งบการเงินตามระบบบัญชีเดี่ยว

บทที่ 8 งบการเงินตามระบบบญั ชีเดีย่ วแนวคิด ในการจดั ทางบกาไรขาดทนุ และงบแสดงฐานะทางการเงนิ ของกิจการท่ใี ช้ระบบบัญชีเดีย่ วในการควบคมุ ทางด้านบญั ชขี องกิจการน้นั ต้องคานวณหายอดต่าง ๆ และวิเคราะหข์ ้อมูลจากหลักฐานเพื่อนาผลทีค่ านวณได้มาจัดทางบกาไรขาดทุนและงบแสดงฐานะทางการเงินสาระการเรยี นรู้ 1. งบกาไรขาดทุนตามระบบบญั ชีเดย่ี ว 2. งบแสดงฐานะทางการเงนิ ตามระบบบญั ชเี ดี่ยวผลการเรยี นรู้ท่คี าดหวงั หลังจากนกั เรียนศึกษาเนอ้ื หา และทากจิ กรรมตามทีก่ าหนดแล้ว นักเรยี นสามารถ 1. จัดทางบกาไรขาดทุนตามระบบบญั ชีเดย่ี วได้ 2. จดั ทางบแสดงฐานะทางการเงินตามระบบบัญชีเดีย่ วได้

บทนา กิจการท่ีใชว้ ธิ กี ารบันทกึ บัญชีตามระบบบัญชีเด่ียว ในการจดั ทางบการเงินของกิจการเพ่อืแสดงผลการดาเนนิ งานและฐานะทางการเงินของกิจการ ไม่สามารถดาเนนิ การจัดทางบการเงินได้เพราะไมส่ ามารถเกบ็ ยอดคงเหลือในบัญชตี ่าง ๆ ในบัญชีแยกประเภท เนอื่ งจากกจิ การประเภทน้ี เปน็กจิ การทบี่ นั ทกึ บัญชไี มส่ มบูรณ์ จะบันทึกรายการเพยี งดา้ นเดบติ หรอื เครดติ เทา่ น้นั ท้ังยังเปดิ บัญชีแยกประเภทเท่าทจี่ าเป็นไม่ไดเ้ ปิดทุกบญั ชี ดงั น้ัน ถา้ ต้องการจัดทางบการเงิน กจิ การต้องรวบรวมเอกสารหลักฐาน และสอบถามจากเจ้าของกิจการ เพอื่ นาขอ้ มลู ทไี่ ด้มาทาการวเิ คราะห์และคานวณหายอดตา่ งๆ เพ่อื จดั ทางบการเงนิ ตอ่ ไป งบการเงินของกิจการทีใ่ ช้ระบบบัญชีเดย่ี วสามารถจัดทาได้ 2 งบ คอื 1. งบกาไรขาดทนุ 2. งบแสดงฐานะทางการเงินงบกาไรขาดทนุ ตามระบบบัญชีเดยี่ ว งบกาไรขาดทนุ (Profit and loss) เป็นรายงานทางการเงินที่แสดงผลการดาเนินงานของกิจการในรอบระยะบญั ชหี นง่ึ ๆ วา่ มีผลการดาเนินงานเป็นอย่างไร โดยเปรยี บเทียบระหว่างรายได้และคา่ ใช้จา่ ยงบแสดงฐานะทางการเงินตามระบบบญั ชเี ดีย่ ว งบแสดงฐานะทางการเงนิ (Statement of Affairs) เป็นรายงานทางการเงินทแี่ สดงถึงฐานะทางการเงิน ณ วันใด วันหนึ่ง ว่ากิจการมีฐานะทางการเงนิ เป็นอยา่ งไร มีสินทรพั ย์ หนีส้ ินและส่วนของเจ้าของ (ทนุ ) เป็นจานวนเงนิ เทา่ ใด รปู แบบของงบการเงนิ รปู แบบของงบการเงินสามารถแสดงได้ 2 แบบ คือ 1. แบบรายงาน (Report Form) 2. แบบบญั ชี (Account Form)

1. การจดั ทางบการเงนิ แบบรายงานตวั อย่าง จากการรวบรวมขอ้ มูลของรา้ นมทั รี ใช้ระบบบัญชีเดี่ยวในการบันทึกบญั ชี 1 ม.ค. 2558 31 ธ.ค. 2558 ?เงนิ สด 30,000 45,000ลกู หนกี้ ารค้า 30,000 ? 6,500ค่าเผือ่ หนีส้ งสัยจะสูญ (600) 26,000ต๋วั เงินรับ 5,000 5,400 3,000สนิ คา้ คงเหลอื 17,000 3,800 60,000วสั ดสุ านักงาน 6,000 ? 10,000คา่ เบ้ยี ประกนั จา่ ยล่วงหนา้ 8,000 2,700 80,000คา่ เชา่ ค้างรบั 2,200เครื่องใช้สานักงาน (ทุน) 50,000คา่ เสื่อมราคาสะสม (10,000)เจ้าหน้ี 5,800ต๋วั เงินจ่าย 1,500เงนิ กู้ 12% 100,000รายรับ 30,000 เงินสดยกมาต้นงวด 210,000 ขายสินค้าเปน็ เงนิ สด 145,000 เก็บเงนิ จากลูกหนกี้ ารค้า 30,000 รับชาระหนีต้ ามตั๋วเงนิ รบั 25,000 รับคา่ เชา่ 13,000 ขายเคร่อื งใช้สานกั งาน

รายจ่าย 6,000 ซอ้ื วสั ดุสานักงาน 30,000 ซอ้ื เคร่ืองใช้สานักงาน 1,200 จ่ายค่าน้า-คา่ ไฟฟ้า 1,700 จ่ายค่าโทรศัพท์ 1,900 จ่ายค่าใชจ้ า่ ยเบด็ เตล็ด 20,000 จ่ายชาระหนี้เงนิ กู้ 30,000 ถอนใชส้ ว่ นตวั 9,000 ดอกเบี้ยจา่ ยข้อมูลเพิม่ เตมิ1. ระหวา่ งงวด รับคนื สนิ คา้ 2,500 บาท สง่ คืนสินค้า 3,500 บาท สว่ นลดจ่าย 2,300 บาท2. วนั ท่ี 31 มีนาคม 2558 ขายเคร่ืองใช้สานักงานราคาทุน 20,000 บาท ในราคา 13,000 บาท ซง่ึ ซ้ือมาเมอื่ วันที่ 1 กรกฎาคม 2555 และในวันท่ี 1 สิงหาคม 2558 ซื้อเครือ่ งใช้ สานกั งานเพ่ิมในราคา 30,000 บาท คดิ คา่ เสือ่ มราคาในอตั รา 10% ต่อปี3. ระหวา่ งปไี ด้ตัดบัญชีลูกหน้ีเปน็ หนี้สญู 2,200 บาท และต้ังหน้สี งสัยจะสูญ 2% ของยอด ลกู หน้ีปลายงวด4. เงนิ กู้ 12% ตอ่ ปี ไดก้ ้มู าเม่ือวันท่ี 1 มกราคม 2558 และไดจ้ ่ายชาระต้นเงนิ กพู้ ร้อมดอกเบี้ย ในวนั ที่ 1 ตลุ าคม 2558

จากโจทย์ สามารถจัดทางบกาไร (ขาดทนุ ) และงบแสดงฐานะการเงินไดด้ งั นี้ รา้ นมัทรี งบกาไรขาดทุน สาหรับปี สน้ิ สดุ วันที่ 31 ธนั วาคม 2558ขาย  408,500หกั รับคนื สนิ ค้า 2,500ส่วนลดจ่าย 2,300 4,800ขายสุทธิ 403,700ตน้ ทนุ ขาย สินค้าคงเหลือต้นงวด 17,000 ซ้อื  288,900หกั สว่ นลดรบั 3,500 285,400ตน้ ทุนสนิ ค้ามไี วข้ าย 302,400หกั สนิ คา้ คงเหลอื 26,000ตน้ ทุนขาย 276,400กาไรขั้นตน้ 127,300คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนินงานคา่ นา้ -คา่ ไฟ 1,200ค่าโทรศัพท์ 1,700เงนิ เดอื น 19,000ค่าเสอ่ื มราคาเคร่ืองใชส้ านักงาน 4,750หนี้สงสัยจะสูญ  2,500วสั ดุสานักงานใช้ไป  6,600คา่ เบยี้ ประกัน  20,000คา่ ใช้จา่ ยเบ็ดเตลด็ 1,900 57,650

กาไรสทุ ธิจาการดาเนนิ งาน 69,650รายไดแ้ ละค่าใช้จา่ ยอื่นๆ 26,600 96,250รายไดอ้ ื่นๆ 12,900รายได้ค่าเชา่  83,350รวม 39,200 44,100คา่ ใชจ้ ่ายตา่ งๆ 6,500ขาดทุนจาการขายสินทรัพย์  1,500 26,000 5,400ดอกเบ้ยี จา่ ย 11,400 3,000 3,800กาไรสทุ ธิ 50,750 รา้ นมทั รี 178,750 งบแสดงฐานะทางการเงิน ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2558 สนิ ทรพั ย์สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียนเงนิ สด (11)ลูกหนี้ 45,000หัก คา่ เผ่อื หน้ีสงสัยจะสูญ 900ตง้ั เงนิ รบัสนิ ค้าคงเหลอืวสั ดุสานักงานคา่ เบี้ยประกันจ่ายลว่ งหนา้ค่าเชา่ คา้ งรับทีด่ ิน อาคาร และอุปกรณ์เครื่องใชส้ านกั งาน 60,000หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-เครื่องใชส้ านกั งาน 9,250รวมสนิ ทรพั ย์

หนสี้ นิ และส่วนของเจา้ ของหนี้สนิ หมุนเวียนเจ้าหน้ี 10,000 2,700ตว๋ั เงินจา่ ย 2,400 80,000ดอกเบ้ียค้างจ่าย 83,650หนีส้ ินไมห่ มนุ เวยี น 178,750เงินกู้ 12 %สว่ นของเจา้ ของทุนต้นงวด 30,300บวก กาไรสุทธิ 83,350 113,650หกั ถอนใชส้ ่วนตัว 30,000 รวมหนสี้ นิ และส่วนของเจา้ ของ

การคานวณรายละเอียดประกอบงบการเงนิการคานวณหายอดขายทัง้ ส้ินขายสนิ ค้าเป็นเงินสด 210,000ขายเชอื่ลูกหนปี้ ลายงวด 45,000บวก รบั ชาระหนีเ้ ป็นเงินสด 145,000 รบั ชาระหนตี้ ามตวั๋ เงนิ รับ 30,000 ตว๋ั เงนิ รับปลายงวด 6,500 รบั คืนสินค้า 2,500 ตดั หนี้สญู 2,200 ส่วนลดจา่ ย 2,300 188,500 233,500หกั ลกู หนี้ต้นงวด 30,000 ตว๋ั เงนิ รับต้นงวด 5,000 35,000 198,500ขายทงั้ สิ้น 408,500ซอื้ สนิ ค้าเปน็ เงินสดซอื้ เชอ่ื 140,000เจา้ หน้ปี ลายงวด 10,000บวก จ่ายชาระหนีเ้ ป็นเงนิ สด 90,000 จา่ ยชาระหนีต้ ามตั๋วเงนิ จา่ ย 50,000 ต๋ัวเงนิ จา่ ยปลายงวด 2,700 ส่งคืนสนิ ค้า 3,500 146,200 156,200หัก ต๋วั เงินจา่ ยตน้ งวด 1,500 เจา้ หนตี้ ้นงวด 5,800 7,300 148,900 ซือ้ ท้งั สิ้น 288,900

คานวณหายอดค่าเสื่อมราคาการคานวณราคาสุทธิของสินทรพั ย์ ราคาทนุ คา่ เส่ือมราคาสะสม ราคาสุทธิม.ค. 1 ยอดยกมา 50,000 10,000 40,000ม.ี ค. 1 คดิ คา่ เสอ่ื มราคาสว่ นท่ีขาย 500 -500ตดั บัญชีส่วนทีข่ าย (20000 x 10% 2.5) -20000 -5,500 -14,500ส.ค. 1 ซ้ือเพิม่ 30,000 30,000ธ.ค. 31 คิดคา่ เสื่อมราคาสว่ นทเ่ี หลือ 3,000 -3,000คดิ ค่าเส่ือมราคาสินทรพั ยใ์ หม่ 1,250 -1,25031 ยอดยกไป 60,000 3,250 50,750การคานวณค่าเส่อื มราคาของปีโดยการเปรยี บเทียบราคาสทุ ธิของสินทรัพย์ราคาสทุ ธิตน้ ปี 40,000บวกซื้อเพมิ่ 30,000 70,000หกั ราคาสทุ ธิส่วนทขี่ าย 14,500ราคาสทุ ธิปลายปี 50,750 65,250ค่าเส่ือมราคาของปี 4,750คานวณยอดหน้สี งสัยจะสูญตัดจาหนา่ ยหน้ีสญู 2,200บวก ค่าเผ่อื หน้ีสงสยั จะสญู คงเหลือปลายงวด (45000 x 2%) 900 3,100หกั ค่าเผ่อื หน้ีสงสยั จะสูญคงเหลือต้นงวด 600หนีส้ งสัยจะสญู 2,500

คานวณหายอดรายไดค้ า่ เช่า 20,000 35,000 รับรายไดค้ า่ เช่าเป็นเงนิ สด 5,500 3,800 บวก คา่ เช่าค้างรับปลายงวด 28,800 2,200 หกั คา่ เชา่ คา้ งรับต้นงวด 26,600 รายไดค้ า่ เชา่ ของปี 13,000คานวณขาดทนุ จากการขายเครื่องใช้สานักงาน ราคาขาย 14,500 ราคาสุทธิเครื่องตกแต่งตามบญั ชี 1,500 ราคาทุน หกั คา่ เสือ่ มราคาสะสม 6,000 ขาดทุนจากการใชเ้ คร่อื งใชส้ านกั งาน 6,000 12,000คานวณหายอดวัสดสุ านกั งานใชไ้ ป 5,400 วัสดุสานักงานคงเหลือตน้ งวด 6,600 บวก ระหวา่ งปซี อ้ื วสั ดสุ านกั งาน 15,000 หัก วสั ดสุ านกั งานคงเหลือตน้ งวด 8,000 วัสดุสานักงานใชไ้ ป 23,000 3,000คานวณยอดค่าเบย้ี ประกัน 20,000 คา่ เบี้ยประกนั ทจ่ี ่ายเปน็ เงินสด บวก คา่ เบยี้ ประกันจ่ายลว่ งหน้าต้นงวด 9,000 2,400 หัก คา่ เบ้ียประกนั จา่ ยลว่ งหนา้ ปลายงวด ค่าเบ้ียประกนั ของปีดอกเบ้ยี จ่าย ดอกเบ้ียจ่ายเป็นเงินสด บวก ดอกเบย้ี คา้ งจา่ ยปลายงวด

ดอกเบีย้ จ่ายของปี 11,400ทุนต้นงวดสมการบญั ชีสินทรัพย์ = หนสี้ ิน + ทนุทนุ = สินทรพั ย์สทุ ธิ – หนสี้ ินทนุ = 137,600 – 107300 = 30,300(11) คานวณหาเงนิ สดปลายงวด = เงนิ สดยกมา + เงนิ สดรบั – เงินสดจา่ ย = 30,000 +423,000 – 413,800 = 39,200การจดั ทางบการเงินแบบบัญชีจากตวั อย่างขา้ งตน้ สามารถแสดงในรปู แบบบญั ชไี ดด้ ังนี้ ร้านมัทรี งบกาไรขาดทุน สาหรับปี สน้ิ สดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2558ซ้ือ  288,900 - ขาย 408,500 -รบั คนื สินคา้ 2,500 - สง่ คืนสนิ คา้ 3,500 -ส่วนลดจา่ ย 2,300 - สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด 26,000 -สินค้าคงเหลือตน้ งวด 17,000 - รายไดค้ า่ เชา่  26,600 -คา่ น้า – ไฟ 1,200 -ค่าโทรศัพท์ 1,700 - 464,600 -เงินเดอื น 19,000 -คา่ เสื่อมราคาเคร่ืองใชส้ านกั งาน 4,750 -หน้ีสงสัยจะสญู  2,500 -วัสดสุ านกั งานใชไ้ ป 6,600 -คา่ เบ้ียประกนั  20,000 -คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตล็ด 1,900 -ขาดทนุ จากการขายสินทรพั ย์ 1,500 -ดอกเบ้ยี จา่ ย 11,400 -กาไรสทุ ธิ 83,350 - 464,600 -

รา้ นมัทรี งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 สนิ ทรัพย์ หนี้สินและสว่ นของเจ้าของสนิ ทรพั ย์หมนุ เวียน หนี้สนิ หมุนเวียน 39,200 - เจา้ หนี้ 10,000 - เงนิ สด ตวั๋ เงนิ จ่าย 2,700 - ลกู หน้ี 45,000 44,100 - ดอกเบี้ยค้างจ่าย 2,400 - หัก ค่าเผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ 900 6,500 - หนีส้ ินไม่หมุนเวยี น 80,000 - ตว๋ั เงนิ รบั 26,000 - เงินกู้ 12% สินคา้ คงเหลือ 5,400 - สว่ นของเจา้ ของ 83,650 - วัสดุสานักงาน 3,000 - ทุนต้นงวด 30,300 178,750 - ค่าเบี้ยประกนั จา่ ยลว่ งหน้า 3,800 - บวก กาไรสทุ ธิ 83,350 คา่ เช่าคา้ งรับ 113,650สินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น หกั ถอนใชส้ ว่ นตัว 30,000 เคร่ืองใชส้ านกั งาน (ทุน) 60,000 50,750 - หกั คา่ เสือ่ มราคาสะสม 9,250รวมสินทรัพย์ 178,750 - รวมหนส้ี ินและส่วนของเจา้ ของสรปุ ในการจัดทางบการเงนิ ตามระบบบญั ชเี ดย่ี ว จะต้องรวบรวมหลกั ฐาน เอกสารท่ไี ดบ้ ันทึกไว้ และ สอบถามจากเจ้าของกิจการ เม่อื ได้เอกสาร หลักฐานจะนามาวเิ คราะหแ์ ละคานวณหายอดคงเหลอื ใน บัญชตี า่ ง ๆ เพ่ือนามาจัดทางบการเงนิ ต่อไป