บทที่ 1

4 ใบความรู้ท่ี 1 เร่ือง การวิจยั เพ่ือพฒั นาการเรียนรู้ *********************************************************** ความเป็ นมาของการวจิ ยั เพ่ือพฒั นาการเรียนรู้ การปฏิรูปการเรียนรู้ตามพระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พุทธศกั ราช 2542 แกไ้ ขเพิ่มเติม (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2545 ไดก้ าหนดไวด้ งั น้ี หมวด 4 แนวการจดั การศึกษามาตรา 24 (5) “ส่งเสริมสนบั สนุน ใหผ้ สู้ อนสามารถจดั บรรยากาศ สภาพแวดลอ้ ม ส่ือการเรียน และอานวยความสะดวกใหผ้ เู้ รียนเกิดการ เรียนรู้และมีความรอบรู้รวมท้งั สามารถ ใช้การวิจยั เป็ นส่วนหน่ึงของกระบวนการเรียนรู้ ท้งั น้ี ผูส้ อน และผเู้ รียน อาจเรียนรู้ไปพร้อมกนั จากสื่อการเรียนการสอนและแหล่งวิทยาการประเภท ต่าง ๆ” และ มาตรา 30 “ใหส้ ถานศึกษาพฒั นากระบวนการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ รวมท้งั ส่งเสริมให้ผูส้ อน สามารถวจิ ยั เพื่อพฒั นาการเรียนรู้ท่ีเหมาะสมกบั ผเู้ รียนในแตล่ ะระดบั การศึกษา” หมวด 6 มาตรฐานและ การประกนั คุณภาพการศึกษา มาตรา 48 “กาหนดให้หน่วยงานตน้ สังกดั สถานศึกษาจดั ให้มีระบบ ประกนั คณุ ภาพภายในสถานศึกษาและใหถ้ ือว่าการประกนั คุณภาพภายในเป็นส่วนหน่ึงของการบริหาร การ” และ หมวด 9 เทคโนโลยีเพ่ือการศึกษา มาตรา 67 “รัฐตอ้ งส่งเสริมให้มีการวิจยั และพฒั นา การ ผลิตและการพฒั นาเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา เพ่ือให้เกิดการใช้ท่ีคุม้ ค่าและเหมาะสมกบั กระบวนการ เรียนรู้ของคนไทย” ดงั น้นั จึงอาจสรุปไดว้ า่ พระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แกไ้ ขเพิม่ เติม (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2545 ไดก้ าหนดใหน้ าการวิจยั มาใชก้ ารวจิ ยั เพ่ือพฒั นาการเรียนรู้ ดงั น้ี 1. การวิจยั ในกระบวนการเรียนรู้ มุ่งให้ผูเ้ รียนทาวิจยั เพ่ือใช้กระบวนการวิจยั เป็นส่วนหน่ึง ของการเรียนรู้ ผเู้ รียนสามารถวิจยั ในเร่ืองที่สนใจหรือตอ้ งการหาความรู้หรือตอ้ งการแกไ้ ขปั ญหาการ เรียนรู้ ซ่ึงกระบวนการวิจยั จะช่วยให้ผเู้ รียนไดฝ้ ึ กการคิด ฝึ กการวางแผน ฝึ กการดาเนินงานและฝึ กหา เหตุผล ในการตอบปัญหา โดยผสมผสานองคค์ วามรู้แบบบูรณาการเพ่ือให้เกิดประสบการณ์การเรียนรู้ จากสถานการณ์จริง 2. การวิจยั พฒั นาการเรียนรู้ มุ่งให้ผูส้ อนสามารถทาวิจัย เพื่อพฒั นาการเรียนรู้ดว้ ยการศึกษา วิเคราะห์ปัญหาการเรียนรู้ วางแผนแก้ไขปัญหาการเรียนรู้ เก็บรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ขอ้ มูล อย่างเป็ นระบบ ผูส้ อนสามารถทาวิจยั และพฒั นานวตั กรรมการศึกษาท่ีนาไปสู่คุณภาพการเรียนรู้ ดว้ ยการศึกษาวิเคราะห์ปัญหาการเรียนรู้ ออกแบบและพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู้ ทดลองใชน้ วตั กรรม การเรี ยนรู้ เก็บรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ผลการใช้นวัตกรรมน้ันๆ และผู้สอนสามารถนา กระบวนการวจิ ยั มาจดั กิจกรรมใหผ้ เู้ รียนเกิดการเรียนรู้ ดว้ ยการใชเ้ ทคนิควธิ ีการที่ช่วยใหผ้ เู้ รียนเกิดการ นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพิเศษ

5 เรียนจากการวิเคราะหป์ ัญหา สร้างแนวทางเลือกในการแกไ้ ขปัญหา ดาเนินการตามแนวทางที่เลือก และ สรุปผลการแก้ไขปัญหาอันเป็ นการฝึ กทักษะ ฝึ กกระบวนการคิด ฝึ กการจัดการจากการเผชิญ สภาพการณ์จริง และปรับประยกุ ตม์ วลประสบการณ์มาใชแ้ กไ้ ขปัญหา 3. การวิจัยพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา มุ่งให้ผูบ้ ริหารทาการวิจัยและนา ผลการวจิ ยั มาประกอบการตดั สินใจ รวมท้งั จดั ทานโยบายและวางแผนบริหารจดั การสถานศึกษาให้เป็น องคก์ รท่ีนาไป สู่คุณภาพการจดั การศึกษา และเป็นแหล่งสร้างเสริมประสบการณ์เรียนรู้ของผูเ้ รียนอยา่ ง มีคณุ ภาพ ดว้ ยปัจจยั ดงั กล่าวจึงทาให้ครูผสู้ อนตอ้ งเปลี่ยนบทบาทจากผสู้ อนมาเป็นผวู้ จิ ยั เพือ่ มีส่วนร่วม ในการพฒั นาการสอน การเรียนรู้ของผเู้ รียน และการพฒั นาวิชาชีพครูเพิม่ ข้ึน ความสาคญั ของการวิจัยในช้ันเรียน การวิจยั ในช้นั เรียนมีความสาคญั ต่อวงการวิชาชีพครูเป็ นอย่างย่ิง เน่ืองจากครูจาเป็ นต้อง พฒั นาหลักสูตร วิธีการเรียนการสอน การจูงใจให้ผูเ้ รียนเกิดความอยากรู้อยากเรียน การพัฒนา พฤติกรรมผเู้ รียน การเพ่ิมสัมฤทธ์ิผลการเรียน และการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ เพ่ือใหเ้ กิดการเรียนรู้ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การวิจัยในช้ันเรียนเป็ นการเปลี่ยนแปลงบทบาทด้ังเดิมของครูที่มีความ เชี่ยวชาญและสนใจเรื่องการสอนโดยเนน้ เน้ือหาสาระของบทเรียน จึงทุ่มเทการศึกษา คน้ ควา้ หาขอ้ มูล ทฤษฎี ที่เป็นส่วนหน่ึงของหลกั สูตร มากกวา่ การศึกษาวธิ ีการพฒั นาหรือปรับปรุงการเรียนรู้ของผเู้ รียน ผลงานของอาจารยส์ ่วนใหญ่จึงเป็ นผลงานหนังสือ ตารา บทความหรือเอกสารทางวิชาการมากกว่า ผลงานวิจยั ปัจจุบนั การวิจยั มีบทบาทเพ่ิมข้ึนเนื่องจากการขยายตวั ทางการศึกษา ท่ีเปิ ดระดบั การศึกษา ถึงข้นั ปริญญาโทและปริญญาเอกในประเทศไทย ทาใหม้ ีการเรียนการสอนระเบียบวธิ ีวิจยั ตลอดจนการ กาหนดใหท้ าวิทยานิพนธใ์ นระดบั บณั ฑิตศึกษา จึงมีผูร้ ู้วิธีการทาวิจยั เพิ่มข้ึน ท่ีสาคญั คือการขอกาหนด ตาแหน่งทางวิชาการ หรือ การเล่ือนระดบั ของผูอ้ ยู่ในสายวิชาชีพทางการศึกษา มีขอ้ กาหนดให้ส่งผล งานวิชาการและงานวิจยั เป็นส่วนหน่ึงของการพิจารณา ผทู้ ่ีอยู่ในแวดวงการศึกษาจึงตอ้ งหันมาสนใจ เร่ืองของการวจิ ยั เพมิ่ ข้นึ นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพิเศษ

6 กระบวนการวจิ ยั เพื่อพัฒนาการเรียนรู้ กระบวนการวิจยั เพอ่ื พฒั นาการเรียนรู้ มีข้นั ตอนการวจิ ยั เช่นเดียวกบั กระบวนการวจิ ยั โดยทวั่ ไป ดงั น้ี ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา ศึกษาขอ้ มลู ท่ีเกี่ยวขอ้ ง เพื่อสร้างกรอบแนวความคดิ ออกแบบ วางแผน และสร้างเครื่องมือวิจยั รวบรวมและวเิ คราะหข์ อ้ มูล สรุปและรายงานผล แผนภาพที่ 1 แสดงข้นั ตอนการวจิ ยั โดยทวั่ ไป กระบวนการวจิ ยั เพื่อการเรียนรู้ ไดม้ ีการนากระบวนการวิจยั ทวั่ ไปมาประยกุ ตใ์ ชใ้ นการแกไ้ ข ปัญหา การเรียนรู้หรือการพฒั นาการเรียนรู้เป็ นสาคญั ดงั น้ัน ในข้นั การศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา จึง ตอ้ งเนน้ ไปท่ีผลการพฒั นาผเู้ รียน 3 ดา้ น คือ ดา้ นความรู้ (Cognitive Domain) ดา้ นทกั ษะ (Psychomotor Domain) และ ดา้ นเจตคติ (Affective Domain) และก่อนท่ีผูส้ อนจะใช้การวิจยั ในกระบวนการเรียนรู้ เพ่ือแก้ปัญหาหรือเพ่ือพฒั นาผูเ้ รียน เช่นเดียวกนั กบั ผูบ้ ริหารจะทาการวิจยั เพื่อแก้ปัญหาหรือพฒั นา คณุ ภาพการศึกษาของสถานศึกษา ซ่ึงองคป์ ระกอบของกระบวนการวจิ ยั เพื่อการเรียนรู้ มีการดาเนินงาน อยา่ งตอ่ เนื่อง ดงั แผนภาพ นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ

7 เป้าหมายการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ เจตคติ บรรลุ ดาเนินงาน เป้าหมาย เพอื่ การเรียนรู้ มีปัญหา/ตอ้ งการพฒั นา การวจิ ยั ปรับปรุง/พฒั นา แผนภาพท่ี 2 แสดงองคป์ ระกอบการเรียนรู้ดว้ ยการวิจยั การวิจยั เพื่อพฒั นาคุณภาพการเรียนรู้ มุ่งเน้นผลการเรียนรู้ของผูเ้ รียนเป็ นเป้าหมายของการ จดั การเรียนรู้ ดว้ ยการใชก้ ารวิจยั ในกระบวนการเรียนรู้ การวิจยั พฒั นาการเรียนรู้และการวิจยั พฒั นา คณุ ภาพการศึกษาของสถานศึกษา ซ่ึงมีรายละเอียด ดงั น้ี 1. การวจิ ยั ในกระบวนการเรียนรู้ คอื การนาระเบียบวธิ ีวิจยั มาใชใ้ นการจดั กระบวนการเรียนรู้ ใหก้ บั ผเู้ รียน ซ่ึงมาจากความเชื่อวา่ \"ผเู้ รียนทกุ คนมีความสามารถเรียนรู้ดว้ ยตนเองและพฒั นาตนเองได\"้ ดังน้ัน การจดั การศึกษาจะตอ้ งส่งเสริมให้ผูเ้ รียนสามารถพฒั นาตามธรรมชาติและเต็มศกั ยภาพ โดย ส่งเสริมให้ผเู้ รียนเรียนรู้ดว้ ยตนเองตามความสนใจ ความถนดั และความตอ้ งการ จากสื่อและอุปกรณ์ท่ี มีอยตู่ ามแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ในครอบครัว ในสถานศึกษา และในชุมชนท่ีผูเ้ รียนพบในชีวติ ประจาวนั แนวคิดเก่ียวกบั การส่งเสริมใหผ้ เู้ รียนไดเ้ รียนรู้ดว้ ยตนเอง มีหลายแนวคิด เช่น ก) แนวคิดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participation learning) ซ่ึงเน้นการสร้างความรู้ จากประสบการณ์เดิมของผเู้ รียนและการมีปฏิสัมพนั ธร์ ะหวา่ งผเู้ รียน ข) แนวคิดการเรียนรู้ตามหลกั พุทธศาสนา ซ่ึงมี 3 ระดบั คือการรู้จาจากการบอกหรือ สอน การรู้จกั จากการคิดหาเหตุผล และการรู้แจง้ จากการสร้างความเขา้ ใจอยา่ งแจ่มแจง้ ดว้ ยการคน้ พบ ดว้ ยตนเอง นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพิเศษ

8 ค) แนวคิดการสร้างความรู้ (Constructivism) เน้นการสร้างความรู้ด้วยตนเองจาก วิธีการ ตา่ ง ๆ กนั โดยอาศยั ประสบการณ์เดิมจากโครงสร้างทางปัญญาและแรงจูงใจ จากแนวคิดดงั กล่าวท่ีนามาใช้ในการส่งเสริมการเรียนรู้ให้กบั ผูเ้ รียนไดป้ ระสบความสาเร็จ ในการเรี ยนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรจัดกระบวนการเรี ยนรู้อย่างเป็ นระบบ โดยอาศัย กระบวนการวิจยั เขา้ มาช่วยในการเรียนรู้ในเรื่องที่มีความซบั ซอ้ น ทาใหผ้ เู้ รียนไดฝ้ ึกคิด การจดั การ การ หาเหตุผลในการแกป้ ัญหา การผสมผสานความรู้แบบสหวิทยาการ และการเรียนรู้ปัญหาที่ผเู้ รียนสนใจ ผูส้ อนจะตอ้ งส่งเสริมให้ผูเ้ รียนมีอิสระในการทดลองใช้แนวคิดและวิธีการต่าง ๆ ในการเรียนรู้ การ ทดสอบความรู้ท่ีไดร้ ับและการสรุปความรู้ เจตคติ และทกั ษะอนั เป็ นเคร่ืองมือพฒั นาการเรียนรู้ตลอด ชีวิต มีพฒั นาการทางสติปัญญา ทางอารมณ์ สังคม และทางร่างกาย ซ่ึงรูปแบบการวิจยั ในกระบวนการ เรียนรู้ มีดงั น้ี 1. วิเคราะห์ความตอ้ งการการเรียนรู้ 2. การวางแผนการเรียนรู้ 5. ประเมินผลเพื่อปรับปรุง และนาผลไปใชใ้ นการพฒั นา 3. การพฒั นาทกั ษะการเรียนรู้ - การแสวงหาและใชแ้ หล่งการเรียนรู้ - การใชว้ ิธีการตา่ ง ๆ ในการเรียนรู้ - การตรวจสอบความรู้ 4. สรุปความรู้ - แผนภาพที่ 3 แสดงการวจิ ยั ในกระบวนการเรียนรู้ จากแผนภาพ การวิจยั ในกระบวนการเรียนรู้ ซ่ึงเป้าหมายของการจดั การเรียนรู้ คือผูเ้ รียนมี ความรู้ เจตคติ และทกั ษะ ซ่ึงไดจ้ ากการเรียนรู้ดว้ ยกระบวนการวิจยั อยา่ งเป็นระบบ มี 5 ข้นั ตอน ดงั น้ี ข้ันตอนที่ 1 การวิเคราะห์ความต้องการการเรียนรู้ ข้ันตอนน้ี ผู้เรียนจะต้องทราบ ความตอ้ งการการเรียนรู้ของตนเอง มีการลาดบั ความสาคญั ของความตอ้ งการก่อนหลงั ท่ีตอ้ งการจะเรียน และนาเรื่องที่มีความสาคญั ลาดบั แรก มากาหนดเป้าหมายของการเรียนรู้ นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ

9 ข้นั ตอนที่ 2 การวางแผนการเรียนรู้ ผเู้ รียนจะตอ้ งวางแผนการเรียนรู้ของตนเองวา่ จะเรียน เร่ืองอะไร ใช้เวลาเรียนเท่าไร เรียนรู้ด้วยวิธีใด เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ใด ตอ้ งใช้ส่ืออะไรและเม่ือมี ปัญหาในการเรียนจะตอ้ งปรึกษาใคร เมื่อไดร้ ับความรู้แลว้ จะนาความรู้ไปใชอ้ ยา่ งไร ตลอดจนวางแผน การนาความรู้ท่ีไดไ้ ปใชใ้ นการปรับปรุงและพฒั นางาน ข้นั ตอนท่ี 3 การพฒั นาทกั ษะการเรียนรู้ เป็ นข้นั ตอนของการปฏิบตั ิเพื่อแสวงหาความรู้ ตามที่ไดว้ างแผนไว้ ซ่ึงอาจใช้วิธีการต่าง ๆ ในการเรียนรู้ เช่น การสังเกต การสัมภาษณ์ การบนั ทึก ขอ้ ความ การสรุปความ การเรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ เช่น ศูนยว์ ิทยาการ ส่ือสิ่งพิมพ์ ส่ือบุคคลและสื่อ เทคโนโลยี เป็นตน้ เมื่อไดค้ วามรู้แลว้ ควรตรวจสอบความถูกตอ้ งของความรู้ท่ีไดแ้ ละนาความรู้ไปใชใ้ ห้ เป็ นไปตามเป้าหมายของการเรี ยนรู้ ข้ันตอนท่ี 4 การสรุปความรู้ เป็ นข้ันตอนท่ีผู้เรียนสรุปความรู้และนาเสนอความรู้ ท่ีไดจ้ ากการศึกษาคน้ ควา้ ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น รูปภาพ แผนภาพ แผนภาพ ฯลฯ และอาจใชเ้ คร่ืองมือ อปุ กรณ์ หรือเทคโนโลยตี ่าง ๆ มาช่วยในการนาเสนอ ข้นั ตอนท่ี 5 การประเมินผลเพื่อปรับปรุงและนาไปใชใ้ นการพฒั นา เป็นข้นั ตอนที่ผูเ้ รียน ประเมินกระบวนการเรียนรู้ของตนเองในระหว่างการเรียนรู้ทุกข้นั ตอน เพ่ือนาไปสู่การปรับปรุง และการนาไปใชพ้ ฒั นางานตอ่ ไป 2. การวิจยั พฒั นาการเรียนรู้ ในการจดั การเรียนรู้เพื่อให้ผเู้ รียนเป็ นมนุษยท์ ี่สมบูรณ์ท้งั ร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวฒั นธรรมในการดารงชีวิต สามารถอยรู่ ่วมกบั ผูอ้ ่ืนไดอ้ ย่างมีความสุขน้ัน ผูส้ อนจะตอ้ งคานึงถึงมาตรฐานการจดั การศึกษา ท่ีกาหนดในการจัดการ เรียนรู้ที่มงุ่ พฒั นาผเู้ รียนเป็นสาคญั คือ ผเู้ รียนจะตอ้ งเกิดกระบวนการเรียนรู้ตรงตามเป้าหมายการเรียนรู้ ซ่ึงจะตอ้ งมีการปรับปรุงและพฒั นาการจดั การเรียนรู้ของผูส้ อนอย่างต่อเน่ือง ดังน้ัน การทาวิจยั เพ่ือ พฒั นาการเรียนรู้ จึงมีบทบาสาคญั ในการพฒั นาการจดั การเรียนรู้ ผสู้ อนจาเป็นจะตอ้ งบูรณาการภารกิจ ของการวจิ ยั มาใชเ้ ป็นเคร่ืองมือในการพฒั นาการเรียนรู้ ดงั น้ี ก. ในการจดั กระบวนการเรียนการสอน ควรใชก้ ระบวนการวจิ ยั มาเป็นส่วนหน่ึงของการ เรียนรู้ ข. ทาวจิ ยั เพื่อจดั กิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะสมกบั ผเู้ รียน ค. นาผลการวจิ ยั มาใชใ้ นการปรับปรุงกระบวนการเรียนการสอน ดงั น้นั การใชก้ ารวิจยั เพ่ือพฒั นาการเรียนรู้ จึงเป็นภารกิจที่สาคญั และจาเป็นท่ีผสู้ อนควร นามาใชใ้ นการแกป้ ัญหาหรือพฒั นาการเรียนรู้ การวิจยั เพ่อื พฒั นาการเรียนรู้ มีการดาเนินงาน ดงั น้ี นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ

10 1. วเิ คราะห์ความตอ้ งการ/พฒั นาการ 2. วางแผนการจดั การเรียนรู้ 3. จดั กิจกรรมการเรียนรู้ 4. ประเมินผล พบปัญหา/ตอ้ งการพฒั นา การเรียนรู้ ก. วิเคราะหป์ ัญหาการพฒั นา ไมม่ ีปัญหา ข. วางแผนการแกป้ ัญหา/การพฒั นา ค. จดั กิจกรรมแกป้ ัญหา/การพฒั นา 5. ทารายงานผลการเรียนรู้ 5) สรุปผลการแกไ้ ขปัญหา/การพฒั นา และ ง. เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู /วิเคราะหข์ อ้ มูล นาไปปรับปรุงทกุ ข้นั ตอน แผนภาพที่ 4 แสดงกระบวนการการวจิ ยั เพื่อพฒั นาการเรียนรู้ จากแผนภาพกระบวนการวิจยั เพื่อพฒั นาการเรียนรู้ มี 5 ข้นั ตอน ดงั น้ี ข้นั ตอนที่ 1 วเิ คราะหค์ วามตอ้ งการ/พฒั นาการเรียนรู้ ข้นั ตอนท่ี 2 วางแผนการจดั การเรียนรู้ ข้นั ตอนที่ 3 จดั กิจกรรมการเรียนรู้ ข้นั ตอนท่ี 4 ประเมินผลการเรียนรู้ ข้นั ตอนท่ี 5 ทารายงานผลการเรียนรู้ กระบวนการท้งั 5 ข้นั ตอน ผสู้ อนจะตอ้ งนาวิธีวิจยั มาใชใ้ นการดาเนินงาน และในข้นั ตอนท่ี 3 เม่ือผสู้ อนทาการประเมินระหวา่ งจดั กิจกรรมการเรียนรู้ แลว้ พบวา่ มีปัญหาเกิดข้นึ เลก็ นอ้ ย ผสู้ อนจะตอ้ ง ดาเนินการปรับปรุงแกไ้ ขการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ เพ่ือให้บรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่กาหนดไว้ และ นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพิเศษ

11 เม่ือผูส้ อนประเมินผลการเรียนรู้ในข้นั ตอนท่ี 4 แลว้ พบว่าไม่มีปัญหา ผูเ้ รียนมีการพฒั นาการเรียนรู้ที่ ตรงกบั จุดมุ่งหมายของการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ ผสู้ อนจะตอ้ งจดั ทารายงานผลการเรียนรู้ เพื่อรายงาน แก่ผเู้ กี่ยวขอ้ งเพอื่ ทราบและใชป้ ระโยชนต์ ่อไป ในกรณีผูส้ อนทาการประเมินผลการเรียนรู้ในข้นั ตอนท่ี 4 แลว้ พบว่ามีปัญหารุนแรง หรือ พบว่า มีบางเร่ืองท่ีจาเป็นตอ้ งพฒั นา แต่ไม่อาจทาไดท้ นั ที เช่น ผเู้ รียนวิชาภาษาไทยขาดทกั ษะการอ่าน โดยเฉพาะการอ่านจบั ใจความ ผสู้ อนจะตอ้ งทาวจิ ยั เพ่อื แกป้ ัญหาที่เกิดข้นึ โดยดาเนินการดงั น้ี 1. จดั กิจกรรมแกป้ ัญหา/พฒั นา 2. วางแผนการแกป้ ัญหา/การพฒั นา 3. จดั กิจกรรมแกป้ ัญหา/การพฒั นา 4. เก็บรวบรวมขอ้ มลู /วิเคราะห์ขอ้ มูล 5. สรุปผลการแกป้ ัญหา/พฒั นา เม่ือไดผ้ ลการแกป้ ัญหา/พฒั นาแลว้ ผสู้ อนจะตอ้ งกลบั ไปประเมินผลการเรียนรู้และรายงานตอ่ ผเู้ ก่ียวขอ้ งเพื่อนาไปใชป้ ระโยชน์และเม่ือผสู้ อนไดท้ าวจิ ยั เพมิ่ เติมเพอื่ แกป้ ัญหาที่เกิดข้ึนในการจดั การ เรียนรู้ไดแ้ ลว้ ผสู้ อนจะตอ้ งนาผลวิจยั ไปใชใ้ นการจดั การเรียนรู้ตอ่ ไป 3. การวจิ ยั พฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา การจดั การศึกษาของสถานศึกษาที่มีประสิทธิภาพน้นั ข้ึนอยู่กบั องค์ประกอบภายในของ สถานศึกษา เช่น ผสู้ อน ผเู้ รียน หลกั สูตร สื่อ วสั ดุอปุ กรณ์ต่าง ๆ และผทู้ ่ีมีบทบาทสาคญั ที่สุดในการทา ให้กิจกรรมต่าง ๆ ของสถานศึกษาดาเนินไปไดด้ ว้ ยดี คือผูบ้ ริหารสถานศึกษา ซ่ึงจะตอ้ งระดมสรรพ กาลงั บุคลากรทุกฝ่ ายต้งั แต่ ผสู้ อน ผเู้ รียน กรรมการสถานศึกษา และชุมชน มาร่วมกนั วิเคราะห์ปัญหา และความตอ้ งการ เพอ่ื กาหนดทิศทางหรือวสิ ัยทศั น์ จดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษา จดั ทาแผนปฏิบตั ิ การ การดาเนินงานตามแผน การนิเทศติดตามผล และการจัดทารายงานผลการดาเนิน งานของ สถานศึกษา กระบวนการต่าง ๆ ดงั กล่าวถือว่าผบู้ ริหารสถานศึกษาไดน้ ากระบวนการวิจยั มาใชใ้ นการ บริหารจดั การของสถานศึกษา ตามแผนภาพท่ี 5 ดงั น้ี นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ

12 1. วิเคราะหป์ ัญหาและความตอ้ งการเพอ่ื กาหนดทิศทาง/วิสัยทศั น์ 2. จดั ทาแผนพฒั นา/แผนปฏิบตั ิการของโรงเรียน 3. ดาเนินงานตามแผน พบปัญหา/ตอ้ งการพฒั นา ตอ้ งทาวิจยั 4. นิเทศ ติดตาม ก. วเิ คราะหป์ ัญหา/การพฒั นา ประเมนิ ผล ข. วางแผนการแกป้ ัญหา/การพฒั นา ค. จดั กิจกรรมแกป้ ัญหา/การพฒั นา ไมม่ ีปัญหา ง. เก็บรวบรวมขอ้ มูล/วิเคราะหข์ อ้ มลู 5. ทารายงานผลการ ดาเนินงานของสถานศึกษา จ. สรุปผลการแกไ้ ขปัญหาการพฒั นา แผนภาพท่ี 5 แสดงการวิจยั พฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา จากแผนภาพที่ 5 จะเห็นไดว้ า่ ผบู้ ริหารไดใ้ ชก้ ระบวนการวจิ ยั มาดาเนินการบริหารสถานศึกษา เร่ิมต้งั แตก่ ารวิเคราะห์ปัญหาและความตอ้ งการเพอื่ กาหนดทิศทาง/วสิ ัยทศั นจ์ ดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษา/แผนปฏิบตั ิการ กากบั ดูแลการปฏิบตั ิงานใหเ้ ป็นไปตามแผน นิเทศ ติดตามประเมินผลการ ดาเนินงาน และจดั ทารายงานผลการดาเนินงานของสถานศึกษา ในกรณีที่ประเมินผลการดาเนินงานแลว้ พบวา่ มีปัญหารุนแรงหรือพบเร่ืองท่ีควรไดร้ ับการ พฒั นา ผบู้ ริหารจะตอ้ งทาวจิ ยั เพอ่ื แกป้ ัญหาหรือพฒั นางานดงั กลา่ วในระหวา่ งข้นั ตอนท่ี 4 ของการ ดาเนินงาน โดยมีข้นั ตอนวิจยั 5 ข้นั ตอน ดงั น้ี นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ

13 ข้นั ตอนท่ี 1 การวิเคราะห์ปัญหา/พฒั นา ข้นั ตอนที่ 2 วางแผนแกป้ ัญหา/พฒั นา ข้นั ตอนที่ 3 จดั กิจกรรมแกป้ ัญหา/พฒั นา ข้นั ตอนท่ี 4 เกบ็ รวบรวมขอ้ มูล วเิ คราะห์ขอ้ มลู ข้นั ตอนท่ี 5 สรุปผลการแกป้ ัญหา/พฒั นา เมื่อสรุปผลการแกป้ ัญหา/พฒั นา เสร็จแลว้ ข้นั ต่อไปคือการนาผลการวิจยั ไปใช้ และประเมิน ในข้นั ตอนท่ี 4 ของการดาเนินงานบริหารอีกคร้ัง ถา้ พบวา่ ไมม่ ีปัญหา จึงจดั ทารายงานผลการดาเนินงาน สถานศึกษาใหผ้ เู้ กี่ยวขอ้ งทราบหรือเป็นขอ้ มูลในการพฒั นาตอ่ ไป นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพิเศษ

14 ใบงานท่ี 1 เรื่อง การวจิ ัยเพ่ือพฒั นาการเรียนรู้ ************************************** คาชีแ้ จง ใหท้ ่านคิดกระบวนการวิจยั เพ่ือพฒั นากระบวนการจดั การเรียนรู้ ตามบริบทในช้นั เรียน ของท่าน นายวชั ระ จนั ทรัตน์ ศึกษานิเทศกช์ านาญการพเิ ศษ