อาหารเเละสารอาหาร

อาหารเเละสารอาหาร สาระการเรียนรู้วิ ทยาศาสตร์ระดับชั้ นประถมศึ กษาปี ที่ 6

1 คำนำ เอกสารประกอบการเรียนเรื่อง อาหารและสารอาหาร กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบใน การจัดการเรียนรู้ โดยได้รวบรวมเนื้อหาสาระที่เป็นความรู้เกี่ยวกับอาหารและสาร อาหาร แนวทางการเลือกรับประทานอาหาร และสารอาหารในชีวิตประจำวัน รวม ทั้งมีกิจกรรมและคำถามทบทวนความรู้ความเข้าใจในบทเรียนของนักเรียน​ ​ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารประกอบการเรียนนี้ จะช่วยให้นักเรียน เข้าใจเนื้อหาได้ง่ายและชัดเจนยิ่งขึ้น และสามารถนำองค์ความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ใน ชีวิตประจำวัน อีกทั้งยังเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจศึกษาที่จะนำไปเป็นแนวทางใน การปรับปรุงการเรียนการสอนต่อไป คณะผู้จัดทำ

เรื่อง 2 คำนำ หน้า สารบัญ คำแนะนำการใช้เอกสารประกอบการเรียนรู้ 1 มาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด 2 จุดประสงค์ สาระสำคัญ 3 แบบทดสอบก่อนเรียน 4 1.อาหารและสารอาหาร​ 5 อาหาร​ 6 สารอาหาร​ 7 สารอาหารที่ให้พลังงาน​ สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน​ 9 กิจกรรมที่ 1 ​ 2.แนวทางการเลือกรับประทานอาหาร​ 10 ธงโภชนาการ​ 11 พลังงานงานและสารอาหารแต่ละช่วงวัย 12 3.สารอาหารในชีวิตประจำวัน​ ตัวอย่างสารอาหารในชีวิตประจำวัน​ 19 กิจกรรมที่ 2 แบบทดสอบหลังเรียน 21 21 22 23 27 28 29 31

3 คำแนะนำ การใช้เอกสารประกอบการเรียนในการศึกษาเอกสารประกอบการเรียน เรื่องอาหารและสารอาหารจะเกิดประโยชน์สูงสุดและบรรลุตามจุดประสงค์ นักเรียนควรมีความเข้าใจดังนี้ 1. ทำแบบทดสอบก่อนเรียนเรื่องอาหารและสารอาหาร 2. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ 3. สำรวจสืบค้นข้อมูลในเอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ให้เข้าใจอย่างละเอียด 4. เมื่อมีข้อสงสัยหรือพบปัญหาในการศีกษาค้นคว้าหรือไม่เข้าใจให้ขอคํา แนะนำหรือสอบถามคุณครูผู้สอน 5. ถ้าไม่เข้าใจตอนใดให้ย้อนกลับไปทบทวนอีกครั้ง 6. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน

4 มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด สาระที่ 1 วิทยาศาสตร์ชีวภาพ มาตรฐานว 1.2 เข้าใจสมบัติของสิ่งมีชีวิตหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตการ ลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ความสัมพันธ์ของโครงสร้างและหน้าที่ ของระบบต่าง ๆ ของสัตว์และมนุษย์ที่ทำงานสัมพันธ์กันรวมทั้งความรู้ ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัดป. 6/1 ระบุสารอาหารและบอกประโยชน์ของสารอาหารแต่ละ ประเภทจากอาหารที่ตนเองรับประทาน ตัวชี้วัดป. 6/2 บอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารให้ได้สาร อาหารครบถ้วนในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและวัยรวมทั้งความ ปลอดภัยต่อสุขภาพ ตัวชี้วัดป. 6/3 ตระหนักถึงความสำคัญของสารอาหารโดยการเลือกรับ ประทานอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วนในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและ วัยรวมทั้งปลอดภัยต่อสุขภาพ

5 จุดประสงค์ 1.นักเรียนสามารถระบุสารอาหารแต่ละประเภทจากอาหารที่ตนเองรับประทานได้ 2.นักเรียนสามารถบอกประโยชน์ของสารอาหารจากอาหารที่ตนเองรับประทาน 3.นักเรียนสามารถบอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารให้ได้สารอาหารครบถ้วน 4.นักเรียนสามารถบอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารได้สัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศ และวัยได้ 5.นักเรียนสามารถบอกความสำคัญของการเลือกรับประทานอาหารในสัดส่วนที่เหมาะสม กับเพศและวัยรวมทั้งปลอดภัยต่อสุขภาพ

6 สาระสำคัญ อาหารแต่ละชนิดประกอบด้วยสารอาหารที่แตกต่างกันสารอาหารที่อยู่ในอาหารมี 6 ประเภท ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน เกลือแร่ วิตามินและน้ำสารอาหารแต่ละประเภท ล้วนมีประโยชน์ต่อร่างกายทั้งที่ให้พลังงานและไม่ให้พลังงานจึงควรรับประทานอาหารให้ได้สาร อาหารครบถ้วนและเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย

เเบบทดสอบก่อนเรียน 7 เรื่อง อาหารเเละสารอาหาร 1. ข้อใดตรงกับความหมายของสารอาหารมากที่สุด​ ก. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้พลังงาน​ ข. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย​ ค. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ​ ง. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้ประโยชน์แก่ร่างกาย 2. อาหารแบ่งออกเป็นกี่หมู่​ ก. 3 หมู่ ข. 4 หมู่ ค. 5หมู่ ง. 6 หมู่​ 3. เนื้อหมูและนม ให้สารอาหารประเภทใดต่อร่างกาย​ ก. โปรตีน​ ข. วิตามิน​ ค. เกลือแร่​ ง. ไขมัน 4. วิตามินพบมากที่สุดในอาหารประเภทใด​ ก. เนื้อหมู​ ข. ข้าวผัด​ ค. นม​ ง. ส้ม 5. ข้อใดไม่ใช่สารอาหารที่อยู่ในหมู่ที่ 1​ ก. เนื้อหมู​ ข. ข้าวเหนียว​ ค. ไข่ดาว​ ง. นมเปรี้ยว

เเบบทดสอบก่อนเรียน 8 6. ไขมัน มีประโยชน์อย่างไรกับร่างกาย​ ก. ให้ความอบอุ่นต่อร่างกาย​ ข. ให้ความกระฉับกระเฉง​ ค. ให้ความคล่องแคล่ว​ ง. ให้ความอวบอิ่ม 7. ผัดเปรี้ยวหวานใส่กุ้ง มีสารอาหารมากมาย ยกเว้นข้อใด​ ก. คาร์โบไฮเดรต​ ข. วิตามิน​ ค. ไขมัน​ ง. โปรตีน 8. ถ้าต้องการให้กระดูกและฟันแข็งแรง นักเรียนต้องรับประทาน อาหารประเภทใด​ ก. น้ำอัดลม​ ข. ข้าวต้มหมู ค. นม​ ง. กล้วยแขก 9. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์จากการรับประทานอาหาร​ ก. ร่างกายเจริญเติบโต​ ข. สมอง สติปัญญาดี​ ค. ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ​ ง. จิตใจ และอารมณ์แจ่มใส​ 10. อาหารในข้อใดเหมาะสมกับวัยสูงอายุ ก. ข้าวขาหมู​ ข. สลัดผักและปลานึ่ง​ ค. ข้าวกับแกงเขียวหวานไก่​ ง. ข้าวเหนียวสังขยา​ https://shorturl.asia/r8YUi

9 อาหารเเละสารอาหาร

หมู่ที่ 1 โปรตีน 10 ได้เเก่ เนื้อ นม ไข่ หมู่ที่ 3 เกลือเเร่ หมู่ที่ 5 ไขมัน ได้เเก่ ผัก อาหาร ได้เเก่ ไขมันเเละน้ำมัน อาหาร (Food) คือ สิ่งที่บริโภคเพื่อเสริม สร้างโภชนาการให้เเก่ร่างกาย อาหาร ส่วนมากจะได้จากพืชและสัตว์ สามารถ จำเเนกได้เป็น 5 หมู่ หมู่ที่ 4 วิตามิน หมู่ที่ 2 คาร์โบไฮเดรต ได้เเก่ ผลไม้ ได้เเก่ ข้าว เเป้ง เผือก

สารอาหาร 11 สารอาหาร (Nutrient) หมายถึง สารอาหาร ที่ร่างกายสามารถใช้ประโยชน์ในการดำรงชีวิต มีทั้งหมดเป็น 6 ประเภท คือ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน วิตามิน เกลือแร่และน้ำ สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน •น้ำ •วิตามิน •เกลือแร่ สารอาหารที่ให้พลังงาน •ไขมัน •โปรตีน •คาร์โบไฮเดรต

สารอาหารให้พลังงาน 12 โปรตีน โปรตีน ได้แก่ อาหารจำพวก เนื้อ นม ไข่ ถั่วเมล็ดต่างๆ อาหารในหมู่นี้จะมีสารโปรตีนสูง เมื่อร่างกายย่อยแล้วจะให้สาร อาหารประเภทโปรตีน ซึ่งให้ประโยชน์ต่อร่างกายในด้านการเจริญ เติบโตของร่างกาย ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ช่วยสร้างเซลล์และ เนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกาย ให้พลังงาน และช่วยควบคุมการทำงาน ของอวัยวะต่างๆ ภายในร่างกาย ในแต่ละวันมนุษย์เราต้องการ สารโปรตีนในปริมาณ 10 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม

13 สารอาหารให้พลังงาน คาร์โบไฮเดรต คาร์โบไฮเดรต ได้แก่ อาหารจำพวกแป้ง เผือก มัน น้ำตาล อาหาร หมู่นี้เมื่อร่างกายย่อยแล้วจะให้สารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต และ เปลี่ยนสารคาร์โบไฮเดรตให้เป็นพลังงานที่ใช้ทำกิจกรรมต่างๆ และให้ ความอบอุ่นแก่ร่างกาย คาร์โบไฮเดรต 1 กรัมให้พลังงาน 4 แคลอรี่ ใน แต่ละมื้อควรรับประทานอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรตในปริมาณที่ เหมาะสม การงดคาร์โบไฮเดรตจะทำให้เสี่ยงต่อการขาดสารอาหารและ เกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ

สารอาหารให้พลังงาน 14 ไขมัน ไขมัน ได้แก่ อาหารจำพวกไขมันจากพืชและสัตว์ เช่น นม เนย ชีส น้ำมันพืช น้ำมันหมู เมื่อร่างกายได้รับไขมันที่กินเข้าไปแล้วจะเปลี่ยนให้ เป็นพลังงาน ไขมันทำหน้าที่ให้ความอบอุ่นและเป็นแหล่งพลังงานของ ร่างกาย ถ้าเรารับประทานแต่พอดี จะทำให้ระบบการทำงานภายใน เป็นปกติ ไขมันยังช่วยปกป้องเซลล์และห่อหุ้มอวัยวะต่างๆ โดยเฉพาะ จะห่อหุ้มเส้นประสาทช่วยในการป้องกันเส้นประสาทให้ทำงานได้อย่าง มีประสิทธิภาพ

15 สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน เกลือเเร่ เกลือแร่หรือแร่ธาตุต่างๆ ได้แก่ อาหารจำพวกผัก ใบเขียว และพืชผักอื่นๆ แร่ธาตุเป็นสารอาหารที่ร่างกาย ต้องการและขาดไม่ได้ เพราะแร่ธาตุบางชนิดเป็นส่วน ประกอบของอวัยวะและกล้ามเนื้อบางอย่าง เช่น กระดูก ฟัน เลือด บางชนิดเป็นส่วนของสารต่างๆ ที่เกี่ยวกับการ เจริญเติบโตในร่างกาย เช่น ฮอร์โมน เฮโมโกลบิน เอนไซม์ นอกจากนี้ แร่ธาตุยังช่วยในการควบคุมการทำงานของ อวัยวะต่างๆ ของร่างกายให้ทำหน้าที่ปกติ เเละช่วยให้ระบบการ ย่อยและการขับถ่ายเป็นปกติ อาหารในหมู่นี้มีในพืช ผัก ชนิด ต่างๆ ทั้งผักใบเขียว และสีต่างๆ เช่น สีแดง สีเหลือง สีม่วง สี ขาว ซึ่งมีทั้งพืชผักที่เรารับประทาน ใบ ดอก ผล ลำต้น หัว หรือ รับประทานได้ทุกส่วน ซึ่งจะให้คุณค่าอาหาร ที่แตกต่างกัน เช่น ผักตำลึง ดอกแค ฟักทอง แครอท

สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน 16 วิตามิน วิตามิน ได้แก่ อาหารจำพวกผลไม้ต่างๆ อาหารหมู่นี้เมื่อร่างกายย่อยแล้วจะให้สาร อาหารประเภทเกลือแร่และวิตามิน คล้าย กับอาหารหลักหมู่ที่ 3 ซึ่งให้ประโยชน์ต่อ ร่างกายในด้านบำรุงสุขภาพของผิวหนังให้ สดชื่น บำรุงสุขภาพปาก เหงือก และฟัน ช่วยให้ระบบการย่อยและการขับถ่ายเป็น ปกติ อาหารในหมู่นี้นอกจากจะให้วิตามิน เกลือแร่ แล้วยังให้กากใยอาหารที่ช่วยในการ ขับถ่ายที่เป็นปกติ ทำให้ระบบ ต่าง ๆ ใน ร่างกายทำงานได้ตามปกติ

สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน 17 น้ำ น้ำร่างกายมนุษย์มีน้ำเป็นส่วนประกอบประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำหนักตัวน้ำทำหน้าลำเลียงอาหารและสารอาหารต่างๆ ไปทั่วร่างกายถ้าร่างกายขาดน้ำจะทำให้อุณหภูมิร่างกายสูง เกิดตะคริวหมดแรงหน้ามืดวินเวียนจนเสียชีวิตได้ ดังนั้น ในแต่ละวันเราควรดื่มน้ำอย่างน้อย 6-8 แก้ว หรือรับ ประทานผักผลไม้ที่มีน้ำสะสมอยู่มาก เช่น แตงโม ส้ม สับปะรด แตงกวา โดยทั่วไปมนุษย์จะขาดน้ำได้ไม่เกิด 7 วัน

สรุปอาหารเเละสารอาหาร 18 อาหาร อาหาร มี 5 หมู่ หมู่ที่ 1 โปรตีน หมู่ที่ 2 คาร์โบไฮเดรต หมู่ที่ 3 เกลือเเร่ หมู่ที่ 4 วิตามิน หมู่ที่ 5 ไขมัน สารอาหาร เเบ่งเป็น 2 ประเภท 1. สารอาหารที่ให้พลังงาน 2. สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน -ไขมัน - น้ำ - โปรตีน - วิตามิน - คาร์โบไฮเดรต - เกลือเเร่

19 กิจกรรมที่ 1 คำชี้เเจง ให้นักเรียนจับคู่โยงเส้นกิจกรรมที่ 1 ให้ถูกต้อง โดยการสแกนคิวอาร์โค้ด (สเเกนคิวอาร์โค้ด)

20 ให้นักเรียนจับคู่โยงเส้นสารอาหารตามรูปภาพที่เเสดงให้ถูกต้องจำนวน 6 ข้อ ไขมัน เกลือเเร่ คาร์โบไฮเดรต น้ำ โปรตีน วิตามิน

2 1 เเนวทางการเลือกรับ ประทานอาหาร

ธงโภชนาการ 2 2 ข้าว-เเป้ง วันละ 8-12 ทัพพี ผัก ผลไม้ วันละ 4-5 ทัพพี วันละ 3-5 ส่วน นม เนื้อสัตว์ ไข่ เมล็กถั่ว งา วันละ 1-2 เเก้ว วันละ 6-12 ช้อนกินข้าว น้ำมัน น้ำตาล วันละเล็กน้อย ธงโภชนาการเป็นสัญญาลักษณ์ที่สื่อให้คนไทยเข้าถึงปริมาณและ ความหมายของอาหารที่ควรรับประทานเพื่อให้มีสุขภาพดีโดยเน้นให้ “ กินพอดีและหลากหลาย” มีลักษณะเป็นธงสามเหลี่ยมแบบธงแขวน เอาปลายลงดังรูป

ปัจจัยที่มีคเเวลาะมสสาำรคอัญาหต่าอรคเเตว่าลมะตช้่วองงวกัยารพลังง2าน3 วันเด็ก 1-12 ปี ร่างกายต้องการอาหารเพื่อเจริญเติบโต อาหารที่เด็กควรรับประทาน คือ โปรตีน วิตามิน เกลือเเร่ เช่น นม ไข่ ปลา ถั่วเมล็ดแห้งต่างๆ เเละข้าวไม่ขัดขาว

24 วันรุ่น 13-20 ปี เป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากทั้งด้านรูปร่าง หน้าตา จิตใจ อารมณ์ เเละการร่วมสังคมกับคนอื่น ๆ อาหารที่ควรรับประทาน คือ อาหารที่ให้พลังงาน เกลือเเร่ โปรตีน เเคลเซียม เช่น นม ปลาเล็กปลาน้อย และผักใบเขียว

วันทำงาน 20-59 ปี 25 ต้องการอาหารที่ให้พลังงาน เพื่อใช้ในการทำงานอย่าง เต็มที่ เพื่อดำรงสภาพ เเละซ่อมเเซมส่วนที่สึกหรอ อาหารที่ควรบริโภค คือ อาหารที่ให้โปรตีน เเป้ง วิตามิน เกลือเเร่ เเคลเซียม เช่น เนื้อ นม ไข่ ข้าว

วันชรา 60 ปีขึ้นไป 26 เมื่ออายุมากขึ้น คนวัยนี้จะต้องการอาหารพลังงานน้อย ระบบเผาพลาญ พลังงานของร่างกายจะลดลง คนวัยนี้ จะเริ่มรับประทานอาหารน้อยลง อาหารที่ควรบริโภค คือ อาหารที่ให้โปรตีน วิตามิน ผัก เช่น การรับประทานอาหารจำพวกถั่วเหลือง น้ำเต้าหู้

27 สารอาหารในชีวิตประจำวัน

28 อาหารที่รับประทานเข้าไปมีสารอาหารประกอบอยู่มากมายเพื่อให้ เกิดพลังงานให้เเก่ร่างกาย โดยอาหารหนึ่งจานประกอบด้วยสาร อาหารหลายชนิด เช่น ข้าวมันไก่ ตัวอย่างข้าวมันไก่ เกลือเเร่ ไขมัน โปรตีน คาร์โบไฮเดรต

29 กิจกรรมที่ 2 (สแกนคิวอาร์โค้ด) คำชี้เ เจง ให้นักเรียนดูรูปภาพอาหาร เเล้วระบุสารอา หารเเต่ละประเภทในช่องว่างให้ถูกต้อง โดยการสแกนคิวอาร์โค้ด

คาร์โบไฮเดรต วิตามิน 30 เกลือเเร่ โปรตีน ส้มตำ

เเบบทดสอบหลังเรียน 3 1 เรื่อง อาหารเเละสารอาหาร 1. ข้อใดตรงกับความหมายของสารอาหารมากที่สุด​ ก. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้พลังงาน​ ข. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย​ ค. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ​ ง. เป็นสิ่งที่รับประทานแล้วให้ประโยชน์แก่ร่างกาย 2. อาหารแบ่งออกเป็นกี่หมู่​ ก. 3 หมู่ ข. 4 หมู่ ค. 5หมู่ ง. 6 หมู่​ 3. เนื้อหมูและนม ให้สารอาหารประเภทใดต่อร่างกาย​ ก. โปรตีน​ ข. วิตามิน​ ค. เกลือแร่​ ง. ไขมัน 4. วิตามินพบมากที่สุดในอาหารประเภทใด​ ก. เนื้อหมู​ ข. ข้าวผัด​ ค. นม​ ง. ส้ม 5. ข้อใดไม่ใช่สารอาหารที่อยู่ในหมู่ที่ 1​ ก. เนื้อหมู​ ข. ข้าวเหนียว​ ค. ไข่ดาว​ ง. นมเปรี้ยว

เเบบทดสอบหลังเรียน 3 2 6. ไขมัน มีประโยชน์อย่างไรกับร่างกาย​ ก. ให้ความอบอุ่นต่อร่างกาย​ ข. ให้ความกระฉับกระเฉง​ ค. ให้ความคล่องแคล่ว​ ง. ให้ความอวบอิ่ม 7. ผัดเปรี้ยวหวานใส่กุ้ง มีสารอาหารมากมาย ยกเว้นข้อใด​ ก. คาร์โบไฮเดรต​ ข. วิตามิน​ ค. ไขมัน​ ง. โปรตีน 8. ถ้าต้องการให้กระดูกและฟันแข็งแรง นักเรียนต้องรับประทาน อาหารประเภทใด​ ก. น้ำอัดลม​ ข. ข้าวต้มหมู ค. นม​ ง. กล้วยแขก 9. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์จากการรับประทานอาหาร​ ก. ร่างกายเจริญเติบโต​ ข. สมอง สติปัญญาดี​ ค. ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ​ ง. จิตใจ และอารมณ์แจ่มใส​ 10. อาหารในข้อใดเหมาะสมกับวัยสูงอายุ ก. ข้าวขาหมู​ ข. สลัดผักและปลานึ่ง​ ค. ข้าวกับแกงเขียวหวานไก่​ ง. ข้าวเหนียวสังขยา​ https://shorturl.asia/4wU95

นางสาวณัฐกานต์ ทรงพันธ์ 1611039 นางสาวอัยนา พลีบัตร 16115056