่ิน หรือน้าผลไม้ เกณฑท์ ่ีจะกาหนดวา่ สารใดเป็ นตวั ทาละลาย และสารใดเป็ นตวั ละลายใหพ้ ิจารณาจาก ปริมาณ และสถานะขององคป์ ระกอบ ดงั น้ ี 1. ถ้าตั ทาละลาย ละตั ละลายอยู่ในสถานะเ ีย กัน เช่น ของแข็งกับ ของแข็ง ของเหลวกบั ของเหลว หรือ แก๊สกบั แกส๊ จะกาหนดใหส้ ารท่ีมีปริมาณมากกว่าเป็ นตวั ทา ละลาย และสารท่ีมีปริมาณนอ้ ยกว่าเป็ นตวั ละลาย เช่น สารละลายเอทิลแอลกอฮอล์ ( แอลกอฮอล์ ลา้ งแผล)ประกอบดว้ ย เอทิลแอลกอฮอลซ์ ่ึงเป็ นของเหลว 70 % และน้า ซ่ึงเป็ นของเหลวเหมือนกนั 30 % เน่ืองจากเอทิลแอลกอฮอลม์ ีปริมาณมากกว่า จึงจดั เป็ นตวั ทาละลาย และน้ามีปริมาณนอ้ ย กวา่ จึงจดั เป็ นตวั ละลาย 2.ถา้ ตั ทาละลาย ละตั ละลายอยูใ่ นสถานะตา่ งกนั เช่น ของแข็งกบั ของเหลว เม่ือ ผสมกนั แลว้ สารท่ีมีสถานะเหมือนกบั สารละลาย ใหถ้ ือว่าสารน้ันเป็ นตวั ทาละลาย ส่วนสารท่ีมี สถานะต่างจากสารละลาย จัดเป็ นตัวละลาย เช่น เกลือ เป็ นของแข็ง กับน้ า ซ่ึงเป็ น ของเหลว เมื่อรวมกนั แลว้ เป็ นสารละลายที่เรียกว่าน้าเกลือ ซึ่งเป็ นของเหลว ดงั น้ันน้าซ่ึงมีสถานะ เป็ นของเหลว เหมือนกับสารละลายคือน้าเกลือจึงจดั เป็ นตัวทาละลาย ส่วนเกลือซ่ึงเป็ นของแข็งมี สถานะต่างจากสารละลายจึงจดั เป็ นตวั ทาละลาย

สารละลาย 10 0 ภาพที่ 1 สารละลายที่มอี งคป์ ระกอบซง่ึ มอี งคป์ ระกอบซ่งึ มสี ถานะเดียวกนั และมสี ถานะต่างกนั ท่ีมา: สารละลาย(ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก http://ebook.nfe.go.th/ สืบคน้ เมอื่ 2557 . ประเภทของสารละลาย สารละลายมหี ลายประเภท หากใชเ้ กณฑใ์ นการจาแนก จะแบ่ง สารละลายออกเป็ น 3 กลุม่ ดงั น้ ี 1. จา นกตามสถานะของสารละลาย แบ่งเป็ น 3 ประเภท คือ 1.1 ของแข็ง ตารางท่ี 1 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายท่ีมีสถานะเป็ นของแข็ง

สารละลาย 11 0 1.2 ของเหลว ตารางท่ี 2 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายท่ีมสี ถานะเป็ นของเหลว 1.3 แกส๊ ตารางท่ี 3 ตารางแสดงตวั อยา่ งสารละลายท่ีมสี ถานะเป็ นแกส๊ 2. จา นกตามปริมาณของตั ละลาย แบง่ เป็ น 2 ประเภท คือ 2.1 สารละลายอ่ิมตวั (Saturated solution) คือ สารละลายที่ตวั ละลายไม่ สามารถละลายในตวั ทาละลายไดเ้ พ่ิมข้ ึนอีกเมื่อตวั ทาละลายและอุณหภมู ิคงที่ ซึ่งอาจ เป็ นสารละลายอิ่มตัวพอดี หรือสารละลายอิ่มตัวเหลือเฟื อ ถา้ เพิ่มความรอ้ นให้ สารละลายอิ่มตวั เหลือเฟื อละลายไดอ้ ีก จะไดส้ ารละลายอ่ิมตวั ยิ่งยวด 2.2 สารละลายไม่อิ่มตวั (Unsaturated solution) คือ สารละลายที่ตวั ละลายยงั สามารถละลายในตวั ทาละลายไดอ้ ีก 3. จา นกตามค ามเขม้ ขน้ แบ่งเป็ น 2 ประเภท คือ 3.1 สารละลายเขม้ ขน้ คือ สารละลายที่ประกอบดว้ ยตวั ละลายปริมาณมาก มีตวั ทาละลายปริมาณนอ้ ย 3.2 สารละลายเจือจาง คือ สารละลายที่ประกอบดว้ ยตวั ละลายปริมาณนอ้ ย มีตวั ทาละลายปริมาณมาก

สารละลาย 12 0 บตั รกิจกรรมท่ี 1 เรอื่ ง ค ามหมาย ละ องคป์ ระกอบของสารละลาย ช่ือ-สกุล ................................................................................ช้นั ...........เลขที่........... คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนระบุส่วนประกอบหรือองคป์ ระกอบในสารละลายวา่ สารใดเป็นตวั ทา ละลาย สารใดเป็นตวั ละลาย สารละลาย ส่ วนประกอบ ตวั ทาละลาย ตัวละลาย น้าเช่ือม น้า น้าตาล ฟิ วส์ไฟฟ้ า บิสมทั 50 % ตะกวั่ 25 % ดีบุก 25 % นาก ทองแดง 60% ทองคา 35% เงิน 5% เหล็กกลา้ ไร้สนิม เหล็ก 74% โครเมียม 18% นิกเกิล 8% น้าเกลือ น้า เกลือแกง น้าโซดา น้า แก๊สคาร์บอนไดออกไซต์ อากาศ ไนโตรเจน 78% ออกซิเจน 21% แกส๊ อ่ืน ๆ 1%

สารละลาย 13 0 บตั รเน้ ือหาที่ 2 เรอื่ ง การละลายของสาร ในตั ทาละลาย สารละลายมีมากมายหลายชนิด สารละลายที่เป็ นของเหลวซ่ึงรจู้ กั กนั ทวั่ ไปมกั มีน้าเป็ นตวั ทาละลาย เช่น การละลายของน้าตาลทรายในน้า เมื่อเติมน้าตาลลงในน้า จะเห็นน้าตาลทรายแพร่ ในน้า ถา้ ใชช้ อ้ นคนน้าตาลทรายจะละลายไดอ้ ย่างรวดเร็ว เมื่อน้าตาลละลายหมดก็จะเห็นเป็ น ของเหลวใสเป็ นเน้ ือเดียวไม่มีตะกอน มีรสหวานเรียกของเหลวน้ ีว่า สารละลายน้าตาลทราย หรือ น้าเช่ือมในสารละลายน้าตาลทรายแทรกอยใู่ นน้า จนมองไมเ่ ห็นน้าตาลทรายอีกต่อไป สมบตั ใิ นการละลายของสาร 1. ความสามารถในการละลายของสารข้ ึนอยกู่ บั ชนิดของตวั ทาละลายและตวั ละลาย 2. สารชนิดเดียวกนั ละลายในตวั ทาละลายต่างชนิดกนั ได้ต่างกนั เช่น เชลแล็กไม่ละลาย ในน้าแต่ละลายในเอทานอล 3. สารต่างชนิดกนั ละลายในตวั ทาละลายชนิดเดียวกนั ไดต้ ่างกนั เช่น เกลือแกงละลายใน น้าไดด้ ีกวา่ สารสม้ ปัจจยั ทมี่ ีผลตอ่ การละลายของสาร สารละลายต่าง ๆ จะสามารถละลายไดร้ วดเร็วเพียงใด ข้ นึ อยกู่ บั ปัจจยั ท่ีสาคญั ดงั น้ ี 1) อุณหภูมิ (temperature) ถา้ ตัวละลายเป็ นของแข็ง และตวั ทาละลายเป็ น ของเหลว จะสามารถละลายไดด้ ีเมื่ออุณหภมู ิสงู ข้ ึน เน่ืองจากความรอ้ นจะทาใหอ้ ะตอมของตวั ถูก ละลายเกิดการสนั่ สะเทือนอย่างรวดเร็ว ซ่ึงช่วยใหเ้ กิดการแตกตัวไดด้ ี แต่ถา้ ตวั ละลายเป็ น แกส๊ เมื่ออุณหภมู สิ งู ข้ นึ จะละลายไดน้ อ้ ยลง 2) ชนิ ของตั ทาละลาย นอกจากน้าแลว้ ยงั มีสารอื่น ๆ อีกมากท่ีเป็ นตวั ทา ละลาย เชน่ แอลกอฮอล์ โพรพานอล ซ่ึงตวั ละลายแต่ละชนิดจะสามารถละลายไดใ้ นตวั ทาละลาย ท่ีต่างกนั 3) ขนา ของตั ละลาย ตวั ละลายที่มีขนาดใหญ่จะละลายไดช้ า้ กว่าตวั ละลายท่ีมี ขนาดเล็ก เนื่องจากตัวละลายขนาดเล็กมีพ้ ืนที่สมั ผัสมากสามารถจบั กับอนุภาคตวั ทาละลายได้ มากกวา่ จึงแตกตวั และละลายไดด้ ีกวา่ 4) ค าม นั ในกรณีท่ีตวั ละลายเป็ นแก๊ส หากความดนั สงู ข้ ึนจะทาใหแ้ กส๊ ละลายได้ ดีข้ นึ เชน่ การละลายของแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดใ์ นน้าอดั ลม 5) การคน การเขยา่ หรอื การปัน่ เห ี่ยง จะทาใหอ้ นุภาคของตวั ทาละลายเคล่ือนท่ี เร็วข้ นึ อนุภาคของตวั ละลายเกิดการชนกนั ถ่ีข้ ึน จึงทาใหเ้ กิดการละลายไดด้ ีและเร็วข้ ึน

สารละลาย 14 0 บตั รกิจกรรมที่ 2 เรอื่ ง การละลายของสาร ในตั ทาละลาย ชื่อ-สกุล ................................................................................ช้นั ...........เลขที่........... คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนปฏิบตั ิตามขน้ั ตอน และบนั ทึกผลการทากิจกรรมในแบบ บนั ทึกผลการทดลอง สั อุ ุปกรณ์ ละสารเคมี ลา บั ที่ รายการ จาน น/กลมุ่ 1 น้ากลนั่ 12 cm3 2 แอลกอฮอล์ 12 cm3 3 โซเดียมคลอไรด(์ เกลือแกง) 4 สีผสมอาหาร 2 ชอ้ นเบอร์ 1 5 เชลแล็ก 2 ชอ้ นเบอร์ 1 6 ลกู เหมน็ บดเป็ นผง(แนฟทาลีน) 2 ชอ้ นเบอร์ 1 7 หลอดทดลองขนาดกลาง 2 ชอ้ นเบอร์ 1 8 ชอ้ นตกั สารเบอร์ 1 9 หลอดฉีดยาขนาด 10 cm3 8 หลอด 4 อนั 2 หลอด ข้นั ตอนการท ลอง 1. รินน้ากลนั่ และแอลลกอฮอลล์ งในหลอดทดลองขนาดกลางชนิดละ 4 หลอด หลอด ละ 3 cm3 คอ่ ยๆเติมโซเดียมคลอไรดล์ งในหลอดทดลองท่ี 1 และ 2 หลอดละ 1 ชอ้ นเบอร์ 1 แลว้ เขยา่ เมอ่ื โซเดียมคลอไรด์ในแต่ละหลอดละลายหมดใหเ้ ติมลงไปอีก ทีละชอ้ นจนไม่ละลายอีกต่อไป เขยา่ ทุกคร้งั ท่ีเติมสาร นับจานวนชอ้ นท่ีเติม แลว้ ขอ้ 2. ทาซ้า 1 แต่เปล่ียนจากโซเดียมคลอไรดเ์ ป็ นสีผสมอาหาร เชลแล็ก และแนฟทาลีน

สารละลาย 15 0 ปริมาณมากท่ีสุดของสารท่ีละลายได้ ตารางบนั ทึกผลการท ลอง ( จานวนชอ้ นต่อตวั ทาละลาย 3 cm3 ) น้า แอลกอฮอล์ ชนิดของสาร 1.โซเดียมคลอไรด์ 2.สีผสมอาหาร 3.เชลแล็ก 4.แนฟทาลีน สรุปผลการท ลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เป็ นยงั ไงบา้ งคบั เ ก็ ๆ ไม่ยากเลยใช่ไหม

สารละลาย 16 0 บตั รเน้ ือหาท่ี 3 เรอื่ ง ค ามเขม้ ขน้ ของสารละลาย ค ามเขม้ ขน้ ของสารละลาย ในสารละลายใดๆ สดั ส่วนของตวั ทาละลายและตวั ละลายจะไม่คงท่ี และสารต่างชนิด กนั ก็จะมีความสามารถในการละลายต่างกนั ปริมาณของตวั ละลายท่ีละลายในสารละลาย เรียกวา่ ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย เป็ นการบอกอตั ราส่วนของสารละลายทาไดห้ ลายวิธี ดงั น้ ี 1. บอกเป็ นรอ้ ยละของตั ละลาย (percent of solute) สามารถแบง่ ได้ ดงั น้ ี 1.1 การระบุเป็ นรอ้ ยละโ ยม ลต่อม ล เป็ นการบอกใหท้ ราบว่าใน สารละลาย 100 หน่วยมีตวั ละลายอยู่กี่หน่วย มวลเดียวกนั ปกติหน่วยมวล บอกเป็ นกรมั เช่น สารละลาย NaCl 10% โดยมวล หมายความว่า ใน สารละลาย NaCI 100 กรมั มี NaCl ละลายอยู่ 10 กรมั 1.2 ภาพที่ 2 ตวั อยา่ งสารละลายที่บอกความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยมวลต่อมวล ที่มา: สารละลาย(ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.myfirstbrain.com/ สืบคน้ เมื่อ 2557 . สามารถคานวณไดจ้ ากสตู ร รอ้ ยละโดยมวลต่อมวล มวลตวั ละลาย มวลของสารละลาย

สารละลาย 17 ตั อยา่ งท่ี 1 สารละลายท่ีประกอบดว้ ย NaHCO3 24 กรมั ละลายในน้า 150 กรมั จงคานวณรอ้ ยละ โดยมวลของสารละลายน้ ี มวลตวั ถูกละลาย ิธีทา รอ้ ยละโดยมวล = มวลของสารละลาย 100 = 24 100 174 = 13.73 % ตอบ 1.2 รอ้ ยละโ ยปรมิ าตรตอ่ ปริมาตร เป็ นหน่วยท่ีบอกปริมาตรของตวั ถูก ละลาย ท่ีมีอยู่ในสารละลาย 100 หน่วยปริมาตรเดียวกนั เช่น สารละลาย CH3COOH 25% โดยปริมาตร หมายความว่าในสารละลาย 100 ลกู บาศก์ เซนติเมตร มี CH3COOH ละลายอยู่ 25 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ภาพท่ี 3 ตวั อยา่ งสารละลายที่บอกความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยปริมาตรต่อปริมาตร ที่มา: สารละลาย(ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.myfirstbrain.com/ สืบคน้ เม่อื 2557 . สามารถคานวณไดจ้ ากสตู ร ปริมาตรของตวั ละลาย ร้อยละโดยปริมาตรตอ่ ปริมาตร = ปริมาตรของสารละลาย 100

สารละลาย 18 0 ตั อยา่ งท่ี 2 เมื่อนาเอทานอล (C2H5OH ) 75 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตรlllละลายลงใน ิธีทา น้า 350 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร สารละลายที่ไดจ้ ะเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใด โดยปริมาตร ปริมาตรของตวั ถูกละลาย รอ้ ยละโดยปริมาตร = ปริมาตรของสารละลาย  100  75 100 350 = 21.43 % ตอบ 1.3 รอ้ ยละโ ยม ลต่อปริมาตร เป็ นหน่วยท่ีบอกถึงมวลของตัวถูก ทาลายที่ละลาย อย่ใู นสารละลาย 100 หน่วยปริมาตร เช่น น้าเช่ือมมีความ เขม้ ขน้ รอ้ ยละ 20 โดยปริมาตร หมายความว่า สารละลาย 100 ลกู บาศก์ เซนติเมตร มนี ้าตาลทรายละลายอยู่ 20 กรมั ภาพที่ 4 ตวั อยา่ งสารละลายที่บอกความเขม้ ขน้ เป็ นรอ้ ยละโดยมวลต่อปริมาตร ท่ีมา: สารละลาย(ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.myfirstbrain.com/ สืบคน้ เมอ่ื 2557 . สามารถคานวณไดจ้ ากสตู ร มวลของตวั ละลาย ร้อยละโดยมวลตอ่ ปริมาตร = ปริมาตรของสารละลาย 100

สารละลาย 19 0 ตั อย่างที่ 3 เมือ่ ละลายด่างทบั ทิม ( KMnO4 ) 15 กรมั ลงในน้า 150 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร จะไดส้ ารละลายที่มีความเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใดโดยมวลต่อปริมาตร มวลของตวั ละลาย ิธีทา รอ้ ยละโดยมวลต่อปริมาตร = ปริมาตรของสารละลาย 100 = 15 100 150 = 10 % ตอบ 2. การบอกค ามเขม้ ขนเป็ นหน่ ยอืน่ ๆ แบ่งออกเป็ นหน่วยต่างๆ ดงั น้ ี 2.1 พีพีเอ็ม (ppm : Parts Per Million) เป็ นการบอกความเขม้ ขน้ ของตวั ละลายในตวั ทาละลายลา้ นสว่ น (106) 2.2 พีพีบี (ppb : Parts Per Billion) เป็ นการบอกความเขม้ ขน้ ของตวั ละลาย ในตวั ทาละลายพนั ลา้ นส่วน (109) เหมือนจะยากนะเ ็กๆ ตม่ นั ไม่ยากเลย ถา้ เพยี งเราตง้ั ใจ

สารละลาย 20 บตั รกิจกรรมท่ี 3 เรอื่ ง ค ามเขม้ ขน้ ของสารละลาย ชื่อ-สกุล ....................................................................................ช้นั ..............เลขท่ี............... คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนปฏิบตั ิตามขน้ั ตอน และบนั ทึกผลการทากิจกรรมในแบบ บนั ทึกผลการทดลอง สั ุอุปกรณ์ ละสารเคมี ลา บั ที่ รายการ จาน น/กลมุ่ 1 น้ากลนั่ 150 cm3 2 โพแทสเซียมเปอรแ์ มงกาเนต (ด่างทบั ทิม) 5 กรมั 3 โซเดียมคลอไรด(์ เกลือแกง) 4 บีกเกอรข์ นาด 250 cm3 2 ชอ้ นเบอร์ 1 5 แท่งแกว้ คนสาร 1ใบ 6 หลอดฉีดยาขนาด 10 cm3 1แท่ง 2 หลอด ข้นั ตอนการท ลอง 1. ใสโ่ พแทสเซียมเปอรแ์ มงกาเนต (ด่างทบั ทิม) จานวน 5 กรมั ลงในบีกเกอรข์ นาด 250 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ทีมีน้ากลนั่ ปริมาตร 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร จากน้ันคนให้ สารละลายเขา้ กนั จดั เป็ นสารละลายความเขม้ ขน้ ต้งั ตน้ สงั เกตสีของสารละลาย 2. นาหลอดทดลองขนาดกลางจานวน 4 หลอด เขยี นหมายเลข 1 2 3 และ 4 ตามลาดบั 3. เติมน้ากลนั่ ปริมาตร 9 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ลงในหลอดทดลองที่ 1 2 3 และ 4 ตามลาดบั 4. ใชห้ ลอดฉีดยาดดู สารละลายในบีกเกอรต์ ้งั ตน้ ปริมาตร 1 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ใส่ลงใน หลอดทดลองหลอดที่ 1 เขยา่ ใหส้ ารละลายเขา้ กนั สงั เกตสีของสารละลาย บนั ทึกผล

สารละลาย 21 5. ลา้ งหลอดฉีดยาใหส้ ะอาด จากน้ันดดู สารละลายในหลอดทดลองที่ 1 ปริมาตร 1 ลกู บาศก์ เซนติเมตร ใส่ลงในหลอดทดลองหลอดท่ี 2 เขยา่ สารใหล้ ะลายเขา้ กนั สงั เกตสีของ สารละลาย บนั ทึกผล 6. ทาซ้าขอ้ 5 แต่เปลี่ยนจากดุดสารละลายในหลอดทดลองท่ี 1 ใส่ลงในหลอดทดลองท่ี 2 เป็ นดดู สารละลายในหลอดทดลองท่ี 2 ใสล่ งในหลอดทดลองท่ี 3 และดดู สารละลายใน หลอดทดลองท่ี 3 ใสล่ งในหลอดทดลองท่ี 4 ตามลาดบั ตารางบนั ทึกผลการท ลอง ลา บั หลอ ท ลอง สีของสารละลายโพ ทสเซียมเปอร์ มงกาเนต 1 2 3 4 สรุปผลการท ลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลองทา นู ะคบั เพอ่ื นๆ

สารละลาย 22 บตั รเน้ ือหาท่ี 4 เรอ่ื ง พลงั งานกบั การละลาย ของสาร เมื่อสารเกิดการเปล่ียนสถานะและเกิดการละลาย จะทาใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลง พลงั งาน แบง่ เป็ น 2 ประเภท ดงั น้ ี 1. การละลายประเภทคายค ามรอ้ น เป็ นการละลายของสารที่มีการคาย พลงั งานออกมาทาใหส้ ารละลายมีอุณหภูมิสูงข้ ึน โดยในขณะที่สารเกิดการละลาย ตวั ละลายท่ี เป็ นของแข็งจะแยกตวั เป็ นอนุภาคเล็ก ๆ แลว้ ยึดเหนี่ยวกบั อนุภาคของตวั ทาละลาย กระบวนการ น้ ีเก่ียวขอ้ งกบั พลงั งาน คือ พลงั งานที่ใชใ้ นการทาใหต้ วั ละลายแยกตัวเป็ นอนุภาคเล็ก ๆจะมีค่า นอ้ ยกวา่ พลงั งานที่คายออกมาขณะท่ีตวั ละลายยึดเหนี่ยวกบั ตวั ทาละลาย 2. การละลายประเภท ู ค ามรอ้ น เป็ นการละลายของสารที่มีการดูด พลงั งานเขา้ ไปใชท้ าใหส้ ารละลายมีอุณหภูมิตา่ ลง โดยในขณะท่ีสารเกิดการละลาย ตวั ละลายที่ เป็ นของแขง็ จะแยกตวั เป็ นอนุภาคเล็ก ๆ แลว้ ยึดเหนี่ยวกบั อนุภาคของตวั ทาละลาย กระบวนการ น้ ีเกี่ยวขอ้ งกบั พลงั งาน คือ พลงั งานท่ีใชใ้ นการทาใหต้ วั ละลายแยกตวั เป็ นอนุภาคเล็ก ๆจะมีค่า มากกวา่ พลงั งานท่ีคายออกมาขณะท่ีตวั ละลายยดึ เหน่ียวกบั ตวั ทาละลาย ภาพที่ 5 การละลายของสารประเภทดดู ความรอ้ นและคายความรอ้ น ที่มา: งานและพลงั งาน(ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.neutron.rmutphysics.com/ สืบคน้ เมอื่ 2557 .

สารละลาย 23 การเปล่ียนแปลงพลงั งานของสารในการละลายของสารสามารถคานวณไดจ้ ากสตู ร

สารละลาย 24 บตั รกิจกรรมที่ 4 เรอ่ื ง พลงั งานกบั การละลายของสาร ช่ือ-สกุล ................................................................................ช้นั ...........เลขที่........... คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนปฏิบตั ิตามขน้ั ตอน และบนั ทึกผลการทากิจกรรมในแบบ บนั ทึกผลการทดลอง สั ุอุปกรณ์ ละสารเคมี ลา บั ที่ รายการ จาน น/กลมุ่ 1 น้ากลนั่ 80 cm3 2 โพแทสเซียมไนเตรต 2 ชอ้ นเบอร์ 2 3 โซเดียมไฮดรอกไซต์ 2 ชอ้ นเบอร์ 2 4 แอมโมเนียมคลอไรด์ 2 ชอ้ นเบอร์ 2 5 แคลเซียมคลอไรด์ 2 ชอ้ นเบอร์ 2 6 แท่งแกว้ คนสาร 1แท่ง 7 กระบอกตวงขนาด 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร 1ใบ 8 บีกเกอรข์ นาด 50 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร 4 ใบ ข้นั ตอนการท ลอง 1. เติมน้ากลนั่ ปริมาตร 20 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ใสล่ งในบีกเกอรข์ นาด 50 ลกู บาศก์ เซนติเมตร วดั อุณหภมู ิของน้ากลนั่ บนั ทึกผล 2. เติมโซเดียมไฮดรอกไซด์ 2 ชอ้ นเบอร์ 2 ใส่ลงในน้ากลนั่ จากน้ันใชแ้ ท่งแกว้ คนสารคนให้ สารเกิดการลาย วดั อุณหภูมิ และบนั ทึกผลลงในสมุด 3. ทาซ้าขอ้ 1 และ 2 แต่เปล่ียนชนิดของสารจากโซเดียมไฮดรอกไซดเ์ ป็ นโพแทสเซียมไน เตรต แอมโมเนียมคลอไรด์ และแคลเซียมคลอไรด์ ตามลาดบั แลว้ บนั ทึกผล

สารละลาย 25 ตารางบนั ทึกผลการท ลอง อุณหภูมิของ โซเ ยี มไฮ- ชนิ ของตั ละลาย คลเซียม- น้ากลนั ่ (C0) โพ ทสเซียม- อมโมเนียม- คลอไร ์ รอกไซต์ ไนเตรต คลอไร ์ ก่อนเติมสาร หลงั เติมสาร สรุปผลการท ลอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลองทดลองกนั ดู นะคบั เด็กๆ

สารละลาย 26 บตั ร บบฝึ กหั เรื่อง สารละลาย ช่ือ-สกุล ................................................................................ช้นั ...........เลขท่ี........... คาช้ ี จง จากกิจกรรมที่นกั เรียนไ เ้ รียนรูผ้ ่านมา ใหน้ ักเรยี นตอบคาถามตอ่ ไปน้ ีใหถ้ กู ตอ้ ง 1. สารละลาย หมายถึง .............................................................................................................. .................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................... 2. เกณฑ์ท่ีจะกาหนดว่าสารใดเป็ นตัวทาละลาย และสารใดเป็ นตัวละลาย ในกรณีที่ตั ทา ละลาย ละตั ละลายอยใู่ นสถานะเ ีย กนั ใหพ้ ิจารณาจาก............................................... .................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................... 3. เกณฑ์ท่ีจะกาหนดว่าสารใดเป็ นตัวทาละลาย และสารใดเป็ นตัวละลาย ในกรณีท่ีตั ทา ละลาย ละตั ละลายอยใู่ นสถานะตา่ งกนั ใหพ้ ิจารณาจาก.............................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 4. ปัจจยั ใดบา้ งที่มีผลต่อการละลายของสาร ........................................................................... .................................................................................................................................................. 5. ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย หมายถึง.................................................................................... .................................................................................................................................................. 6. เมื่อสารเกิดการเปลี่ยนสถานะและเกิดการละลาย จะทาใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลงพลังงาน แบ่งเป็ น 2 ประเภท ไดแ้ ก่................................................................................................ ...............................................................................................................................................

สารละลาย 27 บบท สอบหลงั เรียน ชุ ที่ 4 เรอื่ ง สารละลาย จาน น 10 ขอ้ เ ลา 10 นาที คาช้ ี จง ใหน้ กั เรียนเลอื กคาตอบท่ีถูกตอ้ งเพียงขอ้ เ ีย ล้ ทาเครื่องหมาย X ลงใน กระ าษคาตอบ ขอ้ มลู ต่อไปน้ ีใชต้ อบคาถามขอ้ 1 2. ตารางอุณหภมู ขิ องน้าก่อนและหลงั เติมสาร สารละลาย สถานะ สว่ นประกอบของ บางชนิด สารละลาย ชนิดของ อุณหภมู ิ อุณหภมู ิ น้าอดั ลม ของเหลว น้า สาร เร่ิมตน้ หลงั เติมสาร น้าตาลทราย A 25 35 สี B 25 20 กล่ิน C 25 15 แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์ สารในขอ้ ใดมกี ารเปลี่ยนแปลงแบบคายความ นาก ของแข็ง ทองคา 45 % รอ้ น ทองแดง 55 % ก. สาร A ข. สาร B 1. จากขอ้ มลู ในตารางขอ้ ใดขอ้ ใดเป็ นตวั ทา ค. สาร A และ B ละลาย ง. สาร B และ C 3. ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย ข้ นึ อยกู่ บั สิ่งใด ก. น้าตาลทรายเป็ นตวั ทาละลายในน้าอดั ลม ก. ปริมาณของตวั ทาละลาย ข. แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดเ์ ป็ นตวั ทาละลาย ข. ปริมาณของตวั ถูกละลาย ค. สถานะของตวั ทาละลาย ในน้าอดั ลม ง. ชนิดของตวั ทาละลาย ค. ทองแดงเป็ นตวั ทาละลายในนาก ง. ทองคาเป็ นตวั ทาละลายในนาก

สารละลาย 28 4. ขอ้ ใด ไม่ สง่ ผลต่อความสามารถในการ 8. แอลกอฮอล์ 80% โดยปริมาตร มี ละลายของสาร ความหมายตรงกบั ขอ้ ใด ก. อุณหภมู ิ ก. สารละลายน้ัน 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ข. ความดนั มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 ลกู บาศก์ ค. ความหนาแน่น เซนติเมตร ง. ชนิดของสารละลาย 5. สารละลาย A ประกอบดว้ ยทองคา 20 กรมั ข. สารละลายน้ัน 100 กรมั มเี อทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 กรมั ละลายอยใู่ นทองแดง 480 กรมั สารละลาย A มคี วามเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใด ค. สารละลายน้ัน 100 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร ก. 4 มีเอทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 กรมั ข. 20 ค. 24 ง. สารละลายน้ัน 100 กรมั ง. 48 มีเอทิลแอลกอฮอลอ์ ยู่ 80 ลกู บาศก์ 6. ขอ้ ใดกลา่ วถึงสารละลายไดถ้ กู ตอ้ ง เซนติเมตร ก. สารท่ีมเี น้ ือสารเหมอื นกนั ตลอดทุกส่วน ข. สารท่ีมีเน้ ือสารมองดใู ส ไมม่ ีสี กลิ่น รส 9. มีสารอยู่ 3 ชนิดผสมกนั อยู่ ค. สารท่ีไมบ่ ริสุทธ์ิเกิดจากสารบริสุทธ์ิต้งั แต่ 2 สาร ก 30% สาร ข 20% ชนิดมาผสมกนั สาร ค 50% สารใดเป็ นตวั ทาละลาย ง. สารท่ีมจี ุดหลอมเหลวตา่ กวา่ 100 องศา เซลเซียส ก. สาร ก อยา่ งเดียว 7. นักวทิ ยาศาสตรใ์ ชส้ ิ่งใดเป็ นเกณฑใ์ นการ ข. สาร ข อยา่ งเดียว พจิ ารณาวา่ สารใดเป็ นตวั ทาละลายใน ค. สาร ค อยา่ งเดียว สารละลาย ง. สาร ก และสาร ค ก. มปี ริมาณสารอยมู่ ากและมสี ถานะ 10. สารละลายโซเดียมคลอไรดจ์ านวน 200 เดียวกบั สารละลาย ข. มีปริมาณสารอยมู่ าก และมีสถานะต่าง ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร มีโซเดียมคลอไรด์ จากสารละลาย ละลายอยู่ 30 กรมั สารละลายโซเดียมคลอ ค. มีปริมาณสารอยู่นอ้ ย และมสี ถานะ ไรดม์ ีความเขม้ ขน้ รอ้ ยละเท่าใด เดียวกบั สารละลาย ก. 15 กรมั ง. มปี ริมาณสารอยนู่ อ้ ย และมสี ถานะต่าง ข. 20 กรมั จากสารละลาย ค. 25 กรมั ง. 30 กรมั

สารละลาย 29 ภาคผน ก

สารละลาย 30 เฉลย บบท สอบ ก่อนเรยี น ขอ้ ท่ี คาตอบ 1ค 2ก 3ค 4ค 5ค 6ก 7ค 8ก 9ก 10 ก

สารละลาย 31 เฉลย บบท สอบ หลงั เรยี น ขอ้ ท่ี คาตอบ 1ค 2ก 3ก 4ค 5ก 6ค 7ก 8ค 9ค 10 ก

สารละลาย 32 เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 1 เร่ือง ค ามหมาย ละองคป์ ระกอบ ของสารละลาย คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนระบุส่วนประกอบหรือองคป์ ระกอบในสารละลายวา่ สารใดเป็นตวั ทา ละลาย สารใดเป็นตวั ละลาย สารละลาย ส่ วนประกอบ ตัวทาละลาย ตวั ละลาย น้าเชื่อม น้า น้า น้าตาล น้าตาล ฟิ วส์ไฟฟ้ า บิสมทั 50 % บิสมสั ตะกวั่ ตะกวั่ 25 % ดีบุก ดีบุก 25 % นาก ทองแดง 60% ทองแดง ทองคา ทองคา 35% เงิน เงิน 5% เหล็กกลา้ ไร้สนิม เหล็ก 74% เหล็ก โครเมียม โครเมียม 18% นิกเกิล นิกเกิล 8% น้าเกลือ น้า น้า เกลือ เกลือแกง น้าโซดา น้า น้า ก๊าคาร์บอนไดออกไซต์ แกส๊ คาร์บอนไดออกไซต์ อากาศ ไนโตรเจน 78% ไนโตรเจน ออกซิเจน ออกซิเจน แกส็ อ่ืนๆ แก็สอ่ืนๆ1%

สารละลาย 33 เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 2 เรือ่ ง การละลายของสารในตั ทาละลาย คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนตรวจผลการทดลองกบั แนวการบนั ทึกผลการทดลองท่ีบนั ทึกไวใ้ ห้ หลงั จากทากิจกรรมแลว้ ตารางบนั ทึกผล ชนิดของสาร ปริมาณมากท่ีสุดของสารท่ีละลายได้ ( จานวนชอ้ นต่อตวั ทาละลาย 3 cm3 ) 1.โซเดียมคลอไรด์ น้า แอลกอฮอล์ 2.สีผสมอาหาร 3- 3.เชลแล็ก 5- 4.แนฟทาลีน -3 -4 สรุปผลการท ลอง การละลายของสารข้ ึนอยกู่ บั ชนิดของตวั ละลาย และตวั ทาละลาย คือ สารชนิดเดียวกนั ละลายในตวั ทาละลายตางชนิดไดต้ ่างกนั สารต่างชนิดกนั ละลายในตวั ทาละลายชนิดเดียวกนั ไดต้ ่างกนั ทากนั ไ ห้ รอื เปลา่ คะ่ เพอ่ื นๆ

สารละลาย 34 เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 3 เรื่อง ค ามเขม้ ขน้ ของสารละลาย คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนตรวจผลการทดลองกบั แนวการบนั ทึกผลการทดลองที่บนั ทึกไวใ้ ห้ หลงั จากทากิจกรรมแลว้ ตารางบนั ทึกผล ลา บั หลอ ท ลอง สีของสารละลายโพ ทสเ ียมเปอร์ มงกาเนต 1 สีมว่ งเขม้ 2 3 สีมว่ งออ่ นกวา่ หลอดทดลองท่ี 1 4 สีมว่ งอ่อนกวา่ หลอดทดลองที่ สีมว่ งออ่ นกวา่ หลอดทดลองที่ 3 ( สีมว่ งจางท่ีสุด) สรุปการท ลอง สารละลายเขม้ ขน้ คือ สารละลายที่มตี วั ละลายมาก สารละลายเจือจาง คือ สารละลายน้อย ออ๋ !!!! เป็ น บบน้ ีเอง ค ามเขม้ ขน้ ของสาร ไม่ยากเลยนะคบั

สารละลาย 35 เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 4 เรื่อง พลงั งานกบั การละลายของสาร คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนตรวจผลการทดลองกบั แนวการบนั ทึกผลการทดลองที่บนั ทึกไวใ้ ห้ หลงั จากทากิจกรรมแลว้ ตารางบนั ทึกผล อุณหภมู ิของ ชนิ ของตั ละลาย น้ากลนั ่ (C0) โซเ ียมไฮ- โพ ทสเซียม- อมโมเนียม- ค ล เ ซี ย ม - รอกไซต์ ไนเตรต คลอไร ์ คลอไร ์ ก่อนเติมสาร หลงั เติมสาร 30 30 30 30 45 28 27 32 สรุปการท ลอง การเปลี่ยนแปลงของสารจะมีการเปล่ียนแปลงพลงั งานความรอ้ นมาเกี่ยวขอ้ งดว้ ย โดย การละลายของสารบางชนิด หลงั การละลายมีอุณหภูมิตา่ ลง จดั เป็ นสารละลายแบบดูดความ รอ้ น ลาการละลายของสารบางชนิด หลงั การละลายมีอุณหภูมิสูงข้ ึน จดั เป็ นการละลายแบบ คายความรอ้ น เขา้ ใจกนั ล้ ใช่ไหม คะ่ เพ่ือนๆ

สารละลาย 36 เฉลยบตั ร บบฝึ กหั เร่ือง สารละลาย คาช้ ี จง จากกิจกรรมท่ีนกั เรยี นไ เ้ รียนรูผ้ ่านมา ใหน้ กั เรยี นตอบคาถามตอ่ ไปน้ ีใหถ้ กู ตอ้ ง 1. สารละลาย หมายถึง สารเน้ ือเดียวที่ประกอบดว้ ยธาตุหรือสารประกอบต้งั แต่ 2 ชนิดข้ ึน ไปมารวมตวั กนั โดยที่มีธาตุหรือสารประกอบตวั หน่ึงเป็ นตวั ทาละลาย ส่วนอีกตวั หนึ่งเป็ น ตวั ละลาย 2. เกณฑ์ที่จะกาหนดว่าสารใดเป็ นตัวทาละลาย และสารใดเป็ นตัวละลาย ในกรณีที่ตั ทา ละลาย ละตั ละลายอยูใ่ นสถานะเ ีย กนั ใหพ้ ิจารณาจาก สารท่ีมีปริมาณมากกว่าเป็ น ตวั ทาละลาย และสารที่มีปริมาณนอ้ ยกวา่ เป็ นตวั ละลาย 3. เกณฑ์ท่ีจะกาหนดว่าสารใดเป็ นตัวทาละลาย และสารใดเป็ นตัวละลาย ในกรณีที่ตั ทา ละลาย ละตั ละลายอยู่ในสถานะต่างกัน ใหพ้ ิจารณาจาก สารที่มีสถานะเหมือนกับ สารละลาย ใหถ้ ือวา่ สารน้ันเป็ นตวั ทาละลาย สว่ นสารที่มสี ถานะต่างจากสารละลาย จดั เป็ น ตวั ละลาย 4. ปัจจัยใดบา้ งท่ีมีผลต่อการละลายของสาร อุณหภูมิ ชนิดของตัวทาละลาย ขนาดของตัว ละลาย ความดนั การคน การเขยา่ หรือปั่นเหว่ยี ง 5. ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย หมายถึง ปริมาณของตวั ละลายที่ละลายในสารละลาย 6. เมื่อสารเกิดการเปลี่ยนสถานะและเกิดการละลาย จะทาใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงพลงั งาน แบง่ เป็ น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ การละลายประเภทคายความรอ้ น และ การละลายประเภทคดดู ความรอ้ น ทากนั ไหมค่ะเพอื่ นๆ

สารละลาย 37 บบบนั ทึกคะ นนชุ กิจกรรมการเรียนรู้ ชุ ท่ี 4 เรือ่ ง สารละลาย ช่ือ-สกุล ................................................................................ช้นั ...........เลขที่........... คะ นน กิจกรรมที่ประเมิน บบฝึ กหั รม บบท สอบ 1234 12 คะ นน ก่อนเรยี น หลงั เรยี น คะแนนเต็ม 18 5 5 10 คะแนนที่ได้ 50 10 10 คิดเป็ นรอ้ ยละ เกณฑก์ ารประเมิน ผลการประเมินการทากิจกรรมชุดที่ 1 ผ่าน ไมผ่ ่าน ลงช่ือ....................................................ผปู้ ระเมิน ( นางสาวศิริอร คลา้ ยสกุล) ตาแหน่ง ครชู านาญการ เกณฑก์ ารประเมินกิจกรรม ละ บบฝึ กหั ระดบั 4 รอ้ ยละ 90-100 หมายถึง ดีมาก ระดบั 3 รอ้ ยละ 70-80 หมายถึง ดี ระดบั 2 รอ้ ยละ 50-60 หมายถึง พอใช้ ระดบั 1 รอ้ ยละ 1-49 หมายถึง ปรบั ปรุง เกณฑก์ ารตั สนิ การประเมิน ไดร้ ะดบั 3 ข้ นึ ไป ถือวา่ ผ่าน เกณฑก์ ารประเมิน บบท สอบก่อนเรียน ละ บบท สอบหลงั เรียน ระดบั 4 9-10 คะแนน หมายถึง ดีมาก ระดบั 3 7-8 คะแนน หมายถึง ดี ระดบั 2 5-6 คะแนน หมายถึง พอใช้ ระดบั 1 ตา่ กวา่ 5 คะแนน หมายถึง ปรบั ปรุง เกณฑก์ ารตั สนิ การประเมิน ไดร้ ะดบั 3 ข้ นึ ไป ถือวา่ ผ่าน

สารละลาย 38 บบประเมินค ามพงึ พอใจ ในการใชช้ ุ กิจกรรมการเรียนรูต้ ามกระบ นการสืบเสาะหาค ามรู(้ 5E) ชุ ท่ี 1 เร่อื ง ค ามหมาย ละสมบตั รของสาร ..................................... คาช้ ี จง ใหน้ ักเรียนทาเครื่องหมาย  ลงในระดบั ความพึงพอใจที่ตรงกบั ความคิดเห็นของ นักเรียนพรอ้ มเขยี นขอ้ เสนอแนะที่เป็ นประโยชน์ในการพิจารณาปรบั ปรุงต่อไป 5 หมายถึง ระดบั ความพึงพอใจมากท่ีสุด 4 หมายถึง ระดบั ความพึงพอใจมาก 3 หมายถึง ระดบั ความพึงพอใจปานกลาง 2 หมายถึง ระดบั ความพึงพอใจนอ้ ย 1 หมายถึง ระดบั ความพึงพอใจนอ้ ยท่ีสุด ที่ รายการประเมิน ระ บั ค ามพงึ พอใจ 54321 1. การเรียนดว้ ยชุดกิจกรรมการเรยี นรชู้ ว่ ยใหน้ ักเรียนกระตือรือรน้ ต่อการเรียน 2. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ช่วยใหน้ ักเรียนเขา้ ใจบทเรียนเร็วข้ นึ และเขา้ ใจบทเรียนได้ ดีข้ นึ 3. การเรียนรดู้ ว้ ยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ช่วยใหน้ ักเรียนมปี ระสบการณก์ วา้ งขวาง และนาไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวิตประจาวนั ได้ 4. ชุดกจิ กรรมการเรียนรชู้ ่วยใหน้ ักเรียนสนุกสนานกบั การเรียนรู้ 5. การเรียนดว้ ยกิจกรรมชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ฝึกใหน้ ักเรียนมีความรบั ผิดชอบใน การเรียนรแู้ ละมวี ินัยในตนเอง 6. ชุดกจิ กรรมการเรียนรเู้ ปิ ดโอกาสใหผ้ เู้ รียนศึกษาดว้ ยตนเอง ทาใหม้ ีทกั ษะในการ แสวงหาความรู้ 7. เปิ ดโอกาสใหผ้ เู้ รียนกระทากจิ กรรมดว้ ยตนเองเป็ นขน้ั ตอนและไดร้ บั ประสบการณต์ รง 8. ชุดกิจกรรมการเรียนรชู้ ่วยใหน้ ักเรียนไดเ้ รียนรรู้ ่วมกบั ผอู้ ื่น 9. ชุดกจิ กรรมการเรียนรชู้ ่วยสรา้ งบรรยากาศในการเรียนใหเ้ ป็ นทพ่ี ึงพอใจของ นักเรียน 10. การเรียนดว้ ยกจิ กรรมการเรียนรสู้ ่งเสริมใหน้ ักเรียนไดท้ ากิจกรรมฝึกทกั ษะ

กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ สารละลาย 39 บรรณานุกรม กอบนวล จิตตินันทน์. (มปป). คมู่ ือ-เตรียมสอบ ิทยาศาสตร์ ม.1. กรุงเทพฯ : สานักพิมพ์ ภมู บิ ณั ฑิต. ถนัด ศรีบุญเรือง และคณะ. (มปป). ิทยาศาสตรม์ .1 เล่ม 1.กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ อกั ษรเจริญทศั น์. บญั ชา แสนทวี และคณะ.(มปป). ิทยาศาสตรม์ .1 เล่ม 1.กรุงเทพฯ: สานักพิมพว์ ฒั นาพานิช. ประดบั นาคแกว้ และ ดาวลั ย์ เสริมบุญสุข. (2553). ิทยาศาสตร์ ม. 1. กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ แมค็ . พิมพนั ธ์ เตชะคุปต์ และคณะ.(2555). ิทยาศาสตร์ ม.1.กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ บริษัทพฒั นา คุณภาพวชิ าการ (พว.) จากดั . ยุพา วรยศ และคณะ. (มปป). ิทยาศาสตรเ์ ลม่ 1.กรุงเทพฯ: สานักพิมพอ์ กั ษรเจริญทศั น์. ยุพา วรยศ และคณะ.(มปป). คมู่ ือครู ิทยาศาสตรเ์ ลม่ 1. กรุงเทพฯ:สานักพิมพอ์ กั ษรเจริญทศั น์. ลดั ดาวลั ย์ เสียงสงั ข์ และคณะ. (2553). ค่มู ือเตรยี มสอบ ิทยาศาสตร์ ม.1-2-3. กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ บริษัทไฮเอ็ดพบั ลิชช่ิง จากดั สกลศกั ด์ิ มหาพรหม. (2551). ขยนั ก่อนสอบ ิทยาศาสตร์ ม.1. กรุงเทพฯ: สานักพิมพแ์ มค็ . สถาบนั พฒั นาคุณภาพวชิ าการ. (2555). คมู่ ือครู ิทยาศาสตร์ ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1.กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ บริษัทพฒั นาคุณภาพวชิ าการ (พว.) จากดั . สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2553). ิทยาศาสตร์ 1 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 เลม่ 1. กรุงเทพฯ: โรงพิมพค์ ุรุสภาลาดพรา้ ว. สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. (2553). คูม่ ือครู ิทยาศาสตร์ 1 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 เลม่ 1. กรุงเทพฯ:โรงพิมพค์ ุรุสภาลาดพรา้ ว. สมพงศ์ จนั ทรโ์ พธศ์ รี.(มปป). คู่มือเตรยี มสอบ ิทยาศาสตรเ์ ล่มร ม ม.1. กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์ บริษัทพฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.) จากดั .