งานพฤกษศาสตร์ในโรงเรียน

คานา หนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์เรื่องสวนพฤกษศาสตร์ในโรงเรียน เล่มนีจ้ ดั ทาขนึ ้ เพ่ือ ประกอบการเรียนวิชา ว 32101 เทคโนโลยี2ซงึ ้ เนือ้ หาจะประกอบไปด้วย ข้อมลู เกี่ยวกบั ต้นไม้ และดอกไม้ในโรงเรียนวงั เหนือวทิ ยา ผ้จู ดั ทาหวงั เป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์ตอ่ ผ้ทู ่ี ศกึ ษาได้เป็นอยา่ งดี คณะผู้จดั ทา น.ส. สุพิชญา คนหลกั น.ส. สิราวรรณ ตอ่ สวย

ต้นอินทนินบก ช่อื วิทยาศาสตร์ : Lagerstroemia macrocarpa var macrocarpa ชื่อวงศ์ : LYTHRACEAE ชื่อสามญั : Inthanin bok ช่อื ทอ้ งถิ่น : อนิ ทนลิ บก กากะเลา กา เสลา จอ้ ล่อ จะล่อ จะลอ่ หูกวาง ลักษณะลาต้น : เปน็ ไมต้ น้ ผลดั ใบ สูง ปะหนา่ ฮอ ซีมงุ ประมาณ 5- 12 เมตร เป็นไม้ทรงพุ่ม เปลือกสีนา้ ตาล ผวิ เปลอื กตน้ แตกเปน็ ร่องต้ืนให้ใบดก เป็นไม้ทใ่ี ห้ร่มเงา ลกั ษณะใบ : เปน็ ใบเด่ียว รูปไข่ กลับ ออกตรงขา้ มกนั ขอบใบเรยี บ ปลายแหลม โคนมน ผิวใบมนั และ หนา สเี ขยี วเข้ม กว้าง 10-15 ซม. ยาว ลักษณะดอก : ออกดอกเป็นช่อท่ปี ลายกิง่ ดอก 20-27 ซม.ใบเปน็ พชื อาหารของ ตูมเป็นกอ้ นกลมขนาด 1 ซม. ดอกอินทนิลบกมี หนอนผีเสื้อกลางคนื หลายสี เชน่ มว่ งเข้ม ม่วงอ่อน ชมพอู มม่วง ชมพู ออ่ นเกอื บขาว มีกลีบดอก 6 กลบี รูปทรงดอก คอ่ นขา้ งกลม ขอบกลบี หยกั ย่นแผ่นกลบี บางและ นิ่ม โคนกลบี เรยี วเปน็ ก้าน เช่ือมกับกลบี รองทีเ่ ปน็ รูปถว้ ย กลีบรองปลายแฉก 6 แฉก สีนา้ ตาลแดง เม่ือดอกบานเต็มที่เสน้ ผา่ ศนู ย์กลาง 5- 10 ซม. จะออกดอกช่วงเดอื นมนี าคม-พฤษภาคม ลักษณะผล : เปน็ รูปกลมรี เปลือกแข็ง เม่ือผลแก่ จะแตกออก มเี ม็ดด้านในเปน็ จานวนมาก (สว่ น ใหญ่ใน 1 ผล จะมเี มด็ 6 เมด็ )

ตน้ พิกุล ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ - Mimusops elengi Linn. ชื่ออ่นื ๆ แกว้ (เชียงใหม่) ซางดง (ลาปาง) ชอ่ื อ่ืนๆ (อังกฤษ) - Spanish cherry, Medlar, Bullet wood ลักษณะลาตน้ สงู ประมาณ 8-15 ม. เรอื นยอด แน่นทบึ เปลือกต้นสีน้าตาลเทา มรี อยแตกระแหง ตามแนวยาว ลกั ษณะใบ ใบเดย่ี ว เรียงเวยี นสลบั รปู รี รปู ไข่ กวา้ ง 2 - 6 ซม. ยาว 7 - 15 ซม.ปลายใบแหลม เปน็ ต่งิ ขอบใบเป็นคลื่น ลักษณะดอก ดอกเด่ยี ว อยูร่ วมกันเป็นกระจกุ ที่ ปลายกง่ิ หรือที่ซอกใบ กลบี เลย้ี ง 8 กลบี เรียง ซ้อนกนั 2 ชน้ั กลีบดอกประมาณ 24 กลบี เรียง ซ้อนกันโคนกลีบดอกเชือ่ มตดิ กันเล็กน้อย ดอกสี ขาว เมอ่ื ใกล้โรยสีเหลืองอมน้าตาล ดอกบานวัน เดยี วแล้วรว่ ง มกี ล่นิ หอม ออกดอกตลอดปี ลักษณะผล ผลสเี หลือง รสหวานอมฝาด

ตน้ ขอ่ ย ชอ่ื สามัญ: Siamese rough bush, Tooth brush tree ชอ่ื วิทยาศาสตร:์ Streblus asper Lour. จดั อย่ใู น วงศข์ นนุ (MORACEAE) ช่ือทอ้ งถิน่ อนื่ ๆ: ตองขะแหน่ ส้มพอ ซะโยเส่ กกั ไม้ ฝอย สะนาย สมนาย ลักษณะต้นข่อย โดยจัดเป็นไมย้ ืนตน้ ขนาดเล็ก ถงึ ขนาดกลาง มคี วามสูงประมาณ 5-15 เมตร ลา ตน้ และก่งิ กา้ นค่อนขา้ งคดงอ มปี ุม่ ปมอยูร่ อบ ๆ ลกั ษณะใบขอ่ ย ลักษณะเป็นใบเด่ียวเรียงสลบั มี ขนาดเลก็ แผน่ ใบมีสเี ขียว เนอื้ ใบคอ่ นขา้ งหนา กรอบ ผวิ ใบสากคลา้ ยกระดาษทรายทั้งสองด้าน ลักษณะใบคลา้ ยรูปรีแกมรูปไขห่ ัวกลบั โคนใบ สอบ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก มีความกว้าง ประมาณ 2-3.5 เซนตเิ มตรและยาวประมาณ 4-7 เซนตเิ มตร ลักษณะดอกข่อย ออกดอกเปน็ ชอ่ มีสขี าวเหลือง อ่อน โดยจะออกปลายก่ิงตามซอกใบ ดอกเด่ยี ว แต่รวมกนั เป็นกระจุก ดอกเพศผแู้ ละดอกเพศเมยี จะอยูต่ า่ งดอกกนั ลักษณะผลขอ่ ย ผลสดมีลกั ษณะกลมสีเขยี ว ผล คลา้ ยรูปไข่ มีขนาดประมาณ 0.5 เซนตเิ มตร มี เนอ้ื เย่ือหมุ้ สว่ นผลแก่จะมสี ีเหลอื งใสและมรี ส หวาน

ปะทัดไตห้ วนั ช่อื วทิ ยาศาสตร:์ Hamelia patens Jacq. ช่อื สามัญ: Coloradillo, Fire Bush, Scarlet Bush ชื่ออื่น: พวงประทัด ประทัดฟลิ ิปปินส์ ประทัดทอง ประทดั เลก็ วงศ์: RUBIACEAE ลกั ษณะลาตน้ ไมพ้ ุ่มขนาดกลาง สูง 1-2 เมตร ลาต้นแตกกิง่ ก้านเปน็ ทรงพมุ่ เกือบกลม กงิ่ กา้ นมี สนี า้ ตาลแดงระเร่อื ลักษณะใบ ใบเด่ยี ว เรียงตรงขา้ ม รูปรถี ึงรูปไข่ ปลายแหลม โคนมน ขอบเรยี บ แผน่ ใบเปน็ คลน่ื เลก็ นอ้ ย ผวิ ใบด้านบนสีเขียวอมเหลอื ง เป็นมัน ลกั ษณะดอก ช่อดอกแบบช่อกระจุก ดอกสสี ม้ แดง กลบี ดอกโคนเชือ่ มตดิ กนั เป็นหลอดยาว ปลายแยกเปน็ 5 แฉก ลักษณะผล รปู ไข่ ขนาดเล็ก เมอ่ื แกม่ ีสดี า มเี มล็ด จานวนมาก

แคฝรั่ง ชอ่ื วทิ ยาศาสตร:์ Gliricidia sepium Steud. ชอ่ื วงศ:์ PAPILIONACEAE ชื่อสามญั : Madre de Cacao, Quick Stick ลกั ษณะลาตน้ แคฝรงั่ เป็นไมย้ นื ต้น มคี วามสงู ต้งั แต่ 3-15 เมตร ลาตน้ ตง้ั ตรง มกี ารแตกกง่ิ ก้าน น้อย ทาใหท้ รงพมุ่ โปรง่ เปลอื กลาตน้ มสี เี ทาอม ขาว หรอื น้าตาลอมเทา และเมื่อลาตน้ แก่ เปลอื ก ลาตน้ แตกสะเก็ดท่วั ลาตน้ ลักษณะใบ ขนาดใบยอ่ ยกวา้ ง 1-3 เซนติเมตร ยาว 3-6 เซนตเิ มตร โคนใบทู่ ปลายใบแหลม ค่อนขา้ งปา้ น แผน่ ใบ และขอบใบเรยี บ ไม่มหี ยัก แผน่ ใบด้านหน้ามีสเี ขยี วเขม้ แผ่นใบด้านหลงั มีสี เขียว ลักษณะดอก ออกดอกเป็นออกดอกเป็นชอ่ ใหญ่ ทง้ั ออกตามซอกใบทป่ี ลายก่งิ และตามตากิ่ง บรเิ วณลาตน้ แต่ละช่อดอกประกอบด้วยช่อดอก ยอ่ ย 5-10 ช่อยอ่ ย และแตล่ ะชอ่ ดอกย่อย ลักษณะผล รปู ร่างแบนยาว ยาวประมาณ 10- 15 เซนตเิ มตร โคนฝกั และปลายฝักแหลม ฝกั ออ่ นมเี ปลอื กฝักสเี ขียว เมือ่ แกจ่ ะเปลีย่ นเปน็ สี นา้ ตาล

หูปลาชอ่ น ชื่อสามญั : Cupid's shaving brush, Emilia, Sow thistle ชอื่ วิทยาศาสตร:์ Emilia sonchifolia (L.) DC. ex DC. (ชื่อ พอ้ งวิทยาศาสตร์ Cacalia sonchifolia Hort ex L.) จัดอยู่ ในวงศ์ทานตะวนั (ASTERACEAEหรอื COMPOSITAE) ชอื่ ท้องถ่นิ อน่ื ๆ: ผกั บง้ั ผกั แดง หางปลาช่อน เอ่ียโต่ยเชา่ เฮียะแออ่ งั้ หยางถีฉา่ ว หยางถีเฉ่า เยวยี ะเสี้ยหง อีเต่ียนหง ลักษณะลาตน้ มีสีเขยี วแกมม่วง ลาตน้ มคี วามสงู ไดป้ ระมาณ 10-50 เซนตเิ มตร แตกกง่ิ ก้านที่โคน ต้น ลักษณะใบ ปลายใบแหลมเรียว โคนใบกวา้ งเปน็ รูปไข่ ส่วนขอบใบโคง้ หยักเล็กน้อยหรือหยกั เว้า มี ขนาดยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร หลงั ใบเป็นสี เขียวเข้ม สว่ นท้องใบเป็นสมี ่วงแดง ลกั ษณะดอก กา้ นช่อดอกยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร ลักษณะของดอกเป็นดอกขนาดเลก็ ยาวประมาณ 12-14 มลิ ลเิ มตร ลกั ษณะผล ผลเปน็ ผลเดยี่ ว ลกั ษณะของผลเปน็ รปู ทรงกระบอกยาวประมาณ 4 มลิ ลเิ มตร เปลอื ก ผลแข็งมีจรสขี าวปกคลมุ ที่เส้นสนั ผวิ เปลอื ก ผล แหง้ จะไมแ่ ตกหรอื อ้าออก เมล็ดลอ่ น สีนา้ ตาล และมีข

สาวนอ้ ยปะแปง้ ชื่อวทิ ยาศาสตร์ : Dieffenbachia sp. (ต้ังเป็น เกยี รติให้แกน่ กั พฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน J.F. Dieffenbachia) ชื่อสามญั : Dumb cane ช่อื ท้องถนิ่ :สาวนอ้ ยประแป้ง วา่ นหมืน่ ปี ช้างเผอื ก เป็น ลักษณะลาตน้ ลาตน้ ทรงกลม ต้งั ตรง และอวบ นา้ ผวิ ลาตน้ มสี ีเขียวสด และเป็นข้อถี่ทเ่ี ปน็ วงสี ขาว ปลายลาตน้ แตกยอดอ่อนของใบทีละใบ สามารถแตกหน่อเปน็ ลาต้นใหมท่ ่ีโคนต้นได้ ลักษณะใบ ใบมรี ูปไข่แกมขอบขนาน กวา้ ง ประมาณ 15-25 เซนติเมตร ยาวประมาณ 30-60 เซนตเิ มตร โคนใบสอบแคบ ปลายใบแหลม แผ่น ใบ และขอบใบเรียบ ลักษณะดอก ออกเปน็ ชอ่ ทีป่ ลายยอด ตัวชอ่ ดอก มกี าบหมุ้ สเี ขียวล้อมรอบ ด้านในกาบหมุ้ บรรจุ ดว้ ยดอกขนาดเลก็ สขี าวท่เี รียงซ้อนกนั แน่น จานวน ลกั ษณะผล มีลักษณะเป็นเครือคล้ายเครอื กล้วย แตไ่ มเ่ ป็นหวี แต่จะเป็นผลแตล่ ะผลเรียงซอ้ นกนั แน่น ผลดบิ มีสเี ขยี ว ผลสกุ มสี แี ดง ดา้ นในเปน็ เมลด็ รูปทรงกลมถึงทรงรูปไข่

ปัตตาเวยี ชอื่ วิทยาศาสตร:์ Jatropha integerrima Jacq. วงศ:์ EUPHORBIACEAE ชอื่ พ้นื เมือง: ปัตตาเวยี ลกั ษณะลาตน้ : เปลือกสนี า้ ตาลเข้ม ลกั ษณะใบ ใบเรียงสลับ ใบเด่ียว ใบรปู ไขก่ ลบั ขนาดใหญ่หรือหยกั รปู ฝา่ มอื ตามรอยแฉก กว้าง 5-10 ซม. ยาว 10-13 ซม. โคนใบเว้า หรอื หยกั ฟนั เล่อื ย ปลายใบเป็นต่งิ แหลม ขอบใบมีรอยหยัก ใบสเี ขยี วเขม้ หลงั ใบสคี อ่ นข้างแดง ก้านใบยาว 4- 6 ซม. มีขน มหี ูใบเปน็ หนามเล็กๆ มียางเหนยี วใส ลกั ษณะดอก ดอกชอ่ กลีบเล้ยี งสีแดงหรอื ชมพู ขนาดเล็ก 5 กลีบ กลีบดอกสเี ดียวกบั กลีบเลย้ี ง เกสรเพศผู้เช่อื มติดกันท่ีส่วนโคน สั้น 5 อนั ยาว 5 อัน ลกั ษณะผล แห้งแตกรูปไข่ เมอื่ สกุ สีแดงสด

โมก ช่อื วิทยาศาสตร:์ Wrightia religiosa. วงศ์: APOCYNACEAE ชอ่ื อน่ื : โมกหลวง ชอ่ื สามัญ: Moke ลกั ษณะลาตน้ เปน็ พรรณไม้ยืนตน้ ขนาดกลาง ลาต้นมี ความสงู ประมาณ 5-12 เมตร ผวิ เปลอื กสีนาตาลดา ลา ตน้ กลมเรยี บมีจุดเลก็ ๆ สขี าวประทวั่ ต้น แตก กง่ิ ก้านสาขาออกรอบลาต้นไมเ่ ปน็ ระเบยี บ ลักษณะใบ ใบเดยี วออกเรยี งกันเปน็ คู่ตามกา้ นใบ ลกั ษณะใบ เป็นรปู ไข่ รี ปลายใบมนแหลม โคนใบ แหลม ขอบใบเรียบ เนือ้ ใบบางสเี ขยี ว ขนาดใบกว้าง ประมาณ 2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-5 เซนตเิ มตร ลกั ษณะดอก ออกดอกเปน็ ช่อสั้น ๆ อยตู่ าม ปลายก่งิ ช่อหนง่ึ มดี อก 4-8 ดอก ดอกจะคว่าหน้า ลงสู่พืน้ ดินมีกลบี ดอก 5 กลบี มสี ขี าวกลิ่นหอม ดอกบานเตม็ ทม่ี ีขนาด ประมาณ 2 เซนติเมตร ลกั ษณะผล รูปทรงกระบอกจะออกมาเปน็ คู่ ลักษณะโค้งงอเขา้ หากัน ภายในมีเมลด็ เรยี งอยู่ เป็นจานวนมาก ขนาดความยาวของฝักประมาณ 10-15 เซนติเมตร

ชบา ช่อื วทิ ยาศาสตร:์ Hibiscus spp. วงศ์: MALVACEAE ชื่อสามญั : Shoe flower ชื่ออืน่ ๆ: Hibiscus, Rose of China ลักษณะลาตน้ เป็นไมพ้ ุ่มขนาดกลาง สูง 2-4 ม. ลาตน้ เป็นไม้เนอื้ อ่อน สว่ นเปลือกน้นั จะเหนยี ว มาก เปน็ เมือกลื่น ลกั ษณะใบ ใบเรยี งสลับ ใบเดี่ยว รูปไข่ กวา้ ง 5-9 ซม. ยาว 7-12 ซม. โคนใบมนหรือกวา้ ง ปลายใบแหลม ขอบใบ หยกั มนหรอื จกั ฟนั เลื่อยหรือเว้าเป็น 3 พู แผ่นใบบาง สี เขยี วเข้ม กา้ นใบยาว 2-4 ซม. มหี ใู บแบบ free lateral stipule ลกั ษณะดอก ดอกเดีย่ วออกตามซอกใบใกล้ปลายก่ิง กลบี ดอกชนั้ เดยี วถงึ ดอกซ้อน เสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง 7-15 ซม. กลบี เลยี้ ง 5 กลบี สเี ขียว กลีบดอก 5 กลีบ มีสี ต่างๆ เชน่ แดง ชมพู สม้ ขาว เหลอื ง ปลายกลีบดอก มนและกลม กา้ นเกสรเพศเมยี และเพศผเู้ ชื่อมกันเป็น หลอดยาว โผล่พ้นกลบี ดอก ลกั ษณะผล ผลเด่ียวแบบ capsule สีน้าตาล เมอื่ แกจ่ ะแหง้ และแตกเป็น 5 แฉก

ลลี าวดี ชอ่ื วงศ์ : Apocynaceae ชื่อสามญั : Frangipani , Pagoda tree, Temple tree ชอ่ื วิทยาศาสตร์ : Plumeria spp. ลกั ษณะลาต้น แตกกิ่งกา้ นสาขาและพ่มุ ใบ สวยงาม มีนา้ ยางสีขาวข้น เปน็ ไมผ้ ลดั ทส่ี ลัดใบใน ฤดูแลง้ ก่อนทจ่ี ะผลดิ อกและผลใิ บรุ่นใหม่ ลักษณะใบ เป็นใบเด่ยี ว มกี ารเรยี งตวั แบบสลบั และหนาแน่นใกล้ปลายกิง่ มลี กั ษณะแตกตา่ งกัน ไปท้งั รูปร่าง ขนาด สี และความหนาแนน่ โดยท่ัวไปใบจะหนา เหนียวแขง็ และมีสตี ง้ั แตส่ ี เขียวออ่ นถงึ สีเขยี วเขม้ มเี สน้ กลางใบแตกสาขา ออกไปคล้ายขนนก ขนาดใบแตกต่างกนั ลักษณะดอก ดอกจะผลิออกมาจากปลายยอด เหนือใบ เหน็ เปน็ ช่อดอกใหญส่ วยงาม แตก่ ็มบี าง ชนิดทีอ่ อกชอ่ ดอกระหวา่ งใบ หรอื ใตใ้ บบางชนดิ หอ้ ยลงบางชนิดตั้งข้นึ ในหนึง่ ช่อจะมดี อกบาน พรอ้ มกนั 10 – 30 ดอก บางตน้ ท่ีมคี วามสมบรู ณ์ เตม็ ทีอ่ าจมดี อกมากกว่า 100 ดอก ต่อ 1 ชอ่

จัดทาโดย นางสาวสุพิชญา คนหลกั เลขที่ 9 นกั เรยี นช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 5/3 E-mail:[email protected] นางสาวสิราวรรณ ต่อสวย เลขที่ 14 นักเรียนชั้นมธั ยมศึกษาปที ี่ 5/3 E-mail:[email protected]