พระอภัยมณี-ตอน-พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ1

นทิ านคากลอนเร่อื งพระอภัยมณี เป็นจนิ ตนยิ ายท่มี แี นวคดิ แปลกใหม่ โดยได้ ประสมประสานเหตกุ ารณ์ในชีวิตจรงิ และ จินตนาการมาเรยี งรอ้ ยเปน็ เรอ่ื งราวท่ี สนุกสนาน ให้ข้อคดิ คติธรรมในการ ดาเนินชวี ิต ๑๒

ความเป็ นมา ประวตั ผิ ู้แต่ง นิทานคากลอนเร่ื องพระอภัยมณีเป็ น พระสุนทรโวหาร (ภู่) หรือสุนทรภู่ เกิด วรรณคดีที่ไดร้ ับการยกย่องว่าเป็ นผลงาน เมื่อวันท่ี ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๓๒๙ ที่ดีเด่นเร่ืองหน่ึงของสุนทรภู่ เป็ นเร่ืองที่ องคก์ ารยเู นสโกยกยอ่ งใหท้ ่านเป็ นกวีเอก แสดงให้เห็นแนวคิดแปลกใหม่เก่ียวกับ ของโลกในฐานะผูม้ ีผลงานดีเด่นทางดา้ น ตวั ละคร ฉาก สถานท่ีและให้ความรู้ใน วรรณกรรม เรื่องคติธรรมสอนใจในการดาเนินชีวิตได้ เป็นอยา่ งดี ๔ ๓

ผลงานสุนทรภู่ ผลงานสุนทรภู่ ประเภทนิราศ ประเภทนริ าศ • นิราศเมืองแกลง ๖ • นิราศพระบาท • นิราศภูเขาทอง • นิราศวดั เจา้ ฟ้า • นิราศอิเหนา • นิราศสุพรรณ • นิราศพระประธม • นิราศเมืองเพชร ๕

ผลงานสุนทรภู่ ผลงานสุนทรภู่ ประเภทนิทาน ประเภทเบ็ดเตลด็ • โคบุตร • สวสั ดิรักษา • ลกั ษณวงศ์ • เพลงยาวถวายโอวาท • สิงหไกรภพ • ราพนั พิลาป • กาพยพ์ ระไชยสุริยา • เสภาเรื่องขนุ ชา้ งขนุ แผน • พระอภยั มณี • บทละครเรื่องอภยั นุราช ตอนกาเนิดพลายงาม ๗ • เสภาเร่ืองพระราชพงศาวดาร • บทเห่กล่อมพระบรรทม ๘

ลกั ษณะคาประพนั ธ์ เร่ืองพระอภยั มณีเป็ นกลอนนิทานที่ประพนั ธ์ ดว้ ยกลอนสุภาพท่ีเป็นเอกลกั ษณ์เฉพาะตวั ของสุนทรภู่ คือ แต่ละวรรคจะมีสัมผสั ใน ท้งั สัมผสั สระและสัมผสั อกั ษร ทาใหค้ ากลอนมีความไพเราะ ๙ ๑๐

เรื่องย่อ เรื่องย่อ ทา้ วสุทศั นแ์ ห่งเมืองรัตนามีพระราชโอรส ๒ องค์ พระอภยั มณีและศรีสุวรรณออกจากเมือง คือ พระอภยั มณีและศรีสุวรรณ พระอภยั มณี เดินทางมาพบกบั พราหมณ์ พระอภยั มณี เรียนวชิ าเป่ าปี่ ส่วนศรีสุวรรณเรียนวชิ ากระบี่ เป่ าป่ี เพื่อแสดงความสามารถใหพ้ ราหมณ์ กระบอง แตพ่ ระราชบิดากริ้วท่ีพระราชโอรสท้งั ท้งั สามฟัง นางผีเส้ือสมุทรไดย้ นิ เสียงปี่ สองเรียนวชิ าไมเ่ หมาะสมกบั การเป็นกษตั ริย์ จึง และเห็นรูปโฉมกร็ ักใคร่ จึงจบั ไปอยใู่ นถ้า ขบั ไล่ออกจากเมือง ๑๒ ๑๑

เรื่องย่อ เร่ืองย่อ พระอภยั มณีไดม้ าอยกู่ บั นาง ส่วนนางผเี ส้ือสมุทรฝันร้ายวา่ เทวดาท่ีเกาะเหาะมา ผเี ส้ือสมุทรท่ีแปลงกายเป็น ทาลายถ้าและทุบนางเกือบตาย แลว้ เทวดากค็ วกั หญิงงามจนมีลูกชาย ๑ คน ดวงตาเหาะหายไป พระอภยั มณีไดท้ ีจึงออกอุบาย ช่ือสินสมุทร มีลกั ษณะ คือ ใหน้ างไปสะเดาะเคราะห์รักษาศีล ๓ วนั แลว้ ตาแดง กาลงั ดง่ั ชา้ งสาร มีเข้ียวคลา้ ยนางผเี ส้ือ พระอภยั มณีกบั สินสมุทรกห็ นีไปโดยความ สมุทร เม่ือสินสมุทรอายไุ ด้ ๘ ปี เปิ ดถ้าไปเที่ยว ช่วยเหลือของเงือกผวั เมียและลูกสาวเงือก นอกถ้าพบเงือกจึงจบั ตวั มาใหพ้ ระอภยั มณีดู เงือกขอชีวติ ไวแ้ ละอาสาพา พระอภยั มณีหนีไป ๑๔ เกาะแกว้ พสิ ดาร ๑๓

เร่ืองย่อ เร่ืองย่อ ฝ่ ายผเี ส้ือสมุทรเม่ือรักษาศีลครบ ๓ วนั นางเงือกพาพระอภยั มณีหนีไปจนถึงเกาะแกว้ กลบั มาไม่พบพระอภยั มณีกต็ ามหา สินสมุทร พสิ ดาร เม่ือนางผเี ส้ือสมุทรตามมาทนั และ มาขดั ขวาง เพอื่ ถ่วงเวลา นางผเี ส้ือสมุทรอ่าน อาละวาด พระโยคีจึงเสกทรายขวา้ งมากลางคล่ืน พระเวทแลว้ มองไปไกลเห็นพระอภยั มณี จึงไล่ นางผเี ส้ือสมุทรกลวั หลบหนีไป ติดตามและจบั เงือกผวั เมียกิน ๑๖ ๑๕

ข้อคดิ นาชีวติ ข้อคดิ นาชีวติ ๑. ความมีน้าใจและเสียสละใหผ้ อู้ ื่นเป็น ๓. บิดามารดาคือตวั อยา่ งท่ีดีสาหรับบุตร ส่ิงท่ีควรทา ๔. การทางานร่วมกนั ตอ้ งรับฟังความ ๒. ชีวติ คูท่ ี่ไม่ไดเ้ กิดจากความรักไม่ได้ คิดเห็นของผอู้ ื่น เกิดจากความเตม็ ใจยอ่ มไม่ยงั่ ยนื ๑๘ ๑๗

แหล่งท่ีมา (พว.) (อจท.) ครนู ิสาชล